24 Ιανουαρίου 2012

Μαθήματα κυριαρχίας από τους επίγονους του Μακιαβέλι | Κρίση 14


Το 1996 ο ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) δημοσιεύει στο 13ο τεύχος του επίσημου περιοδικού του,  CAHIERS DE POLITIQUE ÉCONOMIQUE (Τετράδια Οικονομικής Πολιτικής), ένα άρθρο του Christian Morrisson με τίτλο: «Οι δυνατότητες πραγματοποίησης των διαρθρωτικών αναπροσαρμογών».

Πρόκειται ουσιαστικά, όπως αναφέρεται εξάλλου, για έκθεση του "Κέντρου Ανάπτυξης" του ΟΟΣΑ με θέμα τα προβλήματα και τους τρόπους πολιτικής χειραγώγησης των πληθυσμών ώστε να μπορέσει μια κυβέρνηση να περάσει τα αυστηρά μέτρα λιτότητας και τις διαρθρωτικές αλλαγές, που επέβαλε κατά τη δεκαετία του 1980 η επέλαση του νεοφιλελευθερισμού σε μια σειρά από «αναπτυσσόμενες» χώρες και χώρες του Τρίτου Κόσμου.

Το πρωτότυπο κείμενο ξεπερνάει τις 40 σελίδες. Βαστώντας τους τίτλους των επιμέρους κεφαλαίων του, μεταφέρουμε εδώ λίγα αλλά άκρως χαρακτηριστικά κεφάλαιά του. Όπως θα διαπιστώσετε, πέρα από το ότι ο κυνισμός των νέων Μακιαβέλι συναγωνίζεται την επιστημοσύνη τους, αυτά που ζούμε σήμερα εδώ στην Ελλάδα δεν προέκυψαν στην τύχη. Κι αν το γνωρίζουμε ήδη, οπωσδήποτε έχει άλλη βαρύτητα να το ακούμε, απερίφραστα ομολογημένο, από τα πλέον αρμόδια στόματα. 
 
Συμπληρωματικά,  παραπέμπουμε σε μια ανάρτησή μας όπου δώσαμε το λόγο στον Άνταμ Σμιθ. Είπαμε: διαβάζοντας κλασικούς, ποτέ δεν χάνεις το χρόνο σου! - Σημ. HS.

Update 2014 Δημοσιεύτηκε και στο περιοδικό ΠΑΝΟΠΤΙΚΟΝ, τχ. 19, Σεπτ. 2014
 
*

Πρόλογος

(…) Οι πολιτικές οικονομικής σταθεροποίησης και διαρθρωτικών αναπροσαρμογών μπορούν να προκαλέσουν κοινωνικές ταραχές, ακόμα και να θέσουν σε κίνδυνο την ομαλότητα των χωρών. Στο παρόν Τετράδιο αναλύονται οι πολιτικές συνέπειες των προγραμμάτων αυτού του είδους. Από πέντε μελέτες σε βάθος και δυο σοβαρές δειγματοληπτικές έρευνες σε χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής προέκυψε, ότι το πολιτικό κόστος εξαιτίας των απεργιών και των διαδηλώσεων ή των εξεγέρσεων διαφοροποιείται σημαντικά από μέτρο σε μέτρο. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι επηρεάζεται και από το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής των διαφόρων μέτρων, από το συνταγματικό καθεστώς της κάθε χώρας καθώς και από τις στοχευμένες παρεμβάσεις. Έτσι, οι έρευνες αυτές επέτρεψαν να προσδιοριστούν και να αποσαφηνιστούν τα κύρια χαρακτηριστικά ενός πολιτικά βέλτιστου προγράμματος σταθεροποίησης, το οποίο θα αποφέρει το ίδιο οικονομικό αποτέλεσμα αλλά με πολύ λιγότερο πολιτικό κόστος.

Εισαγωγή

Στην ιστορία των προγραμμάτων διαρθρωτικών αναπροσαρμογών, η μέριμνα για την πολιτική διάσταση αναδύθηκε έπειτα από μακροχρόνιο στοχασμό. Πράγματι, στις αρχές της δεκαετίας του 1980 κρίθηκε ότι, η επείγουσα κατάσταση που δημιουργήθηκε από τις χρηματοπιστωτικές κρίσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες, μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί απλώς με την αποκατάσταση των μακροοικονομικών ισορροπιών. Έτσι, οι διαρθρωτικές αναπροσαρμογές περιορίστηκαν σ’ ένα πρόγραμμα σταθερότητας με μοναδικό κριτήριο την ταχύτερη δυνατή μείωση του δημόσιου ελλείμματος. Πολύ σύντομα όμως συνειδητοποιήσαμε πως η σταθεροποίηση δεν είναι αυτοσκοπός. (…) 

Η εφαρμογή προγραμμάτων διαρθρωτικών αναπροσαρμογών σε δεκάδες χώρες κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 έδειξε, πως είχαμε παραμελήσει την πολιτική διάσταση του όλου εγχειρήματος. Κάτω από την πίεση απεργιών, διαδηλώσεων, ακόμα και εξεγέρσεων, πολλές κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να διακόψουν ή να ακρωτηριάσουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τα προγράμματα αυτά. Η κοινωνική διάσταση της αναπροσαρμογής είναι ολοφάνερη όταν οι ταραχές εκφράζουν μια αντίδραση απελπισίας από την πλευρά των φτωχότερων στρωμάτων σε διαρθρωτικά μέτρα, από τα οποία πλήττονται άμεσα. Σε άλλες περιπτώσεις, ωστόσο, η αντίθεση σε αυτά τα μέτρα δεν προέρχεται μόνο από τους φτωχούς αλλά από τους δημόσιους υπαλλήλους, ή τους εργαζόμενους των ΔΕΚΟ, οι οποίοι μπορούν, με απεργίες σε τομείς-κλειδιά, να μπλοκάρουν τις κυβερνητικές αποφάσεις. Υπάρχει επίσης περίπτωση, η απελευθέρωση του εμπορίου να σταματήσει από τους επικεφαλής συντεχνιακών επιχειρήσεων. Έτσι, αναγκαστήκαμε να αναγνωρίσουμε ότι η οικονομική επιτυχία των διαρθρωτικών προγραμμάτων εξαρτάται από τη δυνατότητα πολιτικής τους πραγματοποίησης. (…)

Το πλαίσιο ανάλυσης

(…) Ακόμα κι όταν μια κυβέρνηση αγωνίζεται για την οικονομική ανάπτυξη, ή το διεθνές κύρος, γεγονός είναι ότι πρωταρχική της μέριμνα είναι πάντοτε το πώς θα παραμείνει στην εξουσία. Αυτό εξαρτάται ταυτόχρονα από τη λαϊκή υποστήριξη και το μέγεθος της καταστολής. Όταν μια κυβέρνηση σχεδιάζει τον προϋπολογισμό της, οι επιλογές της αφορούν σε δυο διαφορετικές κατηγορίες δημόσιων δαπανών: είτε εκείνες που αφορούν σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες, οι οποίες ευνοούνται και αυξάνουν την υποστήριξή της προς αυτήν, είτε αυτές που στοχεύουν στην μακροπρόθεσμη ευημερία του κοινωνικού συνόλου, όπως είναι π.χ. οι επενδύσεις στις υποδομές της χώρας.  Οπουδήποτε τέθηκε θέμα διαρθρωτικών αλλαγών, οι διεθνείς οργανισμοί απαίτησαν δραστική μείωση καταρχήν των δημόσιων δαπανών. Αυτό έκανε τις κυβερνήσεις αντιδημοφιλείς, πολύ περισσότερο όταν, σε περίπτωση ταραχών, κατέφευγαν στην καταστολή πολλαπλασιάζοντας το πολιτικό αλλά και το οικονομικό κόστος. (…)

Ωστόσο, αναπροσαρμογή δεν σημαίνει μόνο περικοπή δημόσιων δαπανών. Σημαίνει επίσης αναδιάρθωσή τους προς όφελος ορισμένων ομάδων, ή ορισμένων τομέων, πράγμα το οποίο μπορεί να εξισορροπήσει την πτώση της δημοφιλίας της κυβέρνησης αφού, με την πολιτική αυτή, δεν υπάρχουν μόνο χαμένοι αλλά και κερδισμένοι.

Οι πολιτικοί κίνδυνοι ενός προγράμματος σταθεροποίησης

(…) Οι αντιδράσεις του πληθυσμού διαφέρουν ανάλογα με τα μέτρα που λαμβάνονται. Τα μέτρα που προκαλούν τις περισσότερες διαδηλώσεις, είναι εκείνα που πλήττουν ολόκληρο τον πληθυσμό και έχουν σαν αποτέλεσμα την άνοδο των τιμών, οτιδήποτε κι αν την προκαλεί (περικοπές επιδομάτων, αύξηση των έμμεσων φόρων ή υποτίμηση). Στη Ζάμπια, ο διπλασιασμός της τιμής του αλευριού και του καλαμποκιού το Δεκέμβριο του 1984 εξαιτίας της περικοπής επιδομάτων, προκάλεσε κύμα ταραχών η καταστολή των οποίων καταμέτρησε 15 νεκρούς. Παρόμοια, όταν το 1988 η κυβέρνηση της Νιγηρίας αύξησε την τιμή του πετρελαίου, το οποίο αγόραζαν κυρίως τα φτωχά νοικοκυριά, είχαμε ταραχές με 6 νεκρούς διαδηλωτές.  

