27 Νοεμβρίου 2012

Προεκλογικά μηνύματα 3 | Η επιστήμη των δηλητηρίων


Μαρσέλ Μαριέν (1920-1993)
Γουίλιαμ Χηρστ και Γιόζεφ Γκαίμπελς

(…) Ο πολιτισμός μας, είναι γνωστό αυτό, οφείλει πολλές υπηρεσίες στο διάβολο. Ας ρίξουμε λοιπόν τώρα το φως της έρευνάς μας σε μορφές, όπως ο Γουίλιαμ Ράντολφ Χήρστ, που επινόησε τον σύγχρονο Τύπο, και ο Γκαίμπελς με τον Χίτλερ, που τον χρησιμοποίησαν μεταξύ πολλών άλλών μέσων για να ρίξουν τον κόσμο στη φωτιά και το αίμα. (…)

Χηρστ

Σε ό,τι αφορά τον Χηρστ αρκεί να θυμίσουμε, ότι με αυτόν αρχίζει ο Τύπος να επεμβαίνει αποφασιστικά στην Ιστορία, προκειμένου να την κατευθύνει προς προσχεδιασμένους σκοπούς. Χάρη σε μια δαιμόνια ενορχηστρωμένη καμπάνια, ο Χηρστ [παρέα με τον Τζόζεφ Πούλιτζερ, σ.τ. HS] συνέβαλε δραστικά στο ξέσπασμα του Ισπανοαμερικανικού πολέμου το 1898 για τον έλεγχο της Κούβας. Τα πιο ασήμαντα γεγονότα διογκώθηκαν στο έπακρο και χρησιμοποιήθηκαν κάθε λογής προβοκάτσιες προκειμένου να συναινέσει η κοινή γνώμη και, μέσω αυτής, να σπρωχτεί η κυβέρνηση σε αυτό τον πόλεμο, υπακούοντας στο απόφθεγμα του Χηρστ, που έλεγε «Μην περιμένετε τα πράγματα να αλλάξουν∙ αλλάξτε τα εσείς!».

Έχει μάλλον υποτιμηθεί η εκπληκτική επιρροή και η επιτυχία της συνταγής του Χηρστ  για τη δημοσιογραφία, η οποία συνοψίζεται στα εξής: μετασχηματισμός του Τύπου από όργανο πληροφόρησης σε εργαλείο συγκινησιακού αναβρασμού∙ προτεραιότητα στην πρόκληση εντυπώσεων και στην αναμόχλευση των ακατέργαστων ενστίκτων έναντι της λογικής προσέγγισης∙ και ανατροπή των παραδόσεων της τυπογραφίας με την εισαγωγή γιγάντιων πρωτοσέλιδων και εικόνων βίας. Σήμερα κανείς δεν αμφιβάλλει για την αποτελεσματικότητα αυτής της μεθόδου, στην οποία στηρίζονται τόσο όλες οι εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας όσο και η εφημερίδα του κομμουνιστικού κόμματος.

Γκαίμπελς

Σε ό,τι αφορά τον Χίτλερ και τον Γκαίμπελς, αυτό που εντυπωσιάζει είναι το πόσο φτωχή είναι η θεωρία τους σε σύγκριση με τη γνώση που έχουν για τα συναισθήματα του κυρ-Μήτσου και της κυρά-Κατίνας. Είναι άλλωστε γνωστή η φράση του Χίτλερ:

“Στη μεγάλη του πλειοψηφία, ο λαός έχει διαθέσεις και νοοτροπίες γυναίκας σε τέτοιο μάλιστα βαθμό, που οι γνώμες και οι πράξεις του καθορίζονται πολύ περισσότερο από τις εντυπώσεις παρά από τη σκέψη. (...) Κάθε προπαγάνδα πρέπει να οργανώνεται με βάση τον πιο στενόμυαλο και αργόστροφο από εκείνους στους οποίους απευθύνεται. Γι’ αυτό και το νοητικό επίπεδο της προπαγάνδας πρέπει να είναι τόσο πιο χαμηλό όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός της ανθρώπινης μάζας, την οποία θέλει να πείσει”.

Ο Χίτλερ ήταν ο πρώτος που επισήμανε ότι, από όλες τις ώρες της ημέρας, οι βραδυνές είναι οι καταλληλότερες για να αιχμαλωτίσει κανείς τη βούληση των ανθρώπων. Αυτός ήταν επίσης ο πρώτος που τοποθέτησε μπροστά του, κατά την ομιλία του στη Νυρεμβέργη [ενώπιον της χιτλερικής νεολαίας το Σεπτέμβριο του 1935], ένα ειδικό ροοστάτη με τον οποίο ανεβοκατέβαζε την ένταση του φωτισμού για να μαγνητίζει τα πλήθη των ακροατών του.

Όσο για τον Γκαίμπελς, έναν άνθρωπο που δεν ενδιαφερόταν για κανενός είδους θεωρητική καλλιέργεια αλλά μελετούσε εξονυχιστικά όλες τις μικρολεπτομέρειες της καθημερινής ζωής, ας μην ξεχνάμε ότι αποδείχτηκε εκπληκτικά επινοητικός, κυριολεκτικά δαιμόνιος, σε αυτό το επίπεδο. Σκέφτηκε ακόμα και ότι ο ακροατής του ραδιοφώνου μπορεί να μην είναι στο ίδιο δωμάτιο με το ράδιο την ώρα της εκπομπής − π.χ. μια νοικοκυρά να μαγειρεύει στην κουζίνα ενώ το ραδιόφωνο παίζει μόνο του στο σαλόνι −, με αποτέλεσμα να ξεγλιστράει κάμποσο από την προπαγάνδα. Γι’ αυτό το λόγο άρχισε να βάζει τις διαδεδομένες πλέον στερεοτυπικές προειδοποιήσεις λίγο πριν ξεκινήσουν οι εκπομπές του, ούτως ώστε ο ακροατής να έχει το χρόνο ν’ αφήσει αυτό που κάνει και να καθίσει μπροστά στο ραδιόφωνο. Και βέβαια, εκτός από τις μυριάδες παρόμοιες προπαγανδιστικές τεχνικές που επινόησε, είχε πλήρη επίγνωση ότι η αξία της αλήθειας είναι πάρα πολύ σχετική − γι’ αυτό και υιοθέτησε το οργανωμένο ψέμα ως το ισχυρότερο μέσον δράσης πάνω στις συνειδήσεις των ανθρώπων. (…)

Έτσι, την εποχή που το ναζιστικό κόμμα αγωνιζόταν ακόμα για την κατάκτηση της εξουσίας, ο Γκαίμπελς δεν δίσταζε να υπόσχεται, από τις σελίδες της ίδιας εφημερίδας, στους μεν ιδιοκτήτες ακινήτων ότι οι ναζιστές θ’ αυξήσουν τα ενοίκια, στους δε ενοικιαστές ότι θα τα μειώσουν. Η εξόφθαλμη αντίφαση δεν είχε γι’ αυτόν καμιά σημασία, διότι γνώριζε ότι ο καθένας διαβάζει μόνο αυτό που τον ενδιαφέρει, ότι ακούει μόνον ό,τι τον συμφέρει και πιστεύει μόνον ό,τι τού υπόσχεται ένα άμεσο κέρδος. (…)

Εννοείται ότι και οι κομμουνιστές γνωρίζουν άριστα τα της προπαγάνδας και η μέθοδός τους είναι σε αρκετά σημεία ανώτερη από των ναζιστών. Ωστόσο τους δυσχεραίνει τρομακτικά το γεγονός, ότι είναι υποχρεωμένοι να προπαγανδίζουν μια πολύπλοκη και υπερβολικά πυκνή θεωρία. Έτσι πασχίζουν να πείσουν με αφετηρία μια αφηρημένη ανάλυση των κοινωνικών συνθηκών και απευθυνόμενοι κατά πρώτο λόγο στη λογική των ακροατών τους και στη διάθεσή τους να καθίσουν, να συγκεντρωθούν, να μελετήσουν και να σκεφτούν τα πράγματα. Την ίδια όμως στιγμή απευθύνονται κατά κύριο λόγο στους απόκληρους της κοινωνίας, δηλαδή σε ανθρώπους που δεν έχουν τις δυνατότητες και τα φόντα για κάτι τέτοιο. Το αποτέλεσμα είναι ότι, για να πετύχει η δική τους προπαγάνδα και να πιάσει τόπο στο κοινό στο οποίο απευθύνεται, υποχρεώνεται να ξεπέσει στην υπεραπλούστευση και τελικά να βάλει την τυφλή δογματική πίστη στη θέση του στοχασμού. (…)

Στο απέναντι άκρο, οι φασίστες, που περιφρονούν κάθε θεωρητική ανάλυση και κάθε λογική επιχειρηματολογία μιας και δεν εξυπηρετούν τους στενά πρακτικίστικους σκοπούς τους, βρίσκουν μεγάλη απήχηση στα πιο ευπειθή τμήματα της λαϊκής μάζας, παίζουν με την άγνοια και την ημιμάθειά τους, και καλλιεργούν και κολακεύουν τα ταπεινότερα ένστικτά τους. Καθώς οι ναζιστές στηρίζονται αποκλειστικά και μόνο στη δεδομένη στιγμή, στο επίκαιρο, δηλαδή σε μια πραγματικότητα περισσότερο άμεση από την ιστορικότητα, είναι αναπόφευκτο να πετυχαίνουν εκεί που οι κομμουνιστές καταφεύγουν σε μια ξύλινη δασκαλίστικη γλώσσα. (…)

Σήμερα

Η εποχή του προσηλυτισμού στο όνομα μιας συγκροτημένης θεωρίας μοιάζει πλέον εντελώς ξεπερασμένη και ο λόγος είναι, πως δεν μπορεί να ανταγωνιστεί αποτελεσματικά τα μεγάλα μέσα μαζικής αποχαύνωσης, αυτής της τεράστιας και ακούραστης μηχανής στην υπηρεσία του Κεφαλαίου.

