 |
| Γιόχαν Χουιζίνγκα (1872-1945) |
«Ένα από τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά του παρακμάζοντος μεσαιωνικού πνεύματος, είναι η πρωτοκαθεδρία της όρασης, η οποία μοιάζει να σχετίζεται στενά με την ατροφία της σκέψης.
Οι άνθρωποι σκέφτονταν και εκφράζονταν με οπτικές εικόνες. Και επειδή το πνεύμα εκείνης της εποχής αρκούνταν στην οπτική έννοια, γι’ αυτό έβρισκε ικανοποίηση στην πλαδαρότητα της πρόζας. Για τον ίδιο λόγο άλλωστε αποθέωνε τη ζωγραφική. Η ζωγραφική έκφραση ήταν περισσότερο σύμφωνη με την πνευματική έκφραση εκείνων των καιρών. Γι’ αυτό, τέλος, η ποιότητα της πρόζας το 15ο αιώνα ήταν γενικά ανώτερη από της ποίησης. Η πρόζα, όπως και η ζωγραφική, μπορούσαν να εκφράσουν καλύτερα έναν άμεσο ρεαλισμό, που απαγόρευε στην ποίηση να ανθίσει. (...)
Η ποίηση του 15ου αιώνα δίνει συχνά την εντύπωση, ότι στερείται τελείως νέων ιδεών. Η αδυναμία να βρεθούν καινούργιες εμπνεύσεις είναι γενική. Το μόνο που κάνουν, είναι να ξαναδουλεύουν, να στολίζουν ή να εκσυγχρονίζουν παλιά θέματα. Υπάρχει κάτι σαν νέκρωση της σκέψης. Θα έλεγε κανείς, ότι το πνεύμα ολοκλήρωσε το μεσαιωνικό οικοδόμημα και εξαντλήθηκε, πέφτοντας σε κάποιου είδους νάρκη. Υπάρχει κενό και ξηρασία. Αμφιβολία για τον κόσμο. Γενικευμένη παρακμή. Δυσφορία βασιλεύει παντού. (...)»
Οι άνθρωποι σκέφτονταν και εκφράζονταν με οπτικές εικόνες. Και επειδή το πνεύμα εκείνης της εποχής αρκούνταν στην οπτική έννοια, γι’ αυτό έβρισκε ικανοποίηση στην πλαδαρότητα της πρόζας. Για τον ίδιο λόγο άλλωστε αποθέωνε τη ζωγραφική. Η ζωγραφική έκφραση ήταν περισσότερο σύμφωνη με την πνευματική έκφραση εκείνων των καιρών. Γι’ αυτό, τέλος, η ποιότητα της πρόζας το 15ο αιώνα ήταν γενικά ανώτερη από της ποίησης. Η πρόζα, όπως και η ζωγραφική, μπορούσαν να εκφράσουν καλύτερα έναν άμεσο ρεαλισμό, που απαγόρευε στην ποίηση να ανθίσει. (...)
Η ποίηση του 15ου αιώνα δίνει συχνά την εντύπωση, ότι στερείται τελείως νέων ιδεών. Η αδυναμία να βρεθούν καινούργιες εμπνεύσεις είναι γενική. Το μόνο που κάνουν, είναι να ξαναδουλεύουν, να στολίζουν ή να εκσυγχρονίζουν παλιά θέματα. Υπάρχει κάτι σαν νέκρωση της σκέψης. Θα έλεγε κανείς, ότι το πνεύμα ολοκλήρωσε το μεσαιωνικό οικοδόμημα και εξαντλήθηκε, πέφτοντας σε κάποιου είδους νάρκη. Υπάρχει κενό και ξηρασία. Αμφιβολία για τον κόσμο. Γενικευμένη παρακμή. Δυσφορία βασιλεύει παντού. (...)»
Johan Huizinga, Το φθινόπωρο του Μεσαίωνα (1919)
μετάφραση από τη γαλλική έκδοση Payot
Σημ. HS. Ας μάθουμε να διαβάζουμε τα σημάδια! Οι ομοιότητες με την εποχή μας δεν είναι καθόλου τυχαίες. Το κλασσικό αυτό έργο του Χουιζίνγκα δεν έχει ακόμα κυκλοφορήσει στα ελληνικά. Υπάρχει όμως ένα άλλο περίφημο βιβλίο του, το Ο άνθρωπος και το παιχνίδι (Homo Ludens) από την εκδόσεις ΓΝΩΣΗ.
Πως το εννοει άραγε; Ο μεσαίωνας πέρασε και τις αλλες τρεις εποχές ή η αναγέννηση ήταν ο Χειμώνας που τον ακολούθησε και οι προηγούμενοι "σκοτεινοί αιώνες" του πρώιμου μεσαίωνα το καλοκαιράκι?-)
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν είναι έτσι με πρόχειρους υπολογισμούς βρισκόμαστε προς το τέλος του Φθινοπώρου.
Ο (αναγενησιακός) Χειμώνας έρχεται....
Όρε και πουλήσαμε και τα παλτά μας μπιρ παρα στους γυρολόγους των ιδεολογιών....δύσκολα τα πράγματα
Ο Ludwig Wittgenstein ή η σύνθεση της εικόνας και της γλώσσας:
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://tinker-tinker-tinker3.blogspot.com/2011/11/ludwig-wittgenstein.html
@ Izi,
ΑπάντησηΔιαγραφήχαχαχά! δεν το είχα σκεφτεί έτσι. Όχι, δεν εννοεί κάτι τέτοιο. Άλλωστε, όπως σημειώνει ο Λε Γκοφ στην εισαγωγή, ο Χ. δεν δέχεται μια τόσο σχηματική διαίρεση μεταξύ ιστορικών εποχών.
---
@ Ανώνυμοι,
ευχαριστούμε για την καίρια παραπομπή!