Γεγονός είναι πάντως ότι οι αυξήσεις τιμών προκαλούν λιγότερο συχνά απεργίες, κι αυτό δεν πρέπει να μας εκπλήσσει αν σκεφτούμε ότι σε πολλές χώρες η πλειοψηφία των αστικών πληθυσμών απασχολείται σε μικρές επιχειρήσεις και στον ιδιωτικό τομέα, όπου όποιος απεργεί κινδυνεύει άμεσα με απόλυση. Από την άλλη μεριά, δεδομένου ότι οι απεργίες είναι κινήματα που αφορούν τις διάφορες επαγγελματικές κατηγορίες και περιορίζονται σε αυτές, είναι εύκολο να καταλάβουμε τη στενή σχέση ανάμεσα στις περικοπές και τις απεργίες στο δημόσιο τομέα: οι περικοπές αυτές επιφέρουν μείωση μισθών σε ένα τομέα, στον οποίον οι εργαζόμενοι είναι οργανωμένοι και συνήθως δεν κινδυνεύουν με απόλυση. (…)

Οι αντιδράσεις των κυβερνήσεων απέναντι στις ταραχές διαφέρουν ανάλογα με την περίπτωση. Η σκληρή καταστολή ειδικά των διαδηλώσεων προσιδιάζει στις αυταρχικές κυβερνήσεις, οι οποίες θεωρούν τις διαδηλώσεις απειλή για το καθεστώς και τις καταστέλλουν με κάθε μέσον. (…) Ο αυταρχικός, αλλά όχι δικτατορικός, χαρακτήρας πάρα πολλών κυβερνήσεων φαίνεται και στο γεγονός ότι συνδυάζουν την καταστολή με μια πολιτική φιλελευθεροποίηση. Ανάμεσα στις 23 αφρικάνικες χώρες που μελετήσαμε επί 11 χρόνια, παρατηρήσαμε πολύ συχνά το φαινόμενο μέτρα πολιτικής φιλελευθεροποίησης να λαμβάνονται λίγους μήνες μετά την σκληρή καταστολή: φυλακισμένοι ελευθερώνονται, απαγορευμένες εφημερίδες κυκλοφορούν και πάλι ελεύθερα, ανοίγουν και πάλι σχολεία που έχουν κλείσει. Ο λόγος είναι, ότι η οργάνωση μιας σκληρής και μόνιμης κατασταλτικής πολιτικής −όπως συνέβη στη Γουινέα υπό τον Σέκου Τουρέ−, είναι εξαιρετικά δυσχερής για διάφορους λόγους, όπως π.χ. το κόστος συντήρησης του κατασταλτικού μηχανισμού, ή η εξάρτηση της κυβέρνησης από την αστυνομία ή το στρατό. (…)

Αντιδημοφιλή μέτρα, ταραχές και καταστολή

Οπωσδήποτε είναι δυνατόν να παρατηρήσουμε την ακολουθία «μέτρα σταθεροποίησης => ταραχές => καταστολή => απόσυρση των μέτρων». Το είδαμε στον Ισημερινό το 1982. (…) Η Βενεζουέλα πάλι, μας έδειξε ότι δεν υπάρχει σχέση ανάμεσα στο επίπεδο ανάπτυξης μιας χώρας και το βαθμό βιαιότητας των εξεγέρσεων: παρ’ όλο που το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι αρκετά υψηλό, η Βενεζουέλα ήταν η χώρα στην οποία σημειώθηκαν οι πιο βίαιες ταραχές. Το ίδιο παρατηρήσαμε και στις 23 αφρικανικές χώρες που ερευνήσαμε. (…)

Τα λιγότερο επικίνδυνα μέτρα

Οι μελέτες μας επιβεβαιώνουν το πολιτικό ενδιαφέρον ορισμένων μέτρων σταθεροποίησης. Μια πολιτική δημοσιονομικής λιτότητας, οι βίαιες περικοπές των δημόσιων επενδύσεων ή η μείωση των λειτουργικών δαπανών του Δημοσίου, δεν βάζουν σε κίνδυνο τις κυβερνήσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι αυτά τα μέτρα δεν έχουν αρνητικές κοινωνικές ή οικονομικές επιπτώσεις. Όμως εκείνο που μας ενδιαφέρει εδώ είναι ένα και μόνο πράγμα: πώς θα ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνο των ταραχών. (…)

Είδαμε λοιπόν ότι οι περικοπές στις δημόσιες επενδύσεις δεν προκαλούν καμιά αντίδραση, ακόμα κι αν είναι πολύ σοβαρές. Αυτές οι περικοπές πλήττουν κυρίως τον τομέα της οικοδομής, ο οποίος μαστίζεται τότε από πτωχεύσεις και απολύσεις. Όμως αυτός ο τομέας αποτελείται κυρίως από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, που δεν έχουν σοβαρό πολιτικό βάρος. (…)

Αντιδράσεις δεν προκαλούν ούτε οι περικοπές στις λειτουργικές δαπάνες του Δημοσίου. Αυτές πλήττουν μεν τους δημοσίους υπαλλήλους, αλλά οι κυβερνήσεις μπορούν να πάρουν την κοινή γνώμη με το μέρος τους αν κινηθούν ευέλικτα παρουσιάζοντας, με τη βοήθεια του Τύπου, αυτά τα μέτρα σαν μέτρα ισονομίας με το επιχείρημα, ότι εφόσον ζητούνται θυσίες από όλο το λαό, οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν γίνεται ν’ αποτελούν εξαίρεση. (…)

Οι πολιτικοί παράγοντες επιτυχίας των προγραμμάτων

Μια κυβέρνηση δεν μπορεί να εφαρμόσει το πρόγραμμα σταθερότητας ενάντια στη θέληση ολόκληρης της κοινής γνώμης. Ένα πρόγραμμα που θα έπληττε εξίσου όλες τις κοινωνικές ομάδες, αποδείχτηκε πολύ πιο δύσκολο να εφαρμοστεί από ένα πρόγραμμα που κάνει διακρίσεις σε βάρος κάποιων κοινωνικών ομάδων ευνοώντας ορισμένες άλλες. Πρέπει λοιπόν η κυβέρνηση να φροντίσει ώστε να πάρει με το μέρος της ένα μέρος του κόσμου, στην ανάγκη φορτώνοντας δυσανάλογα και με πολύ βαριά μέτρα ορισμένες κοινωνικές ομάδες. (…)

Οι αντιδράσεις στα μέτρα δομικών αναδιαρθρώσεων

(…) Τα προβλήματα που προκαλούνται από αυτού του είδους τα μέτρα είναι πολύ διαφορετικά από τα προβλήματα που σχετίζονται με μέτρα σταθεροποίησης. Αφ’ ενός, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις απαιτούν αρκετό χρόνο και τα αποτελέσματά τους αργούν να γίνουν αισθητά. Έτσι, αυτά τα μέτρα δεν προκαλούν «σοκ» όπως π.χ. η αύξηση των τιμών κατά 50% στα είδη διατροφής. Αφ’ ετέρου, οι περισσότερες από αυτές τις μεταρρυθμίσεις πλήττουν ορισμένες κοινωνικές ομάδες και ευνοούν άλλες, πράγμα που σημαίνει ότι η κυβέρνηση μπορεί να στηριχτεί στην συμμαχία των κερδισμένων για ν’ αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τους χαμένους. 

Η απελευθέρωση των εισαγωγών και το άνοιγμα των επαγγελμάτων −ένα μέτρο στο οποίο επιμένει πάντοτε η Παγκόσμια Τράπεζα− είναι ένα καλό παράδειγμα αυτών των αντιφατικών αντιδράσεων, από τις οποίες η κυβέρνηση μπορεί να επωφεληθεί. Υπάρχει βέβαια ένα μέτωπο υπέρ του προστατευτισμού, που παραμένει αρκετά ισχυρό, αν και ανομοιογενές, καθώς περιλαμβάνει τους βιομήχανους (και τους εργαζόμενους) των προστατευόμενων επιχειρήσεων, τους ανώτερους δημόσιους υπάλληλους που θέλουν να διατηρήσουν την εξουσία τους (για να μη μιλήσουμε και για τη διαφθορά), τα συνδικάτα και τα κόμματα της Αριστεράς, εκ των οποίων εντονότερη αντίθεση εκφράζουν τα μαρξιστικά κόμματα, ή ακόμα, σε ορισμένες χώρες, τα εθνικιστικά κόμματα για τα οποία η εισαγωγή ορισμένων προϊόντων είναι συνώνυμη του «εκδυτικισμού». Ωστόσο, από την άλλη μεριά, η κυβέρνηση έχει και αυτή τους συμμάχους της: τους εκπροσώπους της εξαγωγικής βιομηχανίας, τους αγρότες, τους χειροτέχνες, που μπορούν να προμηθεύονται φθηνότερες πρώτες ύλες, καθώς και τους καταναλωτές.

