17 Νοεμβρίου 2013

Οι θρησκευτικές ρίζες του ανθρώπου

Βασική πεποίθησή μας είναι ότι ανθρώπινη κοινωνία δεν μπορεί να συγκροτηθεί χωρίς κεντρική προσανατολιστική αναφορά σε κάτι που ξεπερνάει το απλό φυσικό-βιολογικό δεδομένο, σε κάτι που συνθέτει τη φύση με την ελευθερία. Όλα τα σημάδια και τα τεκμήρια, αυτό μαρτυρούν!

Ωστόσο, η σύγχρονη κοινωνία θέλησε να θεσπίσει σαν κεντρική προσανατολιστική αναφορά της δεδομένα καθαρά φυσικο-βιολογικής τάξης προκειμένου να ξεφορτωθεί τις όποιες «μεταφυσικές» αναφορές. Όμως, αυτό που κατόρθωσε με αυτό τον τρόπο να στήσει σαν σύνθεση φύσης-ελευθερίας, ήταν η Τεχνική. Και ως τύπο ανθρώπου, που να αναλογεί σε τούτη την προσανατολιστική σύνθεση, τον τεχνικό άνθρωπο, το άθροισμα homo sapiens + homo faber
Και μόνο η τρομαχτική φτώχεια των γιορτών της εποχής μας αρκεί για να πάρουμε μια αίσθηση της αποτυχίας αυτής της σύνθεσης.
 

Παραθέτουμε λοιπόν δυο αποσπάσματα, τροφή για σοβαρό στοχασμό σήμερα που απαιτείται η φιλοσοφική στερέωση της σκέψης μας σχετικά με αυτό το ζήτημα. - Σημ. HS.

1.

Τι είναι λοιπόν οι πατριές, οι οποίες μας παρέχουν τις  στοιχειωδέστερες μορφές πολιτικής οργάνωσης που συναντάμε όταν ανατρέχουμε την οδό που οδήγησε στη σύναξη των ανθρώπων μέσα στις πρωτόγονες κοινωνίες;

Αντίθετα απ’ ό,τι θα νόμιζε κανείς, οι πατριές δεν είναι οργανώσεις με βάση τον τόπο, δεν είναι πρωτόγονες μορφές εδαφικής οργάνωσης. 

Πράγματι, η κοινότητα του χωριού, ή η εγγύτητα μεταξύ των ανθρώπων μέσα στο χώρο, δεν φαίνεται να είναι ο πρωταρχικός τρόπος σύναξης των ανθρώπων. Αυτό γίνεται ξεκάθαρο εάν πάρουμε υπ’ όψη μας, ότι οι αγροτικοί και μη-νομαδικοί πολιτισμοί δεν είναι οι πρώτοι πολιτισμοί που γνωρίζουμε. Επομένως, είναι αρκετά φυσικό να υποθέσουμε ότι, πριν από την εμφάνιση αυτών των πολιτισμών, ο παράγοντας κοινωνικής οργάνωσης δεν ήταν −όπως έγινε στη συνέχεια− η σχέση του ανθρώπου μ’ ένα συγκεκριμένο κομμάτι γης. 

Ένα πλήθος ενδείξεων τείνουν να μας πείσουν ότι, πριν από τη γεωγραφία, η θρησκεία ήταν εκείνη που αποφάσιζε τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι συγκροτούνταν σε ομάδες. Το πρωτόγονο Δίκαιο, άλλωστε, ήταν μυστικιστικής φύσεως: βλέπουμε καθαρά ότι αναγνωρίζει όλους τους τρόπους μετοχής και ανήκειν που χαρακτηρίζουν τη μυστικιστική σκέψη.

Επομένως, δεν έχει κανένα νόημα να στηριζόμαστε στις σημερινές κατηγορίες της σκέψης και να προσπαθούμε, με βάση αυτές, να ξεχωρίζουμε τις πολιτικές από τις οικογενειακές μορφές κοινωνίας και κατά συνέπεια να θεωρούμε π.χ. την οικογένεια σαν το πρωτόγονο κοινωνικό κύτταρο, να φανταζόμαστε κατ' εικόνα της οικογένειας τις καθαρά πολιτικές διαιρέσεις, να βλέπουμε την πόλη σαν μια επαυξημένη οικογένεια, κ.ο.κ. 

Βέβαια, ο παράγοντας που συνενώνει τα μέλη των πρώτων κοινωνικών ομαδοποιήσεων, δεν διαφέρει από αυτόν που στερεώνει την οικογενειακή συγγένεια. Ποιος είναι αυτός; Είναι το γεγονός ότι, όπως ο οικογενειακός ιστός, έτσι και ο κοινωνικός ιστός των πρώτων ανθρώπινων ομάδων υφαίνεται πάνω σε μια μυστικιστική μέθεξη, η οποία δεν είναι κατά κανένα τρόπο η φυσική κοινότητα του αίματος, όπως έχουμε την τάση να λέμε πιστεύοντας ότι πάνω της θεμελιώνονται οι πρωτόγονοι οικογενειακοί δεσμοί.

Η πρώτη συνομάδωση που συναντάμε στις αρχικές κοινωνίες, η πατριά, έχει ένα ρόλο πολιτικό και οικογενειακό ταυτόχρονα (και δεν να υπάρχει λόγος ν’ αναζητούμε τι προηγείται τίνος), αλλά πάντοτε μυστικιστικής φύσεως. 

Η συνοχή της πατριάς θεμελιώνεται στο γεγονός ότι τα μέλη της θεωρούν τους εαυτούς τους φορείς του ίδιου τοτέμ και συνεπώς ενός κοινού ονόματος
  • ενός τοτέμ που είναι καμωμένο από μια κοινή μυστικιστική «ουσία», στην οποία συμμετέχουν όλοι χωρίς να την μονοπωλεί κανείς, 
  • και εκπορεύεται από μια κοινή καταβολή, στην οποία έρχεται αργότερα η μυθολογία να δώσει τις όψεις ατομικών χαρακτηριστικών μέσ’ από τη φαντασία ότι το τοτέμ αυτό αποκαλύφθηκε, σε κάποιο ομιχλώδες παρελθόν, σ' ένα λαμπρό προπάτορα της πατριάς που, γι’ αυτό το λόγο, έγινε ο επώνυμος πρόγονος. (...)
Όσοι ανήκουν σε μια πατριά, δεν είναι συγγενείς επειδή είναι αδελφοί, πατεράδες, ξαδέλφια μεταξύ τους, αλλά επειδή φέρουν όλοι το όνομα του τάδε ζώου ή του δείνα φυτού, δηλαδή επειδή έχουν την ίδια μυστικιστική «ουσία». Με άλλα λόγια, η πρωτόγονη οικογένεια δεν είναι η περιορισμένη ομάδα, που συνήθως φανταζόμαστε και υποτίθεται ότι κατάγεται από το γάμο και χαρακτηρίζεται από μια πραγματική συγγένεια αίματος. Είναι μια πιο πλατειά οικογενειακή ομάδα η οποία, όπως είπαμε, θεμελιώνεται στην τοτεμική συμμετοχή, στο τοτεμικό ανήκειν. Συνεπώς, η πρωτόγονη οικογένεια δεν είναι παρά ένας πιο εξειδικευμένος και πιο ιεραρχημένος σχηματισμός μέσα στην πατριά. Το γεγονός αυτό φανερώνεται στις υποχρεώσεις οι οποίες προκύπτουν από τη συμμετοχή στην πατριά, τις επιτάσσει το έθιμο και δεν είναι άλλες από τις υποχρεώσεις των οικογενειακών δεσμών με τη μυστικιστική έννοια που δώσαμε σ’ αυτό τον όρο. (...)

Βλέπουμε λοιπόν, ότι σ’ αυτήν εδώ τη μορφή αλληλεγγύης δεν υπάρχει τίποτε που να αφορά στην εδαφική επικράτεια. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις καταβολές της, η πατριά δεν σχετίζεται ούτε με το χωριό, ούτε με τη φυλή. (...)

 G. Davy, Η τοτεμική οργάνωση,
από το A. Moret και G. Davy, Des Clans aux Empires (1923)


2.

