Κεφάλαια-γύπες

Φαίνεται πως χτες επιβεβαιωθήκαμε, δυστυχώς, για κάτι που γράφαμε το καλοκαίρι αμέσως μετά τη ... σωτήρια συμφωνία της 21ης Ιουλίου:

Αφού λοιπόν καταφέραμε να συνεχίσουμε στο δρόμο του «Δεκάλογου της Ουάσινγκτον» και των διαφόρων «σχεδίων Μπράντι», πάνω στα οποία στηρίχτηκαν τα επενδυτικά κεφάλαια-γύπες − όπως το θρυλικό Elliot Associates, που το 1995 αγόρασε 20,7 εκ. δολλάρια τραπεζικού χρέους του Περού, επωφελήθηκε από τη μετατροπή του σε ομόλογα και έτσι στη συνέχεια απαίτησε και έλαβε από το Περού 58 εκ. δολλάρια.

Δείτε εδώ και εδώ.

Τα Σταφύλια της Οργής και η Εν Οίνω Αλήθεια

Η ασφάλεια μάζεψε κι άλλους χωροφύλακες, έδωσε νέες παραγγελίες για όπλα, και οι άνθρωποι που καθόντανε αναπαυτικά σε σπίτια που δεν έσταζαν, ένιωσαν στην αρχή κάποια συμπόνια, έπειτα αηδία, και τελικά ένα μίσος για τους ξενιτεμένους ανθρώπους.

Τζον Στάϊνμπεκ, Τα σταφύλια της οργής

24 Σεπτεμβρίου 2011 Σάββατο.

Στο πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος στον Κολωνό, στήθηκε το Σάββατο που μας πέρασε ένα πατητήρι γεμάτο σταφύλια.  Η διαδικασία της σύνθλιψης (πάτημα) έλαβε χώρα καθώς συγγραφείς και εικαστικοί απήγγειλαν κείμενα σχετικά με το κρασί και την μέθη και ενώ μια μπάντα κρουστών πρόσθετε έντονο ρυθμό στην εκδήλωση. Το κοινό παρακολουθούσε με χαρά καθώς σερβίρονταν κρασί και μουσταλευριές. Ενενήντα δεμάτια από άχυρο που είχαν τοποθετηθεί ως "εξέδρα" γύρω από το κέντρο του γεγονότος συμπλήρωναν την εγκατάσταση.

Μετά το τέλος, με αυτά τα δεμάτια  χτίστηκε ένα εφήμερο μνημείο -κάτι σαν πύργος- το οποίο και περιέκλειε το πατητήρι. Μέσα του την επόμενη επρόκειτο να τοποθετηθούν ηχεία που αναμετέδιδαν επεξεργασμένα, ηχητικά αποσπάσματα της εκδήλωσης. Το πρόσκαιρο αυτό μνημείο θα παρέμενε στον χώρο για μια εβδομάδα.

Στις προθέσεις του έργου, ήταν το χτίσιμο του "μνημείου" να γίνει συλλογικά από θεατές και συμμετέχοντες πράγμα το οποίο και συνέβη εν μέρει. Αρχικά -όλοι βάλαμε ένα χεράκι "για το καλό"- ενώ ο αχυρένιος πύργος στήθηκε τελικά από τους υπαλλήλους που είχε παραχωρήσει ο δήμος Αθηναίων για την εκδήλωση.

Η πραγματική συλλογική δράση έλαβε τόπο αργά τη νύχτα όταν το πάρκο ήταν έρημο και δίπλα στο εφήμερο μνημείο υπήρχε μόνον ο φύλακας μιας ιδιωτικής εταιρίας ασφάλειας τον οποίο προσέλαβε το Υπουργείο πολιτισμού, που ήταν και συνδιοργανωτής μαζί με τον Δήμο Αθηναίων και το ΕΜΣΤ.
Μια ομάδα δεκαπέντε-είκοσι αστέγων, πιθανώς μπαγκλαντεσιανών, εμφανίστηκαν από το παρακείμενο στο πάρκο οικόπεδο όπου και διανυκτερεύουν. Αφού είπαν στον φρουρό να μην ανακατευτεί, ισχυρίστηκαν ότι χρειάζονται το άχυρο για να φτιάξουν στρώματα και να μην κοιμούνται κατάχαμα, πήραν ένα δεμάτι στην πλάτη ο καθένας και εξαφανίστηκαν.