Παρ’ όλα αυτά, ας προσέξουμε ότι η σύγχρονη τεράστια συγκέντρωση των οικονομικών δυνάμεων απολήγει σε μια ανάλογη υπερσυγκέντρωση της κεντρικής εξουσίας στο πολιτικό επίπεδο. Από εδώ προκύπτει η κρισιμότητα που παίρνουν τα ζητήματα διαδοχής κάποιου ηγέτη, η σκληρότητα των συγκρούσεων στο παρασκήνιο και η απίστευτη ευαισθησία της Γουώλ Στρητ απέναντι στην παραμικρότερη γαστραλγία του Αμερικανού προέδρου. (…)

Ας θυμηθούμε λοιπόν, ότι ο γερμανικός στρατός δεν θα μπλεκόταν στην ολέθρια περιπέτεια της εισβολής στην ΕΣΣΔ αν δεν επέμενε ο Χίτλερ, δηλαδή αν δεν είχε αποκτήσει τόσο απίστευτο βάρος η προσωπικότητα του ηγέτη −ο οποίος μάλιστα δεν έκανε βήμα χωρίς να συμβουλεύεται τον αστρολόγο του−, ώστε να αποφασίζει παραβλέποντας ακόμα και αυτά που τον συμβούλευε το επιτελείο του. (...)

Μαρσέλ Μαριέν, Η επιστήμη των δηλητηρίων,
κεφ. 5 από το Α΄ μέρος του μανιφέστου του
«Θεωρία της παγκόσμιας και άμεσης επανάστασης»,
περιοδικό Les Lèvres Nues, Σεπτέμβριος 1958


Σημ. HS. O Marcel Mariën (1920-1993) ήταν Βέλγος σουρεαλιστής ποιητής, δοκιμιογράφος, φωτογράφος, κινηματογραφιστής και κατασκευαστής αντικειμένων. Δεν διέπρεψε μόνον ως καλλιτέχνης αλλά υπήρξε άριστος ναυτικός, εκδότης, βιβλιοπώλης και καταπληκτικός φαρσέρ. Το 1954 έφτιαξε το περιοδικό Les Lèvres Nues, που μεταξύ πολλών άλλων φιλοξένησε και άρθρα των νεαρών λετριστών Μισέλ Μπερνστάιν και Γκυ Ντεμπόρ. 

24 Νοεμβρίου 2012

Τα παραμύθια και τα ψέμματα


Δανεικά από πολύ σοφότερους τα λόγια αυτά: 

Τα παραμύθια δεν λένε ψέμματα. Άλλο τα ψέματα, άλλο τα παραμύθια, κι είναι καλό να ξέρουμε να τα διακρίνουμε για να μην σνομπάρουμε τα πρώτα, ούτε να μας πλανεύουν τα δεύτερα.

Διότι τα παραμύθια αφηγούνται τρόπους για ν’ αντιμετωπίσει κανείς γενναία τις δυσκολίες της ζωής∙ 

ενώ τα ψέμματα επιστρατεύονται για να κρυφτεί κανείς από τις δυσκολίες και να τις αποφύγει.

18 Νοεμβρίου 2012

Δωρεάν παιδεία για όλους!

Α.
 
Το Γενάρη του 1849 ο προοδευτικός Ευρωπαίος Φρίντριχ Ένγκελς καλεί τους οπαδούς της "ηθικής θεωρίας" (τον Μπακούνιν και τους "αγαπησιάρηδες" "παν-Σλαβιστές") να καταλάβουν πως "όλοι οι ευσεβείς πόθοι και τα ωραία όνειρα" για αγάπη αλληλεγγύη και δικαιοσύνη δεν χρησιμεύουν εναντίον "της σιδερένιας πραγματικότητας":

(...) "Μόνο μία λέξη για την "οικουμενική αδελφική ένωση των λαών" και την χάραξη των "συνόρων που καθιερώνει η κυρίαρχη θέληση των ίδιων των λαών στην βάση των εθνικών τους χαρακτηριστικών". Οι Ενωμένες Πολιτείες και το Μεξικό είναι δύο δημοκρατίες, στις οποίες η θέληση του λαού είναι κυρίαρχη.  
 
Πώς συνέβη και ξέσπασε πόλεμος για το Τέξας ανάμεσα στις δύο δημοκρατίες, οι οποίες σύμφωνα με την ηθική θεωρία, έπρεπε να είναι "αδελφικά ενωμένες" και "ομόσπονδες", και πώς, εξαιτίας "γεωγραφικών, εμπορικών και στρατηγικών αναγκών", η "κυρίαρχη θέληση" του Αμερικάνικου λαού, υποστηριζόμενη απ' την γενναιότητα των Αμερικάνων εθελοντών, μετακίνησε τα σύνορα που είχε χαράξει η φύση μερικές εκατοντάδες μίλια πιο νότια; Και θα κατηγορήσει ο Μπακούνιν τους Αμερικάνους γι' αυτόν τον "κατακτητικό πόλεμο" που παρότι δίνει ένα γερό χτύπημα στην θεωρία του, την βασισμένη στην "δικαιοσύνη και την ανθρωπιά", διεξήχθη πλήρως και αποκλειστικά προς το συμφέρον του πολιτισμού; Ή μήπως είναι ίσως ατύχημα που η θαυμάσια Καλιφόρνια αποσπάστηκε απ' τους τεμπέληδες Μεξικάνους, που δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτε μ' αυτήν; Που οι δραστήριοι Γιάνκηδες με την εντατική εκμετάλλευση των Καλιφορνέζικων ορυχείων χρυσού αυξάνουν τα μέσα κυκλοφορίας, σε μερικά χρόνια θα συγκεντρώσουν μεγάλους πληθυσμούς και εκτεταμένο εμπόριο στα πιο κατάλληλα μέρη της ακτής του Ειρηνικού Ωκεανού, δημιουργούν μεγάλες πόλεις, επικοινωνίες με ατμόπλοια, κατασκευάζουν σιδηρόδρομο απ' την Νέα Υόρκη στο Σαν Φρανσίσκο, ανοίγοντας στην πραγματικότητα για πρώτη φορά τον Ειρηνικό Ωκεανό στον πολιτισμό, και δίνοντας για τρίτη φορά στην ιστορία νέα κατεύθυνση στο παγκόσμιο εμπόριο; Η "ανεξαρτησία" μερικών Ισπανόφωνων της Καλιφόρνιας και του Τέξας ίσως δοκιμάστηκε απ' αυτό, σε κάποια μέρη η "δικαιοσύνη" και οι άλλες ηθικές αρχές ίσως βιάστηκαν, αλλά τι είναι αυτά τα γεγονότα μπροστά σε τέτοια γεγονότα"κοσμοϊστορικής σημασίας;" (...) [1]

Β.
 
Ξεπερνώντας καμιά τριανταριά  χρόνια αργότερα την "δικαιοσύνη" και "τις άλλες ηθικές αρχές" υπέρ των κοσμοιστορικών γεγονότων ο ιμπε-ρεαλιστής Ευρωπαίος "επιχειρεί", και έτσι:

(...) Τον Σεπτέμβριο του 1876 , προβάλλοντας τις καλύτερες δυνατές προθέσεις και αποποιούμενη τάχα την προαγωγή πάσης φύσεως εθνικών συμφερόντων, ιδρύεται η Association Internationale pour l' Exploration et le Civilisation en Afrique. Υψηλά ιστάμενες προσωπικότητες από κάθε σφαίρα της κοινωνίας, εκπρόσωποι της αριστοκρατίας, της εκκλησίας, των επιστημών, της βιομηχανίας και της οικονομίας, συμμετέχουν στην ιδρυτική συνέλευση όπου ο βασιλιάς Λεοπόλδος, ως πάτρον του υποδειγματικού εγχειρήματος, διαγγέλει ότι οι φίλοι της ανθρωπότητας δε θα μπορούσαν να υπηρετήσουν έναν πιο ευγενή σκοπό από αυτόν που τους είχε ενώσει εκείνη την ημέρα, με άλλα λόγια η εξερεύνηση του τελευταίου μέρους της Γης μας που μέχρι στιγμής έχει στερηθεί το ευεργετικό άγγιγμα του πολιτισμού. Καλούμαστε, είπε ο βασιλιάς Λεοπόλδος, να συντρίψουμε το σκότος όπου βρίσκονται σήμερα λαοί ολόκληροι· τολμώ μάλιστα να πω ότι πρόκειται περί σταυροφορίας, επωμιζόμενης το υπέρτατο καθήκον να οδηγήσει τον αιώνα της προόδου στην ολοκλήρωση. Όπως ήταν φυσικό τα υψηλά ιδεώδη από τα οποία διαπνέονταν οι παραπάνω δηλώσεις δεν άργησαν να ξεθωριάσουν.
 
