Ζητούνται τύψεις

Έγραφε ο Χέγκελ για την πτώση της Γαλλικής επανάστασης στην Τρομοκρατία:

«Η δράση με ένοχη συνείδηση περιλαμβάνει τις ακόλουθες στιγμές: (α) Να γνωρίζεις, έστω και με τη μορφή του καθήκοντος, ποιο είναι το αυθεντικά πανανθρώπινο· (β) Να θέλεις παρολαυτά κάτι το αντίθετο προς αυτό· και κυρίως (γ) Να έχεις αντίληψη της διαφοράς τους. Ωστόσο, η δράση με ένοχη συνείδηση δεν είναι ακόμα υποκρισία. Η υποκρισία έχει όλα αυτά αλλά και κάτι ακόμα: να παρουσιάζεις το κακό σαν καλό και ταυτόχρονα να παρουσιάζεις τον εαυτό σου σαν φορέα αυτού του ψεύτικου καλού.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να το πετύχει κανείς αυτό. Μπορεί να δικαιολογήσει το κακό λέγοντας πως το έπραξε έχοντας καλό σκοπό. Μπορεί επίσης να ισχυριστεί, ότι είχε καλή πρόθεση, ότι ήθελε γενικά και αφηρημένο το καλό. Ένα επόμενο βήμα είναι να φέρει σαν επιχείρημα τη βεβαιότητά του ότι αυτό και μόνο αυτό ήταν σωστό να γίνει.

Η αντικατάσταση της ένοχης συνείδησης από την πλήρη δικαιολόγηση της πράξης μέσω της πρόθεσης και της βεβαιότητας μπορεί τέλος να φτάσει στο αποκορύφωμά της με αυτό που αποκάλεσαν ‘ειρωνεία’, μια λέξη που τη δανείστηκαν από τον Πλάτωνα (αλλά μόνο τη λέξη, τίποτε άλλο). Σε τούτη τη φάση, το άτομο γνωρίζει πολύ καλά, ότι αυτό το ίδιο ορίζει κατά πώς το βολεύει τι είναι καλό και κακό, σωστό και λάθος, αλήθεια και ψέμα. Γνωρίζει καλά, ότι στην πραγματικότητα απλώς παίζει με όλα αυτά. Τούτη η καθαρή υποκρισία δεν έχει άλλο στήριγμα παρά το παραχάιδεμα του εαυτού, το ντάντεμα του εγώ». 

Ζητούνται τύψεις σε καιρούς μαζικής από-ενοχοποίησης... Και για να συνεννοούμαστε στο τι εννοούμε λέγοντας από-ενοχοποίηση: όταν οι ενοχές δεν αίρονται από μια πράξη ανιδιοτελούς αγάπης που τις υπερβαίνει, αλλά απλώς αποκηρύσσονται ‒κατά το μοντέρνο στρουθοκαμηλοαξίωμα που λέει, ότι αρκεί να αποκηρύξουμε ένα πρόβλημα κι αυτό θα πάψει να υπάρχει...‒, τότε τη θέση τους καταλαμβάνει η καθαρή υποκρισία.