Η τέχνη στο απόσπασμα και τα μυαλά στα κάγκελα. Συζήτηση γύρω από ένα κείμενο του Μπίφο Μπεράρντι για την ποίηση και την
οικονομία. Μια ευκαιρία για να βάλουμε σε δοκιμασία όλα όσα, δικιολογημένα ή
αδικιολόγητα, μας έχουν κάνει ─στα μάτια πολλών και μάλλον όχι για καλό─ «τεχνολάτρες». Από πού ν’ αρχίσουμε,
από πού να περάσουμε και
πού να τελειώσουμε…
Τέχνη και πολιτική. Τέχνη και οικονομία.
«Making
money is art and working is art and good business is the best art»! Τι λες μωρέ Γουόρχολ; Προσέξατε ότι η μουσική πέφτει κατά μυστηριώδη τρόπο πάντα μέσα στο θέμα που συζητάμε;
Ό θεολογικός κανόνας της κατανάλωσης ώς άδυνατότητας της χρήσης θεσπίστηκε κατά τον 13ο αιώνα άπό τή ρωμαϊκή κουρία στο πλαίσιο της σύγκρουσης πού τήν εφερε άντιμέτωτυη με το τάγμα των φραγκισκανών. Στή διεκδίκηση της (( ύπέρτατης πενίας », οι φραγκισκανοι ύπερασπίζονταν τή δυνατότητα μιας χρήσης πλήρως άποσπασμένης άπό τή σφαίρα του δικαίου, πού αύτοί, για να τή διακρίνουν άπό τήν επικαρπία ή άπό κάθε άλλο δικαίωμα χρήσης, άποκαλοΰσαν USUS facti, χρήση εκ του πράγματος ( ή του πράγματος ). Εναντίον τους ό πάπας 'Ιωάννης KB', άττηνής πολέμιος του τάγματος, εκδίδει τή βούλλα Ad condìtorem canonum ( 1322 ). Στα πράγματα πού άποτελοΰν άντικεέμενο κατανάλωσης, επιχειρηματολογεί 6 'Ιωάννης KB', δπως ή τροφή, ό ρουχισμός κλπ. δεν είναι δυνατόν να υπάρξει χρήση διακριτή από τήν κυριότητα ( ιδιοκτησία ), γιατί αύτή εξαφανίζεται έξ ολοκλήρου κατά τη στιγμή της κατανάλωσής τους, δηλαδή της καταστροφής τους, της πέραν του δέοντος χρήσης τους (abusus ). Ή κατανάλωση, πού καταστρέφει υποχρεωτικώς το πράγμα, δεν είναι παρά ή άδυνατότητα ή ή
ΑπάντησηΔιαγραφήάρνηση της χρήσης, πού προϋποθέτει δτι ή ούσία του πράγματος παραμένει ανέπαφη {salva rei substantia).
Και δχι μόνο : μία απλή χρήση εκ του πράγματος (ή του πράγματος ), άποκεχωρισμένη από τήν κυριότητα, δεν υφίσταται στή φύση, δεν είναι με κανέναν τρόπο κάτι πού μπορούμε να ((έχουμε ». (( Ή ιδια ή πράξη της χρήσης δεν υφίσταται σε φυσική κατάσταση ούτε πριν τήν ασκήσουμε ούτε ενώ τήν ασκούμε ούτε και άφου τήν ασκήσουμε. Πράγματι, ή κατανάλωση, ακόμη και κατά τήν ίδια τήν άσκησή της, είναι πάντοτε παρελθόν ή μέλλον καί, ώς τέτοια, δεν μπορούμε να ισχυριστούμε πώς υφίσταται στή φύση, άλλα μόνο στή μνήμη ή στήν προσδοκία. Επομένως, δεν είναι εφικτό να τήν κατέχουμε παρά μόνο κατά τή στιγμή της έκλειψής της ».
Giorgio Agamben βεβηλώσεις σ,135
κομματαρα επιτέλους!sleaford mods
ΑπάντησηΔιαγραφήτο έστειλα κατ αρχήν ως ντοκουμέντο που αποκαλύπτει μια θεολογική προέλευση του καπιταλισμού κατασκευασμένη από το ιερατείο της εξουσίας και συνδέεται με το προβληματισμό περί έργου τέχνης στα τέρματα.Είναι καταγγελτική η παρέμβαση
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Μαρξ στην Εισαγωγή στην κριτική της πολιτικής οικονομίας γράφει:
ΑπάντησηΔιαγραφή"Η παραγωγή δεν δημιουργεί μόνο ένα αντικείμενο για ένα υποκείμενο αλλά επίσης ένα υποκείμενο για το αντικείμενο".
