Μερικές σύντομες διευκρινίσεις αφού πρώτα πω ότι χαίρομαι για τα ωραία σχόλια και ευχαριστώ τους εδώ σχολιαστές. Το κειμενάκι αυτό ήθελε να εστιάσει την προσοχή, με τη μορφή μιας «διακήρυξης» ας πούμε, σε τέσσερα πράγματα:
α) Ότι ο πλούτος είναι μια δραστηριότητα και όχι τα οποιαδήποτε αποτελέσματα μιας δραστηριότητας (χρήματα, πράγματα, κ.λπ).
β) Ότι αυτή η δραστηριότητα δεν είναι η εργασία (η παραγωγή πραγμάτων), αλλά η δραστηριότητα της κοινωνικής θέσμισης (η δημιουργία θεσμών) αυτή καθαυτή – άρα και των όρων όχι μόνο κάτω από τους οποίους γίνεται η εργασία (περισσότερο ή λιγότερο ευάερα, ας πούμε), αλλά και της ίδιας της αντίληψής της (γιατί παράγουμε, τι παράγουμε, πόσο παράγουμε, κλπ.).
γ) Ότι αυτή η δραστηριότητα θέσμισης δεν είναι απλώς «παραγωγή θεσμών», αλλά μια σκόπιμη, δηλαδή με πρόθεση και σκέψη, δραστηριότητα ορισμού και κοινωνικής θεσμοθέτησης του τι έχει αξία και τι δεν έχει αξία, τι έχει ενδιαφέρον και τι δεν έχει ενδιαφέρον για τον άνθρωπο.
και τέλος,
δ) Ότι κατά συνέπεια, το όλο ζήτημα της «ιδιοποίησης του πλούτου» δεν είναι ζήτημα ιδιοποίησης πραγμάτων (οπότε και «δικαιότερης μοιρασιάς» τους), αλλά ζήτημα ιδιοποίησης αυτής της δραστηριότητας θέσμισης από ένα μέρος (ομάδα, τάξη, κ.λπ) της ανθρωπότητας με τον αποκλεισμό από αυτήν του υπόλοιπου κόσμου — άρα ότι εκεί, σε αυτή τη δραστηριότητα, παίζεται το όλο ζήτημα.
Έχει λοιπόν δίκιο ο σχολιαστής που είπε ότι το κειμενάκι τού θυμίζει Βουαγιέ. Ακριβέστερα, το κειμενάκι κινήθηκε μεταξύ Βουαγιέ («επικοινωνία/δημοσιότητα») και Καστοριάδη («θέσμιση») στηριζόμενο στην αριστοτελική φιλοσοφία της πράξης (βλ. «Ηθικά Νικομάχεια» και τη συνολικότερη εστίαση του Αριστοτέλη στο ζήτημα της διαφοράς μεταξύ «έργου» και «ενέργειας», ή αλλιώς ανάμεσα στην πράξη που ο σκοπός της βρίσκεται στα αποτελέσματά της και την πράξη που ο σκοπός της εμπεριέχεται διαρκώς στην ίδια). — Οπότε, δείτε αν θέλετε και το κείμενο από τους dangerfew, για την παρερμηνεία του Αριστοτέλη, στο οποίο σας παρέπεμψε ο Βασίλης.
Σε κάθε περίπτωση όμως, κινούμενο σε αυτά τα πλαίσια, το κειμενάκι δεν απομακρύνθηκε και πολύ από τον Μαρξ, όταν αυτός, πετώντας την εκπληκτική εξήγησή του τού υποτιθέμενου «μυστικού της πρωταρχικής συσσώρευσης» στα μούτρα των αστών οικονομολόγων (οι οποίοι την έψαχναν μέσα στην οικονομία και με καθαρώς οικονομικούς όρους), κατέθεσε μια μνημειώδη ιστορική ανάλυση ενός πλήθους θεσμίσεων, ηθών, εθίμων, νόμων και πρακτικών επιβολής τους, δείχνοντας έτσι αυτό ακριβώς που θέλησε να πει το κειμενάκι μου.
Τέλος, συμφωνώ με τον σχολιαστή που μίλησε για το ενδιαφέρον του Clastres και για το «εφετζίδικο» ύφος του κειμένου. Να πω μόνο ότι αυτό που ίσως δεν πρόσεξε, είναι ότι το κειμενάκι αυτό δεν θέλησε με κανένα τρόπο (ούτε ως προς το μέγεθός του, ούτε ως προς το στυλ) να είναι κάτι σαν δοκίμιο, δηλαδή ένα κείμενο διεξοδικής ανάπτυξης μιας επιχειρηματολογίας, πολύ δε λιγότερο μια μελέτη. Όπως είπα προηγουμένως, το είχα σκεφτεί σαν μια «διακήρυξη», σαν ένα «γιουρούσι» για την απελευθέρωση της λέξης και της έννοιας του πλούτου από την αιχμαλωσία της στα κυρίαρχα δόγματα (αστοί οικονομολόγοι και εργατιστές). Οπότε, ναι, ήταν και είναι ένα κείμενο που ήθελε να κάνει «εφέ» και που θα μπορούσα καλύτερα να το φανταστώ σαν αφίσα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου