Η επικράτεια του Κακού

Το γεγονός που θα πρέπει να αποτελεί σημείο εκκίνησης για οποιοδήποτε λόγο περί ηθικής είναι το ότι ο άνθρωπος δεν ενέχει κάποια ουσία ή κάποιο ιστορικό ή πνευματικό ή βιολογικό προορισμό που είναι ή που οφείλει να εκπληρώσει.

(...) Τούτο δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν είναι, και δεν πρέπει να είναι , κάτι, και ότι απλά είναι προορισμένοι για το τίποτα και πως επομένως είναι ελεύθεροι να αποφασίσουν αν θα είναι ή δεν θα είναι ή για το εάν θα υιοθετήσουν αυτή ή την άλλη μοίρα (σε τούτο το σημείο μηδενισμός και ντεσιζιονισμός συμπίπτουν). Κατά συνέπεια υπάρχει κάτι που οι άνθρωποι είναι, και πρέπει να είναι, αλλά αυτό το "κάτι" δεν είναι ούτε μια ουσία ούτε ένα πράγμα: αυτό το "κάτι" είναι το απλό γεγονός της ίδιας της ύπαρξης ως πιθανότητα ή δυνατότητα. Όμως για αυτό ακριβώς το λόγο, τα πράγματα γίνονται περίπλοκα και η ηθική τίθεται εν λειτουργία.

Εφόσον το πλέον πρέπον είναι της ανθρωπότητας έγκειται στο να είναι κανείς η δυνατότητά του, τότε για τούτο και μόνο το λόγο οι άνθρωποι έχουν και νοιώθουν ένα χρέος. Οι άνθρωποι είναι εντός της δυνατότητας του είναι και του μη-είναι, με άλλα λόγια είναι εκ των προτέρων και πάντοτε υπόχρεοι. Οι άνθρωποι έχουν εξ ορισμού και πάντα "κακή συνείδηση" δίχως να έχουν διαπράξει κάποια εγκληματική πράξη.

Αυτό, και μόνο αυτό, είναι το νόημα του αρχαίου θεολογικού δόγματος του προπατορικού αμαρτήματος. Αντίθετα ο ηθικισμός καθορίζει το δόγμα τούτο με βάση μια εγκληματική πράξη την οποία τάχα έχουν διαπράξει οι άνθρωποι και με αυτό τον τρόπο γίνεται ο δεσμώτης της δυνατότητας των ανθρώπων, τέμνοντάς την προς το παρελθόν. Η αναγνώριση του κακού είναι πρωταρχική και παλαιότερη από οποιαδήποτε εγκληματική πράξη και έγκειται στο γεγονός  ότι η ανθρωπότητα όντας και καθώς πρέπει να είναι μόνον η δυνατότητά της , αποτυγχάνει κατά μία έννοια του εαυτού της και πρέπει να ιδιοποιηθεί αυτής της αποτυχίας-πρέπει να υπάρξει ως δυνατότητα.

(...) Αυτό εξηγεί και γιατί η ηθική δεν παραχωρεί χώρο στην μετάνοια, όπως και το γιατί μόνο η ηθική εμπειρία είναι η εμπειρία του είναι του καθένα ως δυνατότητα, ως το να είναι κανείς επ ακριβώς η δυνατότητά του - εκθέτοντας δηλαδή , στην κάθε μορφή την αμορφία του και στην κάθε πράξη την μη- πράξη του.

Το μοναδικό κακό έγκειται στην απόφαση του να παραμείνει κανείς εντός του ελλείμματος της ύπαρξής του, δηλαδή να ιδιοποιηθεί τη δύναμη του μη-είναι ως ουσία του και ως ένα θεμέλιο πέραν της ύπαρξης, ή ακόμη χειρότερα (και αυτή είναι η μοίρα του ηθικισμού) να αντιληφθεί την δυνατότητα αυτή καθ' αυτή, που είναι και η πρέπουσα μορφή της ανθρώπινης ύπαρξης, ως ένα ελάττωμα που πρέπει πάντοτε να καταπιέζει.

Τζόρτζιο Αγκάμπεν, Η κοινότητα που έρχεται 

μετάφραση,επιμέλεια: Θάνος Ζαρταλούδης

υγ. Ιζι Γι' αυτό και "η πρώτη ηθική ανεπάρκεια είναι η επιείκεια σε όλες της τις μορφές". Την φωτό την πήραμε από εδώ

Μην παραλείψετε να διαβάσετε στο happyfew το εντελώς σχετικό  Ας μιλήσουμε για την ουσία, ένα σύντομο κείμενο του Yves Le Manach, πρόλογο στο βιβλίο του  Η κρυφή γοητεία του υλισμού (1988)