Ένα
πολύ καλό βίντεο από την RoyalSociety of Arts και τον Κεν Ρόμπινσον, που εκθέτει το πρόβλημα της σύγχρονης εκπαίδευσης πιάνοντάς το από τη
ρίζα του.
Οι βασικές γραμμές του:
1. Οι αλλεπάλληλες «εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις», που
λαβαίνουν πλέον χώρα παντού στον κόσμο, αγνοούν το γεγονός ότι το σημερινό
εκπαιδευτικό σύστημα έχει στηθεί στη βάση των νοησιαρχικών αντιλήψεων του
Διαφωτισμού για να ικανοποιήσει τις ανάγκες της βιομηχανικής κοινωνίας.
2. Αυτό το σύστημα, που οργανώνει το σχολείο κατά το
πρότυπο του εργοστασίου και αποβλέπει στην εξατομίκευση και τον κομφορμισμό,
ταξινομεί τα παιδιά σε αυτά που «πιάνουν τα γράμματα» (από τα οποία επανδρώνει
τα ανώτερα στρώματα) και σε αυτά που «δεν πιάνουν τα γράμματα» (από τα οποία
επανδρώνει τις τάξεις των απλών εργατών και εργαζόμενων) έχοντας για κριτήριο
την ικανότητα για επαγωγική σκέψη και για αποστήθιση των Κλασικών.
3. Έτσι, εκατομμύρια παιδιά, που έχουν ένα σωρό άλλα ταλέντα
αλλά όχι αυτό που ανταποκρίνεται στο παραπάνω «ακαδημαϊκό κριτήριο», καταλήγουν
στα σκουπίδια −απ’ όπου και η σύγχρονη «επιδημία» των «μαθησιακών δυσκολιών»,
και ειδικότερα της «διαταραχής συγκέντρωσης» και της «υπερκινητικότητας», τις
οποίες ελαφρά τη καρδία αντιμετωπίζουν ποτίζοντας τα παιδιά με φάρμακα,
που τα κάνουν ζόμπι ενώ μερικά από τα οποία είναι και επικίνδυνα.
4. Είναι τρελό, τη στιγμή που γεμίζουμε τον
κόσμο των παιδιών με τηλεοράσεις, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ipads, iphones, διαφημίσεις, έναν ασταμάτητο
καταρράκτη που τους αποσπά διαρκώς την προσοχή, να τα κατηγορούμε ότι
«δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν» σε μια σχολική διδασκαλία, η οποία όπως είδαμε
στηρίζεται σε ένα στενόμυαλο κριτήριο και επιπλέον έχει καταντήσει αφόρητα
βαρετή.
5. Στο καθαρά εκπαιδευτικό πεδίο, πρώτο θύμα αυτής της
νοοτροπίας είναι η Τέχνη, η οποία δεν εδράζεται σε μια
διανοητική-εγκεφαλική απλώς προσέγγιση στα πράγματα αλλά, επιπλέον, σε μια
προσέγγιση αισθητηριακή, συγκινησιακή και αισθητική, δηλαδή πληρέστερη, δημιουργική
και ζωντανή.
6. Απέναντι σε αυτό το σύστημα λοιπόν, πρέπει να υπάρξει
«αλλαγή παραδείγματος» και προς αυτή την κατεύθυνση μπορεί να βοηθήσει η
ανάδειξη ενός ουσιώδους στοιχείου της δημιουργικότητας, που
διαθέτουν όλοι οι άνθρωποι και είναι η αποκλίνουσα σκέψη, δηλαδή
η ικανότητα να σκεφτεί κανείς πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις και
απαντήσεις για την επίλυση ενός προβλήματος.
