Ευθύτητα, ειλικρίνεια, αλήθεια

(σημειώσεις από μια συζήτηση)

Άλλο η ευθύτητα κι άλλο η αλήθεια. Είσαι ευθύς εάν πεις σ’ έναν ανάπηρο, «καλημέρα ανάπηρε!». Εδώ όμως η ευθύτητα είναι εκδήλωση ωμότητας και όχι έκφραση αλήθειας. Γι’ αυτό και το να είναι κανείς ευθύς, δεν αποτελεί οπωσδήποτε προτέρημα.

Αλλά και η ειλικρίνεια διαφέρει από την αλήθεια. Όταν ο Χίτλερ δήλωνε ότι θα εξοντώσει τους Εβραίους, τους Τσιγγάνους, ή τους ανάπηρους, ήταν ειλικρινής, όπως αποδείχτηκε. Ε, και; Εδώ η ειλικρίνεια είναι κυνικότητα, δεν εκφράζει αλήθεια.

Αλήθεια χωρίς φροντίδα για τον άλλο δεν υπάρχει. Αλήθεια δεν νοείται χωρίς την αγωνία εάν αυτό που θα πεις, κι ο τρόπος που θα το πεις, θα βοηθήσει τον άλλο να σηκωθεί όρθιος ή μην τυχόν τον σπρώξει να πέσει παρακάτω. Κλείστε τ’ αυτιά σας σε «αλήθειες» που ξέρουν μόνο να σκάβουν λάκκους.

Οι Εχθροί

[1900]

Τον Ύπατο τρεις σοφισταί ήλθαν να χαιρετήσουν.

Ό Ύπατος τούς έβαλλε κοντά του να καθίσουν.

Ευγενικά τούς μίλησε. Κ’ έπειτα, να φροντίσουν,

τους είπε, χωρατεύωντας. «Ή φήμη φθονερούς

κάμνει. Συγγράφουν οι αντίζηλοι. Εχετ’ εχθρούς».

Απήντησ’ ένας απ’ τους τρεις με λόγους σοβαρούς.

«Οι τωρινοί μας οι εχθροί δεν θα μάς βλάψουνε ποτέ. 

Κατόπι θάλθουν οι εχθροί μας, οι καινούριοι σοφισταί. 

Όταν ημείς, υπέργηροι, θα κείμεθα ελεεινά

και μερικοί θα μπήκαμε στόν Άδη. Τά σημερινά

τα λόγια και τα έργα μας αλλόκοτα (καί κωμικά

ίσως) θα φαίνωνται, γιατί θ’ αλλάξουν τα σοφιστικά,

το ύφος και τας τάσεις οι εχθροί. Όμοια σαν κ’ έμενα,

και σαν κι’ αυτούς, που τόσο μεταπλάσαμε τα περασμένα. 

Όσα ημείς επαραστήσαμεν ωραία και σωστά

θα τ’ αποδείξουν οι εχθροί ανόητα και περιττά

τα ίδια ξαναλέγωντας αλλοιώς (χωρίς μεγάλον κόπο).

Καθώς κ’ εμείς τα λόγια τα παληά είπαμε μ’ άλλον τρόπο».

Από τα Κρυμμένα ποιήματα, 1877;-1923 (εκδ. ΙΚΑΡΟΣ, 1993) και από την ανθολογία Poèmes Inédits, 1882-1923, δίγλωσση έκδοση, ανθολογία, μετάφραση και εισαγωγή Ange S. Vlachos (εκδ. ΥΨΙΛΟΝ/βιβλία, 1994)

Τάξη βασιλεύει στην Αθήνα! *

Η ιστορία δεν παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία στις φανερώσεις της. Τραγωδία, φάρσα, φάρσα, τραγωδία, τραγωδία, φάρσα, τραγωδία, τραγωδία, πάει λέγοντας μέσα στην τυχαιότητα του "αιώνιου" ανταγωνισμού και τα καραβοτσακίσματα της διαλεκτικής.

 

Τόσο έντονα, τόσο γρήγορα που  δεν είμαστε σε θέση να καταλάβουμε, κάθε φορά που ανοίγει η αυλαία, αν θα υποκλιθεί πρώτος ο επικίνδυνος κλόουν ή ο σκοτεινός κυρίαρχος.

