Η ζωή μου και ο θάνατός μου | Μανιφέστα 62

Διαφορετικά από τα άγρια ζώα, οι άνθρωποι δεν ζουν απλώς αλλά έχουν επίσης μια αντίληψη για τη ζωή. Αυτό δεν είναι κάτι που απλώς προστίθεται στη ζωή τους. Είναι μάλλον κάτι που αλλάζει το ίδιο το νόημα της λέξης «ζωή» όταν αυτή η λέξη εφαρμόζεται στους ανθρώπους. Δεν είναι πια ισοδύναμη με την «έμβια ύπαρξη». Όταν μιλάμε για τη ζωή του ανθρώπου, μπορούμε να θέτουμε ερωτήματα όπως το ποιος είναι ο σωστός τρόπος να ζει κανείς, ποια πράγματα είναι τα πιο σημαντικά στη ζωή, αν η ζωή έχει κάποιο νόημα και, εάν έχει, ποιο είναι αυτό.

Όταν έχει κανείς μια αντίληψη για τη ζωή σημαίνει ότι έχει επίσης μια αντίληψη για το θάνατο.  Όμως, όπως ακριβώς η «ζωή» για την οποία μιλάμε εδώ, δεν ταυτίζεται με την έμβια ύπαρξη, έτσι και ο «θάνατος» δεν ταυτίζεται εδώ με το τέλος της έμβιας ύπαρξης. Η ιδέα μου για το θάνατο ενός ζώου είναι ιδέα για ένα συμβάν, το οποίο λαμβάνει χώρα μέσα στον κόσμο: θα το παρατηρήσω, ίσως, και η ζωή μου θα συνεχίσει το δρόμο της. Όταν όμως μιλώ για τον «δικό μου θάνατο», δεν μιλώ για ένα μελλοντικό συμβάν στη ζωή μου. Ούτε καν μιλώ για ένα συμβάν στη ζωή οποιουδήποτε άλλου ανθρώπου. Μιλώ για την παύση του δικού μου κόσμου. Αυτό είναι επίσης μια παύση της ικανότητάς μου να πράττω το καλό ή το κακό. Δεν είναι απλώς ότι, εντελώς πραγματικά, δεν θα είμαι πλέον ικανός να κάνω το καλό ή το κακό αφότου πεθάνω. Το κρίσιμο σημείο είναι ότι, η ίδια η ιδέα μου για το τι είναι η ικανότητα να πράττει κανείς το καλό ή το κακό, είναι βαθύτατα συνδεδεμένη με την ιδέα μου για τη ζωή μου ως μια ζωή που τελειώνει στο θάνατο.

Εάν η ηθική [ethics] είναι μια μέριμνα για το σωστό τρόπο να ζει κανείς, τότε είναι ξεκάθαρο ότι η φύση αυτής της μέριμνας πρέπει να επηρεάζεται βαθιά από την ιδέα ότι η ζωή τελειώνει στο θάνατο. Η στάση του ανθρώπου απέναντι στην ίδια του τη ζωή είναι ταυτόχρονα μια στάση απέναντι στον ίδιο του το θάνατο.

 

Peter Winch, από το «Understanding a Primitive Society»,

στο Ethics and Action (1972)