Πολλές σκέψεις μπορεί να κάνει κανείς με αφορμή το περιστατικό.
Καταθέτω εδώ δύο.

Η πρώτη είναι για την διαδικασία κατά την οποία το προϊόν μιας καλλιτεχνικής δράσης, όπως αυτό του αχυρένιου πύργου βρίσκει το δρόμο μέσα από σειρά αμείλικτων γεγονότων ώστε εγκαίρως να αναδιατυπωθεί ως προς την χρήση του, και να εξυπηρετήσει μια πρώτη ανάγκη, γινόμενο κατάλυμα για άστεγους πρόσφυγες από το Μπακλαντές.
Βλέπουμε με ποιο τρόπο η ζωή ξεπερνάει και καταλύει το καλλιτεχνικό έργο. Ο  δημιουργός αδυνατεί να υπολογίσει -ώστε να περιλάβει στις προθέσεις του- μια χρήση που η ανάγκη, οι "περιστάσεις" καθ' αυτές, και όχι κάποια αποστασιοποιημένη "επινοητικότητα" ή "έμπνευση" δημιουργούν.

Η δημιουργία αυτών των συνθηκών που υποδεικνύουν και υπογραμμίζουν ένα από τα κεντρικά προβλήματα του αστικού πολιτισμού σήμερα, αξίζει την προσοχή μας και την περαιτέρω καλλιτεχνική μας έρευνα, έστω και αν συνέβη εδώ εντελώς τυχαία.
Καμία αλληλεγγύη, καμιά "συλλογικότητα" κανένας "συντονισμός" καμιά "από κοινού δράση" που συγκροτήθηκε κατά την εκδήλωση δεν μπορεί να συγκριθεί με την αντίστοιχη όσων βρέθηκαν να λεηλατούν αργότερα τον αχυρένιο πύργο.

Μια δεύτερη σκέψη είναι για την διαφορά στον βαθμό της έντασης της πρώτης δράσης, δηλαδή αυτή της πραγματοποίησης μιας θεσμοθετημένης καλλιτεχνικής εκδήλωσης, και της δεύτερης, δηλαδή αυτήν της αρπαγής των αχυροδεματιών μέσα στην νύχτα από μια ομάδα αστέγων προσφύγων.

Στην πρώτη στην οποία συμμετείχα μαζί με πολλούς φίλους και συναδέλφους καλλιτέχνες, και συγγραφείς, ο βαθμός της έντασης βρίσκονταν - κατά την υποκειμενική μου άποψη - στα χαμηλότερα επίπεδα, όπως ακριβώς συμβαίνει συνήθως στις εκδηλώσεις που μέσα σε ασφαλή θεσμικά πλαίσια απευθύνονται στο ευρύ κοινό.

Αντίθετα-αν και δεν έχω ακριβώς την εμπειρία παρά δευτερογενώς από αφηγήσεις των παππούδων μου, που ήρθαν διωγμένοι από τα παράλια της Μ. Ασίας, και τριτογενώς από μια πρόσφατη ανάγνωση του αριστουργήματος του Στάϊνμπεκ με τίτλο "Τα σταφύλια της οργής"- η ένταση της δράσης των Μπαγκλαντεσιανών προσφύγων, αυτών των "τουρκόσπορων" των "όκιοις" των "πάκιοις ,των  "βρομύλων" (οι λέξεις μόνον αλλάζουν), παίρνει μέσα στο μυαλό μου διαστάσεις μυθικές και με ταράζει και μόνο που φαντάζομαι την θέση τους. Τι εφιάλτης πραγματικά να βρεθείς να αγωνίζεσαι -δίχως την παραμικρή αναγνώριση- με σκοπό να μην κοιμάσαι κατάχαμα στον κοινό τόπο αυτόν· μιας πόλης που οι πολίτες της υπερασπίζονται κι αυτοί όσα η ζωή και οι αγώνες τους τους επέτρεψαν να θεωρούν στοιχειώδη.