Ήδη από το 1885, με την ανακήρυξή του σε Souverain de l'Etat Indepentent du Congo, ο Λεοπόλδος είναι πλέον ο μοναδικός και ελεώ θεού κυρίαρχος της επικράτειας γύρο από τον δεύτερο σε μήκος ποταμό της γης. Δίχως τον παραμικρό δισταγμό ο Λεοπόλδος αρχίζει να εκμεταλλεύεται τα ανεξάντλητα πλούτη της άγνωστης χώρας, ιδρύοντας μια σειρά από εμπορικές εταιρείες, που μέσα σε ελάχιστο χρόνο αποφέρουν θρυλικά κέρδη, εφαρμόζοντας ένα σύστημα δουλείας και καταναγκαστικών έργων, με την έγκριση όλων των μετόχων και την συμμετοχή όλων των Ευρωπαίων που εργάζονται στο Κονγκό. Σε ορισμένες περιοχές του Κονγκό ο πληθυσμός των ιθαγενών αποδεκατίζεται από την βαριά εργασία, ενώ οι σκλάβοι, που μεταφέρονται σωρηδόν από άλλες περιοχές της Αφρικής ή ακόμα κι από τα πέρατα της θάλασσας, αφανίζονται από τη δυσεντερία, τους ελώδεις πυρετούς, την ευλογιά,το μπέρι μπέρι, τον ίκτερο, την πείνα, την σωματική εξάντληση και την φυματίωση. Εκτιμάται ότι από το 1890 έως το 1900, πεντακόσιες χιλιάδες ανώνυμα θύματα έχαναν κάθε χρόνο την ζωή τους, δίχως να αναφέρονται σε καμία από τις ετήσιες εκθέσεις. Την ίδια περίοδο οι μετοχές της Compagnie Du Chemin de Fer du Congo σημείωσαν άνοδο από τα 320 στα 2.850 φράγκα. [...] [2]

Γ.
 
Έναν αιώνα μετά στις αρχές της δεκαετίας του 90, ο  γερασμένος Ευρωπαίος, παραδομένος στον Μινώταυρο του πραγματισμού, διαπιστώνει με άτσαλο κυνισμό "απλώς" ότι :

(...) Το άκρως επικίνδυνο παράδοξο της πλανητικής κατάστασης έγκειται ακριβώς στο ότι ακόμη και οι δίκαιες λύσεις, ακόμη και μια αυταπάρνηση δίχως ιστορικό προηγούμενο, δεν θα προσέφερε μακροπρόθεσμη διέξοδο. Αν ο πλούτος των 800 εκατομμυρίων μοιρασθεί σε 6 δισεκατομμύρια, απλώς θα γίνουν όλοι αδέρφια μέσα στην φτώχεια. (...) [3]*

Δ.
 
Είκοσι χρόνια μετά, οδεύοντας προς  το 2013, μιας και η υπόθεση της δικαιοσύνης είναι περισσότερο από ποτέ ένα  άκρως επικίνδυνο παράδοξο, η πραγματικότητα παραμένει σιδερένια κι "εμείς οι δυτικοί" υποτίθεται ότι ευημερούμε, ο καθένας μόνος του, ας παραταθεί αυτό που εξασφαλίζει την "ευημερία" μας. 
 
Το "πάτημα στο σβέρκο" των  6,3 πλέον δισεκατομμυρίων ώστε να μην γίνουμε, κι "εμείς", αδέρφια μέσα στην φτώχεια, και έτσι να μπορούνε κάποιοι από "εμάς" να διαβάζουν υπερήφανοι την "Ηθική" του Σπινόζα από τα δεκατέσσερα τους, να διδάσκουν, να διδάσκονται και να τσαμπουνάνε, τις ανθρωπιστικές καθολικότητες της "βαθιάς" Ευρώπης στα αμφιθέατρα του φωταγωγημένου από τον δυτικό πολιτισμό πλανήτη...


Ας αναφωνήσουμε λοιπόν: Δωρεάν παιδεία για όλους!


----------------
[1]Φ.Ενγκελς, Ο Δημοκρατικός Παν-Σλαβισμός
(http://www.marxists.org/ellinika/archive/marx/works/1849/02/14/slav.htm)

[2] W.G.Sebald, Οι δακτύλιοι του Κρόνου (εκδ. Αγρα μετ. Γ.Καλιφατίδης σ.135).
[3] Π.Κονδύλης, Το Αόρατο χρονολόγιο της σκέψης (εκδ. Νεφέλη σ.35)


* στην θεωρητική υπόθεση να μοιραστεί η παγκόσμια παραγωγη σε ίσα μέρη, αντιστοιχούν 10.000 δολάρια ετησίως  ανα κάτοικο του πλανήτη δηλαδη 40.000 δολ. για μια τετραμελή οικογένεια.

12 Νοεμβρίου 2012

Μόνο για (πολύ) άντρες

"Κρεμάστε, και φροντίστε ο απαγχονισμός να λάβει χώρα μπροστά στα μάτια του κόσμου, όχι λιγότερους από εκατό γνωστούς ... Κάντε το με τέτοιο τρόπο, ώστε εκατοντάδες χιλιόμετρα ολόγυρα οι άνθρωποι να δουν, να τρέμουν, να μάθουν, να φωνάζουν: τους στραγγαλίζουν, και θα συνεχίζουν να τους στραγγαλίζουν μέχρις ότου επέλθει ο θάνατος, αυτούς τους ... Φροντίστε ανάμεσά τους να υπάρχουν μερικά πραγματικά σκληρά καρύδια."  [1]

Χέερτ Μακ
Αυτές είναι οι ταχυδρομημένες οδηγίες ενός ηγέτη στους πιστούς του. Το θέμα δεν είναι ποιοι είναι οι πιστοί, ποιοι είναι αυτοί που θα κρεμαστούν και ποιος είναι ο ηγέτης, μάλλον δεν θα έπρεπε να είναι αυτό το θέμα. Οι "φωτισμένοι" όμως άνθρωποι του σύγχρονου κόσμου επιλέγουμε το θέμα μας να είναι ακριβώς αυτό.
 
Πες μου ποιος πότε και που, έστειλε αυτό το γράμμα και σε ποιους αναφαίρεται, ποιες είναι "οι συνθήκες", και τότε θα σου πω τι γνώμη έχω για αυτό. Οι  "άνθρωποι της γνώσης" είμαστε βέβαιοι ότι κάθε τι έχει και "κάποιο λόγο" που συμβαίνει. Αυτή είναι η όλη απορία μας και αυτή είναι και η αρχή μας.
 
Ποιες "συνθήκες" ποιά "κατάσταση" θα μπορούσε να δικαιολογήσει τις παραπάνω διαταγές, γιατί αυτές οι συνθήκες κι αυτή η κατάσταση υπάρχουν πάντα στο φάσμα της ιστορίας.
 
Μα βέβαια. Στο τέλος όλα επιτρέπονται!
 
Ένας νομιμόφρων γκεσταπίτης διατάζει να κρεμαστούν Εβραίοι στην Βαρσοβία ή την Βιέννη, ένας μπολσεβίκος ηγέτης προστάζει τον θάνατο των κουλάκων στα βάθη της Ρωσικής επικράτειας, κάποιος ιεραπόστολος στην Αφρική αποφασίζει σχετικά με την μοίρα μιας "άπιστης" φυλής, ένας ευσεβής ρατσιστής στον αμερικάνικο νότο, ένας εξεγερμένος Γάλλος αστός στα Παρισινά περίχωρα, ο αρχηγός μιας συμμορίας στο Μεξικό, ένας αρχικυνηγός αρκούδων στην Αλάσκα, κάποιος Έλληνορθόδοξος στρατηγός στην μικρά Ασία το το '20, ο Ισραηλινός διοικητής ενός τάγματος τεθωρακισμένων στην Παλαιστίνη, ένας Αφγανός φύλαρχος στα Πακιστανικά σύνορα, ένας Σέρβος πολέμαρχος στα Βαλκάνια, κι ένας Ισπανός κατακτητής στην Βραζιλία...

Κάτι κοινό όμως όλων των παραπάνω, κι αμέτρητων άλλων περιπτώσεων, στο γράμμα υπάρχει... και είναι το ίδιο το γράμμα και η ουσία του. Το ανθρώπινο μίσος! (ή ακριβέστερα, τώρα που το σκέφτομαι, μήπως να πούμε το "ανδρικό" Μίσος;). Θα μπορούσε με τα ίδια λόγια να το έχει στείλει ο καθένας από εμάς, κι αυτό γιατί κανείς μας πλέον δεν αναρωτιέται:
 
Τι μας ενώνει στην απέναντι πλευρά αυτού του μίσους;

[1] Δείτε το βιβλίο του Χεϊρτ Μακ/Geert Mak, Στην Ευρώπη (Μεταίχμιο)





09 Νοεμβρίου 2012

Ώρες Αργίας



Στέφανος Ροζάνης
"Την ώρα της εργασίας του (ο άνθρωπος) αισθάνεται έξω από τον εαυτό του, τόνιζε ο Καρλ Μαρξ μιλώντας για την καπιταλιστική οργάνωση της εργασίας. Βέβαια, ο Μαρξ δεν συνελάμβανε την ανθρώπινη ατομικότητα παρά μόνο μέσα στην εργασία, την οποία θεωρούσε «ενεργητική ιδιοκτησία του ανθρώπου», την κατ’ εξοχήν ανθρώπινη κατάσταση, η οποία προάγει με μοναδικό τρόπο την «αληθινή ατομικότητα» και, κατά συνέπεια, την «κοινωνικότητα» του ανθρώπου. Παρομοίως, ο Μαρξ κατανοούσε την ανθρώπινη ελευθερία ως τη δυνατότητα του ανθρώπου, ο οποίος είναι ον καθολικό, να «πραγματώνει τον εαυτό του διά μέσου της εργασίας». Διότι η εργασία είναι η «αυθόρμητη δραστηριότητα» του ανθρώπου και άρα είναι μια ελεύθερη δραστηριότητα που προσδιορίζει τον άνθρωπο ως ελεύθερο ον μέσα σε έναν κόσμο, τον οποίο ο ίδιος ο άνθρωπος δημιουργεί, όχι μόνο με τη νόηση αλλά, κυριότατα, με την κοινωνικότητα και την εν γένει δραστηριότητά του, είτε αυτή είναι η εργασία είτε οποιαδήποτε άλλη καλλιτεχνική και δημιουργική δραστηριότητα. Συνεπώς, ο άνθρωπος θα όφειλε την ώρα της εργασίας του να αισθάνεται μέσα στον εαυτό του, μέσα στην αληθινή ατομικότητά του, μέσα στην αυθεντική ουσία του. Αν αυτό δεν συμβαίνει, η αιτία είναι η αλλοτριωμένη εργασία και οι αλλότριες δυνάμεις της, οι οποίες καθυποτάσσουν και εξαπατούν τον άνθρωπο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η αλλοτριωμένη εργασία ακυρώνει την ενεργητική ιδιοκτησία του ανθρώπου, που είναι η εργασία, και τη μετατρέπει σε «μια δραστηριότητα που είναι ένα απλό μέσο ια την επίτευξη βασικά ζωικών σκοπών», με αποτέλεσμα ο άνθρωπος, την ώρα της εργασίας, να αισθάνεται έξω από τον εαυτό του.
 