Η ανάπτυξη των ανθρώπινων συνομαδώσεων ανταποκρίνεται σε ανάγκες παρόμοιου τύπου με αυτές που βλέπουμε και σε άλλα είδη κοινωνικών ζώων. Όμως ευθύς αμέσως ανακαλύπτουμε τάσεις μιας εντελώς τάξης. Στα λείψανα που μας έχουν αφήσει οι νομαδικοί λαοί κυνηγών, εκεί όπου στρατοπέδευαν κι έφτιαχναν τα πρώτα λίθινα εργαλεία τους, βλέπουμε σημάδια από ενδιαφέροντα και αγωνίες που δεν συναντάμε σε άλλα είδη ζωντανών. Ανιχνεύουμε κυρίως την παρουσία μιας λατρείας των νεκρών, η οποία εκφράζεται μέσα από την πολλή φροντίδα με την οποία τους ενταφιάζουν και από τεκμήρια δέους και ιερού σεβασμού απέναντί τους. (...)

Η πρώτη σταθερή κατοικία που συναντάμε στη διάρκεια του παλαιολιθικού νομαδισμού, είναι η κατοικία των νεκρών: μια σχισμή πάνω στο βράχο, ένα βουναλάκι από πέτρες, ένας κοινοτικός τύμβος. Οι ζωντανοί επέστρεφαν σε αυτά τα σημεία συνάντησης και σύναξης, για να μνημονεύσουν την ψυχή των προγόνων ή για να τους προσφέρουν δώρα ώστε να γαληνέψουν την οργή τους. Η άυλη επίκληση των νεκρών ήταν εκείνη που προσέδιδε όλη τη σημασία του σ’ ένα τόπο, ο οποίος παρέμενε σταθερός ενόσω οι απαιτήσεις του κυνηγιού και της τροφοσυλλογής έστελναν τους ζωντανούς σε άλλα μέρη. (...)

Lewis Mumford, The City in History  (1961)

17 σχόλια:

Πατριδιος είπε...

Μήπως να ξανασκεφτούμε όμως ρε παιδιά αυτό το "ανθρώπινη" αλλά και άτιμη κενωνία...
Λέω μήπως το έχουμε και περί πολλού!
Η κοινωνία είναι το ζητούμενο;

Και εδώ που τα λέμε και με τη "μυστικιστική μέθεξη" αυτή δε πήγε μακριά ε;
Η τώρα θα την φτάσουμε-τη μέθεξη- καλύτερα;
Άλλωστε και τοτέμ έχουμ€ και κοινή μυστικιστική «ουσία» δόξα το θεό.

Άσχετο κάπως αλλά να σημειώσω πως η Ελλαδάρα μας η ορθόδοξος πατρία μας είναι στο τοπ τεν των χωρών με αμιγώς χριστιανικό πληθυσμό (πάνω από 98%) ναν καλά ο πατριωτισμός μας η Μακεδονίαρα μας και ο Χριστόδουλος.


http://en.wikipedia.org/wiki/Christian_population_growth

HollowSky είπε...

Χαχαχαχά! Πατρίδιε, ναι, η Ελλάδα έχει 98% χριστιανούς όπως ακριβώς στην ΕΣΣΔ το 98% του πληθυσμού ήτανε ... κομμουνιστές. :-)
Το πολύ το γουίκι γουίκι βγάζει στο παιδί μπιμπίκι, που έλεγε ο παπούς μου.
Κατά τα άλλα, τίποτα δεν πάει πιο μακριά από τον ίσκιο του.
Κοίτα ποιος ίσκιος σε σκεπάζει.

Πατριδιος είπε...

Ε ναι, είναι επειδή ψάχνουν που φυτρώνει η μυστικιστική ουσία

HollowSky είπε...

Ωραία η γουκιπαραπομπή! Κρατώ το "lacks of definite definition". Ευτυχώς! Υπάρχουν άρα περιθώρια ανάσας. :-)

Ανώνυμος είπε...

Στη φραση:"Αυτοί που ανήκουν σε μια πατριά, είναι γονείς όχι επειδή είναι αδελφοί, πατεράδες, ξαδέλφια μεταξύ τους....", μηπως μεταφραζεις λάθος το "parents" ως "γονείς;
Μάλλον "συγγενείς" εννοεί ο συγγραφέας.
Το απόσπασμα μου θύμισε μια σκηνή από τον Νονό (il Padrino, δηλ. πατερούλης), όπου οι αρχιμπράβοι της φαμίλιας Κορλεόνε ζητούν να αυτονομηθούν λέγοντας "θέλουμε να φτιάξουμε δική μας οικογένεια", που σημαίνει ότι δεν είναι απλοί υπάλληλοι, αλλά "ανήκουν" στην οικογένεια Κορλεόνε.

A.N.

HollowSky είπε...

@ Α.Ν, έχεις δίκιο για το μεταφραστικό λάθος μου, θα έπρεπε να μού ήταν προφανές, το γονείς δεν κολλάει (το μυαλό μου όμως κολλάει) - το διορθώνω - σ' ευχαριστώ!
Ωραία η υπενθύμιση του "Νονού".

Ουτόπιος Ματριξιανjavascript:void(0)ός είπε...

Εξαιρετικόν! Και η σημείωσή σου, όλα τα "λεφτά"! Ευχαριστούμε!

HollowSky είπε...

Σ' ευχαριστώ κι εγώ Ουτόπιε! Καλό σου βράδι - έχει ωραία πανσέληνο με δροσιά, που ασημίζει ακόμα και την πόλη μας.

Ουτόπιος Ματριξιανjavascript:void(0)ός είπε...

Πανσέληνος;;;!!!

Κι έλεγα κι εγώ φίλτατε σύντροφε εν τη... "μεταφυσική", τι μ' έπιασε;!

Καλό σου βράδυ!

panagiotis είπε...

@Hollowsky, δεν ξέρω αν είναι θέμα σύνθεσης, όσο απόρριψης του διαχωρισμού αυτών που υποτίθεται ότι θα πρέπει να συνθέσουμε :
[…]οι οντότητες που έχουν ορισθεί από τη λέξη φύση μπορεί να είναι επίσης:
2- ο αντικειμενικός κόσμος που υπόκεινται στους νόμους της αιτιότητας και της αναγκαιότητας (σε αντίθεση με την ελευθερία και την ανθρώπινη υποκειμενικότητα ή τον πολιτισμό)?
3- όλοι οι νόμοι που διέπουν την τύχη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων και των ανθρώπινων κοινωνιών (όπως ο όρος της εξέλιξης ή της φυσικής επιλογής , κ.λπ.).
4- κάποια μορφή αιτιοκρατίας που εφαρμόζεται στον άνθρωπο (ανθρώπινη φύση)?
5- το φυσικό μέρος του ατόμου σε αντίθεση με την ψυχή του ή το μυαλό του (καρτεσιανός δυϊσμός)?
6- το μη βιολογικό σώμα του ανθρώπου (η φύση που δεν είναι ανθρώπινο σώμα, σύμφωνα με τα λόγια του Μαρξ)?[…]
[…]Πρέπει να σημειώσουμε ότι η ανθρωπολογία έχει υιοθετήσει σε μεγάλο βαθμό την οπτική του σύγχρονου νατουραλισμού, περιγράφοντας τις σχέσεις των πρωτόγονων στο «φυσικό» τους περιβάλλον – ενώ αυτή λέξη δεν είχε κανένα νόημα για αυτούς τους ίδιους ανθρώπους - και προβάλλοντας επάνω τους την περίφημη διχοτόμηση φύση / πολιτισμός που προέρχεται από το αντιθετικό μοντέλο πόλος-αντικείμενο / πόλος-υποκείμενο. […]
Bernard Pasobrola

panagiotis είπε...