Και πως να κατανοήσει ο ένας το "στοιχειώδες δικαίωμα" του άλλου?
Στην προσπάθεια να "βρεθούμε δίπλα δίπλα" η αλληλεγγύη συνήθως υποχωρεί μπροστά στην φιλανθρωπία,την ελιτίστικη "συμπόνια" και "κατανόηση" την χυδαία λαϊκίστικη πολιτική και την εκ του ασφαλούς αποπροσανατολιστική επιχειρηματολογία υπέρ αδυνάτων.

Τίποτα δεν συγκροτείται σε αυτόν τον ανεστραμμένο κόσμο των ιχνών.
Τίποτα δεν συγκρατείται.
Σε κάθε απόπειρα αφομοίωσης της πραγματικότητας παρεμβάλλεται συστηματικά ο  κομφορμισμός, η ανταγωνιστικότητα, η παραγωγή και η κατανάλωση του θεάματος, και αυτό που τελικά καταφέρνουμε να συντηρήσουμε είναι ένα σύνολο εντυπώσεων που συσσωρεύονται καταλύοντας την συνείδηση.
Η αποσάθρωση αυτού του πλαισίου και η ανασυγκρότηση του αφομοιωτικού μηχανισμού είναι ένας από τους βασικούς λόγους πραγμάτωσης και ύπαρξης μιας τέχνης που μπορεί να δεσμευτεί απέναντι σε μια υπόσχεση. Την υπόσχεση να προωθήσει την επανασύνδεση της συνείδησης με τον αισθητό κόσμο, και μαζί την δυνατότητά της για λήψη νέων ερεθισμάτων, που θα αντικαταστήσουν αυτήν "την τεράστια μνήμη" που την κατακλύζει.

αφίσα: Γιαννης Γρηγοριαδης, In Vino Veritas- Οδηγίες Χρήσης

Το κόβω να το απαγορεύουν ξανά ...

Τι είναι οικονομία; | Αξία, Χρήμα, Μαγεία -Πρόλογος

Αποφασίσαμε να συντάξουμε μια σειρά κειμένων με γενικό τίτλο Αξία, Χρήμα και Μαγεία, με στόχο να συνδράμουμε στην απομάγευση της σκέψης πάνω στη φύση και τη λειτουργία του χρήματος και της χρηματικής σχέσης. Το πρώτο βήμα μας προς αυτή την κατευθυνση λοιπόν αφορά την απομάγευση της γενικής ιδέας με την οποία επενδύεται ιδεολογικά αυτή η σχέση, δηλαδή της οικονομίας.

 

Από το 1803 τουλάχιστον, όταν ο Jean-Baptiste Say είπε ότι «πολιτική οικονομία είναι η επιστήμη που μελετάει τους νόμους της οικονομίας», επικράτησε η ιδέα ότι η οικονομία αποτελεί μια πραγματική και αυτόνομη (δηλαδή με δικούς της «νόμους») δομή της κοινωνίας, όλων μάλιστα των κοινωνιών (απ' όπου και τα περί «οικονομίας των αρχαίων κοινωνιών», «οικονομίας του Μεσαίωνα», κ.ο.κ.), την οποία ακριβώς έρχεται να μελετήσει «επιστημονικά» η λεγόμενη πολιτική οικονομία. 
 