Μετά δυστυχώς προχώρησε στο διαχωρισμό της αξίας χρήσης από την ανταλλακτική αξία αποδίδοντας ως εγγενή ιδιότητα του αντικειμένου μια ιστορικά καθορισμένη κοινωνική πρακτική.
...και λίγο Bloch για να ανέβει το ηθικό:
ΑπάντησηΔιαγραφή[...]ο λεγόμενος άνθρωπος των αρχέγονων κινήτρων δεν μπορεί να εντοπιστεί κάτω από τον ιστορικό και σύγχρονο άνθρωπο, και, επιστημονικά μιλώντας, δεν υπάρχει. Αυτό που αποκαλούμε με αυτό το όνομα είναι είτε (στον Φρόιντ) ο αστός άνθρωπος των κινήτρων, διαστρεβλωμένος και θαμμένος κάτω από την υποκρισία του βικτωριανού αιώνα, ή είναι ακόμα (στον Jung) μια φασιστική φαντασμαγορία, σφραγισμένη σε μυθολογικά μπουκάλια. Η έρευνα για τα βασικά κίνητρα περισσότερο από κάθε άλλο είδος αντανακλά τα χαρακτηριστικά κίνητρα της εποχής της, αυτός είναι ο λόγος που τα πορίσματά της αποδείχθηκαν πάντοτε τόσο διαφορετικά. Ο «φυσικός άνθρωπος» του Ρουσσώ ήταν Αρκαδικός και ορθολογικός, ο «φυσικός άνθρωπος» του Νίτσε, από την άλλη πλευρά, ήταν διονυσιακός και ανορθολογικός, δηλαδή ο ένας εκπλήρωσε τις επιθυμίες του Διαφωτισμού, ο άλλος τις επιθυμίες του ιμπεριαλισμού (και ταυτόχρονα την «αντι-καπιταλιστική λαχτάρα» που σιγόκαιγε μεταξύ των αστών). Αντίστοιχα, η ιστορική θέση του «ανθρώπινου πλάσματος», όπως χαρακτηρίζεται από τον Φρόιντ, μπορεί επίσης να προσδιοριστεί με ακρίβεια: αυτός ο άνθρωπος-libido ζει - μαζί με την εκπλήρωση των ονειρεμένων επιθυμητών του - στον αστικό κόσμο μερικές δεκαετίες πριν και μερικές δεκαετίες μετά το 1900 ( το βασικό έτος της αποσχιστικής «απελευθέρωσης της σάρκας από το πνεύμα»). Ο τρόπος αντίληψης του σεξ, και κατά συνέπεια της υπερδιέγερσης της λίμπιντο είναι πάντα μεταβαλλόμενος σε κάθε κοινωνία και σε κάθε στρώμα της κοινωνίας. Ακόμη και για την πείνα, δεν υπάρχει «φυσική» δομή κινήτρων, για τον απλό λόγο ότι το είδος της αντίληψης που της αποδίδεται, και, κατά συνέπεια, το κόσμο-ερέθισμα, είναι επίσης ιστορικά μεταβλητό. Ακόμη και αυτή δεν είναι πλέον μια βιολογικά διατηρούμενη βασική κατεύθυνση στον άνθρωπο, δεν είναι πλέον αυτό που παραμένει ριζωμένο στο σταθερό ένστικτο της αναζήτησης για τροφή σε σταθερά εδραιωμένα μονοπάτια. Αντίθετα, αλληλεπιδρά ως κοινωνικά αναπτυσσόμενη και καθοδηγούμενη ανάγκη με τις άλλες κοινωνικές, και ως εκ τούτου ιστορικά μεταβαλλόμενες ανάγκες, οι οποίες την διέπουν και με τις οποίες, για τον ίδιο ακριβώς λόγο, μετασχηματίζεται και προκαλεί μετασχηματισμό – όλο και πιο εκλεπτυσμένα (sophisticatedly), όλο και περισσότερες στοιβάδες προστίθενται στην όρεξη.