Το ερώτημα του τι λαμβάνουμε ως πραγματικό και το ζήτημα του πώς συζητούμε είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Οι κατηγορίες μας, των πραγμάτων στον κόσμο καθορίζουν το τι παίρνουμε ως πραγματικό: δέντρα, βράχια, ζώα, ανθρώπους, κτίρια, και ούτω καθεξής. Οι έννοιές μας καθορίζουν το πώς συζητούμε γι 'αυτές τις κατηγορίες. Για να λειτουργήσουμε ρεαλιστικά στον κόσμο, οι κατηγορίες μας και οι μορφές του λόγου μας πρέπει να "δουλέψουν" πολύ καλά μαζί. Οι έννοιές μας πρέπει να χαρακτηρίζουν τη δομή των κατηγοριών μας αρκετά καλά για μας, για να λειτουργήσουμε.
Η mainstream Δυτική φιλοσοφία προσθέτει σε αυτήν την εικόνα ορισμένους ισχυρισμούς που θα υποστηρίξουμε ότι είναι ψευδείς. Όχι επιπόλαια ψευδείς, αλλά τόσο ψευδείς που στρεβλώνουν δραστικά την κατανόησή μας για το τι είναι τα ανθρώπινα όντα, τι είναι ο νους και η λογική, τι είναι η αιτιότητα και η ηθική, και ποια η θέση μας στο σύμπαν. Εδώ είναι αυτοί οι ισχυρισμοί:
1. Η πραγματικότητα λαμβάνεται διαχωρισμένη σε κατηγορίες που υπάρχουν ανεξάρτητα από τις συγκεκριμένες ιδιότητες του ανθρώπινου νου, εγκέφαλου, ή σώματος.
2. Ο κόσμος έχει μια λογική δομή: Οι σχέσεις μεταξύ των κατηγοριών στον κόσμο, χαρακτηρίζονται από ένα υπερβατικό ή καθολικό λόγο, ο οποίος είναι ανεξάρτητος από τις ιδιαιτερότητες του ανθρώπινου νου, εγκέφαλου και σώματος
3. Οι έννοιες που χρησιμοποιούνται από τον ανεξάρτητο από το μυαλό, τον εγκέφαλο, και το σώμα Λόγο, χαρακτηρίζουν ακριβώς τις ανεξάρτητες από το μυαλό, τον εγκέφαλο, και το σώμα κατηγορίες της πραγματικότητας.
4. Ο ανθρώπινος Λόγος είναι η ικανότητα του ανθρώπινου μυαλού να χρησιμοποιεί υπερβατικό Λόγο, ή τουλάχιστον ένα τμήμα του. Ο ανθρώπινος Λόγος μπορεί να εκτελείται από τον ανθρώπινο εγκέφαλο, αλλά η δομή του ανθρώπινου Λόγου ορίζεται από τον υπερβατικό Λόγο, ανεξάρτητο από τα ανθρώπινα σώματα ή εγκεφάλους. Έτσι, η δομή του ανθρώπινου Λόγου είναι μη-ενσώματη.
5. Οι Ανθρώπινες έννοιες είναι οι έννοιες του υπερβατικού Λόγου. Ως εκ τούτου, ορίζονται ανεξάρτητα από τους ανθρώπινους εγκεφάλους ή σώματα, επομένως είναι και αυτές μη-ενσώματες.
6. Ανθρώπινα έννοιες χαρακτηρίζουν ως εκ τούτου τις αντικειμενικές κατηγορίες της ανεξάρτητης από τον νου-, τον εγκέφαλο, και το σώμα πραγματικότητας. Δηλαδή, ο κόσμος έχει μια μοναδική, σταθερή δομή κατηγοριών, και την γνωρίζουμε όλοι και την χρησιμοποιούμε όταν συλλογιζόμαστε σωστά.
7. Αυτό που μας κάνει ουσιαστικά ανθρώπινους είναι η ικανότητά μας για μη ενσώματο Λόγο.
8. Καθώς ο υπερβατικός Λόγος είναι ανεξάρτητος από τον πολιτισμό, αυτό που μας κάνει ουσιαστικά ανθρώπινους δεν είναι η ικανότητά μας για πολιτισμό και για διαπροσωπικές σχέσεις.
9. Δεδομένου ότι ο Λόγος είναι μη-ενσώματος, αυτό που μας κάνει ουσιαστικά ανθρώπινους δεν είναι σχέση μας με τον υλικό κόσμο. Η ουσιαστική ανθρωπινότητά μας δεν έχει σε τίποτα να κάνει με τη σύνδεσή μας με τη φύση ή την τέχνη ή τη μουσική ή οποιαδήποτε από τις αισθήσεις μας.
Συνέχεια από κάτω

panagiotis είπε...

Μεγάλο μέρος της ιστορίας της mainstream Δυτικής φιλοσοφίας αποτελείται από την εξερεύνηση των παραλλαγών αυτών των θεμάτων και αντλείται από τις συνέπειες των ισχυρισμών αυτών. Ένα συγκεκριμένος φιλόσοφος μπορεί να μην κρατά όλα αυτά τα δόγματα στην ισχυρή μορφή που τα έχουμε αναφέρει. Ωστόσο, όλοι μαζί αυτοί οι ισχυρισμοί σχηματίζουν μια εικόνα των εννοιών, του Λόγου, και του κόσμου που κάθε φοιτητής της φιλοσοφίας είναι εξοικειωμένος με αυτές. Αν είναι ψευδείς, τότε ένα μεγάλο μέρος της Δυτικής φιλοσοφικής παράδοσης και πολλές από τις πιο κοινές πεποιθήσεις μας πρέπει να επανεξεταστούν.
Αυτά τα δόγματα δεν θεσπίστηκαν βάσει των εμπειρικών στοιχείων. Προέκυψαν αντίθετα από μια a priori φιλοσοφία. Η σύγχρονη γνωσιακή επιστήμη θέτει όλη αυτή τη φιλοσοφική κοσμοθεωρία υπό την σοβαρή αμφισβήτηση των εμπειρικών δεδομένων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η γνωσιακή επιστήμη έχει σημαντικές συνέπειες επί των θεμάτων αυτών.
Στην καρδιά αυτής της κοσμοθεωρίας είναι τα δόγματα 4, 5, και 6-ότι ο ανθρώπινος Λόγος και οι ανθρώπινες έννοιες είναι ανεξάρτητες από το μυαλό, τον εγκέφαλο, και το σώμα και χαρακτηρίζουν αντικειμενικά, την εξωτερική πραγματικότητα. Εάν αυτά τα δόγματα είναι λάθος, ολόκληρη η κοσμοθεωρία καταρρέει. Ας υποθέσουμε ότι οι ανθρώπινες έννοιες και ο ανθρώπινος λόγος είναι εξαρτώμενα από το σώμα και τον εγκέφαλο. Ας υποθέσουμε ότι έχουν διαμορφωθεί σε τέτοιο βαθμό από το σώμα και τον εγκέφαλο όσο και από την πραγματικότητα. Επομένως, το σώμα και το μυαλό είναι ουσιώδη για την ανθρωπινότητά μας.. Επιπλέον, η αντίληψη μας για το τι είναι η πραγματικότητα αλλάζει. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι υπάρχει ένας μη ενσώματος Λόγος ή ότι ο κόσμος έρχεται όμορφα σκαλισμένος σε κατηγορίες ή ότι οι κατηγορίες του μυαλού μας είναι οι κατηγορίες του κόσμου. Εάν τα δόγματα 4, 5, και 6 είναι εμπειρικά λανθασμένα, τότε έχουμε πολλά να επανεξετάσουμε σχετικά με το ποιοι είμαστε και ποια είναι η θέση μας στο σύμπαν.
[…]

Philosophy in the Flesh
George Lakoff and Mark Johnson

izi είπε...

There are things
We live among "and to see them
Is to know ourselves"

George Oppen, Of Being Numerous

http://www.poetryfoundation.org/poem/238470
θα βρείτε και μια εξαιρετική απαγγελία

HollowSky είπε...

@ Παναγιώτη,
αναφέρεσαι προφανώς στο περί "σύνθεσης φύσης και ελευθερίας" της υποσημείωσής μου.

Να πω πρώτα, ότι (ως γνωστόν ίσως_ εν τίθεται, για μένα, ΚΑΝΕΝΑ θέμα μη-ενσώματου λόγου! Όταν μιλώ για φύση και ελευθερία, ΔΕΝ εννοώ από τη μια μεριά (της φύσης) κάτι το ενσώματο κι από την άλλη (της ελευθερίας) κάτι το ασώματο.