Η ιστορία της φιλελευθεροποίησης μαρτυρά την ύπαρξη αυτών των αντιδράσεων, δείχνοντας ταυτόχρονα ότι δεν είναι τόσο σοβαρές ώστε να βάζουν σε κίνδυνο το «άνοιγμα» των αγορών. (…) Μια κυβέρνηση μπορεί για παράδειγμα να καταργήσει τους δασμούς σε πρώτες ύλες που αγοράζουν όλες οι επιχειρήσεις, ή σε βασικά προϊόντα που δύσκολα μπορούν να προμηθευτούν οι μικρές επιχειρήσεις. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να δημιουργήσει γρήγορα συμμάχους, που θα στηρίξουν την πολιτική της απελευθέρωσης και του ανοίγματος της αγοράς. (…)

Πώς θα αποφύγουμε τους πολιτικούς κινδύνους;

Οι έρευνές μας έδειξαν ξεκάθαρα πόσο σημαντική είναι η σχέση ανάμεσα στην οικονομία και την πολιτική προκειμένου να πραγματοποιηθεί ένα πρόγραμμα διαρθρωτικών αναπροσαρμογών. Από τη στιγμή που γνωρίζουμε τη φύση αυτής της σχέσης, οφείλουμε να βγάλουμε τα συμπεράσματα που θα μας καθοδηγούν. Για παράδειγμα, εάν γνωρίζουμε ότι διάφορα μέτρα σταθεροποίησης, τα οποία επηρεάζουν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο το εξωτερικό έλλειμμα, μπορεί να μην έχουν τον ίδιο κίνδυνο να προκαλέσουν ταραχές, τότε είμαστε σε θέση να ταξινομήσουμε αυτά τα μέτρα σε συνάρτηση με το πολιτικό τους κόστος ώστε να επιλέξουμε το πρόγραμμα σταθεροποίησης που θα είναι ευκολότερο να εφαρμοστεί πολιτικά. (…)

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε πρόγραμμα διαρθρωτικών αναπροσαρμογών έχει πολιτικούς κινδύνους. Η κυβέρνηση που καλείται να εφαρμόσει τέτοιου είδους προγράμματα, είναι υποχρεωμένη να πάρει αντιλαϊκά μέτρα, ενώ η μέχρι εκείνη τη στιγμή ακολουθούμενη πολιτική ήταν πιο χαλαρή και επομένως περισσότερο δημοφιλής.

Την ίδια στιγμή είναι δεδομένο ότι η αντιπολίτευση θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία ώστε να κινητοποιήσει την κοινή γνώμη στηριζόμενη σε κοινωνικές ομάδες, που έτσι κι αλλιώς είναι κατά της κυβέρνησης, καθώς και σε ομάδες που θίγονται από τα μέτρα. Αν η κυβέρνηση, φοβούμενη την αντιπολίτευση, περιμένει να ξεσπάσει δημοσιοοικονομική κρίση για ν’ αρχίσει να παίρνει μέτρα, τότε θα έχει πολύ μικρότερα περιθώρια ελιγμών σε περίπτωση πολιτικής κρίσης. Κάτι που μπορεί να κάνει, είναι να καλέσει σε βοήθεια το ΔΝΤ και να επωφεληθεί από αυτό και σε πολιτικό επίπεδο, γιατί θα μπορεί να απαντάει σε όσους αντιδρούν, ότι τα μέτρα προβλέπονται από τη συμφωνία που επέβαλε το ΔΝΤ και είναι υποχρεωμένη να τα πάρει θέλοντας και μη. (….)

Η καλύτερη στρατηγική σε περίπτωση κρίσης

Καλό είναι τα μέτρα να λαμβάνονται πριν ξεσπάσει κρίση. Υπάρχουν όμως τρόποι αντιμετώπισης του πολιτικού κόστους ακόμη κι αν τα μέτρα λαμβάνονται αφού ξεσπάσει η κρίση. (…)

Εάν η κυβέρνηση εκλεγεί λίγο πριν ξεσπάσει η κρίση, έχει μπροστά της μια μικρή χρονική περίοδο (4 με 6 μήνες) κατά την οποία η κοινή γνώμη εξακολουθεί να την στηρίζει και κατά την οποία μπορεί να ρίχνει την ευθύνη για τα αντιλαϊκά μέτρα στους προκατόχους της. Σε αυτό το διάστημα, οι συντεχνίες χάνουν προσωρινά τη δύναμή τους και τότε η κυβέρνηση πρέπει να σπεύσει να στρέψει την κοινή γνώμη εναντίον τους. Έπειτα από αυτή την περίοδο χάριτος τα πράγματα δυσκολεύουν τρομερά. Η νέα κυβέρνηση θεωρείται ολοένα και περισσότερο μόνη υπεύθυνη για την κατάσταση κι έτσι αναγκάζεται να αναλάβει αυτή το σύνολο του πολιτικού κόστους της αναδιάρθρωσης.  (…)

Από την πρώτη λοιπόν στιγμή που θ’ ανέβει στην εξουσία, πρέπει να σταματήσει την αισιόδοξη ρητορική και να επιμείνει, ακόμα και υπερβάλλοντας, για τη σοβαρότητα των οικονομικών ανισορροπιών, να υπογραμμίζει τις ευθύνες των προκατόχων της και το ρόλο εξωγενών δυσμενών παραγόντων. (…)

Από τους κινδύνους που θα παρουσιαστούν, ο κίνδυνος των απεργιών είναι ο μικρότερος. Οι απεργίες κινητοποιούν κατά βάση τους μισθωτούς του μοντέρνου τομέα και όχι τις πιο φτωχές κοινωνικές τάξεις. Με τις κατάλληλες παραχωρήσεις, η κυβέρνηση μπορεί να τις τελειώσει.(…) Παρ’ όλα αυτά οι απεργίες μπορεί να ευνοήσουν το ξέσπασμα διαδηλώσεων. Ειδικά οι απεργίες των εκπαιδευτικών, αν και καθαυτές δεν αποτελούν πρόβλημα για τις κυβερνήσεις, γίνονται έμμεσα επικίνδυνες επειδή απελευθερώνουν μια ανεξέλεγκτη μάζα μαθητικής και φοιτητική νεολαίας, η οποία μπορεί να κατέβει σε διαδηλώσεις και σε αυτή την περίπτωση η καταστολή μπορεί εύκολα να έχει δραματικές συνέπειες.

(…) Οι περικοπές στο στενό και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ένα από τα κυριότερα μέτρα των προγραμμάτων σταθεροποίησης, δεν είναι τόσο επικίνδυνες πολιτικά όσο η άνοδος των τιμών στα είδη κατανάλωσης. Προκαλούν απεργίες μάλλον παρά διαδηλώσεις, πλήττουν περισσότερο τις μεσαίες τάξεις παρά τα φτωχότερα στρώματα και σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση μπορεί να αποταθεί στον πραγματισμό των δημοσίων υπαλλήλων. Μπορεί για παράδειγμα να τους εξηγήσει, ότι εφόσον το ΔΝΤ επιβάλλει περικοπές κατά 20% στο δημόσιο, το μόνο που απομένει είναι είτε να μειωθούν οι μισθοί, είτε να γίνουν απολύσεις, και η ίδια προτιμάει να κάνει το πρώτο προς όφελος του συνόλου των υπαλλήλων. Η εμπειρία μας από τις περισσότερες αφρικανικές κυβερνήσεις δείχνει, πως αυτό το επιχείρημα εισακούγεται. (…)

Μια από τις βασικές περικοπές αφορά στα λειτουργικά έξοδα των σχολείων και των πανεπιστημίων. Είναι πολύ προτιμότερη επιλογή από μια δραστική μείωση του αριθμού των μαθητών και των σπουδαστών. Οι οικογένειες θα αντιδράσουν βίαια στο ενδεχόμενο να αποκλειστούν τα παιδιά τους από την εκπαίδευση. Δεν θα αντιδράσουν όμως σε μια σταδιακή υποβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Έτσι σιγά-σιγά θα δεχτούν να πληρώνουν κάποιο ποσόν για να σπουδάζουν τα παιδιά, ή να περικοπεί κάποια εκπαιδευτική δραστηριότητα. Αυτή η υποβάθμιση όμως πρέπει να γίνει βήμα προς βήμα, σε ένα σχολείο αρχικά και όχι στο γειτονικό σχολείο, ώστε να αποφευχθεί μια γενικευμένη αντίδραση του πληθυσμού. (…)

Τίποτα δεν είναι πιο επικίνδυνο πολιτικά από τη λήψη συνολικών μέτρων για την αντιμετώπιση ενός μακροοικονομικού προβλήματος. Αν λοιπόν θέλουμε να μειώσουμε τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, πρέπει να τους μειώσουμε πρώτα σε έναν ορισμένο τομέα, να ψαλιδίσουμε την ονομαστική αξία τους σε έναν άλλο κι ακόμα και ν’ αυξήσουμε τους μισθούς σε κάποιον τομέα που είναι κρίσιμος από πολιτική άποψη. Το ίδιο και με τα επιδόματα. Δεν τα κόβουμε όλα μαζί. Πρέπει να φροντίζουμε απεριόριστα τις λεπτομέρειες: αν π.χ. τα φτωχά νοικοκυριά καταναλώνουν μόνο τη ζάχαρη σε μορφή σκόνης, μπορούμε ν’ αυξήσουμε την τιμή της ζάχαρης σε κύβους. (…)

Σημαντικό είναι το συμπέρασμα που λέει, ότι μια κυβέρνηση αποτυχαίνει για δυο λόγους: είτε επειδή εμπιστεύεται την υλοποίηση του προγράμματος σταθεροποίησης και διαρθρωτικών αλλαγών σε τεχνοκράτες, που παραμελούν το πολιτικό κόστος∙ είτε επειδή την εμπιστεύεται αποκλειστικά στους αρμόδιους πολιτικούς, που ενδιαφέρονται για το στενό πολιτικό κόστος. (…)

