Αστυνομία της οικονομικής σκέψης στο πανεπιστήμιο | Οικονομία εναντίον Δημοκρατίας - 2

Η είδηση είναι καλοκαιρινή αλλά έχει άμεση σχέση με το θέμα των σχέσεων μεταξύ Οικονομίας και Δημοκρατίας, που μας έχει ήδη απασχολήσει, και γι' αυτό πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, παρ’ όλο που δεν πρέπει να εκπλήσσει όσους έχουν καλή αίσθηση της σημερινής «κατάστασης πραγμάτων». Πρόκειται γι’ αυτά που μαθαίνουμε από ένα άρθρο της γαλλίδας δημοσιογράφου Λώρα Ραίμ με τίτλο Αστυνομία της οικονομικής σκέψης στο Πανεπιστήμιο, που δημοσιεύτηκε στον Monde Diplomatique τον περασμένο Ιούλιο.

Όπως μας πληροφορεί η αρθρογράφος, εδώ και δυο δεκαετίες η μονοκρατορία της «νεοκλασικής» οικονομικής «σχολής» στα γαλλικά πανεπιστήμια είναι απόλυτη. Οι εκπρόσωποί της έχουν καταλάβει σιγά-σιγά όλα τα πόστα κι έχουν εκπαραθυρώσει όχι μόνο τους διαφόρων ειδών «ετερόδοξους» καθηγητές και ερευνητές, αλλά και όλα εκείνα τα μαθήματα (όπως π.χ. της ιστορίας της Οικονομίας) που δεν εξυπηρετούν την κυριαρχία του δόγματός τους.

Ας ανοίξουμε εδώ μια μικρή παρένθεση, για να διευκρινίσουμε, με μεγάλη συντομία, ότι η «νεοκλασική» οικονομική σκέψη είναι ακριβώς αυτή που συμπλέει με τη σημερινή μορφή κυριαρχίας, στηρίζοντάς την ιδεολογικά. Δώσαμε μια καλή εικόνα του πράγματος στην παλιότερη ανάρτησή μας για τον Λεόν Βαλράς και την παρέα του, αλλά καλό είναι να ξαναθυμίσουμε ότι, για τη «νεοκλασική» οικονομική θεωρία:

1.      η κοινωνία δεν υφίσταται παρά σαν άθροισμα των μεμονωμένων ατόμων,

2.      τα οποία είναι κάτι σαν ζωντανές αριθμομηχανές, δηλαδή από τη φύση τους προικισμένα με την ικανότητα να σκέφτονται και να επιδιώκουν ορθολογιστικά το συμφέρον τους∙

3.   πράγμα που σημαίνει, πως η Αγορά, ως συνισταμένη αυτών των ορθολογιστικών ατομικών αριθμομηχανών, είναι σε θέση να κατανέμει από μόνη της με βέλτιστο τρόπο τον κοινωνικό πλούτο∙ κι έτσι

4.   η Οικονομία ως επιστήμη δεν μπορεί να έχει άλλο αντικείμενο παρά να ευλογεί την «ελεύθερη αγορά» και να αναζητεί την ιδανική ισορροπία της Αγοράς με τη βοήθεια διαφορικών εξισώσεων, στατιστικών και αλγόριθμων.

Διόλου παράξενο, επομένως, που η «σχολή» αυτή, για την οποία αξία έχει μόνον ό,τι καταγράφεται σαν χρηματιστηριακή αποτίμηση, κυριαρχεί σε μια εποχή  εκτεχνίκευσης των πάντων προς όφελος της άρχουσας τεχνοκρατικής αριστοκρατίας. Τα έχουμε ξαναπεί ... οπότε κλείνει η παρένθεση και προχωράμε με την είδηση.

Τον περασμένο Δεκέμβριο λοιπόν, η Γαλλίδα υπουργός Παιδείας είχε δεσμευτεί να βάλει την υπογραφή της σε ένα σχέδιο πειραματικής δημιουργίας ενός δεύτερου τμήματος οικονομικών σπουδών στο πλαίσιο του Εθνικού Συμβουλίου των Πανεπιστημίων, του οργανισμού δηλαδή που διαχειρίζεται τη σταδιοδρομία των πανεπιστημιακή καθηγητών και ερευνητών. Όμως το τμήμα αυτό, που θα ονομαζόταν «Θεσμοί, οικονομία, χώρα και κοινωνία», θα λειτουργούσε πειραματικά ένα πρώτο καιρό και στο οποίο θα έβρισκαν καταφύγιο οι «ετερόδοξοι» οικονομολόγοι, δεν ξεκίνησε ποτέ. Με το που ανακοίνωσε η υπουργός την πρόθεσή της να συναινέσει στην ίδρυσή του, οι εκπρόσωποι της «νεοκλασικής» πανεπιστημιακής μονοκρατορίας αντέδρασαν απειλώντας, μέσω του προέδρου τους, με μαζικές παραιτήσεις καθώς, όπως σημειώνει εύστοχα η Ραιμ, οι «νεοκλασικοί» ακραιφνείς οπαδοί του «ελεύθερου ανταγωνισμού» φαίνεται πως παθαίνουν αναφυλαξία στην ιδέα ότι ο ανταγωνισμός μπορεί να χτυπήσει την πόρτα και του δικού τους επαγγέλματος.

Φυσικά, η υπουργός δεν τόλμησε να τα βάλει μαζί τους και απέσυρε το σχέδιο. Φαίνεται ότι ακόμα και στο ευρωπαϊκό προπύργιο, υποτίθεται, των αρχών του Διαφωτισμού, του Ανθρωπισμού και της Ελευθερίας των Ιδεών, δεν είναι ώρες για πολλή-πολλή ελευθερία −ούτε καν στα πανεπιστήμια…