Δεύτερον, θα ήθελα βέβαια να τα πεις με δικά σου λόγια,αλλά κι έτσι δεν χαλιέμαι. Απαντώ κι εγώ με τσιτάτα:

"Το πρόβλημα της αιτιότητας είναι ένα ψευτοπρόβλημα, που μας το επιβάλλει η κάλπικη επιστήμη, η επιστήμη που θέλει να προβλέπει. Μπορώ να εισδύσω στο παρελθόν με μια ακρίβεια, που καθορίζεται από την αιτιακή κλίμακα. Είμαι λ.χ. το αποτέλεσμα, η δημιουργική σύνθεση, των γονιών μου όπως και αυτοί είναι η δημιουργική σύνθεση των γονιών τους. Έτσι, έωχω 4 παππούδες, 8 προπαπούδες, κ.ο.κ. Είκοσι γενιές πίσω, δλδ γύρω στον 15ο αιώνα, έχω ακριβώς 1.048.576 προγόνους. [...]"

συνέχεια από κάτω

HollowSky είπε...

(συνέχεια του αποπάνω)

"[...] Η αιτιακή περιγραφή αποκαλύπτει μία μόνο όψη της εξέλιξης: τα αναγκαία ή οικονομικά στοιχεία της. Το σφάλμα γίνεται όταν θεωρούμε τους δεσμούς αυτούς συγχρόνως και επαρκείς για την εξέλιξη αυτή, και όλα τα υπόλοιπα τα θεωρούμε άχρηστα και τα αγνοούμε. Από την άλλη μεριά βέβαια, είναι ανόητο να απαρνηθούμε όλες τις αιτιακές σχέσεις με το πρόσχημα ότι υπάρχει και κάτι άλλο πέρα από αυτές" (Άσγκερ Γιορν, ΠΕΡΙ ΜΟΡΦΉΣ)

ή αλλιώς:

ΤΟ ΑΝ ΘΑ ΚΑΝΩ ΚαΙ ΕΓΩ ΠΑΙΔΙ, ΔΛΔ ΑΝ ΘΑ ΣΥΝΕΧΙΣΩ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΑΙΤΙΑΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ ή ΟΧΙ, ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΌ ΤΗ ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΑΠΟΦΑΣΗ, ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΗΝ ΥΠΑΓΟΡΕΥΕΙ ΑΙΤΙΑΚΑ Η ΙΔΙΑ Η ΑΛΥΣΙΔΑ ΑΛΛΑ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΟΥ, Η ΟΠΟΙΑ ΛΑΒΑΙΝΕΙ ΥΠΟΨΗ ΤΗΣ ΤΗΝ ΑΛΥΣΙΔΑ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΜΕ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΥΤΗΝ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΑΥΤΗΝ.

Κι αυτό ισχύει, προφανώς, για τον καθένα από τους προγόνους μου ή κρίκους αυτής της αλυσίδας. Απαξάπαντες κινήθηκαν συνθέτοντας φύση και ελευθερία.

(συνέχεια από κάτω)

HollowSky είπε...

(συνέχεια του αποπάνω)

Ένα άλλο καλό παράδειγμα, που δείχνει την εμπειρική βάση της διαφοράς μεταξύ των όρων φύση/ελευθερία, είναι και το εξής:

Πηγαίνεις να αγοράσεις ένα παντελόνι. ΠΩΣ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙΣ ΤΕΛΙΚΑ ΠΟΙΟ ΘΑ ΑΓΟΡΑΣΕΙΣ; ΜΕ ΠΟΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ; Είναι αυτά τα κριτήρια απλώς και μόνον αιτιακής φύσης; Ή μήπως η απόφαση λαμβάνεται ΟΧΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΙΑΚΗ ΖΥΓΑΡΙΑ αλλά κάπως σαν ΤΟ ΚΟΨΙΜΟ ΕΝΟΣ ΓΟΡΔΙΟΥ ΔΕΣΜΟΥ;

Αυτά.

panagiotis είπε...

@Hollowsky, είναι πολύ καλό το παράδειγμα που αναφέρεις γιατί ακριβώς το γούστο, η αισθητική είναι ενσώματα δηλαδή αδιαχώριστα από την φύση, χωρίς βέβαια αυτό να αναιρεί την ελευθερία, εγώ το αντιλαμβάνομαι σαν ένα μέρος-όλον σαν μια gestalt.