Για να έχει μια κυβέρνηση το περιθώριο ώστε να κάνει τους πολιτικούς ελιγμούς που απαιτεί ένα πρόγραμμα αναδιάρθρωσης, πρέπει να στηρίζεται από ένα ή δυο μεγάλα κόμματα και όχι από μια συμμαχία μικρών κομμάτων. Γι’ αυτό χρειάζεται ένα κατάλληλο εκλογικό σύστημα, με πολλές μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες. Άλλα μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση ενίσχυσης της εκτελεστικής εξουσίας νομοθετηθούν προσωρινές ειδικές εξουσίες, ή ο εκ των υστέρων έλεγχος από τη δικαστική εξουσία ώστε να μην μπορούν οι δικαστές να ελέγχουν εκ των προτέρων την εφαρμογή ενός προγράμματος. Το δημοψήφισμα είναι ένα αποτελεσματικό όπλο στα χέρια μιας κυβέρνησης όταν έχει αυτή την πρωτοβουλία των κινήσεων. Μπορεί να καταφεύγει σε δημοψήφισμα, ώστε να εγκριθεί ένα συγκεκριμένο μέτρο της και να θέσει εκτός μάχης μια συμμαχία αντιφρονούντων. Επιπλέον, όταν κάποια μέτρα προκαλέσουν ένα αυξανόμενο κύμα ταραχών και καταστολής, τότε η προκήρυξη δημοψηφίσματος μπορεί να ηρεμήσει το πολιτικό παιχνίδι και να βοηθήσει στην αποκατάσταση της τάξης αποφορτίζοντας την πίεση των διαδηλωτών. (…)

Εξίσου βοηθάει να γίνεται μοίρασμα των ρόλων μεταξύ των διεθνών οργανισμών —οι οποίοι αναλαμβάνουν το ρόλο να υπενθυμίζουν τις σκληρές υποχρεώσεις του προγράμματος αναδιάρθρωσης— και μιας σειράς χωρών, οι οποίες θα παίζουν το ρόλο χορηγών και θα παρέχουν κάποια βοήθεια όταν ορισμένα πολύ σκληρά μέτρα γίνονται πολύ επικίνδυνα.(…)»



(μετάφραση Γιάννης Hollowsky Ιωαννίδης - οι υπογραμμίσεις δικές μου)


ΥΓ HS. Παραπέμπω μόνο σε μια ανάρτησή μας όπου δώσαμε το λόγο στον Άνταμ Σμιθ. Είπαμε: διαβάζοντας κλασικούς, ποτέ δεν χάνεις το χρόνο σου!

Update Δημοσιεύτηκε και στο περιοδικό ΠΑΝΟΠΤΙΚΟΝ, τχ. 19, Σεπτ. 2014


16 σχόλια:

Νίκος είπε...

Άξιος ο μισθός τους!
:-(

Ανώνυμος είπε...

Iσως αδικείς τον Μακιαβέλλι, ίσως γιατί η αφορμή τού 'Ηγεμόνα' του στέκει λίγο πολύ άγνωστη

HollowSky είπε...

@ Γιώργο Μπατζιλή,

σίγουρα ο Μακιαβέλι είχε πολύ περισσότερο στυλ από τούτους εδώ τους επιγόνους τους, ωστόσο τα αποφασιστικά κοινά σημεία μαζί τους, αυτά που τον κάνουν πρόγονό τους, είναι - θεωρώ - ο ρασιοναλισμός, το αποκλειστικό ενδιαφέρον για την πολιτική αποτελεσματιότητα, η αδιαφορία για την ηθική διάσταση των ζητημάτων και φυσικά το ότι όλοι τους είναι συμβουλάτορες-αυλικοί.

Πού τον αδικώ;

izi είπε...

Honey gotta help me please
Somebody gotta save my soul
Baby detonates for me
Look out honey, 'cause I'm using technology !
Ain't got time to make no apology

Ανώνυμος είπε...

http://leninreloaded.blogspot.com/2012/01/2011-2012.html

καλά ρε σεις τι έχει πάθει αυτός τις τελευταίες μέρες;

έχει καθαρίσει ΣΥΝ, αναρχικούς Τερζάκη και σας έπιασε και σας στο πληκτρολογιό του!

σας κατηγορούν και για πλατειακούς!χαχαχα

panagiotis είπε...

HollowSky,
Μήπως πρέπει να πω HollowSPY;

Πράγματι, δεν υπάρχει καμιά συνομοσία, οι προθέσεις είναι διακηρυγμένες, πιστεύω, πέρα από τον κυνισμό του συγκεκριμένου κειμένου, ότι δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά δεδομένου ότι μιλάμε για κρίση της κοινωνικής σχέσης κεφάλαιο, μια κρίση μάλιστα στο υψηλότερο επίπεδο αναπαραγωγής των κοινωνικών σχέσεων.

Μια διαφορά που μπορώ να διακρίνω είναι σε σχέση με το τι είναι νέο στην σημερινή κρίση βρίσκεται στο γεγονός ότι σε ανθρωπολογικό επίπεδο δεν πρέπει να έχει υπάρξει μεγαλύτερο σοκ στην ιστορία, η διαχείριση των κρίσεων που περιγράφει το κείμενο αναφέρονται σε χώρες με πολύ χαμηλότερο επίπεδο αναπαραγωγής. Από τον «ανθρωπολογικό κατακλυσμό» της κατανάλωσης περάσαμε στην ανομβρία του αποκλεισμού και της ανεργίας τεράστιων τμημάτων της κοινωνίας, η διαφορά δεν είναι μόνο ποσοτική αλλά και ποιοτική.

Η συνομοσιολογία είτε από αφέλεια είτε από πρόθεση συγκαλύπτει το γεγονός ότι στην κοινωνική σχέση εκτός από την κυριαρχία υπάρχει και αμοιβαία εξάρτηση, όχι πλέον στο επίπεδο της παραγωγής αλλά της αναπαραγωγής. Την προοδευτική αποσύνθεση του έθνους – κράτους, του κράτους - πρόνοιας και την προοδευτική ανάδυση ενός κράτους με την μορφή δικτύου που δρά κατά περίπτωση, πέρα από τα τεχνολογικά στοιχεία της όλης διαδικασίας το σημαντικότερο είναι η διαδικασία κοινωνικοποίησης του κράτους, όπως λέει η Arendt «η κοινωνία της μάζας καταστρέφει όχι μόνο το δημόσιο αλλά και ιδιωτικό». Το δίκτυο δεν έχει κανένα νόημα χωρίς τους πόλους του που είναι οι ομάδες κοινωνικών συμφερόντων, οι συμαχίες, οι συγκρούσεις, οι ισορροπίες τους κλπ..

izi είπε...

Ασε να δούμε τι θα πούν οι αναγνώσται...

HollowSky είπε...

@ Ανώνυμε/η 6:52,

τα έχει αυτά η κρίση. Μπορεί να πιάσει μια radical desire και στο πιτς φυτίλι να βγάλει από μέσα της, reloaded, ένα μικρούλη lenin.

:-)

Ανώνυμος είπε...

...τα έχει αυτά η ακρισία! Πρίν τη καταιγίδα θεωρητικολογούσατε συναγελαζόμενοι και με το ξέσπασμά της οι άκριτες "θεωρίες" σας ανεμοδέρνονται κι εσείς σκουντουφλάτε ο ένας πάνω στον άλλον.

HollowSky είπε...

@ Ανώνυμε 4:29,

ευχαριστούμε για την επισήμανση. Δυστυχώς είμαστε αδιόρθωτοι.

:-)

HollowSky είπε...

@ Παναγιώτη,

συμφωνώ. Όταν βλέπουμε πολιτικές κυριαρχίας, που μέχρι πριν μόλις 20 χρόνια εφαρμόζονταν στην περιφέρεια του συστήματος - δηλαδή εκεί που χρειαζόταν να παραχθεί ο κυρίαρχος ανθρωπολογικός τύπος -, να δοκιμάζονται σήμερα στο κέντρο του, προφανώς υπάρχει σοβαρή κρίση στην αναπαραγωγή του κυρίαρχου ανθρωπολογικού τύπου εκεί που έχει ήδη κυριαρχήσει.

Ανώνυμος είπε...

έλα ο ανώνυμος 652 είμαι πάλι, μου είχε αρέσει πολύ το κείμενο σας για τον Μπρεχτ όταν το είχα πρωτοδιαβάσει αλλά σήμερα έμαθα ότι για να μου αρέσει τέτοιο πράγμα, μάλλον είμαι "χυδαίος ιδεαλιστής". Επειδή έχω ανησυχήσει λίγο:

Ξέρετε αν είναι σοβαρό; Είναι κολλητικό; Και κυρίως, πως καταπολεμείται;

Αναμένω με αγωνία τις απαντήσεις καθότι το έχετε και σεις και ίσως ξέρετε κάτι παραπάνω!
:)

izi είπε...

ανώνυμος 652,
Ίσως στο μέλλον να κάνουμε ένα μίνι συνέδριο με το πολύ ενδιαφέρον θέμα "Reloading: οι μεταμορφώσεις της επιθυμίας σε καιρό κρίσης".

Πάμε παραπάνω γιατί τα πράγματα "σοβαρεύουν" αν "υπάρχει σοβαρή κρίση στην αναπαραγωγή του κυρίαρχου ανθρωπολογικού τύπου εκεί που έχει ήδη κυριαρχήσει"
(βλ. την Αρεντ)

Χυδαιος ιδεαλιστης(θεραπευμένος) είπε...

Πάντως η καταπολέμηση του χυδαίου ιδεαλισμού γίνεται κάνοντας δέκα κύκλους γύρω από την ομόνοια και πηγαίνοντας κατευθείαν σπίτι σου για να προλάβεις τις ειδήσεις που ίσως σε δείξουν. Κάντο και θα με θυμηθείς.
Επίσης μπορεί να κάθεσαι σύριζα απέναντι από τον καθρέφτη σου και να επαναλαμβάνεις στο είδωλό σου τσαμπουκαλεμένα "r u talkin' 2 me"
(δε χρειάζεται να σπάσεις την τηλεόραση)
Κι έτσι φεύγει, ανάλογα που έχεις μεγαλώσει

Ανώνυμος είπε...

Ευχαριστώ Αντώνη, θα το δοκιμάσω!


σόρυ παιδιά για την κατάχρηση του χώρου, καλή συνέχεια!

buccaneer's gambit είπε...