Ο Μαρξ δεν θα μπορούσε ποτέ να κατανοήσει τις «ώρες αργίας» του Μπάιρον και, πολύ περισσότερο, να τις αποδεχθεί ως ειδικά ανθρώπινη δύναμη, δηλαδή ως δημιουργική δύναμη της ανθρώπινης κατάστασης. Ο εγελιανισμός του Μαρξ, όπως και της μοντέρνας κοινωνίας, είναι εχθρικός προς τον ρομαντικό «πλάνητα», προς τη ριζοσπαστική ιδέα που ο ρομαντικός flâneur είχε για την ελευθερία, μέσα από τη διεκδίκηση του άεργου της δημιουργικής δραστηριότητας. Και ούτε ασφαλώς θα μπορούσε η μοντερνική κοινωνία να κατανοήσει ότι η υπεράσπιση αυτής της ριζοσπαστικής ιδέας της ελευθερίας δεν αποτελεί άρνηση και ακύρωση της «αληθινής ατομικότητας» και «κοινωνικότητας» του ανθρώπου αλλά, αντιθέτως, την πλέον αυθεντική ανθρώπινη κατάσταση, μέσα στην οποία εδραιώνεται η δημιουργική ατομικότητα και η γνήσια κοινωνικότητα του ανθρώπινου υποκειμένου.
 
Το αντίδοτο της κατάστασης του ανθρώπου να αισθάνεται την ώρα της εργασίας έξω από τον εαυτό του (μια διαπίστωση η οποία ισχύει για το σύνολο της εργασίας και όχι μόνον για την αλλοτριωμένη εργασία – ή, καλύτερα, μια διαπίστωση που δείχνει ότι η εργασία δεν μπορεί παρά να είναι αλλοτριωμένη κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, από την στιγμή που για να δημιουργηθεί η κοινωνία έπρεπε να αφανιστεί η κοινότητα), το αντίδοτο, λοιπόν, αυτής της κατάστασης δεν είναι βέβαια μια ουμανιστική προοπτική της εργασίας ως «ενεργητικής ιδιοκτησίας του ανθρώπου», αλλά η αποδοχή της ανθρώπινης κατάστασης ως ριζοσπαστικής ελευθερίας του «άεργου», του «πλάνητα», του «περιπατητή» ή, ακόμη, του δανδή και του αισθητή, όπως τον ύψωσε σε πρότυπο ανθρώπινης ζωής και βίωσης η μεταρομαντική θέαση του αισθητισμού. Ο Ρομαντισμός προέβαλε έναν επαναστατικό αντιμοντερνισμό μέσα από τις «ώρες αργίας» του. Ο μεταρομαντικός αισθητισμός επανέλαβε τον επαναστατικό αντιμοντερνισμό του Ρομαντισμού και τον προέκτεινε. Μέσα στο «άεργον» της ανθρώπινης ουσίας, ο Ρομαντισμός και ο αισθητισμός αναζήτησαν την αληθινή ατομικότητα και εδραίωσαν την αυθεντική κοινωνικότητα του ανθρώπινου υποκειμένου ως ριζοσπαστικής ελευθερίας του flâneur, όπως τον δημιούργησε η φαντασία του Σαρλ Μπωντλαίρ: «Όταν θα βγείτε το πρωί με την σταθερή πρόθεση να σουλατσάρετε στους μεγάλους δρόμους, γεμίστε τις τσέπες σας με μικρές εφευρέσεις της μιας δεκάρας».
 
Η απραξία του flâneur, έγραφε ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, είναι μια διαμαρτυρία ενάντια σον καταμερισμό της εργασίας. Ο Michael Lowy στο πρόσφατο, εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο του Το Αστέρι του Πρωινού (Letoile du matin) αντιπαραθέτει στον flâneur του 19ου αιώνα την υπερρεαλιστική εκτροπή η οποία κόβει κάθε δεσμό με τις πλέον καθαγιασμένες αρχές της καπιταλιστικής νεωτερικότητας, με τους νόμους της χρησιμοθηρίας και τους πανταχού παρόντες κανόνες της εργαλειακής ορθολογικότητας. 
 
«Σε κάθε περίπτωση», σχολιάζει ο Lowy, «αντίθετα με τον flâneur, ο εκτροπέας-περιπλανητής δεν είναι πλέον έγκλειστος στον φετιχισμό του εμπορεύματος, στην επιτακτικότητα της κατανάλωσης – έστω κι αν προμηθεύεται κάτι από ένα μαγαζάκι ή μπαίνει σ’ ένα μπιστρό. Δεν υπνωτίζεται από τη λάμψη της βιτρίνας, αλλά στρέφει το βλέμμα του αλλού». Αυτή ακριβώς η υπερρεαλιστική εκτροπή της αναζήτησης του πέραν του φετιχισμού του εμπορεύματος και της επιτακτικότητας της κατανάλωσης υπερβαίνει την τελεολογική δραστηριότητα της εργαλειακής ορθολογικότητας και οδηγεί στη βιαιότητα της λετριστικής εξέγερσης – της εξέγετσης που εξαπέλυσε η Internationale Lettriste, του νεαρού Debord και των φίλων του, στις αρχές της δεκαετίας του 1950 – ενάντια στην εργασία, και άρα στην υπεράσπιση του άεργου της ανθρώπινης δημιουργικής δραστηριότητας.
 
Ο Μπένγιαμιν και ο Lowy, ο πρώτος μέσω του ρομαντικού flâneur και ο δεύτερος μέσω της υπερρεαλιστικής εκτροπής, επαναφέρουν τους μαρξικούς όρους προκειμένου να ερμηνεύσουν μια στάση ζωής, η οποία αποκρούει την εργασία ως ιδρυτικό στοιχείο της ατομικότητας και συνεπώς της κοινωνικότητας, και αναζητά την ελευθερία μέσα στο «άεργον». Το μαρξικό οπλοστάσιο παρέχει, άλλωστε, τις αναλυτικές ενοράσεις που επιτρέπουν τη χρησιμοποίησή του προκειμένου να ερμηνευτεί μια τέτοια στάση ζωής κάτω από ις συνθήκες της καπιταλιστικής νεωτερικότητας και του εργαλειακού ορθολογισμού. «Με την πληθώρα των αντικειμένων», αποφαίνεται ο Μαρξ, «μεγαλώνει η σφαίρα των αλλότριων δυνάμεων, στις οποίες υποτάσσεται ο άνθρωπος, και κάθε νέο προϊόν είναι μια νέα δυνατότητα αμοιβαίας εξαπάτησης και αμοιβαίας αρπαγής». Προκύπτει, λοιπόν, ότι η στάση του ρομαντικού «πλάνητα» και του υπερρεαλιστή «εκτροπέα» δεν είναι παρά μια εξέγερση ενάντια στις αλλότριες δυνάμεις που τους καθυποτάσσουν, ενάντια στη δυνατότητα της καπιταλιστικής νεωτερικότητας να εξαπατά και να ληστεύει μέσω της αλλοτριωμένης εργασίας. Αυτό είναι αναμφισβήτητα σωστό, και ο τρόπος ερμηνείας που πηγάζει από αυτήν την αναλυτική συνθήκη είναι κριτικά συνεπής. Ωστόσο, πιστεύω ότι η ριζοσπαστικότητα του οράματος της ελευθερίας τόσο του ρομαντικού πλάνητα όσο και του υπερρεαλιστή «εκτροπέα» ερμηνεύεται μεν, δεν συλλαμβάνεται όμως ως καθολική στάση ζωής, ως αληθινός ιδρυτικός όρος  του ανθρώπινου υποκειμένου.
 
Βέβαια, ο Lowy παρατηρεί σε σχέση με τον υπερρεαλιστή εκτροπέα: «Χωρίς σκοπό και χωρίς ορθολογικότητα... Να, με δυο λόγια, η βαθύτερη σημασία της εκτροπής... Αυτή η εμπειρία της ελευθερίας παράγει ένα είδος μέθης, μιαν έξαρση, μιαν αληθινή κατάσταση χάριτος. Αποκαλύπτει ένα κρυμμένο πρόσωπο της πραγματικότητας – της δικής μας πραγματικότητας. Οι δρόμοι, τα αντικείμενα, οι περαστικοί, ξαφνικά απελευθερώνονται από το στέρεο περίβλημα του λογικού, εμφανίζονται κάτω από ένα διαφορετικό φως, γίνονται ξένα, ανήσυχα, καμιά αστεία». Οι παρατηρήσεις του Lowy, το αποκαλυμμένο κρυμμένο πρόσωπο της πραγματικότητάς μας, η εμπειρία της ελευθερίας χωρίς σκοπό και χωρίς το στέρεο περίβλημα του λογικού, η μέθη και η κατάσταση χάριτος μέσα σ’ αυτή την ελευθερία, μας φέρνουν πλησιέστερα προς τη ριζοσπαστική ελευθερία του «άεργου», την οποία διεκδικεί ως αναφαίρετο δικαίωμα της ύπαρξής του, ως αυθεντική ουσία του, ο πλάνητας και ο εκτροπέας. μας φέρνουν εντέλει πλησιέστερα προς την ελευθερία του «περιπατητή» χωρίς σκοπό και χωρίς λόγο του Σαρλ Μπωντλαίρ: «Όταν θα βγείτε το πρωί με την σταθερή πρόθεση να σουλατσάρετε στους μεγάλους δρόμους, γεμίστε τις τσέπες σας με μικρές εφευρέσεις της μιας δεκάρας – όπως ο επίπεδος πιερότος που κινείται μόνο με μια κλωστή, οι σιδηρουργοί που χτυπούν το αμόνι, ο καβαλάρης και το άλογό του, του οποίου η ουρά είναι σφυρίχτρα...»

