Αποκολοκύνθωση

Φιλοξενούμε κείμενο του Νίκου Σκοπλάκη.

Προελαύνουμε ολοταχώς προς τα πίσω, μεταξύ άλλων και ως προς αυτό: Το θέαμα της εξουσίας υποκαθιστά ωμά την πρακτική της γνώσης και της τέχνης. Απέναντι στην κριτική, επιστρατεύονται οι τεχνικές και οι μεθοδεύσεις της δυσφήμισης. Η κατάχρηση στερεοτύπων και η αναγωγή συμβόλων σε επιδέξιους ζογκλέρ και σερβιτόρους της παραχάραξης συστηματοποιούνται από έναν μεταμοντέρνο σχολαστικισμό, ο οποίος έχει επαρκέστατα περιγραφεί από τον Άρη Αλεξάνδρου:

" (...) Ο σχολαστικισμός δεν αρκείται να προσαρμόσει στις ανάγκες της επίσημης άποψης τη "λογική" του, μα καταφεύγει και σε διαστρεβλώσεις για να αποδείξει αυτό που θέλει να αποδείξει". Στην περίπτωσή μας, ο μιντιακά και κοσμικά συναρτημένος σχολαστικισμός είναι πιθανότατα ακόμα πιο επιθετικός, ύπουλος και αδίστακτος από εκείνον που είχε υπόψη του ο Αλεξάνδρου.


Αυτός ο σχολαστικισμός οδεύει επί μακρόν υπογείως και επανέρχεται στο προσκήνιο κάθε φορά που τίθενται ριζικά εν αμφιβόλω το ταλέντο, τα κίνητρα και η καλλιτεχνικότητα των προϊόντων του εκάστοτε εκλεκτού. Τα πολυδιάστατα κριτικά μέτρα χλευάζονται, διότι η ωδή στην mainstream κακογουστιά πρέπει να αγκιστρωθεί ως βιοθεωρητική και αισθητική άποψη της "κοινής γνώμης". Η πικάντικη ασυναρτησία και η κακοήθης αγυρτεία επενδύουν στον επί μακρόν εκπαιδευμένο στα μέτρα τους, αφελή πόθο του "μέσου αναγνώστη" για μια λογοτεχνία "χωρίς σκοτούρες", ειδυλλιακά προσπελάσιμη, καθησυχαστικά αντανακλάσιμη, για ένα ατέρμονο "happy end", που θα επικρατεί εξαρχής, ώστε να μη μένει χιλιοστό ελεύθερο στο επικίνδυνο "μεγαλείο της απόγνωσης". Η άγνοια του ανθρώπινου πόνου υποχρεούται να συμπιέζεται διαρκώς στα έγκατα της ανθρώπινης άγνοιας. Αυτό είναι το credo του μιντιακού/κοσμικού σχολαστικισμού: Λογοτεχνούμε μετ' οσφυοκαμψίας!


Εκεί, όμως, που ο μιντιακός/κοσμικός σχολαστικισμός δίνει τα ρέστα του είναι στο πεδίο όπου νομίζει πως θα καταγάγει αποτέλεσμα άμεσο και αξιοσημείωτο (στους καταναλωτές αντι-ιστορικής ευκολίας): Τι κι αν οι "κατά παραγγελία" ποιητές ή οι λογοτέχνες στα μέτρα ενός καθεστώτος αντιστοιχούν απολύτως στους όρους ανάδειξης του εκάστοτε εκλεκτού από τον μιντιακό/κοσμικό σχολαστικισμό; Τελευταία γραμμή άμυνας γίνεται το "φωνάζει ο mainstream σχολαστικισμός για να φοβηθεί ο ανεξάρτητος κριτικός". Με τρόπο κωμικοτραγικά φάλτσο, διασύρεται ο ανεξάρτητος κριτικός ως "ζντανοφικός" και "νεοδογματικός", ενώ οι ποικίλοι φορείς του μιντιακού/κοσμικού σχολαστικισμού ακκίζονται σαν ελεύθεροι άνθρωποι, σαν λοιδωρημένοι εικονοκλάστες. Είναι κι αυτός ένας τρόπος δυσφημιστικής αναμάγευσης, ώστε να ρετουσαριστούν κάπως τα χρόνια σημιτο-καραμανλικά εξαπτέρυγα, με έναν σκασμό παράσημα κρατικοδίαιτων (και μαικηνοδίατων) διαδρομών στα πέτα, έτσι όπως καμαρώνουν αγέρωχα στην εξέδρα του "ελεύθερου πνεύματος". 


"Ο ποιητής μένει πάντα χρεώστης απέναντι στον κόσμο, πληρώνει πάντα τόκους και πρόστιμα για τον πόνο των ανθρώπων", είχε πει ο Μαγιακόβσκι. Προελαύνουμε ολοταχώς πίσω από το μέλλον αυτής της ρήσης. Πού θα σταματήσουμε; Μήπως εκεί που η κολοκύθα γίνεται θεός; Στην "Apocolocynthosis" όχι ως σάτιρα, αλλά ως ψυχόδραμα; Ή υπάρχει και παρακάτω, άραγε;;;