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

Ετικέτες

1000 ρέγγες (7) 1100 (1) 1789 (2) 1837 (1) 1846 (1) 1848 (1) 1850 (1) 1871 (1) 1900 (2) 1907 (1) 190cm (4) 1917 (12) 1919 (1) 1936 (2) 1939 (1) 1940 (1) 1943 (2) 1944 (1) 1946 (1) 1947 (1) 1950 (2) 1952 (1) 1957 (1) 1965 (3) 1967 (1) 1968 (5) 1969 (1) 1978 (2) 1980 (1) 1983 (1) 2003 (1) 2006 (1) 2008 (9) 2015 (1) Α. Μπορντίγκα/A. Bordiga (1) Α. Σβιατόγκορ/А. Святогор (1) Α.Ι. (7) Α.Κέννυ/A. Kenny (1) Α.Κοντ/A.Comte (1) Α.Ντ.Μονκρετιέν/A.de Montchretien (1) αγάπη (5) Αγγλία (3) Αγία Πετρούπολη (1) Αδάμ Σμιθ/Adam Smith (9) Αθήνα (13) Αιδ. Μπίλι/Rev Billy (1) Άινσταϊν (1) Αισχύλος (1) Άκης Πάνου (1) Ακρόπολη (2) Αλαίν Καγιέ/Alain Caillé (1) Άλαν Τιούρινγκ/Alan Turing (2) Άλασνταιρ Μακιντάιρ/Alasdair MacIntyre (1) Αλβέρτος ο Μέγας (1) Αλέκα Παπαρήγα (1) Αλέξανδρος Κοζέβ/Alexandre Kojève (2) Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1) Αλέξανδρος Σμέμαν/Александр Шмеман (1) Αλέξανδρος Σοκούροφ/Алекса́ндр Соку́ров (1) Αλέξανδρος Τομπάζης (1) Αλέξανδρος Τρόκκι/Alexander Trocchi (1) Αλεξάντερ Μπέρκμαν/Александр Беркман (3) Αλέξης Ασλάνογλου (2) Αλέξης Καλοφωλιάς (1) Αλέξης ντε Τοκβίλ/Alexis deTocqueville (3) αλήθεια (27) Αληthεια (2) Αλκιβιάδης (1) αλλοτρίωση (61) Αλμπέρ Καμύ/Albert Camus (2) Άλμπερτ Σπέερ/Albert Speer (2) Άλμπερτ Φίνεϊ/Albert Finney (1) Αλμπέρτο Καβαλκάντι/Alberto Cavalcanti (2) Άλμπρεχτ Ντύρερ/Albrecht Duhrer (1) Άλντους Χάξλεϊ/Aldus Haxley (1) Αλταμίρα (6) Αλφειός (1) Αναξίμανδρος (1) ανάπτυξη (17) αναρχισμός (10) Ανδρέας Εμπειρίκος (1) Ανδρέας Παπανδρέου (1) ανθρώπινα πιράνχας (32) ανθρωπολογία (1) Άννα Άρεντ/Hannah Arendt (8) Άννα Ιβάνοβνα Μπελιάι/Анна Ивановна Беляй (1) Άννα Κοκκίνου (1) Ανρί Ντεμπριγιώ/Henry Debrillaut (1) Ανρί Λεφέβρ/Henri Lefebre (4) Ανρί Μισώ/Henry Michaux (2) Άνσελμ Γιάπε/Anselm Jappe (1) Άνταμ Κέρτις/Adam Curtis (1) Αντίνοος (1) Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ/Antoine de Saint-Exupéry (1) Αντρέ Κερτέζ/André Kertész (1) Αντρέ Ορλεάν/André Orléan (5) Άντυ Γουώρχολ/Andy Warhol (2) Αντώνης Κουτρουμπής (1) αξία (13) Άρβο Περτ/Arvo Pärt (2) Αργυριάδης-Καλούμενος-Μπάτσης (1) Άρης Αλεξάνδρου (3) Άρης Κωνσταντινίδης (1) Άρης Μπερλής (1) Άρθουρ Λένινγκ/Arthur Lehning (1) Αρθούρος Σοπενχάουερ/Arthur Schopenhauer (3) Αριστοτέλης (14) Άσγκερ Γιόρν/Asger Jorn (21) Άυν Ραντ/Ayn Rand (3) Αφρική (2) Β. Γκ. Ζέμπαλντ/W. G. Sebald (2) Β.Α. Μότσαρτ/W.A/ Mozart (1) Βαγγέλης Αρτέμης (2) Βαλεντίν Βολόσινοφ/Валенти́н Воло́шинов (1) Βάλτερ Μπένγιαμιν/Walter Benjamin (6) Βανς Πάκαρντ/Vance Packard (2) Βασίλης Ηλιακόπουλος (2) Βασίλης Στρατιώτης (1) Βενετιά (1) Βενσάν Ντεκόμπ/Vincent (1) Βενσάν Ντεκόμπ/Vincent Descombes (16) Βέρνερ Χέρτσογκ/Werner Herzog (1) Βερολίνο (3) βία (20) Βιετνάμ (2) Βίκτωρ Μπούλλα/Виктор Буллаa (1) Βίκτωρ Ουγκώ/Victor Hugo (1) Βίκτωρ Σερζ/Ви́ктор Киба́льчич (1) Βίκτωρ Σκλόφκσι/Ви́ктор Шкло́вский (3) Βίκτωρ Φρανκλ/Victor Frankl (2) Βίλεμ Φλούσερ/Vilem Flusser (1) Βίνσεντ Μπράουν/Vincent Browne (1) βιοτεχνολογία (6) Βλαδίμιρος Λένιν/Влади́мир Ле́нин (6) Βλαντίμιρ Μαγιακόφκι/Влади́мир Маяко́вский (2) βοηθήματα μνήμης (11) Γαλλία (8) Γένεσις (1) Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος (4) Γερμανία (9) Γιάννηδες (1) Γιάννης Γρηγοριάδης (9) Γιάννης Ισιδώρου (4) Γιάννης Κάτρης (1) Γιάννης Πεδιώτης (3) Γιάννης Ρίτσος (3) Γιάννης Σκαρίμπας (3) Γιάννης Τσέγκος (1) Γιόζεφ Μπλοχ/Joseph Bloch (1) Γιόζεφ Ντίτζγκεν/Josef Dietzgen (1) γιορτή (18) Γιούργκεν Χάμπερμας/Jurgen Habermas (2) Γιόχαν Γκριμονπρέ/Johan Grimonprez (1) Γιόχαν Χουιζίνγκα/Johan Huizinga (3) Γιώργος Γαϊτάνος (1) Γιώργος Μακρής (1) Γιώργος Νικολαΐδης (1) Γιώργος Σεφέρης (2) Γιώργος Χαντζής (1) Γκ. Κ. Τσέστερτον/G.K. Chesterton (5) Γκ. Ράιλ/G. Ryle (1) Γκαίτε/Goethe (1) Γκέοργκ Ζίμελ/Georg Simmel (4) Γκετζ Άλυ/Götz Aly (1) Γκι Αμπέιγ/Guy Abeille (1) Γκίλμπερτ Ράιλ/Gilbert Ryle (2) Γκιόργκι Λίγκετι/György Ligeti (1) Γκιόργκι Λούκατς/György Lukács (4) Γκουίντο Καβαλκάντι/Guido Cavalcanti (1) Γκυ Ντεμπόρ/Guy Debord (23) Γκύντερ Άντερς/Günther Anders (9) γλώσσα (21) Γουάλας Στήβενς/Wallace Stevens (1) Γουδή (1) Γουίλιαμ Ήγγλετον/William Eggleton (1) Γουίλιαμ Μπάροους/William Burroughs (2) Γουίλιαμ Σαίξπηρ/William Shakespeare (3) Γούντι Άλλεν/Woody Allen (1) Γρηγόρης Βαλτινός (1) Δανία του Βορρά (2) Δανία του Νότου (5) Δελφοί (1) Δέσποινα Ζευκιλή (1) Δημήτρης Δημητριάδης (1) Δημήτρης Καραγιάννης (1) Δημήτρις Βεργέτης (1) δημιουργικότητα (8) Διεθνής (1) δικαιοσύνη (12) δοκιμασίες (3) Δουβλίνο (1) Δραπετσώνα (1) δυσφορία (30) Ε. Άνσκομπ/E. Anscombe (4) Ε. Βιλ/E. Will (1) Έ. Λ. Μάστερς / Ε. L. Masters (1) Ε.Ε. Κάμινγκς/E.E. Cummings (1) Ε.