7. Πρόκειται για μια ικανότητα που διαθέτουν τα παιδιά, καθώς
έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας
διαθέτουν αποκλίνουσα σκέψη σε ποσοστό 98%, το οποίο πέφτει στο 30%
για τα ίδια παιδιά στο τέλος του Δημοτικού σχολείου, και ακόμα
περισσότερο στο 12% στις ηλικίες 11-15 χρονών −πράγμα που ασφαλώς
σχετίζεται με το κοινό σε όλα αυτά τα παιδιά γεγονός, ότι αλέστηκαν στο μύλο
του σημερινού εκπαιδευτικού συστήματος.
Εδώ με σπικάζ στα γαλλικά.
Απλό+ουσιαστικό+ευχάριστο!
ΑπάντησηΔιαγραφήΕδώ θα διαφωνήσω.
ΑπάντησηΔιαγραφήΝομίζω ότι το πνεύμα του κειμένου είναι στο στυλ «κάτω η πατριαρχία» και «κάτω η αστική παιδεία» κλπ, δηλαδή εναντιώνεται σε πράγματα που όχι μόνο είναι ήδη νεκρά στη μαζική κοινωνία, αλλά έχουν και ξεπεραστεί στο αντιθετό τους.
Δηλαδή το πρόβλημα δεν είναι ότι η διδασκαλία «έχει για κριτήριο την ικανότητα για επαγωγική σκέψη και για αποστήθιση των Κλασικών» και «είναι βαρετή» (διαμαρτυρίες άλλων εποχών) αλλά το αντίθετο: για την μεγαλύτερη μερίδα του κόσμου, αλλά και ακόμα και για τις ελίτ πλέον, δεν υπάρχει ούτε «επαγωγική σκέψη», ούτε «αποστήθιση» (ούτε ασφαλώς «Κλασσικοί»).
Το σχολείο έχει γίνει απλώς ένα είδος μπέιμπι-σίτερ, και οι μαθητές κουτσομαθαίνουν ένα δυο πράγματα, χωρίς καμμία ιδιαίτερη απαίτηση από αυτούς, χωρίς να περιμένει κανείς να μάθουν να σκέφτονται λογικά, να διαβάζουν, να κρίνουν, κλπ.
Ιδιαίτερα οι μονδέρνες «παιδαγωγικές μέθοδοι» είναι όλο της ευκολίας, των «πολλαπλών απόψεων», ενός μεταμοντέρνου σημειολογικού αχταρμά (να επιβάλλουμε το «τέλος των μεγάλων αφηγήσεων» σε παιδιά 10 χρονών).
Αλλά αυτό που κυρίως βασιλεύει είναι η αδιαφορία ― και από τα παιδιά, και από τους καθηγητές και από την κοινωνία. Και ακόμα και από το Κεφάλαιο ― το οποίο πλέον δεν ενδιαφέρεται να φτιάξει στελέχη (του αρκεί ένας μικροσκοπικός αριθμός των όλων μαθητών γι' αυτό), και ούτε ενδιαφέρεται να φτιάξει εργάτες ― τους οποίους άλλωστε δεν μπορεί να απορροφήσει παρά σε ψευτοδουλειές, γραφείου ή ποδαριού.
Αυτά που έλεγε ο Γιδέμπορ(ας), ότι δηλαδή έχουν χάσει οι σημερινοί την ικανότητα να σκέπτονται και ακόμα και αυτήν να συζητούν (ή και μετρήσουν τις συλλαβές σε μια πρόταση), ενώ αγκαλιάζουν απλά τη διαδική σκέψη του υπολογιστή και τις κατασκευασμένες νεο-γλώσσες (πολιτικά ορθές, διαφημιστικές, κλπ), είναι πολύ ακριβές.
Και περισσότερα ακόμα έχει πεί γι' αυτό ο Μισεά.
Η «αυστηρή αποστήθιση» και η «επαγωγική σκέψη» της αστικής παιδείας έβγαλαν Χέγκελ, Μαρξ, Μπακούνιν, Κροπότκιν (μια ζωή μελετητής), κλπ.
