 |
| Απουσία (της Κωνσταντίνας Κατρακάζου) |
«Πνευματικό επακόλουθο των βιομηχανικών συνθηκών των δυο τελευταίων αιώνων, η ιδεολογία είναι το τελευταίο μέχρι στιγμής στάδιο της θρησκευτικής πίστης της Ευρώπης. Μέσω της ιδεολογίας στηρίζονται σήμερα στη ζωή άνθρωποι, που έχουν χάσει την εσωτερική τους επαφή προς τον κόσμο και την εκτίμηση της προσωπικής τους αξίας. Γι’ αυτό το λόγο δυο είναι οι παράγοντες εμφάνισης των ιδεολογιών: η αποδέσμευση των ανθρώπων από τα αποφασιστικά γεγονότα του κόσμου και η ασήμαντη ατομική τους συμβολή στην ανάπτυξη της κοινωνικής ζωής»
(Η καταγωγή του τεχνικού πνεύματος, 1965).
Σαφέστατο, νομίζω. Ερώτηση: Ο θάνατος των ιδεολογιών, που επήλθε από τότε που τα έγραφε αυτά ο Κυριαζόπουλος μέχρι σήμερα, αντιστοιχεί μήπως στο ότι οι άνθρωποι ξαναβρήκαν την εσωτερική τους επαφή προς τον κόσμο, και την εκτίμησή τους στην προσωπική τους αξία, δηλαδή συνδέθηκαν με τα αποφασιστικά γεγονότα του κόσμου και έγινε σημαντική η ατομική τους συμβολή στην ανάπτυξη της κοινωνικής ζωής;
Παρακαλώ, έλεος, μη λέτε τέτοια ανέκδοτα, κοντεύω να πεθάνω από τα γέλια!
Επομένως, απάντηση:
- Ο θάνατος των ιδεολογιών αντιστοιχεί σε μια περαιτέρω −πέρα και από τις βιομηχανικές συνθήκες− επικράτηση του τεχνικού πνεύματος και, πιο συγκεκριμένα, σε μια τόσο βαθιά απώλεια της εσωτερικής επαφής με τον κόσμο και της δυνατότητάς μας να επηρεάσουμε ως άτομα την κοινωνική ζωή, που έχουμε σηκώσει τα χέρια ψηλά και το έχουμε, που λένε, παρατήσει το θέμα.
Πού το παρατήσαμε το θέμα; Το έχουμε παρατήσει ακριβώς στην τεχνική συστηματοποίηση. Εμείς; Εμείς ...
- Απουσιάζουμε. Θα επιστρέψουμε σε τρία τέρμινα. Παρακαλούμε ρίψατε σημείωμα!
Σε τούτη την παραίτηση αντιστοιχεί ο σημερινός παθητικός μηδενισμός με το διανοητικό απόλυτο σχετικισμό του. Και τούτη η παραίτηση είναι βαθιά κυρίως ως προς το εξής: Καθώς εγκαταλείπεται η πίστη του Ευρωπαίου στην ιδέα ότι ο κόσμος και η ιστορία έχουν νόημα, εγκαταλείπεται, ασυναίσθητα αλλά ριζικά, και ο άμεσα συνδεόμενος με αυτή την πίστη συντονισμός όλων των ψυχικών δυνάμεών του με άξονα ένα σκοπό − με αποτέλεσμα τον ψυχικό διασκορπισμό και την προοδευτική ασθένεια της βούλησης, που παρατηρούμε σήμερα στην κοινωνική ζωή.
Σε επόμενο σημείωμα ίσως δούμε, πώς αυτό σχετίζεται με την παγίδευση του Ευρωπαίου σε μια τραγική πνευματική αντίφαση, που συνδέεται άμεσα και με τη σημερινή κατάσταση της Ελλάδας.