Χ. Γονατάς (1) Έζρα Πάουντ/Ezdra Pound (1) εικονική δημόσια σφαίρα (5) εικονογραφημένα κείμενα (10) εκπομπές (58) Ελβετία (1) Έλεν Κέλλερ/Helen Keller (1) Ελένη Ηλιοπούλου (1) Ελένη Μπέλλου (1) Ελευθερία (42) Ελευθεριακός (1) Ελίας Κανέττι/Elias Canetti (1) Εμίλ Μπενβενίστ/Emile Beneveniste (1) Εμίλ Ντυρκέμ/Emile Durkheim (1) Εμίλ Σιοράν/Emil Cioran (1) Έμιλυ Ντίκινσον/Emily Dickinson (2) Εμμανουήλ Καντ/Emmanuel Kant (2) Εμμανουήλ Λεβινάς/Emmanuel Levinas (3) Εμμανουήλ Μουνιέ/Emmanuel Mounier (1) Έντσο Τραβέρσο/Enzo Traverso (1) εξατομίκευση (45) εξέγερση (10) εξουσία (38) επανάσταση (25) επαναστατικός χαρτοπολτός (4) επιβίωση (5) επιστήμη (23) Έρασμος/Erasmus (1) εργασία (23) Ερίκ Σατί/Eric Satie (1) Έρικ Χομπσμπάουμ/Eric Hobsbaum (1) Έρνεστ Γκέλνερ/Ernest Gellner (1) Ερνστ Γιούνγκερ/Ernst Junger (2) Ερνστ Κασσίρερ/Ernst Cassirer (3) Ερνστ Μπλοχ/Ernst Bloch (1) ΕΡΩΔΙΟΣ (1) ΕΣΗΕΑ (2) ΕΣΣΔ (1) Ετιέν Ντε λα Μποεσί/Etien De la Boetie (1) Ευγένιος Ενρικέζ/Eugène Enriquez (1) Ευγένιος Ζαμιάτιν/Евге́ний Замя́тинn (1) Ευγένιος Ιονέσκο/Eugene Ionesco (1) ευρωπαϊκή προοπτική (49) ευτυχία (11) Ζ.-Ζ. Ρουσσώ/J.-J. Rousseau (1) Ζ.-Π. Βουαγιέ/J.-P. Voyer (5) Ζ.-Π. Ντιτέιγ/J.-P. Duteuil (1) Ζ.-Π. Ντυπουΐ/J.-P. Dupuy (1) Ζ.-Π. Σαρτρ/J.-P. Sartre (2) Ζακ Ελλύλ/Jacques Ellul (29) Ζακ Λακάν/Jacques Lacan (6) Ζακ Μπουβρές/Jacques Bouveresse (2) Ζακ Ντεριντά/Jacques Derrida (2) Ζακ Πρεβέρ/Jacques Prévert (2) Ζακ Σαπίρ/Jacques Sapir (2) Ζαν Ιτάρ/Jean Itard (1) Ζαν Μορώ/Jeanne Moreau (1) Ζαν Μπωντριγιάρ/Jean Baudrillard (1) Ζαν-Λυκ Γκοντάρ/Jean Luc Godard (3) Ζαν-Πιέρ Βερνάν/Jean Pierre Vernant (1) Ζαπατίστας (1) Ζάχα Χαντίντ/Zahā Ḥadīd (1) Ζάχος Παπαζαχαρίου (1) Ζεράρ Νταβί/Gerard Davy (1) Ζερμαίν Γκρηρ/Germaine Greer (1) Ζήσης Κοτιώνης (2) Ζήσης Σαρίκας (5) Ζιλ Ντελέζ/Gilles Deleuze (2) Ζιλ Ντωβέ/Gilles Dauve (1) Ζορ Βον/Zohr Vaughan (1) Ζύγκμουντ Μπάουμαν/Zygmunt Bauman (3) Ζυλ Ντωβέ/Gilles Dauvé (3) ζωή (45) Ζωρζ Μπατάιγ/Georges Bataille (1) ηθική (34) ΗΠΑ (19) Θανάσης Σβώλος (1) Θάτσερ/Thatcher (1) θέαμα/spectacle (13) Θένια Κουτρουμπή (1) Θεολόγος Βοσταντζόγλου (1) Θεός (16) Θεοφάνης Μελάς (2) Θεσσαλονίκη (2) Θήοντορ Ρόζακ/Theodore Roszak (1) θλίψη (12) Θοδωρής Χιώτης (1) Θόδωρος Ζιάκας (1) Θουκυδίδης (2) Ι.Θ. Κακριδής (1) Ίαν Χάκινγκ/Ian Hacking (2) Ιβάν Παβλόφ/Ива́н Па́влов (1) Ιβάν Τουργκένιεφ/Иван Тургенев (1) Ίγγα Κρεστενσεν/Inger Christensen (1) ιδρύματα τέχνης (7) ικέτες και ξένιοι (6) Ιλιάδα (1) Ιράν (1) Ισαάκ Μπ. Σίνγκερ/Isaac B. Singer (1) Ισπανία (1) Ισπαχάν (1) ιστορία (41) ισχύς (22) Ιχάμπ Χασσάν/Ihab Hassan (1) Ιωάννα Τσιβάκου (1) Ιωάννης ο Θεολόγος (1) Ιωσήφ Στάλιν/Ио́сиф Ста́лин (2) Κ.Π. Καβάφης (3) Κ.Σ. Λιούις/C.S. Lewis (4) Κάθλην Ρέιν/Kathleen Raine (1) καλλιτέχνες (24) Καλοκαίρι (8) Κάρελ Φουνκ/Karel Funk (1) Κάρεν Κίλιμνικ/Karen Kilimnik (1) Καρλ Γκέοργκ Μπύχνερ/Karl Georg Büchner (1) Καρλ Κορς/Karl Korsch (3) Καρλ Κράους/Karl Kraus (3) Καρλ Μαρξ/Karl Marx (33) Καρλ Πολάνυι/Karl Polanyi (2) Καρλ Σμιτ/Karl Schmidt (1) Καρλομάγνος (1) Κάρολος Δαρβίνος/Charles Darwin (1) Καρτέσιος/Descartes (7) Καταστασιακή Διεθνής/Internationale Situationniste (9) καταστασιακοί/situationnistes (20) Κατερίνα Αθανασίου (1) Κατερίνα Ηλιοπούλου (8) Κέβιν Κέλι/Kevin Kelly (2) Κεν Λόουτς/Ken Loach (1) Κεν Ρόμπινσον/Ken Robinson (1) Κένεθ Γκέργκεν/Kenneth Gergen (1) κενό (18) κεφαλαιοκρατία (37) Κίνα (1) Κλάους Κάρστενσον/Claus Carstensen (1) Κλερ Οζιάς/Claire Auzias (1) Κλωντ Λεβί-Στρώς/Claude Lévi-Strauss (4) Κομμούνα (1) κομμουνισμός (10) Κόνσταντ/Constant Niewenhuys (1) Κοπεγχάγη (1) Κόρα Ντάιαμοντ/Cora Diamond (1) Κορνήλιος Καστοριάδης (9) Κουρτ Βάιλ/Kurt Weil (1) Κουρτ Σβίττερς/Kurt Schwitters (1) κράτος (14) κρίση (32) Κριστιάν Ντελακαμπάιν/Christiane Delacampaigne (1) Κριστίν Λαγκάρντ/Christine Laguarde (1) Κριστόφ Κισλόφσκι/Krzysztof Kieslowski (1) Κρίστοφερ Λας/Christopher Lasch (4) Κροστάνδη (1) κυριαρχία (13) Κωνσταντίνος Καραμανλής (1) Κωνσταντίνος Ματσούκας (1) Κώστας Βάρναλης (1) Κώστας Δεσποινιάδης (4) Κώστας Κολημένος (1) Κώστας Παπαϊωάννου (7) Κώστας Χριστοδούλου (1) Κωστής Βελόνης (1) Κωστής Παπαγιώργης (2) Λ. Βίττγκενσταϊν/L. Wittgenstein (17) Λα Μετρί/ La Mettrie (1) Λάζαρος Αρσενίου (3) Λάκι Λουτσιάνο/Lucky Luciano (1) Λάμπρος Κωνσταντάρας (1) Λάο Τσε/老子 (1) Λαρς φον Τρίερ/Lars von Trier (1) λενινισμός (6) Λεξικό Κριαρά (1) Λεξικό Liddell-Scott (2) Λέο Στράους/Leo Strauss (1) Λεόν Βαλράς/Léon Walras (2) Λέσχη Φιλελεύθερης Ανάγνωσης (1) Λετονία (1) Λετριστές/Lettristes (1) Λέων Σεστώφ/Лев Шесто́в (2) Λέων Τρότσκι/Лев Тро́цкий (3) Λιούις Μάμφορντ/Lewis Mumford (10) λογική (3) Λογιόλα/Loyola (1) Λόγος (26) λογοτεχνία (25) Λονδίνο (3) Λουί Αραγκόν/Louis Aragon (1) Λουί Μαλ/Louis Mal (1) Λουΐ ντε Σαιν Ζυστ/Louis de Saint Juste (1) Λουί Ντυμόν/Louis Dumont (6) Λουίς Αλτουσέρ/Louis Althusser (1) Λουίς Μπουνιουέλ/Louis Buñuel (3) Λουσιέν Μαλζόν/Lucien Malson (1) Λουσίντα και Ντέιβις Μάτλοκ/L & D Matlock (1) Λυγκέας (2) Λωτρεαμόν/Lautréamont (7) Μ. Γκωσέ/M. Gauchet (1) Μάης '68 (1) Μάικ Κέλυ/Mike Kelley (1) Μάικλ Χάρντ/Michael Hardt (1) Μάκης Μηλάτος (1) Μακιαβέλλι/Machiavelli (4) Μάλκολμ Λόουρι/Malcolm Lowry (1) Μάλκολμ Χ/Malcolm X (1) μανιφέστα (65) Μανόλης Λαμπρίδης (1) Μανώλης Αναγνωστάκης (3) Μαξ Βέμπερ/Max Weber (2) Μαξ Ήστμαν/Max Eastman (1) Μαρακές (1) Μάρθα Γκέλχορν/Martha Gellhorn (1) Μαρί ντε Ενζέλ/Marie de Hennezel (1) Μαρίνα Τσβετάγιεβα/Мари́на Цвета́ева (3) Μάρσαλ Σάλινς/Marshall Sahlins (5) Μαρσέλ Μαριέν/Marcel