Στέφανος Ροζάνης

06 Νοεμβρίου 2012

Τέχνη και Ελευθερία | Μανιφέστα 21

Βίκτορ Σκλόφσκι
(1893-1984)
Με επισκέφθηκαν δυο σπουδαστές των θεατρικών εργαστηρίων: ο Λεβ Λουντς και ο Νικολάι Νικίτιν. Μου είπαν: Πες μας κάτι πάνω στη τέχνη γιατί είμαστε σπουδαστές στο θεατρικό εργαστήρι. Τους απάντησα: Θα σας διηγηθώ κάτι σαν απόσπασμα από Hitopadescha*, δηλαδή μια αφήγηση μέσα στην αφήγηση. Θα είναι ενδιαφέρον ως παράδειγμα Ινδιάνικης ποίησης: φροντίζω για την εκπαίδευσή σας αφού είστε σπουδαστές στο θεατρικό εργαστήρι. Είπαν : Εντάξει.

«Μια φορά κι ένα καιρό, λοιπόν, ζούσε σ’ ένα κράτος, σ’ ένα βασίλειο, ένας αγρότης. Ένα φθινόπωρο λοιπόν, εκεί που θέριζε, αλώνιζε και βλαστημούσε, να’σου κι εμφανίζεται μπροστά του ένα γεροντάκι που του λέει :
 -Γιατί βλαστημάς και βρωμίζεις τον καθαρό αέρα; Δεν σου φτάνει το καλύβι σου να το βρωμίζεις με βλαστήμιες;
      Του λέει λοιπόν ο χωριανός :
     -Και πώς να μη βλαστημάω; Η σοδειά ήτανε άσκημη, ο ΄Αι Νικόλας μας τα’κανε μούσκεμα, έστειλε βροχή όταν χρειαζόμασταν καλοκαιριά και παγωνιά όταν θέλαμε λιακάδα.
      Όμως το γεροντάκι δεν ήταν άλλος απ’ τον Άη Νικόλα αυτοπροσώπως. Θύμωσε λοιπόν και λέει στο χωρικό :
     -Το λοιπόν, αφού δεν σ’αρέσει ο καιρός που σας δίνω, σε αφήνω να τον φτιάξεις εσύ!  Φτιάξε τον καιρό που θέλεις μόνος σου! 

Καταχαρούμενος ο χωριανός βάζει ’μπρος να φτιάξει τον καιρό όπως ήθελε. ΄Οταν όμως το άλλο φθινόπωρο βάλθηκε να θερίζει, είδε πως η σοδειά ήταν άσκημη, σαπισμένη. Να ’τον πάλι ν’ αλωνίζει και να βλαστημάει, να βλαστημάει τόσο δυνατά που τα άλογα στο δρόμο έκαναν να κρυφτούν.  Περνάει τότε πάλι ο Άι Νικόλας και γελάει :
      -Λοιπόν, πως πήγε ο θερισμός;
     Μα ο χωριανός βλαστημούσε, βλαστημούσε τόσο δυνατά που τα σύννεφα στον ουρανό κοκκίνισαν από ντροπή.
      -Σοδειά τη λες ετούτη, Άη Νικόλα;
      -Για το Θεό ανθρωπέ μου, μα πώς τον έφτιαξες τον καιρό σου;
      Ο χωριανός του τα λέει χαρτί και καλαμάρι. Βάζει τα γέλια ο Άγιος :
      -Τον άνεμο δεν τον σκέφτηκες;
     -Τον άνεμο; Γιατί να τον σκεφτώ; Το μόνο που κάνει, είναι να βωλογυρνάει το σπόρο.
     -Ο άνεμος είναι απαραίτητος : δίχως αυτόν δεν πιάνει σπόρο μήτε το στάρι, μήτε η σίκαλη. Δεν φαντάζομαι να ξέχασες και την καταιγίδα;
     -Ε, ναι, την ξέχασα.
     -Κι όμως, χρειάζεται κι αυτή!
      Σκέφτεται λίγο ο χωριανός και λέει :
     -Λοιπόν άκου, καλύτερα να τον φτιάχνεις εσύ τον καιρό.
      Κι ο Άγιος του απαντά :
    -Α! Μα την αλήθεια, έκανες όπως εκείνοι οι άνθρωποι στην Ιταλία, που κατάντησαν ηλίθιοι.
    -Και τι κάνανε οι άνθρωποι στην Ιταλία που καταντήσανε ηλίθιοι; ρωτάει ο χωριανός. 

Ακούστε: μια φορά κι ένα καιρό στην Ιταλία, ή ίσως στην Ιαπωνία, οι άνθρωποι κατάλαβαν (ή πάλι κάποιοι άλλοι τους το είπανε) πως μέρα τη μέρα γίνονταν όλο και πιο ηλίθιοι. Το καλοκαίρι μάλιστα αποβλακώνονταν τρεις φορές γρηγορότερα. Συμβουλεύτηκαν τους γιατρούς, και οι γιατροί ξύσαν και ξαναξύσανε το σοφό κεφάλι τους και το βρήκαν : αυτοί οι Γιαπωνέζοι, ή οι Ιταλοί τελοσπάντων, έτρωγαν ρύζι αναποφλοίωτο κι αυτό που χρειαζόταν το μυαλό για να δουλέψει δεν βρισκόταν στον καρπό του ρυζιού μα στον φλοιό του. Είπαν λοιπόν οι γιατροί : 
     -Το φαγητό δεν πρέπει να το κάνετε εσείς όπως νομίζετε, γιατί δεν μπορείτε να προβλέψετε τα πάντα. Κι αν οι άνθρωποι που αποβλακώθηκαν επειδή δεν έτρωγαν το φλοιό, μοιάζουν με το χωριάτη που ξέχασε τον άνεμο, εκείνος που θέλει όλα να τα προβλέπει μοιάζει με τη σαρανταποδαρούσα του Ινδιάνικου παραμυθιού.
     -Και τι λέει αυτό το παραμύθι; ρώτησαν οι άνθρωποι που γίνονταν ηλίθιοι.

Ακούστε λοιπόν, τους λέει ένας γιατρός. Μια φορά κι ενα καιρό ήταν μια σαρανταποδαρούσα που είχε ακριβώς σαράντα ποδάρια, ή κάτι λιγότερο. Βέβαια έτρεχε πολύ-πολύ γρήγορα και η χελώνα τη ζήλευε. Της λέει λοιπόν η χελώνα: Αχ! Πόσο σοφή είσαι σαρανταποδαρούσα μου! Στ’αλήθεια πώς τα καταφέρνεις, που βρίσκεις τόσο μυαλό ώστε να ξέρεις σε ποιά θέση πρέπει να’ναι τριακοστό ένατο ποδάρι σου όταν προχωράς το πέμπτο;

Προς στιγμή η σαρανταποδαρούσα φούσκωσε απο χαρά και περηφάνεια. ΄Ομως μετά άρχισε να καλοσκέφτεται στα σοβαρά πού στ’αλήθεια βρισκόταν το κάθε της ποδάρι στο κάθε βήμα της. Κι έτσι έφτιαξε το συγκεντρωτισμό, τη γραφειοκρατία με τη χαρτούρα της, και στο τέλος κατάντησε να μη μπορεί να κουνηθεί. Λέει λοιπόν ο γιατρός: 
 
   -Ο Βίκτορ Σκλόφσκι είχε λοιπόν δίκιο όταν έλεγε πως η μεγαλύτερη συμφορά της εποχής μας είναι ότι θέλουν να βάλουν την τέχνη σε κανόνες χωρίς να ξέρουν τι είναι τέχνη. Η μεγάλη συμφορά της Ρώσικης τέχνης είναι οτι την περιφρονούν, όπως οι Ιταλοί ή τελοσπάντων οι Γιαπωνέζοι περιφρονήσαν το φλοιό του ρυζιού. Κι όμως η τέχνη δεν είναι ενα απλό μέσον προπαγάνδας. Είναι σαν τη βιταμίνη, που πρέπει να υπάρχει μέσα στην τροφή εκτός απο τις πρωτεϊνες και τα λίπη, γιατί είναι χρήσιμη για τη ζωή του οργανισμού κι ας μην είναι ούτε πρωτεϊνη ούτε λίπος. Το κακό που βρήκε τη Ρώσικη τέχνη είναι οτι δεν την αφήνουν να πάλλεται οργανικά, όπως η καρδιά μέσα στα στήθια του ανθρώπου. Θέλουν να τη βάλουν σε ωράρια, όπως τα τρένα. 
    -Πολίτες και Σύντροφοι, λέει τότε η σαρανταποδαρούσα, κοιτάξτε με και θα δείτε πού οδηγεί ο υπερβολικός έλεγχος! Σύντροφοι της επανάστασης, συμπολεμιστές, δώστε στην τέχνη την ελευθερία της, όχι επειδή είναι τέχνη αλλά επειδή δεν μπορούμε να βάζουμε εκ των προτέρων σε κανόνες το άγνωστο!” 