 

Ο καιροσκοπισμός είναι, λένε, εγγενής στην πολιτική δράση και παραδόξως ολοένα πιο αποδεκτός, παρά τις δολοφονικές και καταστροφικές συνέπειες που έχει καταθέσει στην  ιστορική-κοινωνική εμπειρία. Σκοπεύει στην συστηματική απονοηματοδότηση των πολιτικών εννοιών, την θολούρα και την αποδόμηση κάθε κριτικής. Και όλα αυτά με παιδαριώδη επιχειρήματα "υπεράσπισης" αξιών, που οι ίδιες του οι πρακτικές έχουν πριν μειώσει στο ελάχιστο.

Καθώς το σκηνικό επαναλαμβάνεται αυτό που πληθαίνει είναι ο αριθμός των νεκρών. Τα  ανθρωπάκια που σέρνει η ιστορία, από τον Friedrich Ebert ως τα ανδρείκελα του θλιβερού παρόντος της νότιας βαλκανικής, συνεχίζουν να γίνονται οι πολιτικοί αυτουργοί της απαθρωπιάς του συστήματος που υπηρετούν, συνεργαζόμενοι ακόμη και με τον ίδιο τον διάβολο.

Σήμερα, εδώ, σε μια πόλη που παραπαίει από κάθε άποψη, η "νέα" ακροδεξιά, εφαρμόζει ήδη την παλιά καλή συνταγή: Η σοσιαλδημοκρατία στην κυβέρνηση και τα freikorps στους δρόμους. Αυτή είναι και πάλι η κεντρική ιδέα του σχεδίου που έχει δοκιμαστεί σε τόσες και τόσες ευρωπαϊκές μητροπόλεις.**

Να ελπίσουμε ότι η εμπειρία των δυνάμεων του μετασχηματισμού θα χρησιμεύσει να αποτραπούν τα χειρότερα που χαράζουν ήδη τον ορίζοντα.

* “Τάξη βασιλεύει στο Βερολίνο!” Ηλίθιοι δήμιοι! Η “τάξη” σας είναι χτισμένη στην άμμο."

 

Ρ.Λ , Βερολίνο 1919

-----------

Υγ Izi. Την Ρόζα Λούξεμπουργκ, μια από τις σημαντικότερες μορφές της πολιτικής στην Γερμανία των αρχών του 20ου αιώνα, την δολοφόνησαν τα "ελεύθερα τάγματα" ασφαλείας  χτυπώντας την με τα κοντάκια από τα όπλα τους, και την πέταξαν σε ένα ρέμα στο Βερολίνο στις αρχές του 1919, όταν κλήθηκαν να επιβάλουν την τάξη από την κυβέρνηση του SPD.

**στην Αθήνα βλ. σχετικά με αυτές τις "μέσες λύσεις", τον Θ.Σοφούλη, τον Σ.Βενιζέλο, τον  Γ. Παπανδρέου κτλ.

Κατηχητική Νοσταλγία, Νοσταλγική Κατήχηση

α. τι είναι και πώς κατασκευάζεται η κατηχητική νοσταλγία;

Τώρα εκτός από τους μεταφυσικούς έθνικ, έχουμε και τους χίπστερ ιδεολόγους.

Είναι προσπάθεια ακύρωσης του αναστοχασμού και του διαλόγου μας με το παρελθόν.
Ρωμαλέο εμπόδιο σε κάθε δημιουργικό οίστρο.
Εκφράζεται κυρίως μέσω της λογοτεχνίας και των θεαματικών πολιτιστικών προϊόντων.
Είναι καλλιτεχνική παγίδα. Προσοχή!

Ακατάσχετη, όχι πάντα κακογραμμένη, εξωραϊστική παράθεση παρελθόντων περιστατικών αναμνηστικής υφής, πολλές φορές στομφώδης, αβάσταχτα κοινότοπη, με υποτυπώδεις χαρακτήρες και ενοχλητικά απλοϊκές δράσεις, ανακατεμένη με συμπεράσματα και σοφίες για την ζωή.

β. πώς επιδρά και τι εξυπηρετεί η κατηχητική νοσταλγία


Επιδρά αναπαράγοντας την πνευματική-αισθητική ένδεια που μας βάλλει πλέον από παντού.