Χμ, ναι… μου φάνηκε ωραίο εύρημα.

Αλλά μετά σκέφτηκα ότι όλες αυτές οι πανούργες μανούβρες κι οι σοφές συμβουλές, ε, είναι πολύ ευδιάκριτες έτσι κι αλλιώς και δεν θα μπορούσαν να ξεγελάσουν κανένα – εξόν απ’ όσους θέλουν να ξεγελαστούν (κι εδώ είναι το πρόβλημα). Ο κυνισμός δηλώνεται ανοιχτά και πρωτοσέλιδα (…καμία συνωμοσιολογία, όπως λες και συ), αλλ’ αυτό σημαίνει και ότι καμία αποκάλυψη δεν μπορεί να τον βλάψει.

Όσο για τους λακέδες αυτού του είδους («τεχνοκράτες» ή δεν ξέρω κι εγώ ποια είναι η επίσημη ονομασία τους), πολύ τους πάει να τους παρομοιάζουμε με αυλικούς (πολύ θα ήθελαν νάναι, βέβαια) κι ούτε κουβέντα για Μακιαβέλι (ο οποίος, ναι, αδικείται απ’ τη φήμη του αλλ’ ας μη σταθούμε εκεί).

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

Ετικέτες

1000 ρέγγες (7) 1100 (1) 1789 (2) 1837 (1) 1846 (1) 1848 (1) 1850 (1) 1871 (1) 1900 (2) 1907 (1) 190cm (4) 1917 (12) 1919 (1) 1936 (2) 1939 (1) 1940 (1) 1943 (2) 1944 (1) 1946 (1) 1947 (1) 1950 (2) 1952 (1) 1957 (1) 1965 (3) 1967 (1) 1968 (5) 1969 (1) 1978 (2) 1980 (1) 1983 (1) 2003 (1) 2006 (1) 2008 (9) 2015 (1) Α. Μπορντίγκα/A. Bordiga (1) Α. Σβιατόγκορ/А. Святогор (1) Α.Ι. (7) Α.Κέννυ/A. Kenny (1) Α.Κοντ/A.Comte (1) Α.Ντ.Μονκρετιέν/A.de Montchretien (1) αγάπη (5) Αγγλία (3) Αγία Πετρούπολη (1) Αδάμ Σμιθ/Adam Smith (9) Αθήνα (13) Αιδ. Μπίλι/Rev Billy (1) Άινσταϊν (1) Αισχύλος (1) Άκης Πάνου (1) Ακρόπολη (2) Αλαίν Καγιέ/Alain Caillé (1) Άλαν Τιούρινγκ/Alan Turing (2) Άλασνταιρ Μακιντάιρ/Alasdair MacIntyre (1) Αλβέρτος ο Μέγας (1) Αλέκα Παπαρήγα (1) Αλέξανδρος Κοζέβ/Alexandre Kojève (2) Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1) Αλέξανδρος Σμέμαν/Александр Шмеман (1) Αλέξανδρος Σοκούροφ/Алекса́ндр Соку́ров (1) Αλέξανδρος Τομπάζης (1) Αλέξανδρος Τρόκκι/Alexander Trocchi (1) Αλεξάντερ Μπέρκμαν/Александр Беркман (3) Αλέξης Ασλάνογλου (2) Αλέξης Καλοφωλιάς (1) Αλέξης ντε Τοκβίλ/Alexis deTocqueville (3) αλήθεια (27) Αληthεια (2) Αλκιβιάδης (1) αλλοτρίωση (61) Αλμπέρ Καμύ/Albert Camus (2) Άλμπερτ Σπέερ/Albert Speer (2) Άλμπερτ Φίνεϊ/Albert Finney (1) Αλμπέρτο Καβαλκάντι/Alberto Cavalcanti (2) Άλμπρεχτ Ντύρερ/Albrecht Duhrer (1) Άλντους Χάξλεϊ/Aldus Haxley (1) Αλταμίρα (6) Αλφειός (1) Αναξίμανδρος (1) ανάπτυξη (17) αναρχισμός (10) Ανδρέας Εμπειρίκος (1) Ανδρέας Παπανδρέου (1) ανθρώπινα πιράνχας (32) ανθρωπολογία (1) Άννα Άρεντ/Hannah Arendt (8) Άννα Ιβάνοβνα Μπελιάι/Анна Ивановна Беляй (1) Άννα Κοκκίνου (1) Ανρί Ντεμπριγιώ/Henry Debrillaut (1) Ανρί Λεφέβρ/Henri Lefebre (4) Ανρί Μισώ/Henry Michaux (2) Άνσελμ Γιάπε/Anselm Jappe (1) Άνταμ Κέρτις/Adam Curtis (1) Αντίνοος (1) Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ/Antoine de Saint-Exupéry (1) Αντρέ Κερτέζ/André Kertész (1) Αντρέ Ορλεάν/André Orléan (5) Άντυ Γουώρχολ/Andy Warhol (2) Αντώνης Κουτρουμπής (1) αξία (13) Άρβο Περτ/Arvo Pärt (2) Αργυριάδης-Καλούμενος-Μπάτσης (1) Άρης Αλεξάνδρου (3) Άρης Κωνσταντινίδης (1) Άρης Μπερλής (1) Άρθουρ Λένινγκ/Arthur Lehning (1) Αρθούρος Σοπενχάουερ/Arthur Schopenhauer (3) Αριστοτέλης (14) Άσγκερ Γιόρν/Asger Jorn (21) Άυν Ραντ/Ayn Rand (3) Αφρική (2) Β. Γκ. Ζέμπαλντ/W. G. Sebald (2) Β.Α. Μότσαρτ/W.A/ Mozart (1) Βαγγέλης Αρτέμης (2) Βαλεντίν Βολόσινοφ/Валенти́н Воло́шинов (1) Βάλτερ Μπένγιαμιν/Walter Benjamin (6) Βανς Πάκαρντ/Vance Packard (2) Βασίλης Ηλιακόπουλος (2) Βασίλης Στρατιώτης (1) Βενετιά (1) Βενσάν Ντεκόμπ/Vincent (1) Βενσάν Ντεκόμπ/Vincent Descombes (16) Βέρνερ Χέρτσογκ/Werner Herzog (1) Βερολίνο (3) βία (20) Βιετνάμ (2) Βίκτωρ Μπούλλα/Виктор Буллаa (1) Βίκτωρ Ουγκώ/Victor Hugo (1) Βίκτωρ Σερζ/Ви́ктор Киба́льчич (1) Βίκτωρ Σκλόφκσι/Ви́ктор Шкло́вский (3) Βίκτωρ Φρανκλ/Victor Frankl (2) Βίλεμ Φλούσερ/Vilem Flusser (1) Βίνσεντ Μπράουν/Vincent Browne (1) βιοτεχνολογία (6) Βλαδίμιρος Λένιν/Влади́мир Ле́нин (6) Βλαντίμιρ Μαγιακόφκι/Влади́мир Маяко́вский (2) βοηθήματα μνήμης (11) Γαλλία (8) Γένεσις (1) Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος (4) Γερμανία (9) Γιάννηδες (1) Γιάννης Γρηγοριάδης (9) Γιάννης Ισιδώρου (4) Γιάννης Κάτρης (1) Γιάννης Πεδιώτης (3) Γιάννης Ρίτσος (3) Γιάννης Σκαρίμπας (3) Γιάννης Τσέγκος (1) Γιόζεφ Μπλοχ/Joseph Bloch (1) Γιόζεφ Ντίτζγκεν/Josef Dietzgen (1) γιορτή (18) Γιούργκεν Χάμπερμας/Jurgen Habermas (2) Γιόχαν Γκριμονπρέ/Johan Grimonprez (1) Γιόχαν Χουιζίνγκα/Johan Huizinga (3) Γιώργος Γαϊτάνος (1) Γιώργος Μακρής (1) Γιώργος Νικολαΐδης (1) Γιώργος Σεφέρης (2) Γιώργος Χαντζής (1) Γκ. Κ. Τσέστερτον/G.K. Chesterton (5) Γκ. Ράιλ/G. Ryle (1) Γκαίτε/Goethe (1) Γκέοργκ Ζίμελ/Georg Simmel (4) Γκετζ Άλυ/Götz Aly (1) Γκι Αμπέιγ/Guy Abeille (1) Γκίλμπερτ Ράιλ/Gilbert Ryle (2) Γκιόργκι Λίγκετι/György Ligeti (1) Γκιόργκι Λούκατς/György Lukács (4) Γκουίντο Καβαλκάντι/Guido Cavalcanti (1) Γκυ Ντεμπόρ/Guy Debord (23) Γκύντερ Άντερς/Günther Anders (9) γλώσσα (21) Γουάλας Στήβενς/Wallace Stevens (1) Γουδή (1) Γουίλιαμ Ήγγλετον/William Eggleton (1) Γουίλιαμ Μπάροους/William Burroughs (2) Γουίλιαμ Σαίξπηρ/William Shakespeare (3) Γούντι Άλλεν/Woody Allen (1) Γρηγόρης Βαλτινός (1) Δανία του Βορρά (2) Δανία του Νότου (5) Δελφοί (1) Δέσποινα Ζευκιλή (1) Δημήτρης Δημητριάδης (1) Δημήτρης Καραγιάννης (1) Δημήτρις Βεργέτης (1) δημιουργικότητα (8) Διεθνής (1) δικαιοσύνη (12) δοκιμασίες (3) Δουβλίνο (1) Δραπετσώνα (1) δυσφορία (30) Ε. Άνσκομπ/E. Anscombe (4) Ε. Βιλ/E. Will (1) Έ. Λ. Μάστερς / Ε. L. Masters (1) Ε.