Σελίδες

29 Οκτωβρίου 2011

Ραντεβού στη γωνία (με δυο δόσεις ειρωνεία)

Αρχαίοι ιστορικοί αναφέρουν ότι μετά την καταστροφή της Καρχηδόνας, ο Σκιπίων Αφρικανός ο Νεώτερος δάκρυσε αντικρίζοντας το τέλος των εχθρών του, γιατί θυμήθηκε τον ομηρικό στίχο «Ἔσσεται ἧμαρ ὅτ’ ἄν ποτ’ ὀλώλῃ Ἴλιος ἱρή» και αναλογίστηκε ότι και τη Ρώμη μπορεί να τη βρει η ίδια μοίρα. Πολύ μικρότερα πνεύματα και πολύ μικρότερες ψυχές κάνουν ακριβώς το αντίθετο. Μόλις η δική τους ιδεολογική παράταξη καταγάγει μιαν αποφασιστική νίκη, σπεύδουν να εξαγγείλουν το τέλος της Ιστορίας ούτως ώστε τίποτε να μην μπορεί πλέον να αναιρέσει αυτήν τη νίκη.
Ή κάνουν κάτι πρακτικά ισοδύναμο: ζωγραφίζουν το ιστορικό μέλλον έτσι, όπως θα όφειλε να διαμορφωθεί, να ο τρόπος, με τον οποίο ο νικητής αρέσκεται να κατανοεί τον εαυτό του και τη δραστηριότητά του, συνέπιπτε πράγματι με την αντικειμενικά δεδομένη πορεία της Ιστορίας. Το νόστιμο είναι ότι οι οπαδοί του προσωρινά νικηφόρου καπιταλιστικού φιλελευθερισμού ξεκινούν από την ίδια περίπου φιλοσοφία της ιστορίας όπως άλλωστε οι μαρξιστές: μιλούν σαν η Ιστορία να διανύει, έστω και με προσωρινές παρεκκλίσεις, μιαν ευθύγραμμη τροχιά, στο τέρμα της οποίας βρίσκεται κατ’ αναγκαιότητα ένας ενιαίος και ειρηνικός κόσμος. Επίσης, όπως οι μαρξιστές, πιστεύουν ότι οι οικονομικοί παράγοντες, δηλαδή η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και η διαπλοκή των οικονομιών, αποτελούν τις κινητήριες δυνάμεις της ιστορικής περιόδου, η οποία θα υποκαταστήσει τον πόλεμο με το εμπόριο. Σε διάφορα κείμενά μου έχω αναλύσει τις κοινές προϋποθέσεις της μαρξιστικής και της φιλελεύθερης ουτοπίας από την άποψη της ιστορίας των ιδεών. Όπως οι μαρξιστές έζησαν το ναυάγιo της ουτοπίας τους, έτσι και οι φιλελεύθεροι θα βρεθούν σύντομα μπροστά στα ερείπια της δικής τους, την οποία θα γκρεμίσουν οι τρομακτικοί αγώνες κατανομής του 21ου αιώνα.
 

Όσοι ισχυρίζονται ότι τελείωσε η Ιστορία, ας είναι βέβαιοι ότι η Ιστορία τους περιμένει πίσω στη γωνία. 

Παναγιώτης Κονδύλης

Περιοδικό Νέα Κοινωνιολογία, τεύχος 25, Άνοιξη 1998.
βλ. επίσης και "Το αόρατο Χρονολόγιο της Ιστορίας" εκδ. νεφέλη

καθώς και http://feltor.wordpress.com

3 σχόλια:

  1. Σέξτος ΕμπειρικόςΟκτωβρίου 29, 2011 2:58 μ.μ.

    Εκπληκτική ανάρτηση!
    Κατευθείαν στο στόχο χτυπάτε, αν και με το γάντι καμιά φορά...
    :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. περίπου μια δεκαπενταετία μετά από αυτό το άρθρο και η ακρίβεια της περιγραφής είναι ανατριχιαστική.

    Ζήτω το έθνος χα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Μάλλον "ζήτω η ιστορία" - ο αγώνας, που ως γνωστόν "τον κάνουν οι άνθρωποι" - δεν είναι το συμπέρασμα Marion;

    ΑπάντησηΔιαγραφή