Η σημερινή μπαχαλο-μαζικό-αποβλακω κατάσταση, και η αποθέωση της «δημιουργικότητας» και του «ατομικισμού» του παιδιού, βγάζουν τηλεθεατές, καταναλωτές, βλακώδεις σχολιαστές στα Τουίτερ, ανθρώπους ανίκανους να αρθρώσουν μια πρόταση, ανθρώπους στους οποίους η πολιτική και η Ιστορία είναι άγνωστες.
Και αυτό ούτε καν με τον τρόπο των λαϊκών αμόρφωτων ανθρώπων του παλιού καιρού ― που αυτά τα αναπλήρωναν με τη γενική κουλτούρα της χώρας τους.
big fat opinion
Συμπληρώνω:
ΑπάντησηΔιαγραφήΠροφανώς θα συναντήσει κανείς και παραδείγματα αντίθετα αυτού που λέω στην σύγχρονη εκπαίδευση.
Αλλά είναι φανερό το ποιά εκπαίδευση φεύγει ως «αρχαϊσμός» και ποιά κυριεύει όλο και περισσότερο.
@ Bfo,
ΑπάντησηΔιαγραφήσ' ευχαριστώ για το σχόλιο. Σε πολλά που επισημαίνεις, συμφωνώ. Όμως θα υπερασπιστώ το βιντεάκι (όχι την RSA που δεν ξέρω τι καπνό φουμάρει) και ως προς την περιγραφή που κάνει του σύγχρονου νοησιαρχικού σχολείου-εργοστάσιου, και ως προς το θέμα της αποκλίνουσας σκέψης που θέτει.
Το θέμα πράγματι δεν είναι η επαγωγική σκέψη και η αποστήθιση των Κλασικών, που αυτά καθεαυτά χρειάζονται, αλλά το να στηρίζεται όλη η εκπαίδευση μόνο σε αυτά τα δυο παραμελώντας κάθε άλλη τέχνη μάθησης.
Λες ότι αυτό το σχολείο, που κριτικάρει το βιντεάκι, έβγαλε σπουδαία μυαλά όπως ο Χέγκελ, ο Μαρξ, ο Μπακούνιν ή ο Κροπότκιν. Δεν είναι ακριβώς έτσι. Ο Κροπότκιν λχ μαθήτευσε σε μια ειδική στρατιωτική σχολή, από την οποία θυμάται με ανατριχίλα τα αλλεπάλληλ καψόνια, για τα οποία ήταν γνωστή η παιδαγωγική της μέθοδος. Επί της ουσίας, μορφώθηκε με προσωπική μελέτη.
Ο Μπακούνιν, πάλι, έλαβε τη βασική μόρφωση στο πατρικό του σπίτι μέχρι τα 14, οπότε τον έβαλαν κι αυτόν σε στρατιωτική σχολή, από την οποία τον απέβαλαν γιατί ήταν χάλια μαθητής. Και αυτός, λοιπόν, δεν χρωστάει στο σχολείο την παιδεία του.
Τέλος, και ο Μαρξ έλαβε τη βασική του μόρφωση, ίσαμε τα 12 του χρόνια, στο σπίτι, από τον πατέρα του. Κι αυτός δηλαδή τη γλύτωσε από το σχολείο-εργοστάσιο.
Σκέψου όμως και κάτι ακόμα: τι είδους "σχολείο" έβγαλαν γίγαντες της σκέψης όπως ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, ή ακόμα ο Χρυσόστομος κι ο Γρηγόριος Παλαμάς; Είχαν καμιά σχέση εκείνα τα "σχολεία" με το σχολείο-εργοστάσιο που κριτικάρει το βιντεάκι; Σίγουρα εκείνες οι σχολές έδιναν και την επαγωγική σκέψη, και τους Κλασσικούς, αλλά όχι μόνο, ούτε με τη μέθοδο και τον τρόπο αξιολόγησης του σχολείου-εργοστάσιου.
Επομένως...;