Mariën (1) Μαρσέλ Μως/Marcel Mauss (1) Μαρσέλ Ντυσάν/Marcel Duchamp (1) Μάρτζορι Πέρλοφ/Marjorie Perloff (1) Μάρτζορι Ρόουλινγκ/Marjorie Rowling (1) Μάρτιν Λούθερ Κινγκ/M.L. King (1) Μάρτιν Μπούμπερ/Martin Buber (1) Μάρτιν Χάιντεγγερ/Martin Heidegger (5) μελαγχολία (5) Μελούνα (1) Μέριλυν (1) Μεσαίωνας (7) Μέση Ανατολή (1) μεταμοντέρνο (10) μεταμορφωτική δύναμη (34) μηδέν (11) μηδενισμός (35) Μηνάς Εμμανουήλ (1) Μίλτος Θεοδοσίου (2) Μίλτος Σαχτούρης (2) Μίλτων Φρίντμαν/Milton Friedmann (1) Μιριέλ Μπαρμπερί/Muriel Barbery (1) Μισέλ Αλιετά/Michel Aglietta (1) Μισέλ Ουελμπέκ/Michel Houellebecq (3) Μισέλ Πικολί/Michel Piccoli (1) Μισέλ Σερ/Michel Serres (1) Μισέλ Τουρνιέ/Michel Tournier (2) Μισέλ Φουκώ/Michel Foucault (11) ΜΙΤ (1) Μίχαελ Λέβι/Michael Loewy (2) Μιχαήλ Θερβάντες/Miguel Cervantes (1) Μιχαήλ Μπακούνιν/Михаил Бакунин (2) Μιχαήλ Μπαχτίν/Михаи́л Бахти́н (1) Μιχαηλάγγελος Αντονιόνι/Michelangelo Antonioni (2) Μιχάλης Πάγκαλος (1) Μόμπυ Ντικ (1) Μόρις Ντρούρι/Maurice Drury (1) μουσική (36) Μουσταφά Καγιάτι/Mustafa Khayati (1) μοφερισμός/mofferism (6) Μπαρούχ Σπινόζα/Baruch Spinoza (1) Μπάρυ Άνσγουωρθ/Barry Unsworth (1) Μπέλα Ταρ/Béla Tarr (1) Μπέρναρντ Μάντεβιλ/Bernard Mandeville (1) Μπέρτολντ Μπρεχτ/Bertold Brecht (3) Μπίφο Μπεράρντι/Bifo Berardi (2) Μπλεζ Πασκάλ/Blaise Pascal (1) Μπομπ Ντύλαν/Bon Dylan (1) Μπρέτον Γουντς (1) Μπριζίτ Μπαρντό/Brigitte Bardot (2) Μύκονος (1) μυστικισμός (1) Μωρίς Μερλώ-Ποντύ/Maurice Merleau-Ponty (2) Ν.Α. Μπερντγιάεφ/ Н/ А. Бердя́ев (1) Ν.Γ. Πεντζίκης (1) ναζιστοφασισμός (29) ναρκισσισμός (10) Νασρεντίν Χότζας (1) ναυαγοί (2) Νέα Ζηλανδία (1) Νέα Υόρκη (2) Νεάντερταλ (1) νεοφιλελευθερισμός (12) Νίκος Εγγονόπουλος (3) Νίκος Ζαχαριάδης (2) Νίκος Καρούζος (4) Νίκος Μπελογιάννης (1) Νίκος Σκοπλάκης (1) Νίκος Buccanier Κούρκουλος (6) Νόαμ Τσόμσκι/Noam Chomsky (1) Νόρμπερτ Ελίας/Norbert Elias (1) νους (24) Νούτσιο Όρντινε/Nuccio Ordine (1) Ντ. Ουίγκινς/D. Wiggins (2) Ντ. Χάνκοκ/D. Hancock (1) Ντέιβιντ Λυντς/David Lynch (3) Ντέιβιντ Μπομ/David Bohm (1) Ντέιβιντ Ρικάρντο/David Ricardo (4) Ντέιβιντ Χιούμ/David Hume (4) Ντέσμοντ Μόρις/Desmont Morris (1) Ντμίτρι Πρίγκοφ/Дми́трий При́гов (1) Ντον Ντελίλο/Don Delillo (2) Ντόναλντ Γουίνικοτ/Donald Winnicott (2) Ντονέλα Μήντοους/Donella Meadows (1) Ξενοδοχείο των Ξένων (2) Ξενοφών (3) ξεψάρωμα (3) Ο. Σ. Βίκτορ/H. St Victor (1) Οδύσσεια (2) οικονομία (52) Οκτάβιο Πας/Octavio Paz (2) Όλγα Γερογιαννάκη (1) όλεθρος (29) Όμηρος (1) ομιλίες (13) ΟΟΣΑ (1) Ορφέας Απέργης (2) Όσκαρ Ουάιλντ/Oskar Wilde (2) Ουίσταν Ώντεν/Wystan Auden (3) Ουόλτ Ουΐτμαν/Walt Whitman (1) Π.Α.Ρενουάρ/P.A.Renoir (1) Π.Μ.Σ. Χάκερ/P.M.S. Hacker (6) παιδεία (7) παιχνίδι (7) Παναγιώτης Κονδύλης (10) Παπάγος (1) παπαρολογία (7) παράδοση (4) παραμύθιασμα (2) Παρίσι (1) Πάρνηθα (1) Πασκάλ Ενζέλ/Pascal Engel (1) Πάσχος Μανδραβέλης (3) Πέδρο Ματέο/Pedro Mateo (1) Πέπη Ρηγοπούλου (1) περιπέτεια (3) Πέτρος Αρτάνης (1) Πέτρος Κορνήλιος/Pierre Corneille (1) Πέτρος Παπαθανασίου (1) Πήτερ Γκητς/P.T. Geach (2) Πήτερ Κρηφτ/Peter Kreeft (1) Πήτερ Μπρουκ/Peter Brook (1) Πήτερ Ουίντς/Peter Winch (2) Πήτερ Ουότκινς/Peter Watkins (1) Πιέρ Μανάν/Pierre Manent (1) Πιέρ Μπουρντιέ/Pierre Bourdieu (1) Πιέρ-Ζοζέφ Προυντόν/Pierre-Joseph Proudhon (1) Πλαστήρας (2) Πλάτωνας (4) πλουραλισμός (1) ποίηση (67) πολεμικά κείμενα (11) πόλεμος (26) πόλη (25) πολιτική (47) Ποτάμι (1) προαίρεση (1) προεκλογικά μηνύματα (9) προλεταριάτο (47) Προμηθέας (1) προπαγάνδα (57) Πωλ Βιριλιό/Paul Virilio (1) Πωλ Βαλερύ/Paul Valery (1) Πωλ Ζοριόν/Paul Jorion (1) Πωλ Ζωγραφάκης (1) Πωλ Λαφάργκ/Paul Lafargue (2) Πωλ Ρικέρ/Paul Ricoeur (2) Ρ. ΜακΝαμάρα/R. MacNamara (3) Ραούλ Βανεγκέμ/Raoul Vaneigem (6) Ραούλ Σουρίτα/Raul Zurita (1) Ρας Ρίις/Rush Rhees (1) Ράσελ Τζάκομπι/Russel Jacobi (3) Ρέι Μπράντμπερι/Ray Bradbury (1) Ρέιμοντ Κάρβερ/Raymond Carver (1) Ρενέ Ζιράρ/René Girard (10) Ρενέ Κλερ/ René Clair (1) Ρισελιέ/Richelieu (1) Ρίτα Γκαβέρα (1) Ρίτσαρντ Κόμπντεν/Richard Cobden (1) Ρίτσαρντ Μοράν/Richard Moran (1) Ρίτσαρντ Ρόρτι/Richard Rorty (7) Ροβεσπιέρος (1) Ρόζα Λούξεμπουργκ/Rosa Luxembourg (3) Ρόζενταλ-Γιούντιν (1) ρομαντισμός (4) Ρομπέρ Αντέλμ/Robert Antelme (1) Ρόμπερτ Οπενχάϊμερ/Robert Oppenheimer (1) Ρόμπερτ Ρέντφορντ/Robert Redford (1) Ρόμπερτ Φρανκ/Robert Frank (1) Ρόμπερτ Χας/Robert Hass (2) Ρομπέρτο Χουαρόθ/Roberto Juarroz (1) Ρουμανία (1) Ρωσία (3) Σ. Μπενβενούτο/S. Benvenuto (1) Σ. Πιρόν/S. Piron (1) Σαίξπηρ/Shakespeare (1) Σαν Φρανσίσκο (1) σαπουνόφουσκες (10) Σαρλ Μπωντλέρ/Charles Baudeilaire (1) Σαρλ Μπωντλέρ/Charles Baudeilaire (1) Σαρλ Πεγκί/Charles Péguy (1) Σαρλ Φουριέ/Charles Fourier (1) Σβετλάνα Αλεξίεβιτς/Светлана Алексиевич (1) Σέρεν Κίρκεγκωρ/Søren Kierkegaard (5) Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλου (1) Σέσιλ ντε Μιλ/Cecil DeMille (1) σθένος (4) Σιμόν Βέιλ/Simone Weil (6) Σιμόν Λέις/Simon Leys (1) σινεμά (44) Σίνεντ Ο'Κόνορ/Sinead O'Connor (1) Σίντνεϊ Λιουμέτ/Sidney Lumet (1) Σίσυφος (1) σκεπτικισμός (6) Σκιπίων ο Αφρικανός (1) σκουπιδοντενεκέδες (1) Σλαβόι Ζίζεκ/Slavoj Žižek (4) Σόνια (1) σοσιαλδημοκρατία (7) Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα (1) Σουηδία (3) Σουν Τζου/ 孫子 (1) σουρεαλισμός (7) σοφία (6) Σπύρος Κυριαζόπουλος (7) σταλινισμός (14) Σταμάτης Γονίδης (1) Σταμάτης Πολενάκης (1) Στάνλεϊ Κάβελ/Stanley Cavell (2) Στάνλεϊ Κιούμπρικ/Stanley Kubrick (1) Στάντις Λώουντερ/Standish Lawder (2) Στέλιος Κούλογλου (1) Στέλιος Ράμφος (1) Στεφάν Λαβινιότ/Stéphane Lavignotte (1) Στέφανος Λουπάσκο/Stephan Lupasco (4) Στέφανoς Ροζάνης (8) Στήβεν Πίνκερ/Steven Pinker (2) στρατόπεδα εργασίας (10) στρατόπερα αναψυχής (1) Σύλβια Πλαθ/Sylvia Plath (1) Σύλλογος Υπαλλήλων Βιβλίου-Χάρτου (3) Σύνταγμα (1) σχετικισμός (2) Σωκράτης (4) σώμα (3) Τ.