Ε. Κάμινγκς/E.E. Cummings (1) Ε.Χ. Γονατάς (1) Έζρα Πάουντ/Ezdra Pound (1) εικονική δημόσια σφαίρα (5) εικονογραφημένα κείμενα (10) εκπομπές (58) Ελβετία (1) Έλεν Κέλλερ/Helen Keller (1) Ελένη Ηλιοπούλου (1) Ελένη Μπέλλου (1) Ελευθερία (42) Ελευθεριακός (1) Ελίας Κανέττι/Elias Canetti (1) Εμίλ Μπενβενίστ/Emile Beneveniste (1) Εμίλ Ντυρκέμ/Emile Durkheim (1) Εμίλ Σιοράν/Emil Cioran (1) Έμιλυ Ντίκινσον/Emily Dickinson (2) Εμμανουήλ Καντ/Emmanuel Kant (2) Εμμανουήλ Λεβινάς/Emmanuel Levinas (3) Εμμανουήλ Μουνιέ/Emmanuel Mounier (1) Έντσο Τραβέρσο/Enzo Traverso (1) εξατομίκευση (45) εξέγερση (10) εξουσία (38) επανάσταση (25) επαναστατικός χαρτοπολτός (4) επιβίωση (5) επιστήμη (23) Έρασμος/Erasmus (1) εργασία (23) Ερίκ Σατί/Eric Satie (1) Έρικ Χομπσμπάουμ/Eric Hobsbaum (1) Έρνεστ Γκέλνερ/Ernest Gellner (1) Ερνστ Γιούνγκερ/Ernst Junger (2) Ερνστ Κασσίρερ/Ernst Cassirer (3) Ερνστ Μπλοχ/Ernst Bloch (1) ΕΡΩΔΙΟΣ (1) ΕΣΗΕΑ (2) ΕΣΣΔ (1) Ετιέν Ντε λα Μποεσί/Etien De la Boetie (1) Ευγένιος Ενρικέζ/Eugène Enriquez (1) Ευγένιος Ζαμιάτιν/Евге́ний Замя́тинn (1) Ευγένιος Ιονέσκο/Eugene Ionesco (1) ευρωπαϊκή προοπτική (49) ευτυχία (11) Ζ.-Ζ. Ρουσσώ/J.-J. Rousseau (1) Ζ.-Π. Βουαγιέ/J.-P. Voyer (5) Ζ.-Π. Ντιτέιγ/J.-P. Duteuil (1) Ζ.-Π. Ντυπουΐ/J.-P. Dupuy (1) Ζ.-Π. Σαρτρ/J.-P. Sartre (2) Ζακ Ελλύλ/Jacques Ellul (29) Ζακ Λακάν/Jacques Lacan (6) Ζακ Μπουβρές/Jacques Bouveresse (2) Ζακ Ντεριντά/Jacques Derrida (2) Ζακ Πρεβέρ/Jacques Prévert (2) Ζακ Σαπίρ/Jacques Sapir (2) Ζαν Ιτάρ/Jean Itard (1) Ζαν Μορώ/Jeanne Moreau (1) Ζαν Μπωντριγιάρ/Jean Baudrillard (1) Ζαν-Λυκ Γκοντάρ/Jean Luc Godard (3) Ζαν-Πιέρ Βερνάν/Jean Pierre Vernant (1) Ζαπατίστας (1) Ζάχα Χαντίντ/Zahā Ḥadīd (1) Ζάχος Παπαζαχαρίου (1) Ζεράρ Νταβί/Gerard Davy (1) Ζερμαίν Γκρηρ/Germaine Greer (1) Ζήσης Κοτιώνης (2) Ζήσης Σαρίκας (5) Ζιλ Ντελέζ/Gilles Deleuze (2) Ζιλ Ντωβέ/Gilles Dauve (1) Ζορ Βον/Zohr Vaughan (1) Ζύγκμουντ Μπάουμαν/Zygmunt Bauman (3) Ζυλ Ντωβέ/Gilles Dauvé (3) ζωή (45) Ζωρζ Μπατάιγ/Georges Bataille (1) ηθική (34) ΗΠΑ (19) Θανάσης Σβώλος (1) Θάτσερ/Thatcher (1) θέαμα/spectacle (13) Θένια Κουτρουμπή (1) Θεολόγος Βοσταντζόγλου (1) Θεός (16) Θεοφάνης Μελάς (2) Θεσσαλονίκη (2) Θήοντορ Ρόζακ/Theodore Roszak (1) θλίψη (12) Θοδωρής Χιώτης (1) Θόδωρος Ζιάκας (1) Θουκυδίδης (2) Ι.Θ. Κακριδής (1) Ίαν Χάκινγκ/Ian Hacking (2) Ιβάν Παβλόφ/Ива́н Па́влов (1) Ιβάν Τουργκένιεφ/Иван Тургенев (1) Ίγγα Κρεστενσεν/Inger Christensen (1) ιδρύματα τέχνης (7) ικέτες και ξένιοι (6) Ιλιάδα (1) Ιράν (1) Ισαάκ Μπ. Σίνγκερ/Isaac B. Singer (1) Ισπανία (1) Ισπαχάν (1) ιστορία (41) ισχύς (22) Ιχάμπ Χασσάν/Ihab Hassan (1) Ιωάννα Τσιβάκου (1) Ιωάννης ο Θεολόγος (1) Ιωσήφ Στάλιν/Ио́сиф Ста́лин (2) Κ.Π. Καβάφης (3) Κ.Σ. Λιούις/C.S. Lewis (4) Κάθλην Ρέιν/Kathleen Raine (1) καλλιτέχνες (24) Καλοκαίρι (8) Κάρελ Φουνκ/Karel Funk (1) Κάρεν Κίλιμνικ/Karen Kilimnik (1) Καρλ Γκέοργκ Μπύχνερ/Karl Georg Büchner (1) Καρλ Κορς/Karl Korsch (3) Καρλ Κράους/Karl Kraus (3) Καρλ Μαρξ/Karl Marx (33) Καρλ Πολάνυι/Karl Polanyi (2) Καρλ Σμιτ/Karl Schmidt (1) Καρλομάγνος (1) Κάρολος Δαρβίνος/Charles Darwin (1) Καρτέσιος/Descartes (7) Καταστασιακή Διεθνής/Internationale Situationniste (9) καταστασιακοί/situationnistes (20) Κατερίνα Αθανασίου (1) Κατερίνα Ηλιοπούλου (8) Κέβιν Κέλι/Kevin Kelly (2) Κεν Λόουτς/Ken Loach (1) Κεν Ρόμπινσον/Ken Robinson (1) Κένεθ Γκέργκεν/Kenneth Gergen (1) κενό (18) κεφαλαιοκρατία (37) Κίνα (1) Κλάους Κάρστενσον/Claus Carstensen (1) Κλερ Οζιάς/Claire Auzias (1) Κλωντ Λεβί-Στρώς/Claude Lévi-Strauss (4) Κομμούνα (1) κομμουνισμός (10) Κόνσταντ/Constant Niewenhuys (1) Κοπεγχάγη (1) Κόρα Ντάιαμοντ/Cora Diamond (1) Κορνήλιος Καστοριάδης (9) Κουρτ Βάιλ/Kurt Weil (1) Κουρτ Σβίττερς/Kurt Schwitters (1) κράτος (14) κρίση (32) Κριστιάν Ντελακαμπάιν/Christiane Delacampaigne (1) Κριστίν Λαγκάρντ/Christine Laguarde (1) Κριστόφ Κισλόφσκι/Krzysztof Kieslowski (1) Κρίστοφερ Λας/Christopher Lasch (4) Κροστάνδη (1) κυριαρχία (13) Κωνσταντίνος Καραμανλής (1) Κωνσταντίνος Ματσούκας (1) Κώστας Βάρναλης (1) Κώστας Δεσποινιάδης (4) Κώστας Κολημένος (1) Κώστας Παπαϊωάννου (7) Κώστας Χριστοδούλου (1) Κωστής Βελόνης (1) Κωστής Παπαγιώργης (2) Λ. Βίττγκενσταϊν/L. Wittgenstein (17) Λα Μετρί/ La Mettrie (1) Λάζαρος Αρσενίου (3) Λάκι Λουτσιάνο/Lucky Luciano (1) Λάμπρος Κωνσταντάρας (1) Λάο Τσε/老子 (1) Λαρς φον Τρίερ/Lars von Trier (1) λενινισμός (6) Λεξικό Κριαρά (1) Λεξικό Liddell-Scott (2) Λέο Στράους/Leo Strauss (1) Λεόν Βαλράς/Léon Walras (2) Λέσχη Φιλελεύθερης Ανάγνωσης (1) Λετονία (1) Λετριστές/Lettristes (1) Λέων Σεστώφ/Лев Шесто́в (2) Λέων Τρότσκι/Лев Тро́цкий (3) Λιούις Μάμφορντ/Lewis Mumford (10) λογική (3) Λογιόλα/Loyola (1) Λόγος (26) λογοτεχνία (25) Λονδίνο (3) Λουί Αραγκόν/Louis Aragon (1) Λουί Μαλ/Louis Mal (1) Λουΐ ντε Σαιν Ζυστ/Louis de Saint Juste (1) Λουί Ντυμόν/Louis Dumont (6) Λουίς Αλτουσέρ/Louis Althusser (1) Λουίς Μπουνιουέλ/Louis Buñuel (3) Λουσιέν Μαλζόν/Lucien Malson (1) Λουσίντα και Ντέιβις Μάτλοκ/L & D Matlock (1) Λυγκέας (2) Λωτρεαμόν/Lautréamont (7) Μ. Γκωσέ/M. Gauchet (1) Μάης '68 (1) Μάικ Κέλυ/Mike Kelley (1) Μάικλ Χάρντ/Michael Hardt (1) Μάκης Μηλάτος (1) Μακιαβέλλι/Machiavelli (4) Μάλκολμ Λόουρι/Malcolm Lowry (1) Μάλκολμ Χ/Malcolm X (1) μανιφέστα (65) Μανόλης Λαμπρίδης (1) Μανώλης Αναγνωστάκης (3) Μαξ Βέμπερ/Max Weber (2) Μαξ Ήστμαν/Max Eastman (1) Μαρακές (1) Μάρθα Γκέλχορν/Martha Gellhorn (1) Μαρί ντε Ενζέλ/Marie de Hennezel (1) Μαρίνα Τσβετάγιεβα/Мари́на Цвета́ева (3) Μάρσαλ Σάλινς/Marshall Sahlins (5) Μαρσέλ Μαριέν/Marcel Mariën (1) Μαρσέλ Μως/Marcel Mauss (1) Μαρσέλ Ντυσάν/Marcel Duchamp (1) Μάρτζορι Πέρλοφ/Marjorie Perloff (1) Μάρτζορι Ρόουλινγκ/Marjorie Rowling (1) Μάρτιν Λούθερ Κινγκ/M.L. King (1) Μάρτιν Μπούμπερ/Martin Buber (1) Μάρτιν Χάιντεγγερ/Martin Heidegger (5) μελαγχολία (5) Μελούνα (1) Μέριλυν (1) Μεσαίωνας (7) Μέση Ανατολή (1) μεταμοντέρνο (10) μεταμορφωτική δύναμη (34) μηδέν (11) μηδενισμός (35) Μηνάς Εμμανουήλ (1) Μίλτος Θεοδοσίου (2) Μίλτος Σαχτούρης (2) Μίλτων Φρίντμαν/Milton Friedmann (1) Μιριέλ Μπαρμπερί/Muriel Barbery (1) Μισέλ Αλιετά/Michel Aglietta (1) Μισέλ Ουελμπέκ/Michel Houellebecq (3) Μισέλ Πικολί/Michel Piccoli (1) Μισέλ Σερ/Michel Serres (1) Μισέλ Τουρνιέ/Michel Tournier (2) Μισέλ Φουκώ/Michel Foucault (11) ΜΙΤ (1) Μίχαελ Λέβι/Michael Loewy (2) Μιχαήλ Θερβάντες/Miguel Cervantes (1) Μιχαήλ Μπακούνιν/Михаил Бакунин (2) Μιχαήλ Μπαχτίν/Михаи́л Бахти́н (1) Μιχαηλάγγελος Αντονιόνι/Michelangelo Antonioni (2) Μιχάλης Πάγκαλος (1) Μόμπυ Ντικ (1) Μόρις Ντρούρι/Maurice Drury (1) μουσική (36) Μουσταφά Καγιάτι/Mustafa Khayati (1) μοφερισμός/mofferism (6) Μπαρούχ Σπινόζα/Baruch Spinoza (1) Μπάρυ Άνσγουωρθ/Barry Unsworth (1) Μπέλα Ταρ/Béla Tarr (1) Μπέρναρντ Μάντεβιλ/Bernard Mandeville (1) Μπέρτολντ Μπρεχτ/Bertold Brecht (3) Μπίφο Μπεράρντι/Bifo Berardi (2) Μπλεζ Πασκάλ/Blaise Pascal (1) Μπομπ Ντύλαν/Bon Dylan (1) Μπρέτον Γουντς (1) Μπριζίτ Μπαρντό/Brigitte Bardot (2) Μύκονος (1) μυστικισμός (1) Μωρίς Μερλώ-Ποντύ/Maurice Merleau-Ponty (2) Ν.Α. Μπερντγιάεφ/ Н/ А. Бердя́ев (1) Ν.Γ. Πεντζίκης (1) ναζιστοφασισμός (29) ναρκισσισμός (10) Νασρεντίν Χότζας (1) ναυαγοί (2) Νέα Ζηλανδία (1) Νέα Υόρκη (2) Νεάντερταλ (1) νεοφιλελευθερισμός (12) Νίκος Εγγονόπουλος (3) Νίκος Ζαχαριάδης (2) Νίκος Καρούζος (4) Νίκος Μπελογιάννης (1) Νίκος Σκοπλάκης (1) Νίκος Buccanier Κούρκουλος (6) Νόαμ Τσόμσκι/Noam Chomsky (1) Νόρμπερτ Ελίας/Norbert Elias (1) νους (24) Νούτσιο Όρντινε/Nuccio Ordine (1) Ντ. Ουίγκινς/D. Wiggins (2) Ντ. Χάνκοκ/D. Hancock (1) Ντέιβιντ Λυντς/David Lynch (3) Ντέιβιντ Μπομ/David Bohm (1) Ντέιβιντ Ρικάρντο/David Ricardo (4) Ντέιβιντ Χιούμ/David Hume (4) Ντέσμοντ Μόρις/Desmont Morris (1) Ντμίτρι Πρίγκοφ/Дми́трий При́гов (1) Ντον Ντελίλο/Don Delillo (2) Ντόναλντ Γουίνικοτ/Donald Winnicott (2) Ντονέλα Μήντοους/Donella Meadows (1) Ξενοδοχείο των Ξένων (2) Ξενοφών (3) ξεψάρωμα (3) Ο. Σ. Βίκτορ/H. St Victor (1) Οδύσσεια (2) οικονομία (52) Οκτάβιο Πας/Octavio Paz (2) Όλγα Γερογιαννάκη (1) όλεθρος (29) Όμηρος (1) ομιλίες (13) ΟΟΣΑ (1) Ορφέας Απέργης (2) Όσκαρ Ουάιλντ/Oskar Wilde (2) Ουίσταν Ώντεν/Wystan Auden (3) Ουόλτ Ουΐτμαν/Walt Whitman (1) Π.Α.Ρενουάρ/P.A.Renoir (1) Π.Μ.Σ. Χάκερ/P.M.S. Hacker (6) παιδεία (7) παιχνίδι (7) Παναγιώτης Κονδύλης (10) Παπάγος (1) παπαρολογία (7) παράδοση (4) παραμύθιασμα (2) Παρίσι (1) Πάρνηθα (1) Πασκάλ Ενζέλ/Pascal Engel (1) Πάσχος Μανδραβέλης (3) Πέδρο Ματέο/Pedro Mateo (1) Πέπη Ρηγοπούλου (1) περιπέτεια (3) Πέτρος Αρτάνης (1) Πέτρος Κορνήλιος/Pierre Corneille (1) Πέτρος Παπαθανασίου (1) Πήτερ Γκητς/P.T. Geach (2) Πήτερ Κρηφτ/Peter Kreeft (1) Πήτερ Μπρουκ/Peter Brook (1) Πήτερ Ουίντς/Peter Winch (2) Πήτερ Ουότκινς/Peter Watkins (1) Πιέρ Μανάν/Pierre Manent (1) Πιέρ Μπουρντιέ/Pierre Bourdieu (1) Πιέρ-Ζοζέφ Προυντόν/Pierre-Joseph Proudhon (1) Πλαστήρας (2) Πλάτωνας (4) πλουραλισμός (1) ποίηση (67) πολεμικά κείμενα (11) πόλεμος (26) πόλη (25) πολιτική (47) Ποτάμι (1) προαίρεση (1) προεκλογικά μηνύματα (9) προλεταριάτο (47) Προμηθέας (1) προπαγάνδα (57) Πωλ Βιριλιό/Paul Virilio (1) Πωλ Βαλερύ/Paul Valery (1) Πωλ Ζοριόν/Paul Jorion (1) Πωλ Ζωγραφάκης (1) Πωλ Λαφάργκ/Paul Lafargue (2) Πωλ Ρικέρ/Paul Ricoeur (2) Ρ. ΜακΝαμάρα/R. MacNamara (3) Ραούλ Βανεγκέμ/Raoul Vaneigem (6) Ραούλ Σουρίτα/Raul Zurita (1) Ρας Ρίις/Rush Rhees (1) Ράσελ Τζάκομπι/Russel Jacobi (3) Ρέι Μπράντμπερι/Ray Bradbury (1) Ρέιμοντ Κάρβερ/Raymond Carver (1) Ρενέ Ζιράρ/René Girard (10) Ρενέ Κλερ/ René Clair (1) Ρισελιέ/Richelieu (1) Ρίτα Γκαβέρα (1) Ρίτσαρντ Κόμπντεν/Richard Cobden (1) Ρίτσαρντ Μοράν/Richard Moran (1) Ρίτσαρντ Ρόρτι/Richard Rorty (7) Ροβεσπιέρος (1) Ρόζα Λούξεμπουργκ/Rosa Luxembourg (3) Ρόζενταλ-Γιούντιν (1) ρομαντισμός (4) Ρομπέρ Αντέλμ/Robert Antelme (1) Ρόμπερτ Οπενχάϊμερ/Robert Oppenheimer (1) Ρόμπερτ Ρέντφορντ/Robert Redford (1) Ρόμπερτ Φρανκ/Robert Frank (1) Ρόμπερτ Χας/Robert Hass (2) Ρομπέρτο Χουαρόθ/Roberto Juarroz (1) Ρουμανία (1) Ρωσία (3) Σ. Μπενβενούτο/S. Benvenuto (1) Σ. Πιρόν/S. Piron (1) Σαίξπηρ/Shakespeare (1) Σαν Φρανσίσκο (1) σαπουνόφουσκες (10) Σαρλ Μπωντλέρ/Charles Baudeilaire (1) Σαρλ Μπωντλέρ/Charles Baudeilaire (1) Σαρλ Πεγκί/Charles Péguy (1) Σαρλ Φουριέ/Charles Fourier (1) Σβετλάνα Αλεξίεβιτς/Светлана Алексиевич (1) Σέρεν Κίρκεγκωρ/Søren Kierkegaard (5) Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλου (1) Σέσιλ ντε Μιλ/Cecil DeMille (1) σθένος (4) Σιμόν Βέιλ/Simone Weil (6) Σιμόν Λέις/Simon Leys (1) σινεμά (44) Σίνεντ Ο'Κόνορ/Sinead O'Connor (1) Σίντνεϊ Λιουμέτ/Sidney Lumet (1) Σίσυφος (1) σκεπτικισμός (6) Σκιπίων ο Αφρικανός (1) σκουπιδοντενεκέδες (1) Σλαβόι Ζίζεκ/Slavoj Žižek (4) Σόνια (1) σοσιαλδημοκρατία (7) Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα (1) Σουηδία (3) Σουν Τζου/ 孫子 (1) σουρεαλισμός (7) σοφία (6) Σπύρος Κυριαζόπουλος (7) σταλινισμός (14) Σταμάτης Γονίδης (1) Σταμάτης Πολενάκης (1) Στάνλεϊ Κάβελ/Stanley Cavell (2) Στάνλεϊ Κιούμπρικ/Stanley Kubrick (1) Στάντις Λώουντερ/Standish Lawder (2) Στέλιος Κούλογλου (1) Στέλιος Ράμφος (1) Στεφάν Λαβινιότ/Stéphane Lavignotte (1) Στέφανος Λουπάσκο/Stephan Lupasco (4) Στέφανoς Ροζάνης (8) Στήβεν Πίνκερ/Steven Pinker (2) στρατόπεδα εργασίας (10) στρατόπερα αναψυχής (1) Σύλβια Πλαθ/Sylvia Plath (1) Σύλλογος Υπαλλήλων Βιβλίου-Χάρτου (3) Σύνταγμα (1) σχετικισμός (2) Σωκράτης (4) σώμα (3) Τ.Κ.Παπατσώνης (2) Τ.Σ. Έλλιοτ/T.S. Elliot (3) Τάκης Μίχας (2) Ταλίν (1) Τάλκοτ Πάρσονς/Talcott Parsons (1) Τάσος Λάγγης (2) Τέοντορ Αντόρνο/Theodor Adorno (1) τέχνη (71) τεχνικό σύστημα (40) τεχνοκρατία (28) τεχνολογικός μεσσιανισμός (41) τεχνοσάχλα (16) Τζ. Μπένθαμ/J. Bentham (1) Τζ. Ρ. Σάουλ/J. R. Saul (8) Τζ. Σενμπάουμσφελντ/G. Schönbaumsfeld (1) Τζ. Στ. Μιλλ/J. St. Mill (1) Τζ.Ρ.Ρ. Τόλκιν/J.R.R. Tolkien (1) Τζακ Α. Γκόλντστοουν/Jack A. Goldstone (1) Τζέημς Μπάλντουιν/James Baldwin (1) Τζέφρεϊ Χερφ/Jeffrey Herf (1) Τζον Γκρέι/John Gray (1) Τζον Κ. Γκαλμπρέιθ/John K. Galbraith (1) Τζον Λοκ/John Locke (3) Τζον Μ. Κούτσι/John M. Coetzee (2) Τζον Ρωλς/John Rawls (2) Τζον Σερλ/John Searle (6) Τζον Στάινμπεκ/John Steinbeck (1) Τζον Φ. Κέννεντυ/John F. Kennedy (3) Τζον Φόουλς/John Fowles (1) Τζον Χιούστον/John Houston (1) Τζον Ώστιν/John Austin (1) Τζορτζ Όργουελ/George Orwell (4) Τζορτζ Στάινερ/George Steiner (2) Τζόρτζιο Αγκάμπεν/Giorgio Agamben (4) Τζουζέπε Πίνοτ-Γκαλίτσιο/Giuseppe Pinot-Gallizio (1) Τζούλια Κρίστεβα/Julia Cristeva (1) Τομά Λεπετιέ/Thomas Lepeltier (1) Τομάς Ιμπάνιεθ/Tomás Ibáñez (1) Τόμας Πίντσον/ Thomas Pynchon (1) Τόμας Ρηντ/Thomas Reid (2) Τόμας Χομπς/Thomas Hobbes (4) Τόνι Νέγκρι/Toni Negri (2) Τόνι Σουάρτζ/Tony Schwartz (1) τραγωδία (10) Τρανσχιουμανισμός (1) Τριλεκτική (11) Τριστάν Τζαρά/Tristan Tzara (1) Τρόικα (21) Τσαρλς Ντέιβενπορτ/Charles Davenport (1) Τσαρλς Ράιτ Μιλλς/Charles Wright Mills (1) Τσαρλς Σ. Περς/Charles S. Peirce (1) Τσαρλς Τέιλορ/Charles Taylor (1) Τσαρλς Φορτ/Charles Fort (1) τυραννία (14) Υβ Λε Μανάκ/Yves Le Manach (9) Υβ Μισώ/Yves Michaud (1) υλισμός (13) υπαρξισμός (3) υποκείμενο (29) υπομονή (2) Φ. Ε. Ρεϊνάλ/F. E. Reynal (1) Φ. Σελίν/. Céline (1) Φ.Ντ. Πητ/F.D.Peat (1) Φαινομενολογία (1) Φελίξ Γκουαταρί/Félix Guattari (1) Φερνάντο Αρρραμπάλ/Fernando Arrabal (1) Φερνάντο Πεσσόα/Fernando Pessoa (2) Φθινόπωρο (1) Φίγκαρο (1) Φίλιπ Λάρκιν/Philip Larkin (1) Φιλοσοφία (76) Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι/Фёдор Достоевский (5) Φλαν Ο' Μπράϊαν/Flann O' Brien (1) Φουκουσίμα (3) Φρ. Ένγκελς/Fr. Engels (7) Φρ. Νίτσε/Fr. Nietsche (11) Φρ. Σιμιάν/Fr. Simiand (1) Φρ. Φουρκέ/Fr. Fourquet (1) Φράνσις Μπέικον/Francis Bacon (1) Φρανσουά Γκρουά/François Grua (1) Φρανσουά Καραντέκ/François Caradec (1) Φρανσουά Λυοτάρ/François Lyotard (1) Φρανσουά Φουρκέ/François Fourquet (1) Φραντς Κάφκα/Frantz Kafka (2) Φρέντερικ Τέιλορ/Frederick Taylor (1) Φρέντερικ Τζέιμσον/Frederick Jameson (1) Φρήντριχ Γιάκομπι/Friedrich Jacobi (1) Φρήντριχ Έμπερτ/Fredrich Ebert (1) Φρήντριχ Μουρνάου/Friedrich Murnau (1) Φρήντριχ Χάγιεκ/Friedriech Hayek (2) Φριτς Λάιστ/Fritz Leist (1) φρμκ (13) Φρόιντ/Freud (5) Φώτης Τερζάκης (1) Χ. Λ. Μπόρχες/J. L. Borges (2) Χ. Μ. Εντσενσμπέργκερ/H. M. Enzensberger (1) Χάιμε Σεμπρούν/Jaime Semprun (1) χαρά (5) Χάρβαρντ (1) Χάρης Βλαβιανός (1) Χάρι Χόλε (1) Χάρυ Γκουγκενχάιμ/Harry Guggenheim (1) Χάρυ Φράνκφουρτ/Harry Frankfurt (1) Χέγκελ/Hegel (12) Χέερτ Μακ/Geert Mak (3) Χένρικ Ίψεν/H. Ibsen (1) Χέρμαν Μέλβιλ/Herman Melville (1) Χέρμπερτ Μαρκούζε/Herbert Marcuse (2) Χιλή (1) Χίλντε ντε Μπράιν/Hilde de Bruijn (1) χιούμορ (29) Χιροσίμα (4) Χλόη Κολλύρη (1) Χουάλ Βίβες/Juan Vives (1) χρήμα (13) χρήμα και μαγεία (21) Χρήστος Βακαλόπουλος (1) Χριστός (3) χρόνος (10) ψυχή (12) ωφελιμισμός (13) A.I. (6) Ange S. Vlachos (1) Bar Beduin (1) Beatnics (1) beton7 (12) BHL (2) Biennale (2) Bloomberg (1) Bob Dylan (1) Bob Marley (1) Bodies (3) Bruce Springsteen (1) Cinemarian (3) CNN (1) dada (2) dangerfew (77) David Bowie (1) DAVOS (2) Descombes (1) DOCUMENTA (1) Einsatzgruppe D (1) EMAF (1) Frank Zappa (3) Gaston Bachelard/Γκαστόν Μπασλάρ (1) Happyfew (5) HighSpeedAcces (1) Hippies (1) Hollowsky (161) Iggy Pop (1) Il Consigliere (3) intothepill (2) izi (230) Janitoring (1) Jazz (2) Jeffrey Lee Pierce (1) Jimmy Cliff (1) Joe Strummer (1) Johnny Cash (2) Keith Richards (1) La Tribune (1) Malaguena (1) Mark Twain (1) Miles Davis (2) Monty Python (1) Muppet Show (1) nem68 (1) Nick Cave (1) Nosotros (1) psonia (4) RadioBubble (61) Renty (3) Ringo Star (1) RSA (1) Salon De Vortex (5) Scott Asheton (1) Serajevomag (1) sexbox (2) socialmedia (2) Tales from the Crypt (1) TESTS! (6) TwixtLab (1) UNICEF (1) urban hacking (13) Wall Street Journal (1) wobblies (2) Zακ Μπουβρές/Jacques Bouveresse (1) Zabriskie Point (1) zi (1) Zoviets (1)