Αυτή η ιδέα ήταν καινοφανής. Στον αρχαίο κόσμο λ.χ., όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς ερευνώντας τον όρο οικονομία στο λεξικό Liddell-Scott, η λέξη «οικονομία» εννοούσε κατά βάση μια τέχνη διαχείρισης ─με στόχο την αυτάρκεια κατά το μέτρο και μόνο που η αυτάρκεια υπηρετούσε την ελευθερία της Πόλεως (καμιά σχέση ούτε καν με το «εξοικονομώ» του σημερινού σπαγκοραμμένου)─, και πάντως καθόλου μια πραγματική δομή της κοινωνίας, ανεξάρτητη από το δίκαιο, την ηθική και την πολιτική, και με δικούς της «νόμους». 

 

Το ίδιο διαπιστώνουμε και από το Μεσαιωνικό λεξικό του Κριαρά, ενώ από το Λεξικό του Godefroy μαθαίνουμε ότι για τον Νικόλαο Ορέσμ (1320-1382), σχολιαστή του Αριστοτέλη και σύμβουλο του βασιλιά Καρόλου του Ε΄, «οικονομία είναι η διαχείριση του οίκου με τάξη». Μάλιστα, κατ’ αυτόν, «­πολλοί Οικονόμοι (οι σημερινοί λογιστές-οικονομολόγοι) υποστηρίζουν πως πρέπει κανείς να διαφυλάσσει ή και να αυξάνει απεριόριστα τα χρήματά του» (Πολιτ., 1489), ενώ ο ίδιος έκρινε ότι το χρήμα δεν είναι ιδιοκτησία κανενός αλλά της συλλογικότητας.

 

Η καινοφανής πρόταση του Say ήρθε βέβαια να ικανοποιήσει το επιστημονικό πνεύμα της εποχής του, πνεύμα που έχει ανάγκη «πραγμάτων» για να ερευνά. Την ίδια όμως στιγμή, εισήγαγε και εδραίωσε μια μαγική, ή αν θέλετε πραγμοποιημένη, αντίληψη για το σύνολο εκείνο των δραστηριοτήτων και των σχέσεων που υφαίνονται με άξονα το χρήμα και την αύξηση της ιδιωτικής περιουσίας, κρύβοντάς τις πίσω από το όνομα «οικονομία» και την ιδέα ότι πρόκειται για μια πραγματική και υπεριστορική δομή των κοινωνιών.
 

Με τη βοήθεια του ανθρωπολόγου Paul Jorion, θα ξεκινήσουμε το φάκελό μας με τίτλο Αξία, Χρήμα και Μαγεία, με μια καίρια απάντηση στο ερώτημα «τι είναι οικονομία;». Χωρίς να ασπαζόμαστε τη συνολική οπτική του Ζοριόν, πιστεύουμε πως είναι πλούσια σε καίριες παρατηρήσεις. Προς το παρόν ας συγκρατήσουμε δυο πράγματα:

1. Τη συνάφεια αυτού που λέει εδώ ο Ζοριόν για «το νούμερο που αναγράφεται στην ετικέτα» με αυτά που λέει π.χ. ο Φρανσουά Φουρκέ για τη «δυνητική ή πλασματική αξία»∙

2. Την επισήμανση του Ζοριόν, ότι η λεγόμενη ‘‘οικονομία’’ δεν είναι παρά «ένας ορισμένος τρόπος θεώρησης της δραστηριότητας των ανθρώπων, η θεώρηση της δραστηριότητάς του κάτω από μια συγκεκριμένη οπτική», την οπτική της χρηματικής τιμής. Με άλλα λόγια, η οικονομία δεν έχει να κάνει καθόλου, ούτε με την παραγωγή, ούτε με την κατανάλωση, ούτε με τη χρησιμότητα, ούτε με τη χρηστικότητα, ούτε με την ανθρώπινη φύση, ούτε με τις λεγόμενες «υλικές ανάγκες» και την ικανοποίησή τους, ούτε με καμιά από όλες αυτές τις παραπλανητικές λέξεις, με τις οποίες αυτή η θεώρηση προσπαθεί να δικαιωθεί. 

 

Οι αναρτήσεις μας για το θέμα οικονομία και χρήμα βρίσκονται συγκεντρωμένες εδώ - Σημ. HS.