Το συμπέρασμα;, με ρώτησαν τότε οι σπουδαστές του θεάτρου.
Είναι η σειρά σας να πείτε κάτι για να κλείσει ο παραδοσιακός κύκλος του Ινδιάνικου παραμυθιού, τους απάντησα.
Χάσαμε το χρόνο μας!, είπαν ο Λεβ Λούντς και ο Νικολάι Νικίτιν, κι έφυγαν.

Είναι πολύ προικισμένοι άνθρωποι : ο ένας έγραψε το θεατρικό έργο ΄Ερχονται οι Πίθηκοι και ο άλλος το διήγημα Ο Σκόλοπας.

(Μετάφραση από τα γαλλικά, Γιάννης Δ. Ιωαννίδης)

Σημ. HS. Για τον Σκλόφσκι έχουμε πει δυο λόγια στην ανάρτησή μας Χίλιες ρέγγες. Ρίξ' τε μια ματιά, έχει τρομερό ενδιαφέρον! Το κείμενο που δημοσιεύουμε εδώ είναι ο δεύτερος Πρόλογος στο βιβλίο Η Κίνηση του Ίππου  (γαλλική έκδοση, Champ Libre, 1973, μετάφραση-σημειώσεις Michel Pétris), μια ανθολογία απο άρθρα και επιφυλλίδες που δημοσίευσε ο Σκλόφσκι στη Ρωσία μεταξύ 1919 και 1921 -από όπου και οι "Χίλιες ρέγγες".


Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

Ετικέτες

1000 ρέγγες (7) 1100 (1) 1789 (2) 1837 (1) 1846 (1) 1848 (1) 1850 (1) 1871 (1) 1900 (2) 1907 (1) 190cm (4) 1917 (12) 1919 (1) 1936 (2) 1939 (1) 1940 (1) 1943 (2) 1944 (1) 1946 (1) 1947 (1) 1950 (2) 1952 (1) 1957 (1) 1965 (3) 1967 (1) 1968 (5) 1969 (1) 1978 (2) 1980 (1) 1983 (1) 2003 (1) 2006 (1) 2008 (9) 2015 (1) Α. Μπορντίγκα/A. Bordiga (1) Α. Σβιατόγκορ/А. Святогор (1) Α.Ι. (7) Α.Κέννυ/A. Kenny (1) Α.Κοντ/A.Comte (1) Α.Ντ.Μονκρετιέν/A.de Montchretien (1) αγάπη (5) Αγγλία (3) Αγία Πετρούπολη (1) Αδάμ Σμιθ/Adam Smith (9) Αθήνα (13) Αιδ. Μπίλι/Rev Billy (1) Άινσταϊν (1) Αισχύλος (1) Άκης Πάνου (1) Ακρόπολη (2) Αλαίν Καγιέ/Alain Caillé (1) Άλαν Τιούρινγκ/Alan Turing (2) Άλασνταιρ Μακιντάιρ/Alasdair MacIntyre (1) Αλβέρτος ο Μέγας (1) Αλέκα Παπαρήγα (1) Αλέξανδρος Κοζέβ/Alexandre Kojève (2) Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1) Αλέξανδρος Σμέμαν/Александр Шмеман (1) Αλέξανδρος Σοκούροφ/Алекса́ндр Соку́ров (1) Αλέξανδρος Τομπάζης (1) Αλέξανδρος Τρόκκι/Alexander Trocchi (1) Αλεξάντερ Μπέρκμαν/Александр Беркман (3) Αλέξης Ασλάνογλου (2) Αλέξης Καλοφωλιάς (1) Αλέξης ντε Τοκβίλ/Alexis deTocqueville (3) αλήθεια (27) Αληthεια (2) Αλκιβιάδης (1) αλλοτρίωση (61) Αλμπέρ Καμύ/Albert Camus (2) Άλμπερτ Σπέερ/Albert Speer (2) Άλμπερτ Φίνεϊ/Albert Finney (1) Αλμπέρτο Καβαλκάντι/Alberto Cavalcanti (2) Άλμπρεχτ Ντύρερ/Albrecht Duhrer (1) Άλντους Χάξλεϊ/Aldus Haxley (1) Αλταμίρα (6) Αλφειός (1) Αναξίμανδρος (1) ανάπτυξη (17) αναρχισμός (11) Ανδρέας Εμπειρίκος (1) Ανδρέας Παπανδρέου (1) ανθρώπινα πιράνχας (33) ανθρωπολογία (3) Άννα Άρεντ/Hannah Arendt (8) Άννα Ιβάνοβνα Μπελιάι/Анна Ивановна Беляй (1) Άννα Κοκκίνου (1) Ανρί Ντεμπριγιώ/Henry Debrillaut (1) Ανρί Λεφέβρ/Henri Lefebre (4) Ανρί Μισώ/Henry Michaux (2) Άνσελμ Γιάπε/Anselm Jappe (1) Άνταμ Κέρτις/Adam Curtis (1) Αντίνοος (1) Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ/Antoine de Saint-Exupéry (1) Αντρέ Κερτέζ/André Kertész (1) Αντρέ Ορλεάν/André Orléan (5) Άντυ Γουώρχολ/Andy Warhol (2) Αντώνης Κουτρουμπής (1) αξία (13) Άρβο Περτ/Arvo Pärt (2) Αργυριάδης-Καλούμενος-Μπάτσης (1) Άρης Αλεξάνδρου (3) Άρης Κωνσταντινίδης (1) Άρης Μπερλής (1) Άρθουρ Λένινγκ/Arthur Lehning (1) Αρθούρος Σοπενχάουερ/Arthur Schopenhauer (3) Αριστοτέλης (14) Άσγκερ Γιόρν/Asger Jorn (22) Άυν Ραντ/Ayn Rand (3) Αφρική (2) Β. Γκ. Ζέμπαλντ/W. G. Sebald (2) Β.Α. Μότσαρτ/W.A/ Mozart (1) Βαγγέλης Αρτέμης (2) Βαλεντίν Βολόσινοφ/Валенти́н Воло́шинов (1) Βάλτερ Μπένγιαμιν/Walter Benjamin (6) Βανς Πάκαρντ/Vance Packard (2) Βασίλης Ηλιακόπουλος (2) Βασίλης Στρατιώτης (1) Βενετιά (1) Βενσάν Ντεκόμπ/Vincent (1) Βενσάν Ντεκόμπ/Vincent Descombes (17) Βέρνερ Χέρτσογκ/Werner Herzog (1) Βερολίνο (3) βία (20) Βιετνάμ (2) Βίκτωρ Μπούλλα/Виктор Буллаa (1) Βίκτωρ Ουγκώ/Victor Hugo (1) Βίκτωρ Σερζ/Ви́ктор Киба́льчич (1) Βίκτωρ Σκλόφκσι/Ви́ктор Шкло́вский (3) Βίκτωρ Φρανκλ/Victor Frankl (2) Βίλεμ Φλούσερ/Vilem Flusser (1) Βίνσεντ Μπράουν/Vincent Browne (1) βιοτεχνολογία (6) Βλαδίμιρος Λένιν/Влади́мир Ле́нин (6) Βλαντίμιρ Μαγιακόφκι/Влади́мир Маяко́вский (2) βοηθήματα μνήμης (11) Γαλλία (8) Γένεσις (1) Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος (4) Γερμανία (9) Γιάννηδες (1) Γιάννης Γρηγοριάδης (9) Γιάννης Ισιδώρου (4) Γιάννης Κάτρης (1) Γιάννης Πεδιώτης (3) Γιάννης Ρίτσος (3) Γιάννης Σκαρίμπας (3) Γιάννης Τσέγκος (1) Γιόζεφ Μπλοχ/Joseph Bloch (1) Γιόζεφ Ντίτζγκεν/Josef Dietzgen (1) γιορτή (18) Γιούργκεν Χάμπερμας/Jurgen Habermas (2) Γιόχαν Γκριμονπρέ/Johan Grimonprez (1) Γιόχαν Χουιζίνγκα/Johan Huizinga (3) Γιώργος Γαϊτάνος (1) Γιώργος Μακρής (1) Γιώργος Νικολαΐδης (1) Γιώργος Σεφέρης (2) Γιώργος Χαντζής (1) Γκ. Κ. Τσέστερτον/G.K. Chesterton (5) Γκ. Ράιλ/G. Ryle (1) Γκαίτε/Goethe (1) Γκέοργκ Ζίμελ/Georg Simmel (4) Γκετζ Άλυ/Götz Aly (1) Γκι Αμπέιγ/Guy Abeille (1) Γκίλμπερτ Ράιλ/Gilbert Ryle (2) Γκιόργκι Λίγκετι/György Ligeti (1) Γκιόργκι Λούκατς/György Lukács (4) Γκουίντο Καβαλκάντι/Guido Cavalcanti (1) Γκυ Ντεμπόρ/Guy Debord (23) Γκύντερ Άντερς/Günther Anders (9) γλώσσα (21) Γουάλας Στήβενς/Wallace Stevens (1) Γουδή (1) Γουίλιαμ Ήγγλετον/William Eggleton (1) Γουίλιαμ Μπάροους/William Burroughs (2) Γουίλιαμ Σαίξπηρ/William Shakespeare (3) Γούντι Άλλεν/Woody Allen (1) Γρηγόρης Βαλτινός (1) Δανία του Βορρά (2) Δανία του Νότου (5) Δελφοί (1) Δέσποινα Ζευκιλή (1) Δημήτρης Δημητριάδης (1) Δημήτρης Καραγιάννης (1) Δημήτρις Βεργέτης (1) δημιουργικότητα (8) Διεθνής (1) δικαιοσύνη (12) δοκιμασίες (3) Δουβλίνο (1) Δραπετσώνα (1) δυσφορία (30) Ε. Άνσκομπ/E. Anscombe (4) Ε. Βιλ/E. Will (1) Έ. Λ. Μάστερς / Ε. L. Masters (1) Ε.Ε. Κάμινγκς/E.E. Cummings (1) Ε.Χ. Γονατάς (1) Έζρα Πάουντ/Ezdra Pound (1) εικονική δημόσια σφαίρα (5) εικονογραφημένα κείμενα (10) εκπομπές (58) Ελβετία (1) Έλεν Κέλλερ/Helen Keller (1) Ελένη Ηλιοπούλου (1) Ελένη Μπέλλου (1) Ελευθερία (42) Ελευθεριακός (1) Ελίας Κανέττι/Elias Canetti (1) Εμίλ Μπενβενίστ/Emile Beneveniste (1) Εμίλ Ντυρκέμ/Emile Durkheim (1) Εμίλ Σιοράν/Emil Cioran (1) Έμιλυ Ντίκινσον/Emily Dickinson (2) Εμμανουήλ Καντ/Emmanuel Kant (2) Εμμανουήλ Λεβινάς/Emmanuel Levinas (3) Εμμανουήλ Μουνιέ/Emmanuel Mounier (1) Έντσο Τραβέρσο/Enzo Traverso (1) εξατομίκευση (46) εξέγερση (10) εξουσία (38) επανάσταση (25) επαναστατικός χαρτοπολτός (4) επιβίωση (5) επιστήμη (23) Έρασμος/Erasmus (1) εργασία (23) Ερίκ Σατί/Eric Satie (1) Έρικ Χομπσμπάουμ/Eric Hobsbaum (1) Έρνεστ Γκέλνερ/Ernest Gellner (1) Ερνστ Γιούνγκερ/Ernst Junger (2) Ερνστ Κασσίρερ/Ernst Cassirer (3) Ερνστ Μπλοχ/Ernst Bloch (1) ΕΡΩΔΙΟΣ (1) ΕΣΗΕΑ (2) ΕΣΣΔ (1) Ετιέν Ντε λα Μποεσί/Etien De la Boetie (1) Ευγένιος Ενρικέζ/Eugène Enriquez (1) Ευγένιος Ζαμιάτιν/Евге́ний Замя́тинn (1) Ευγένιος Ιονέσκο/Eugene Ionesco (1) ευρωπαϊκή προοπτική (49) ευτυχία (11) Ζ.-Ζ. Ρουσσώ/J.-J. Rousseau (1) Ζ.-Π. Βουαγιέ/J.-P. Voyer (5) Ζ.-Π. Ντιτέιγ/J.-P. Duteuil (1) Ζ.-Π. Ντυπουΐ/J.-P. Dupuy (1) Ζ.-Π. Σαρτρ/J.-P. Sartre (2) Ζακ Ελλύλ/Jacques Ellul (29) Ζακ Λακάν/Jacques Lacan (6) Ζακ Μπουβρές/Jacques Bouveresse (2) Ζακ Ντεριντά/Jacques Derrida (2) Ζακ Πρεβέρ/Jacques Prévert (2) Ζακ Σαπίρ/Jacques Sapir (2) Ζαν Ιτάρ/Jean Itard (1) Ζαν Μορώ/Jeanne Moreau (1) Ζαν Μπωντριγιάρ/Jean Baudrillard (1) Ζαν-Λυκ Γκοντάρ/Jean Luc Godard (3) Ζαν-Πιέρ Βερνάν/Jean Pierre Vernant (1) Ζαπατίστας (1) Ζάχα Χαντίντ/Zahā Ḥadīd (1) Ζάχος Παπαζαχαρίου (1) Ζεράρ Νταβί/Gerard Davy (1) Ζερμαίν Γκρηρ/Germaine Greer (1) Ζήσης Κοτιώνης (2) Ζήσης Σαρίκας (5) Ζιλ Ντελέζ/Gilles Deleuze (2) Ζιλ Ντωβέ/Gilles Dauve (1) Ζορ Βον/Zohr Vaughan (1) Ζύγκμουντ Μπάουμαν/Zygmunt Bauman (3) Ζυλ Ντωβέ/Gilles Dauvé (3) ζωή (46) Ζωρζ Μπατάιγ/Georges Bataille (1) ηθική (34) ΗΠΑ (19) Θανάσης Σβώλος (1) Θάτσερ/Thatcher (1) θέαμα/spectacle (14) Θένια Κουτρουμπή (1) Θεολόγος Βοσταντζόγλου (1) Θεός (16) Θεοφάνης Μελάς (2) Θεσσαλονίκη (2) Θήοντορ Ρόζακ/Theodore Roszak (1) θλίψη (12) Θοδωρής Χιώτης (1) Θόδωρος Ζιάκας (1) Θουκυδίδης (2) Ι.Θ. Κακριδής (1) Ίαν Χάκινγκ/Ian Hacking (3) Ιβάν Παβλόφ/Ива́н Па́влов (1) Ιβάν Τουργκένιεφ/Иван Тургенев (1) Ίγγα Κρεστενσεν/Inger Christensen (1) ιδρύματα τέχνης (7) ικέτες και ξένιοι (6) Ιλιάδα (1) Ιράν (1) Ισαάκ Μπ. Σίνγκερ/Isaac B. Singer (1) Ισπανία (1) Ισπαχάν (1) ιστορία (41) ισχύς (22) Ιχάμπ Χασσάν/Ihab Hassan (1) Ιωάννα Τσιβάκου (1) Ιωάννης ο Θεολόγος (1) Ιωσήφ Στάλιν/Ио́сиф Ста́лин (2) Κ.Π. Καβάφης (3) Κ.