Πώς η όξυνση της νοημοσύνης στεγνώνει το πνεύμα

Εκεί (στο τμήμα φιλοσοφίας του πανεπιστημίου) άρχισα να μαθαίνω ότι κάθε πρόβλημα, σοβαρό ή ασήμαντο, μπορεί να βρει την λύση του με την εφαρμογή της ίδιας πάντα μεθόδου, η οποία συνίσταται στην αντιπαράθεση δύο παραδοσιακών οπτικών του προβλήματος, όπου

1. αιτιολογείς την πρώτη οπτική με βάση την κοινή λογική, 
2. στη συνέχεια την αναιρείς αναπτύσσοντας μια δεύτερη, αντίθετη οπτική,
3. και τέλος ξαποστέλνεις και τις δύο ως εξίσου ανεπαρκείς σύμφωνα με μια τρίτη οπτική, η οποία που περιορίζεται σε ένα παιχνίδι λέξεων γύρω από συμπληρωματικές όψεις μιας και της αυτής πραγματικότητας: μορφή και βάθος, περιέχον και περιεχόμενο, είναι και φαίνεσθαι, συνέχεια και παύση, κ.ο.κ. 

Οι ασκήσεις αυτές γρήγορα καταντούν ένα προφορικό παιχνίδι, ένα λογοπαίγνιο που αντικαθιστά τον συλλογισμό και στο οποίο οι ομοιοκαταληξίες μεταξύ των όρων, οι ομοφωνίες και τα διφορούμενα, προσφέρουν σιγά-σιγά το υλικό αυτών των εντυπωσιακών επινοημάτων που αναγνωρίζονται στις καλές φιλοσοφικές μελέτες [...] 

Διαπίστωνα ότι μέσα σε δέκα λεπτά, κυριολεκτικά στο πόδι, μπορούσα να σκαρώσω μια διάλεξη μιας ώρας με στέρεο διαλεκτικό σκελετό για την αντίστοιχη ανωτερότητα λεωφορείων και τρόλεϊ [...] 

Ήταν σαν μια μουσική που μπορεί να αναχθεί σε μια και μοναδική μελωδία από την στιγμή που ο μουσικός ξέρει ότι μπορεί να παίξει αυτήν την μελωδία άλλοτε από το κλειδί του σολ κι άλλοτε σε κλειδί φα. Από αυτήν την άποψη η φιλοσοφική διδασκαλία όξυνε την νοημοσύνη ενώ στέγνωνε το πνεύμα. (...)

Η ικανότητα στην έκφραση αντικαθιστούσε την ανάγκη για αλήθεια. Μετά από χρόνια αφιερωμένα σ' αυτές τις ασκήσεις, ξαναγυρίζω σε πιστεύω το ίδιο πρωτόγονα με αυτά των δεκαπέντε μου χρόνων.

Claude Levy-Strauss, Θλιβεροί τροπικοί

Περισσότερα επιχειρήματα επ' αυτού εδώ