 

*

 Κάθε πράγμα έχει την τιμή του

 

Ορισμένοι συγγραφείς πιστεύουν πως είναι πολύ σοφό να αναρωτηθούν σήμερα πάνω στην έννοια της λέξης ‘‘οικονομία’’. Σκέφτονται ότι δεν έχουμε προσδιορίσει με ακρίβεια το αντικείμενο της οικονομικής επιστήμης κι ότι πρέπει οπωσδήποτε να αποσαφηνιστεί ‘‘τι είναι αυτό, για το οποίο μιλούν οι οικονομολόγοι’’. Ωστόσο οι παλιότεροι συγγραφείς δεν είχαν τέτοιες ανησυχίες. Γι’ αυτούς, το πράγμα ήταν απλό: η οικονομία μιλάει για τα πλούτη, γι’ αυτά που φτιάχνουν την περιουσία.
 

Ε λοιπόν, το να ξεκινήσει κανείς από αυτό το σημείο, απ' όπου ξεκινούσαν οι παλιοί συγγραφείς, ήταν και εξακολουθεί να είναι το καλύτερο: τα πλούτη δεν φτιάχνονται μόνο από τα ακριβά πράγματα, δηλαδή από πράγματα που πουλιούνται σε υψηλές τιμές, αλλά κι από πράγματα που πουλιούνται φθηνά, αρκεί να είναι σε μεγάλη ποσότητα. Πράγμα που σημαίνει, ότι τα πλούτη φτιάχνονται από πράγματα που αποτιμώνται σε συνάρτηση με τη χρηματική τιμή τους. 

 

‘‘Κάθε πράγμα έχει την τιμή του’’, λέει το λαϊκό ρητό και δεδομένου ότι τα περισσότερα πράγματα απ’ όσα κυκλοφορούν σήμερα έχουν πράγματι μια τιμή, μέσα από αυτό το πρίσμα έρχεται καθημερινά αντιμέτωπος με την οικονομία ο καθένας, χωρίς να είναι οικονομολόγος. 

 

Αυτή η τιμή είναι το νούμερο που αναγράφεται στην ετικέτα και δείχνει το χρηματικό ποσό που ζητάει εκείνος που πουλάει από εκείνον που αγοράζει, για να του παραχωρήσει την ιδιοκτησία του πωλούμενου πράγματος. Και βέβαια υπάρχει και τιμή που έχει να κάνει με την προσωρινή παραχώρηση ενός πράγματος, χωρίς μεταβίβαση της ιδιοκτησίας του: είναι η τιμή του ενοικίου που ζητάει ο εκμισθωτής από τον ενοικιαστή.

 

Με δυο λόγια, εμπορεύματα είναι τα πράγματα που έχουν μια [χρηματική] τιμή.

Αυτό ακριβώς εννοούμε όταν λέμε ‘‘οικονομία’’! Εννοούμε ανθρώπους, οι οποίοι ενεργούν είτε ως πωλητές, είτε ωςαγοραστές (ή είτε ως εκμισθωτές, ή ως ενοικιαστές). Με άλλα λόγια, οικονομία είναι η ανθρώπινη διάδραση κάτω από την οπτική, και στην προοπτική, της χρηματικής τιμής. Δεν είναι παρά ένας ορισμένος τρόπος θεώρησης της δραστηριότητας των ανθρώπων∙ είναι η θεώρηση της δραστηριότητάς τους κάτω από μια συγκεκριμένη οπτική.» 

 

Πωλ Ζοριόν, Η σχέση μεταξύ αξίας και τιμής (Ιούλιος 2008)

 

επόμενο >>

Ο Λούκατς και ο Σταλινισμός

Γκιόργκι Λούκατς (1885-1971)

Ο Γκέοργκ Λούκατς, πέρ' από τη σπουδαία συμβολή του στην ιστορία των ιδεών, υπήρξε η εμβληματική εκείνη μορφή στην οποία συνοψίστηκε κατά κάποιον τρόπο η μοίρα των στοχαστών μιας άλλης εποχής, όταν το αξίωμα του Αριστοτέλη περί του ανθρώπου ως "ζώου πολιτικού" επαληθευόταν πειστικότερα απ' ό,τι στη δική μας εποχή, η οποία έχει προ πολλού εναποθέσει την πολιτική δραστηριότητα στους image makers και στους χορηγούς των ΜΜΕ.

