Έντεκα θέσεις για τα Ιδρύματα Τέχνης

no.2002 Λιθογραφία

CLAUS CARSTENSEN

11 ΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ
ΤΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΤΕΧΝΗΣ

1. Η αισθητική που εννοείται ως "κυρίαρχο γούστο" είναι κανονιστική
δηλ. αριθμητική, και βασίζεται εκ τούτου σε σχέσεις εξουσίας.

2. Όλες οι σχέσεις εξουσίας συγκροτούνται απαραίτητα ως
διυποκειμενικές σχέσεις σε αντικειμενικές διαμάχες (σχέση υποκ. /αντικ.)

3. Το ίδρυμα τέχνης είναι το όργανο το οποίο ρυθμίζει αυτές
τις σχέσεις (όταν γίνεται λόγος για τέχνη).

4. Το ίδρυμα τέχνης θεσπίζει έτσι μία απλή διαφορά - τη νόρμα.

5. H μορφή είναι διαφορά. Διάκριση. Εμφάνιση. Οι στρατηγικές
που προσπαθούν να την καταργήσουν προσπαθούν να καταργήσουν
τη σχέση υποκειμένου-αντικειμένου, πράγμα το οποίο είναι απίθανο,
όσο η σημασία δεσμεύεται από έναν φορέα σημασίας: σημαίνον,
σημαινόμενο, παραπέμπον. Έτσι, η αυτοκτονία, το πλημμύρισμα του
Spiral Jetty του Smithson και οι απο-υλοποιήσεις του Weiner είναι
αντίστοιχα οι ακραίες θέσεις της body-art, της land-art και της
εννοιολογικής τέχνης που χάνονται σε θάνατο, εντροπία και έλλειψη
απτικότητας. Παρόμοιες μεταμοντέρνες λαβές επί της θεωρίας της
υπερπραγματικότητας και του ομοιώματος στηρίζονται στην πραγματική
ύπαρξη της παραπομπής. Το πρόβλημα με την appropriation-art είναι
ότι δεν αποκρυπτογραφεί το αντικείμενο (το εικονογραφεί μόνο). Η
αφιέρωση είναι δούναι και λαβείν: διαφορά.

6. Η προστακτική της αιώρησης (οι δύο τροπικότητες της τέχνης) είναι
για αυτό η διαφορά ανάμεσα σε ένα ΟΦΕΙΛΕΙΝ (η στρατηγική, η αρχή
της πραγματικότητας, η αναβολή) και ένα ΘΕΛΕΙΝ (το γενεσιουργό,
η ιδιωτική επιθυμία, ο θάνατος). Ή με άλλα λόγια: η δυναμική,
έτσι όπως συγκροτείται ανάμεσα στο κοινωνικό και το βιογραφικό σώμα.

7. Η τέχνη βασίζεται στον πλεονασμό (το σημειολογικό ξεθώριασμα) με
το οποίο εμφανίζεται ένα από τα κλασσικά παράδοξα της τέχνης: ότι κάθε
καλό έργο περιέχει και κριτική και κατάφαση. Η κριτική είναι κριτική
πολιτισμού που συνδέεται με το κοινωνικό σώμα, ενώ η κατάφαση
είναι η διαρκής βιογραφική επιβεβαίωση της καλλιτεχνικής μορφής ως
όρου που εισάγει ενδεχόμενο. Το ότι ο χρόνος πάντα "κρυπτογραφεί"
ή αισθητικοποιεί (κοινωνικοποιεί την αισθητική) είναι ένα λυπηρό γεγονός
το οποίο πρέπει να αποδεχτούμε. Αλλά που δημιουργεί ίσως και τη
δυναμική ανάμεσα στο κοινωνικό και βιογραφικό σώμα. Ανάμεσα στο
συνεχές (τον ιδιο-χρόνο του βιογραφικού σώματος, την ευχή
να γίνει ιδιαίτερο) και την δια-κριτικότητα της κοινωνίας.

8. Δεν βρισκόμαστε σε μία μετα-μοντέρνα, αλλά σε μία ύστερο-μοντέρνα
εποχή (μοντερνισμός ως κλασικισμός). Οι καλλιτεχνικές παραγωγικές
δυνάμεις (η ιστορία επέκτασης του όρου της τέχνης) έχουν ήδη εδραιωθεί:
η πρωτοπορία (ο πλουραλισμός) ως εποχιακή τεχνοτροπία (η πρωτοπορία
δεν ακυρώθηκε στην πρακτική της ζωής).

9. Η Σχολή Καλών Τεχνών ως "ίδρυμα πνευματικής καλλιέργειας" δεν
εκπαιδεύει για αυτό καλλιτέχνες, αλλά θα όφειλε αντί αυτού να προσπαθεί
μία "κοινωνικοποίηση", το οποίο, ανάμεσα στα άλλα, σημαίνει μαθήματα
πραγματικών στρατηγικών οικονομικής επιβίωσης (ή γνωστοποίησης
του απίθανου ενός τέτοιου εγχειρήματος κατά τις πολύ συνηθισμένες απο-
ιδρυματοποιήσεις).

10. Υπάρχουν τέσσερις τρόποι για να συντηρηθεί κανείς ως εικαστικός
στη Δανία:
α. Κρατική ή συζυγική επιχορήγηση.
β. Ως καθηγητής, γραφίστας (εδώ όλες οι μορφές των
multiples) ή με εκθέσεις σε καλλιτεχνικά σωματεία
(εταιρειών).
γ. Αυτοπώληση ή μέσω γκαλερί.
δ. Επιχορήγηση μέσω του σωματείου ή με διακοσμήσεις.
Και αυτή η διαστρωμάτωση είναι καθορισμένη και καθοριστική, χωρίς
δυναμική, και τα στρώματα είναι χωρισμένα μεταξύ τους.

11. Οι επιμελημένες εκθέσεις και οι ενώσεις καλλιτεχνών είναι αποτέλεσμα
φόβου της γνώσης των πραγματικών συνθηκών, ή μάλλον ένα
είδος αυτοάμυνας, η οποία σταδιακά επιφέρει μία αυτολογοκρισία,
που είναι έκφραση ξεπερασμένων κανονιστικών αισθητικών που συμβαδίζουν
με το "κυρίαρχο γούστο", (ο ρυθμιστής γούστου κατ' εξοχήν) και για αυτό
καταστρέφει την καλλιτεχνική ζωή στη Δανία.

03.01.90

Από το βιβλίο 4 δανοί ποιητές/εικαστικοί, που θα κυκλοφορήσει (Αθήνα-Οκτώβριος 2011) από τις εκδόσεις Μανδραγόρας με την υποστήριξη του υπουργείου πολιτισμού της Δανίας. Την επιλογή, την μετάφραση, τις σημειώσεις και το επίμετρο έχει κάνει ο ποιητής και εικαστικός Θεοφάνης Μελάς. Παρουσιάζει ποιήματα και εικόνες έργων από τους Per Kikerby, Henrik Have, Claus Carstensen και Jørgen Michaelsen.