(Ιδίως από τον ακαδημαϊκό χώρο όπου, εσχάτως, θρέφει μαζικά καθηγητές με καλλιτεχνικές-ποιητικές ανησυχίες αλλά όχι μόνο από εκεί)

Δυστυχώς  φαίνεται πως όσοι επιχειρούσαν να εξευτελίσουν τον Εμπειρίκο, τον Εγγονόπουλο, την Χατζηλαζάρου, αργότερα τον Σαχτούρη, την Βακαλό, τον Καρούζο, και όσους τελικά προλάβαιναν να μετατρέψουν σε επιθεωρησιακά νούμερα, έχουν άξιους επιγόνους που γράφουν από θέση αυθεντίας λογοτεχνικά βιβλία "για τότε που ήταν όλα αθώα και γνήσια"...

Συχνά ξεκινούν με την απόλυτα ανεστραμμένη διατύπωση "δεν θέλω να πω ότι όλα τότε ήταν αθώα και γνήσια" και κατόπιν παραθέτουν διακόσιες σελίδες που υποστηρίζουν ακριβώς ότι "τότε ήταν όλα αθώα και γνήσια"..

Αυτό που μας ανατριχιάζει, είναι η βαθιά και πολυεπίπεδη εναντίωση στην ίδια την τέχνη και την ίδια την ποίηση και την ζωή, που εκκινείται από μια ακόμη βαθύτερη άγνοια των σύγχρονων πρακτικών τους.
Νεκροζώντανοι, αποξενωμένοι και ατάλαντοι, επιχειρούν να αποστεγνώσουν κάθε ερμηνευτική ικμάδα, να εμποδίσουν κάθε πειραματική προσπάθεια, να ακυρώσουν κάθε απόπειρα για παιγνιώδεις και ανατρεπτικές αναδιατυπώσεις.

Η κατηχητική νοσταλγία επικαλείται ως αυτοπροσδιοριστικό της αντίπαλο τον νεo-κυνισμό που "κυριαρχεί", ενώ στην ουσία είναι η άλλη πλευρά του ίδιου νομίσματος.

Ισχυρός συνδυασμός ενάντια στην ζωή, επιτίθεται στην πόλη παρέχοντας επιχειρήματα στον απαθή που νομίζει ότι κάνει επανάσταση, στον αλλοτριωμένο που θεωρεί ότι δημιουργεί ελεύθερα, στον σκλάβο που υπερασπίζεται τις "επιλογές του".
Οι απλοϊκές αφαιρέσεις της κατηχητικής νοσταλγίας διασπείρουν τη λήθη, εντείνουν τη μνησικακία, περιορίζουν τα συναισθήματα, σφυροκοπούν κάθε νόημα με θόρυβο, κάθε επιθυμία με την ακυρωτική της υπόμνηση.

Η κατηχητική νοσταλγία εναντιώνεται στην αμφιβολία και στην καλλιτεχνική δυναμική επικαλούμενη  την βεβαιότητα ενός "καλύτερου" παρελθόντος.
Συμπράττοντας έτσι από την άλλη πλευρά με τους υμνητές της αποτελεσματικότητας, της προόδου και του "καλύτερου μέλλοντος", εξυπηρετεί εξίσου την καθημερινότητα, το βάλτο της κοινοτοπίας της, τις κοινωνικές δυνάμεις και τον περιβάλλοντα πολιτισμό, που δομούν την εν γένη απαξιωτική μακαριότητα του έμμισθου ζώου και των "παραγωγικών" του "σχέσεων".

Είναι μια αν-αισθητική δόση απέναντι στην ίδια την ζωή, η οποία  παρέχεται ύπουλα και απροσδόκητα οδηγώντας τα ακυρωμένα θύματά της στο λασπωμένο βυθό μιας γλυκερής μελαγχολίας.

Ας είμαστε σε ετοιμότητα!

-------------------

η Κατηχητική Νοσταλγία δεν είναι μόνον τοπική τακτική, είναι παγκόσμια, με τρανά παραδείγματα και σε όλες τις  μεγάλες υπερδυνάμεις του  πολιτισμού.

Η εργασία ΔΕΝ παράγει κα-νέ-να πλούτο! | Μανιφέστα 24

Διόνυσος και  Πλούτος

«Η εργασία παράγει τον πλούτο των κοινωνιών»

Πρίμο: Διεθνής Χορωδία Αστών Οικονομολόγων

Σεκόντο: Ηνωμένοι Εργατιστές

«Ποτέ κανείς δεν πλούτισε δουλεύοντας»

Λαϊκή σοφία

Ενάντια στη διεθνή χορωδία με τα δεξιά πρίμα και τα αριστερά σεκόντο της, παίρνουμε σθεναρά το μέρος της λαϊκής σοφίας και διακηρύσσουμε: Η εργασία δεν παράγει κανένα πλούτο! Ούτε αυτοσκοπός της είναι η παραγωγή. Ούτε σήμερα, ούτε ποτέ. 

 

Η εργασία παράγει πράγματα. Η παραγωγή πραγμάτων δεν είναι ούτε αυτοσκοπός, ούτε πλούτος. Τα πράγματα δεν είναι πλούτος.

 

Πλούτος δεν είναι η δραστηριότητα που παράγει πράγματα.  

 

Πλούτος είναι η δραστηριότητα που ορίζει τα πράγματα, η δραστηριότητα που ορίζει ποια πράγματα έχουν ενδιαφέρον και ποια δεν έχουν, ποια έχουν αξία και ποια δεν έχουν, ποια αξίζει να παρακινήσουν τον άνθρωπο και ποια όχι.

 

Τελεία και παύλα!

Γι’ αυτό το λόγο, ούτε η παραγωγή, ούτε η κατανάλωση πραγμάτων κάνουν πλούσιοτον  άνθρωπο.

 

Πλούσιος δεν είναι εκείνος που παράγει πράγματα!  Πλούσιος δεν είναι εκείνος που καταναλώνει πράγματα! Πλούσιος δεν είναι φυσικά ούτε κι εκείνος που μαζεύει πράγματα! Κλείστε τα αφτιά σας στις ψαλμωδίες των αστών οικονομολόγων και των εργατιστών! Το συμφέρον τους είναι κοινό: Να μην αποκαλυφθεί η αληθινή φύση του πλούτου ώστε να μην αποκαλυφθεί και ο δικός τους κοινωνικός ρόλος στο παιχνίδι συγκάλυψης της αληθινής φύσης του πλούτου.

Πλούσιος είναι εκείνος που είναι σε θέση να ορίσει και να θεσμοθετήσει κοινωνικά τι έχει αξία και τι δεν έχει αξία, τι έχει ενδιαφέρον και τι δεν έχει ενδιαφέρον για τον άνθρωπο! 

 

Πλούσιος είναι εκείνος που είναι σε θέση να οργανώσει τους άλλους ώστε να εργάζονται εξυπηρετώντας το δικό του ορισμό του πλούτου, δηλαδή αυτό που εκείνος έχει ορίσει ως ενδιαφέρον και αξιόλογο για τον άνθρωπο.

Ποια «εργασιακή δύναμη» και ποιος «νόμος της αξίας» λοιπόν; Ανέκαθεν η κεντρική κοινωνική διαπάλη γινόταν και εξακολουθεί να γίνεται γύρω από τον ορισμό του πλούτου, γύρω από το τι αξίζει και τι δεν αξίζει να παρακινήσει τον άνθρωπο, και όχι γύρω από μαθηματικούς τύπους, οικονομικές παραμέτρους και λοιπά στατιστικά πυροτεχνήματα. 

 

Ανέκαθεν η κεντρική κοινωνική διαπάλη αφορούσε και εξακολουθεί να αφορά στην αποκάλυψη ή τη συγκάλυψη του κυρίαρχου κάθε φορά ορισμού του πλούτου. 

Ανέκαθεν η κεντρική κοινωνική διαπάλη κρινόταν και κρίνεται από τη διατύπωση και την ενεργοποίηση ενός νέου, βαθύτερου, πλατύτερου και αυθεντικότερου ορισμού του Λόγου για τον οποίο αξίζει να ζούμε.

Όλα τα άλλα είναι άλλα λόγια ν' αγαπιόμαστε.