Ο Λούκατς ανήκει στην ομάδα εκείνων των στοχαστών που δεν αποποιήθηκαν τη "στράτευση του πνεύματος", παρά το κόστος και τους κινδύνους που συνόδευσαν πάντοτε τη "στράτευση" των φιλοσόφων - από τον Πλάτωνα έως τον Χάιντεγγερ. Στο κείμενο που μεταφράζουμε θα παρακολουθήσουμε την ιδεολογική οδύσσεια του Λούκατς, η οποία, όπως την αφηγείται ο Μίκαελ Λαίβυ, φάνηκε να καταλήγει κάποτε στην Ιθάκη της νεότητάς του - πέρ' από τις Συμπληγάδες "των δύο συστημάτων που θριάμβευσαν κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο: τον σταλινισμό και τον 'αμερικάνικο τρόπο ζωής'".

Βέβαια, ο Λούκατς δεν έζησε ώς την παρούσα φάση της "παγκοσμιοποίησης" για να διαπιστώσει τη συνταύτιση των δύο "συστημάτων" σε ένα και μοναδικό, την πλήρη συγχώνευση της Σκύλλας του σταλινισμού με τη Χάρυβδη της χρηματιστικής μονοκρατορίας. Ο ωμός, ακατέργαστος σταλινισμός, παρά το γεγονός ότι από καιρό βρίσκεται (επί θεωρητικού επιπέδου) στα απόβλητα της ιστορίας, επανεμφανίζεται (μιλάμε τώρα για τη χώρα μας) ως ένα είδος ιδεολογικού παλαιοημερολογιτισμού απελπισμένων ανθρώπων, αποπροσανατολισμένων, χαμένων ψυχών που παραδέρνουν μέσα στα αδιέξοδα της οσημέραι εντεινόμενης πολιτικής αναποτελεσματικότητας και ανυποληψίας.

Αυτός ο φαντασματικός "σταλινισμός" βρίσκει πρόσφορο έδαφος όχι μόνο στους κόλπους του εκφυλισμένου πλέον "κομμουνιστικού" κόμματος, αλλά, απροσδοκήτως πλην ευλόγως, και στον πυρήνα, στη βαθύτερη σκέψη του "συστήματος": Σε πονήματα νεόκοπων "αντικειμενικών" μελετητών και "αναθεωρητών" της νεώτερης ιστορίας, εντός και εκτός πανεπιστημίου, οι οποίοι αναδεικνύουν και αξιοποιούν (αντιστρέφοντας ενίοτε τα ιδεολογικά πρόσημα) τον παρελθόντα σταλινισμό ως άλλοθι του παρόντος αντικομμουνισμού (τους).

Και μπορούν να προβαίνουν σε τέτοιου είδους "αναθεωρητικές" λαθροχειρίες επειδή ακριβώς έχουν ως άτυπους συμμαχητές, συνεταίρους ή συμπαίκτες τα θλιβερά εγγόνια και δισέγγονα του Στάλιν -είτε πρόκειται για τους σημερινούς "κομμουνιστές" οι οποίοι τελούν ανά τακτικά διαστήματα το τελετουργικό της "επαναστατικής γυμναστικής" τους κραδαίνοντας και μαγαρίζοντας σύμβολα και λάβαρα που δεν τους ανήκουν, είτε πρόκειται για αυτομαστιγούμενους πρώην αριστερούς που σπεύδουν να προλάβουνε το τραίνο της "προόδου" ενώνοντας τη μίζερη θρηνωδία τους με τη θριαμβεύουσα χορωδία του "προοδευτικού" αντικομμουνισμού.