Κ.Παπατσώνης (2) Τ.Σ. Έλλιοτ/T.S. Elliot (3) Τάκης Μίχας (2) Ταλίν (1) Τάλκοτ Πάρσονς/Talcott Parsons (1) Τάσος Λάγγης (2) Τέοντορ Αντόρνο/Theodor Adorno (1) τέχνη (71) τεχνικό σύστημα (40) τεχνοκρατία (28) τεχνολογικός μεσσιανισμός (41) τεχνοσάχλα (16) Τζ. Μπένθαμ/J. Bentham (1) Τζ. Ρ. Σάουλ/J. R. Saul (8) Τζ. Σενμπάουμσφελντ/G. Schönbaumsfeld (1) Τζ. Στ. Μιλλ/J. St. Mill (1) Τζ.Ρ.Ρ. Τόλκιν/J.R.R. Tolkien (1) Τζακ Α. Γκόλντστοουν/Jack A. Goldstone (1) Τζέημς Μπάλντουιν/James Baldwin (1) Τζέφρεϊ Χερφ/Jeffrey Herf (1) Τζον Γκρέι/John Gray (1) Τζον Κ. Γκαλμπρέιθ/John K. Galbraith (1) Τζον Λοκ/John Locke (3) Τζον Μ. Κούτσι/John M. Coetzee (2) Τζον Ρωλς/John Rawls (2) Τζον Σερλ/John Searle (6) Τζον Στάινμπεκ/John Steinbeck (1) Τζον Φ. Κέννεντυ/John F. Kennedy (3) Τζον Φόουλς/John Fowles (1) Τζον Χιούστον/John Houston (1) Τζον Ώστιν/John Austin (1) Τζορτζ Όργουελ/George Orwell (4) Τζορτζ Στάινερ/George Steiner (2) Τζόρτζιο Αγκάμπεν/Giorgio Agamben (4) Τζουζέπε Πίνοτ-Γκαλίτσιο/Giuseppe Pinot-Gallizio (1) Τζούλια Κρίστεβα/Julia Cristeva (1) Τομά Λεπετιέ/Thomas Lepeltier (1) Τομάς Ιμπάνιεθ/Tomás Ibáñez (1) Τόμας Πίντσον/ Thomas Pynchon (1) Τόμας Ρηντ/Thomas Reid (2) Τόμας Χομπς/Thomas Hobbes (4) Τόνι Νέγκρι/Toni Negri (2) Τόνι Σουάρτζ/Tony Schwartz (1) τραγωδία (10) Τρανσχιουμανισμός (1) Τριλεκτική (11) Τριστάν Τζαρά/Tristan Tzara (1) Τρόικα (21) Τσαρλς Ντέιβενπορτ/Charles Davenport (1) Τσαρλς Ράιτ Μιλλς/Charles Wright Mills (1) Τσαρλς Σ. Περς/Charles S. Peirce (1) Τσαρλς Τέιλορ/Charles Taylor (1) Τσαρλς Φορτ/Charles Fort (1) τυραννία (14) Υβ Λε Μανάκ/Yves Le Manach (9) Υβ Μισώ/Yves Michaud (1) υλισμός (13) υπαρξισμός (3) υποκείμενο (29) υπομονή (2) Φ. Ε. Ρεϊνάλ/F. E. Reynal (1) Φ. Σελίν/. Céline (1) Φ.Ντ. Πητ/F.D.Peat (1) Φαινομενολογία (1) Φελίξ Γκουαταρί/Félix Guattari (1) Φερνάντο Αρρραμπάλ/Fernando Arrabal (1) Φερνάντο Πεσσόα/Fernando Pessoa (2) Φθινόπωρο (1) Φίγκαρο (1) Φίλιπ Λάρκιν/Philip Larkin (1) Φιλοσοφία (76) Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι/Фёдор Достоевский (5) Φλαν Ο' Μπράϊαν/Flann O' Brien (1) Φουκουσίμα (3) Φρ. Ένγκελς/Fr. Engels (7) Φρ. Νίτσε/Fr. Nietsche (11) Φρ. Σιμιάν/Fr. Simiand (1) Φρ. Φουρκέ/Fr. Fourquet (1) Φράνσις Μπέικον/Francis Bacon (1) Φρανσουά Γκρουά/François Grua (1) Φρανσουά Καραντέκ/François Caradec (1) Φρανσουά Λυοτάρ/François Lyotard (1) Φρανσουά Φουρκέ/François Fourquet (1) Φραντς Κάφκα/Frantz Kafka (2) Φρέντερικ Τέιλορ/Frederick Taylor (1) Φρέντερικ Τζέιμσον/Frederick Jameson (1) Φρήντριχ Γιάκομπι/Friedrich Jacobi (1) Φρήντριχ Έμπερτ/Fredrich Ebert (1) Φρήντριχ Μουρνάου/Friedrich Murnau (1) Φρήντριχ Χάγιεκ/Friedriech Hayek (2) Φριτς Λάιστ/Fritz Leist (1) φρμκ (13) Φρόιντ/Freud (5) Φώτης Τερζάκης (1) Χ. Λ. Μπόρχες/J. L. Borges (2) Χ. Μ. Εντσενσμπέργκερ/H. M. Enzensberger (1) Χάιμε Σεμπρούν/Jaime Semprun (1) χαρά (5) Χάρβαρντ (1) Χάρης Βλαβιανός (1) Χάρι Χόλε (1) Χάρυ Γκουγκενχάιμ/Harry Guggenheim (1) Χάρυ Φράνκφουρτ/Harry Frankfurt (1) Χέγκελ/Hegel (12) Χέερτ Μακ/Geert Mak (3) Χένρικ Ίψεν/H. Ibsen (1) Χέρμαν Μέλβιλ/Herman Melville (1) Χέρμπερτ Μαρκούζε/Herbert Marcuse (2) Χιλή (1) Χίλντε ντε Μπράιν/Hilde de Bruijn (1) χιούμορ (29) Χιροσίμα (4) Χλόη Κολλύρη (1) Χουάλ Βίβες/Juan Vives (1) χρήμα (13) χρήμα και μαγεία (21) Χρήστος Βακαλόπουλος (1) Χριστός (3) χρόνος (10) ψυχή (12) ωφελιμισμός (13) A.I. (6) Ange S. Vlachos (1) Bar Beduin (1) Beatnics (1) beton7 (12) BHL (2) Biennale (2) Bloomberg (1) Bob Dylan (1) Bob Marley (1) Bodies (3) Bruce Springsteen (1) Cinemarian (3) CNN (1) dada (2) dangerfew (77) David Bowie (1) DAVOS (2) Descombes (1) DOCUMENTA (1) Einsatzgruppe D (1) EMAF (1) Frank Zappa (3) Gaston Bachelard/Γκαστόν Μπασλάρ (1) Happyfew (5) HighSpeedAcces (1) Hippies (1) Hollowsky (161) Iggy Pop (1) Il Consigliere (3) intothepill (2) izi (230) Janitoring (1) Jazz (2) Jeffrey Lee Pierce (1) Jimmy Cliff (1) Joe Strummer (1) Johnny Cash (2) Keith Richards (1) La Tribune (1) Malaguena (1) Mark Twain (1) Miles Davis (2) Monty Python (1) Muppet Show (1) nem68 (1) Nick Cave (1) Nosotros (1) psonia (4) RadioBubble (61) Renty (3) Ringo Star (1) RSA (1) Salon De Vortex (5) Scott Asheton (1) Serajevomag (1) sexbox (2) socialmedia (2) Tales from the Crypt (1) TESTS! (6) TwixtLab (1) UNICEF (1) urban hacking (13) Wall Street Journal (1) wobblies (2) Zακ Μπουβρές/Jacques Bouveresse (1) Zabriskie Point (1) zi (1) Zoviets (1)