Με λίγα λόγια, όλοι οι ορισμοί των βασικών κινήτρων ευδοκιμούν μόνο στο έδαφος της δικής τους εποχής και περιορίζονται σε εκείνη την εποχή. Για αυτό τον απλό λόγο δεν μπορούν να διατυπωθούν απόλυτα, ακόμη λιγότερο διαχωρισμένα από την οικονομική διαβίωση της ανθρωπότητας σε κάθε εποχή. Η λίμπιντο (η οποία περιορίζεται στα ζώα στην εποχή του ζευγαρώματος) και το κίνητρο εξουσίας (το οποίο εδραιώθηκε στην ανθρωπότητα με τη διαίρεση σε τάξεις) φαίνονται δευτερεύοντα, συγκριτικά, αλλά παρεμπιπτόντως όλα έχουν την πείνα, την όρεξη εντός τους. Η ανάγκη του τελευταίου να ικανοποιηθεί είναι το λάδι στη λάμπα της ιστορίας, αλλά ακόμα και αυτή η πρωταρχική ανάγκη είναι διαφορετική ανάλογα με τους μεταβαλλόμενους τρόπους με τους οποίους οι ανάγκες ικανοποιούνται. Το οικονομικό συμφέρον αποτελεί το τελικό παράδειγμα στο ιστορικά υπάρχον πλαίσιο των κινήτρων, αλλά ακόμη και αυτό, ακριβώς αυτό για άλλη μια φορά, όπως γνωρίζουμε, έχει τις μεταβαλλόμενες ιστορικές μορφές του, τις αλλαγές στον τρόπο παραγωγής και ανταλλαγής. Πράγματι, ακόμα και ο εαυτός του ανθρώπου, ο οποίος θέλει να αυτοσυντηρηθεί, που αναπαράγεται μέσω της πρόσληψης τροφής, ο οποίος συν-παράγεται από την αντίστοιχη μορφή της οικονομίας και τη σχέση με τη φύση, είναι, ο ίδιος, η ιστορικά πιο μεταβλητή οντότητα. Δηλαδή ένας που - παρά το πιο σταθερό βασικό του κίνητρο: την πείνα, το οποίο παραμένει σχετικά το πιο γενικό - πρέπει να διατρέχει συνεχώς όλη την ιστορία, έτσι ώστε μέσα από το έργο είναι και γίνεται. Η ιστορία είναι, όσο το δυνατόν απόκτημα του ανθρώπου, η μεταμόρφωση του ανθρώπου ξεκάθαρα του ίδιου του πυρήνα μας, του εαυτού που απλά εκτυλίσσεται. Μη περιοριζόμενη στο εγωιστικό σύστημα, ούτε σε αυτήν την καπιταλιστική φάση του εγωισμού, αλλά υπάρχουσα πριν από αυτό, και πολύ περισσότερο μετά από αυτό, η αυτοσυντήρηση, η ανθρώπινη συντήρηση σε καμία περίπτωση δεν επιδιώκει τη διατήρηση αυτού που έχει ήδη εξαχθεί και κατανεμηθεί στο ράφι. Έτσι αυτοσυντήρηση σημαίνει τελικά την όρεξη να κρατήσουμε πρόθυμα πιο κατάλληλες και πιο αυθεντικές καταστάσεις για τον εκτυλισσόμενο εαυτό μας, εκτυλισσόμενο μόνο εντός της αλληλεγγύης και ως αλληλεγγύη. Αν προσεγγίσουν αυτές οι καταστάσεις, τότε η αυτο-αναμέτρηση (self-encountering) προετοιμάζεται εντός τους, και η αυτο-αναμέτρηση αρχίζει, πολύ αναστατωμένη, σε όλα τα φαινόμενα και τα έργα που διανοίγουν μια τελική κατάσταση. Αλλά ο εαυτός μας παραμένει πάντα με την πείνα του και τις μεταβλητές προεκτάσεις αυτής της πείνας, πάντα ανοιχτός, κινούμενος, επεκτεινόμενος.
ΑπάντησηΔιαγραφήThe Principle of Hope - Ernst Bloch
@ Τάσο και Παναγιώτη, σας ευχαριστούμε θερμά για τα σχόλια-παραπομπές σας. Το ένα πιο διαλεχτό από τ' άλλο! Δεν έχω χρόνο ν' απαντήσω κάτι αυτή τη στιγμή, αλλά θα το κάνω σε λίγες μέρες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠάει ένας μήνας που 'χω αρχίσει να παρακολουθω τη δουλειά που γίνεται εδώ από τις εκπομπές,τα κείμενα και ότι αλλο ανεβάζετε.Αλλά ρε παιδιά πως συνδυαζεται όλη αυτη η εναντίωση στη Τεχνική και το Θέαμα και να μην υπάρχει εστω μια επαφή από καπου πέρα από εδώ?
ΑπάντησηΔιαγραφή@ Sunshine, δεν καταλαβαίνω τι ακριβώς εννοείς ότι δεν υπάρχει ούτε μία επαφή κάπου πέρα από εδώ. Σε γυάλα πάντως δεν ζούμε. :-)
ΑπάντησηΔιαγραφήΦοβερή εκπομπή παιδιά, και κομματάρες!
ΑπάντησηΔιαγραφή