Σημείωμα του Μεταφραστή (Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος)
στο Michael Loewy: Ο Λούκατς και ο σταλινισμός

(εκδόσεις ΕΡΑΣΜΟΣ Αθήνα 2009)

Δέκα Θέσεις για τον Μαρξισμό σήμερα (1950)

 

Καρλ Κορς

1.Στο εξής δεν έχει νόημα να αναρωτιόμαστε κατά πόσον η διδασκαλία του Μάρξ και του Ενγκελς στην εποχή μας είναι θεωρητικώς αποδεκτή και πρακτικώς εφαρμόσιμη.

2.Όλες οι απόπειρες για την αποκατάσταση της μαρξιστικής θεωρίας ως συνόλου και στην αρχική της λειτουργία ως θεωρίας της κοινωνικής επανάστασης της εργατικής τάξης είναι σήμερα αντιδραστικές ουτοπίες.

3. Εν τούτοις, για καλό καθώς και για κακό, βασικά στοιχεία της διδασκαλίας του Μαρξ διατηρούν την δύναμή τους , αφού άλλαξαν λειτουργία και θέατρο. Επί πλέον , η πράξη του παλαιού μαρξιστικού κινήματος έδωσε ισχυρή ώθηση σε διάφορες πρακτικές που φέρνουν  αντιμέτωπους σήμερα τους λαούς και τις τάξεις.

4.Το πρώτο βήμα, για να ξαναστηθεί στα πόδια της μια επαναστατική θεωρία και πράξη, είναι η ρήξη μ' αυτόν τον μαρξισμό που έχει την αξίωση να μονοπωλεί την πρωτοβουλία της επανάστασης και την θεωρητική και πρακτική της καθοδήγηση.

5.Ο Μαρξ δεν είναι σήμερα παρά ένας από τους πολλούς προδρόμους, θεμελιωτές και συνεχιστές του σοσιαλιστικού κινήματος της εργατικής τάξης. Όχι λιγότερο σημαντικοί είναι οι λεγόμενοι ουτοπικοί σοσιαλιστές, από την εποχή του Τόμας Μουρ ως την δική μας. Όχι λιγότερο σημαντικός ένας μεγάλος αντίπαλος του Μάρξ, όπως ο Μπλανκί, και αδιάλλακτοι εχθροί, όπως ο Προυτόν και ο Μπακούνιν. Όχι λιγότερο σημαντικές στο τέλος, είναι οι πιο πρόσφατες εξελίξεις όπως ο γερμανικός ρεβιζιονισμός, ο γαλλικός συνδικαλισμός και ο ρώσικος μπολσεβικισμός.

6.Ιδιαιτέρως κρίσιμα στο μαρξισμό είναι τα ακόλουθα σημεία

   α. Το ότι πρακτικώς εξαρτήθηκε από μη αναπτυγμένες οικονομικές και πολιτικές συνθήκες στην Γερμανία και σ'όλες τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης όπου θα αποκτούσε πολιτική σημασία

   β. Η απόλυτη προσκόλλησή του σε πολιτικές μορφές της αστικής επανάστασης.

   γ.Το να θεωρεί χωρίς συζήτηση την προηγούμενη οικονομική κατάσταση της Αγγλίας ως πρότυπο για την μελλοντική εξέλιξη ολων των χωρών και ως προκαταρκτικό όρο για την μετάβαση προς το σοσιαλισμό.

Σ' αυτό προσθέτουμε:

   δ.Τις συνέπειες των επανηλλημένων απελπισμένων και αντιφατικών αποπειρών του να καταργήσει αυτές τις συνθήκες

7.Απ'αυτές τις συνθήκες πράγματι προέκυψαν:

   α)Η υπερεκτίμηση του Κράτους ως αποφασιστικού οργάνου της κοινωνικής επανάστασης.

   β)Η μυστικιστική ταύτιση της ανάπτυξης της καπιταλιστικής οικονομίας με την κοινωνική επανάσταση της εργατικής τάξης

   γ) Η διφορούμενη κανονική ανάπτυξη αυτής της πρώτης μορφήςτης μαρξιστικής θεωρίας της επανάστασης με το μπόλιασμα με μια θεωρία της κομμουνιστικής επανάστασης σε δ'υο φάσεις· αυτή η θεωρία, στρεφόμενη αφ' ενός εναντίον του Μπλανκί και αφέτέρου εναντίον του Μπακούνιν, αποσπά ταχυδακτυλουργικά από το σημερινό κίνημα την πραγματική χειραφέτηση της εργατικής τάξης τοποθετώντας της σε ένα αόριστο μέλλον.

8.Αυτό είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα βάση του οποίου κατατάσουμε την ανάπτυξη του λενινισμού ή μπολσεβικισμού· και μ' αυτήν την καινούρια μορφή μεταφέρθηκε ο μαρξισμός στην Ρωσία και την Ασία.

Ταυτόχρονα έγινε η ανάπτυξη του μαρξιστικού σοσιαλισμού , που από θεωρία επαναστατική, έγινε καθαρή ιδεολογία. Αυτή η ιδεολογία θα μπορούσε να είναι και ήταν, υποταγμένη σε μια ολόκληρη σειρά διάφορων σκοπών.

9.Απ΄αυτήν την άποψη πρέπει να κρίνουμε με κριτικό πνεύμα  τις δύο ρώσικες επαναστάσεις, του 1917 και του 1928*, και απάυτήν την άποψη πρέπει να ορίζουμε τις λειτουργείες που εκπλήρωσε σήμερα ο μαρξισμός στην Ασία και σε παγκόσμια κλίμακα.

10. Η εξουσία, να κανονίζουν όπως θέλουν την παραγωγή της ίδιας τους της ζωής οι εργάτες, δεν θα πηγάσει από το ότι θα καταλάβουν, στις διεθνείς και παγκόσμιες αγορές, τις θέσεις που εγκατέλειψε ο αυτο-αναιρούμενος και δήθεν ελεύθερος ανταγωνισμός των μονοπολιακών ιδιοκτητών των μέσων παραγωγής. Αυτή η εξουσία δεν μπορεί να προκύψει παρά από την συντονισμένη επέμβαση όλων των τάξεων που σήμερα είναι αποκλεισμένες , σε μια παραγωγή, που και σήμερα ήδη, τείνει προς την μονοπολιακή και σχεδιασμένη ρύθμιση, σε όλες τις σχέσεις.

 

 Karl Korsch: Δέκα Θέσεις για τον Μαρξισμό Σήμερα (1950)

 

* YΓ Ιzi Υποθέτουμε πως τα γεγονότα στα οποία αναφέρεται ο συγγραφέας μιλώντας για "ρωσική επανάσταση του 1928"-και για τα οποία κρίσιμα υπήρξε το έτος αυτό- είναι:

α) το λεγόμενο "σοβιετικό θερμιδόρ" δηλαδή η αποφασιστική νίκη και ο θρίαμβος της "σταλινικής γραφειοκρατίας" πάνω στην επαναστατική πρωτοπορία, στο μπολσεβίκικο κόμμα και το πρόγραμμα του Λένιν, η υποκατάσταση στην εργατική τάξη και το κόμμα της, του νέου διευθυντικού στρώματος που ήδη θεμελιώνει την δική του κυριαρχία, απαλλαγμένη στο εξής από κάθε έλεγχο, πάνω στην νέα κοινωνία

β) τα "έκτακτα" μέτρα της σοβιετικής γραφειοκρατίας εναντίων των εύπορων χωρικών (των "Κουλάκων") μέσα στις συνθήκες άμεσου κινδύνου λιμού, που αποτέλεσε την πανικόβλητη έναρξη της βίαιης "ολοκληρωτικής κολεκτιβοποίησης της γεωργίας", καθώς και της εντατικής και γρήγορης εκβιομηχάνισης . 

Η μετάφραση και η υποσημείωση εδώ είναι του Μανόλη Λαμπρίδη από το 1976. Για περισσότερα κείμενα του Κ. Κορς, εδώ.