Σ. Λιούις/C.S. Lewis (4) Κάθλην Ρέιν/Kathleen Raine (1) καλλιτέχνες (24) Καλοκαίρι (8) Κάρελ Φουνκ/Karel Funk (1) Κάρεν Κίλιμνικ/Karen Kilimnik (1) Καρλ Γκέοργκ Μπύχνερ/Karl Georg Büchner (1) Καρλ Κορς/Karl Korsch (3) Καρλ Κράους/Karl Kraus (3) Καρλ Μαρξ/Karl Marx (33) Καρλ Πολάνυι/Karl Polanyi (2) Καρλ Σμιτ/Karl Schmidt (1) Καρλομάγνος (1) Κάρολος Δαρβίνος/Charles Darwin (1) Καρτέσιος/Descartes (7) Καταστασιακή Διεθνής/Internationale Situationniste (9) καταστασιακοί/situationnistes (20) Κατερίνα Αθανασίου (1) Κατερίνα Ηλιοπούλου (8) Κέβιν Κέλι/Kevin Kelly (2) Κεν Λόουτς/Ken Loach (1) Κεν Ρόμπινσον/Ken Robinson (1) Κένεθ Γκέργκεν/Kenneth Gergen (1) κενό (18) κεφαλαιοκρατία (38) Κίνα (1) Κλάους Κάρστενσον/Claus Carstensen (1) Κλερ Οζιάς/Claire Auzias (1) Κλωντ Λεβί-Στρώς/Claude Lévi-Strauss (4) Κομμούνα (1) κομμουνισμός (10) Κόνσταντ/Constant Niewenhuys (1) Κοπεγχάγη (1) Κόρα Ντάιαμοντ/Cora Diamond (1) Κορνήλιος Καστοριάδης (10) Κουρτ Βάιλ/Kurt Weil (1) Κουρτ Σβίττερς/Kurt Schwitters (1) κράτος (14) κρίση (33) Κριστιάν Ντελακαμπάιν/Christiane Delacampaigne (1) Κριστίν Λαγκάρντ/Christine Laguarde (1) Κριστόφ Κισλόφσκι/Krzysztof Kieslowski (1) Κρίστοφερ Λας/Christopher Lasch (4) Κροστάνδη (1) κυριαρχία (13) Κωνσταντίνος Καραμανλής (1) Κωνσταντίνος Ματσούκας (1) Κώστας Βάρναλης (1) Κώστας Δεσποινιάδης (4) Κώστας Κολημένος (1) Κώστας Παπαϊωάννου (7) Κώστας Χριστοδούλου (1) Κωστής Βελόνης (1) Κωστής Παπαγιώργης (2) Λ. Βίττγκενσταϊν/L. Wittgenstein (17) Λα Μετρί/ La Mettrie (1) Λάζαρος Αρσενίου (3) Λάκι Λουτσιάνο/Lucky Luciano (1) Λάμπρος Κωνσταντάρας (1) Λάο Τσε/老子 (1) Λαρς φον Τρίερ/Lars von Trier (1) λενινισμός (6) Λεξικό Κριαρά (1) Λεξικό Liddell-Scott (2) Λέο Στράους/Leo Strauss (1) Λεόν Βαλράς/Léon Walras (2) Λέσχη Φιλελεύθερης Ανάγνωσης (1) Λετονία (1) Λετριστές/Lettristes (1) Λέων Σεστώφ/Лев Шесто́в (2) Λέων Τρότσκι/Лев Тро́цкий (3) Λιούις Μάμφορντ/Lewis Mumford (10) λογική (3) Λογιόλα/Loyola (1) Λόγος (26) λογοτεχνία (25) Λονδίνο (3) Λουί Αραγκόν/Louis Aragon (1) Λουί Μαλ/Louis Mal (1) Λουΐ ντε Σαιν Ζυστ/Louis de Saint Juste (1) Λουί Ντυμόν/Louis Dumont (7) Λουίς Αλτουσέρ/Louis Althusser (1) Λουίς Μπουνιουέλ/Louis Buñuel (3) Λουσιέν Μαλζόν/Lucien Malson (1) Λουσίντα και Ντέιβις Μάτλοκ/L & D Matlock (1) Λυγκέας (2) Λωτρεαμόν/Lautréamont (7) Μ. Γκωσέ/M. Gauchet (1) Μάης '68 (1) Μάικ Κέλυ/Mike Kelley (1) Μάικλ Χάρντ/Michael Hardt (1) Μάκης Μηλάτος (1) Μακιαβέλλι/Machiavelli (4) Μάλκολμ Λόουρι/Malcolm Lowry (1) Μάλκολμ Χ/Malcolm X (1) μανιφέστα (65) Μανόλης Λαμπρίδης (1) Μανώλης Αναγνωστάκης (3) Μαξ Βέμπερ/Max Weber (2) Μαξ Ήστμαν/Max Eastman (1) Μαρακές (1) Μάρθα Γκέλχορν/Martha Gellhorn (1) Μαρί ντε Ενζέλ/Marie de Hennezel (1) Μαρίνα Τσβετάγιεβα/Мари́на Цвета́ева (3) Μάρσαλ Σάλινς/Marshall Sahlins (5) Μαρσέλ Μαριέν/Marcel Mariën (1) Μαρσέλ Μως/Marcel Mauss (1) Μαρσέλ Ντυσάν/Marcel Duchamp (1) Μάρτζορι Πέρλοφ/Marjorie Perloff (1) Μάρτζορι Ρόουλινγκ/Marjorie Rowling (1) Μάρτιν Λούθερ Κινγκ/M.L. King (1) Μάρτιν Μπούμπερ/Martin Buber (1) Μάρτιν Χάιντεγγερ/Martin Heidegger (5) μελαγχολία (5) Μελούνα (1) Μέριλυν (1) Μεσαίωνας (7) Μέση Ανατολή (1) μεταμοντέρνο (10) μεταμορφωτική δύναμη (34) μηδέν (11) μηδενισμός (35) Μηνάς Εμμανουήλ (1) Μίλτος Θεοδοσίου (2) Μίλτος Σαχτούρης (2) Μίλτων Φρίντμαν/Milton Friedmann (1) Μιριέλ Μπαρμπερί/Muriel Barbery (1) Μισέλ Αλιετά/Michel Aglietta (1) Μισέλ Ουελμπέκ/Michel Houellebecq (3) Μισέλ Πικολί/Michel Piccoli (1) Μισέλ Σερ/Michel Serres (1) Μισέλ Τουρνιέ/Michel Tournier (2) Μισέλ Φουκώ/Michel Foucault (12) ΜΙΤ (1) Μίχαελ Λέβι/Michael Loewy (2) Μιχαήλ Θερβάντες/Miguel Cervantes (1) Μιχαήλ Μπακούνιν/Михаил Бакунин (2) Μιχαήλ Μπαχτίν/Михаи́л Бахти́н (1) Μιχαηλάγγελος Αντονιόνι/Michelangelo Antonioni (2) Μιχάλης Πάγκαλος (1) Μόμπυ Ντικ (1) Μόρις Ντρούρι/Maurice Drury (1) μουσική (36) Μουσταφά Καγιάτι/Mustafa Khayati (1) μοφερισμός/mofferism (6) Μπαρούχ Σπινόζα/Baruch Spinoza (1) Μπάρυ Άνσγουωρθ/Barry Unsworth (1) Μπέλα Ταρ/Béla Tarr (1) Μπέρναρντ Μάντεβιλ/Bernard Mandeville (1) Μπέρτολντ Μπρεχτ/Bertold Brecht (3) Μπίφο Μπεράρντι/Bifo Berardi (2) Μπλεζ Πασκάλ/Blaise Pascal (1) Μπομπ Ντύλαν/Bon Dylan (1) Μπρέτον Γουντς (1) Μπριζίτ Μπαρντό/Brigitte Bardot (2) Μύκονος (1) μυστικισμός (1) Μωρίς Μερλώ-Ποντύ/Maurice Merleau-Ponty (2) Ν.Α. Μπερντγιάεφ/ Н/ А. Бердя́ев (1) Ν.Γ. Πεντζίκης (1) Ναζίμ Χικμέτ (1) ναζιστοφασισμός (29) ναρκισσισμός (10) Νασρεντίν Χότζας (1) ναυαγοί (2) Νέα Ζηλανδία (1) Νέα Υόρκη (2) Νεάντερταλ (1) νεοφιλελευθερισμός (12) Νίκος Εγγονόπουλος (3) Νίκος Ζαχαριάδης (2) Νίκος Καρούζος (4) Νίκος Μπελογιάννης (1) Νίκος Σκοπλάκης (1) Νίκος Buccanier Κούρκουλος (7) Νόαμ Τσόμσκι/Noam Chomsky (1) Νόρμπερτ Ελίας/Norbert Elias (1) νους (24) Νούτσιο Όρντινε/Nuccio Ordine (1) Ντ. Ουίγκινς/D. Wiggins (2) Ντ. Χάνκοκ/D. Hancock (1) Ντέιβιντ Λυντς/David Lynch (3) Ντέιβιντ Μπομ/David Bohm (1) Ντέιβιντ Ρικάρντο/David Ricardo (4) Ντέιβιντ Χιούμ/David Hume (4) Ντέσμοντ Μόρις/Desmont Morris (1) Ντμίτρι Πρίγκοφ/Дми́трий При́гов (1) Ντον Ντελίλο/Don Delillo (2) Ντόναλντ Γουίνικοτ/Donald Winnicott (2) Ντονέλα Μήντοους/Donella Meadows (1) Ξενοδοχείο των Ξένων (2) Ξενοφών (3) ξεψάρωμα (3) Ο. Σ. Βίκτορ/H. St Victor (1) Οδύσσεια (2) οικονομία (52) Οκτάβιο Πας/Octavio Paz (2) Όλγα Γερογιαννάκη (1) όλεθρος (29) Όμηρος (1) ομιλίες (13) ΟΟΣΑ (1) Ορφέας Απέργης (2) Όσκαρ Ουάιλντ/Oskar Wilde (2) Ουίσταν Ώντεν/Wystan Auden (3) Ουόλτ Ουΐτμαν/Walt Whitman (1) Π.Α.Ρενουάρ/P.A.Renoir (1) Π.Μ.Σ. Χάκερ/P.M.S. Hacker (6) παιδεία (7) παιχνίδι (7) Παναγιώτης Κονδύλης (10) Παπάγος (1) παπαρολογία (7) παράδοση (4) παραμύθιασμα (2) Παρίσι (1) Πάρνηθα (1) Πασκάλ Ενζέλ/Pascal Engel (1) Πάσχος Μανδραβέλης (3) Πέδρο Ματέο/Pedro Mateo (1) Πέπη Ρηγοπούλου (1) περιπέτεια (3) Πέτρος Αρτάνης (1) Πέτρος Κορνήλιος/Pierre Corneille (1) Πέτρος Παπαθανασίου (1) Πήτερ Γκητς/P.T. Geach (2) Πήτερ Κρηφτ/Peter Kreeft (1) Πήτερ Μπρουκ/Peter Brook (1) Πήτερ Ουίντς/Peter Winch (2) Πήτερ Ουότκινς/Peter Watkins (1) Πιέρ Μανάν/Pierre Manent (1) Πιέρ Μπουρντιέ/Pierre Bourdieu (1) Πιέρ-Ζοζέφ Προυντόν/Pierre-Joseph Proudhon (1) Πλαστήρας (2) Πλάτωνας (4) πλουραλισμός (1) ποίηση (68) πολεμικά κείμενα (11) πόλεμος (26) πόλη (25) πολιτική (49) Ποτάμι (1) προαίρεση (1) προεκλογικά μηνύματα (9) προλεταριάτο (47) Προμηθέας (1) προπαγάνδα (57) Πωλ Βιριλιό/Paul Virilio (1) Πωλ Βαλερύ/Paul Valery (1) Πωλ Ζοριόν/Paul Jorion (1) Πωλ Ζωγραφάκης (1) Πωλ Λαφάργκ/Paul Lafargue (2) Πωλ Ρικέρ/Paul Ricoeur (2) Ρ. ΜακΝαμάρα/R. MacNamara (3) Ραούλ Βανεγκέμ/Raoul Vaneigem (6) Ραούλ Σουρίτα/Raul Zurita (1) Ρας Ρίις/Rush Rhees (1) Ράσελ Τζάκομπι/Russel Jacobi (3) Ρέι Μπράντμπερι/Ray Bradbury (1) Ρέιμοντ Κάρβερ/Raymond Carver (1) Ρενέ Ζιράρ/René Girard (10) Ρενέ Κλερ/ René Clair (1) Ρισελιέ/Richelieu (1) Ρίτα Γκαβέρα (1) Ρίτσαρντ Κόμπντεν/Richard Cobden (1) Ρίτσαρντ Μοράν/Richard Moran (1) Ρίτσαρντ Ρόρτι/Richard Rorty (7) Ροβεσπιέρος (1) Ρόζα Λούξεμπουργκ/Rosa Luxembourg (3) Ρόζενταλ-Γιούντιν (1) ρομαντισμός (4) Ρομπέρ Αντέλμ/Robert Antelme (1) Ρόμπερτ Οπενχάϊμερ/Robert Oppenheimer (1) Ρόμπερτ Ρέντφορντ/Robert Redford (1) Ρόμπερτ Φρανκ/Robert Frank (1) Ρόμπερτ Χας/Robert Hass (2) Ρομπέρτο Χουαρόθ/Roberto Juarroz (1) Ρουμανία (1) Ρωσία (3) Σ. Μπενβενούτο/S. Benvenuto (1) Σ. Πιρόν/S. Piron (1) Σαίξπηρ/Shakespeare (1) Σαν Φρανσίσκο (1) σαπουνόφουσκες (10) Σαρλ Μπωντλέρ/Charles Baudeilaire (1) Σαρλ Μπωντλέρ/Charles Baudeilaire (1) Σαρλ Πεγκί/Charles Péguy (1) Σαρλ Φουριέ/Charles Fourier (1) Σβετλάνα Αλεξίεβιτς/Светлана Алексиевич (1) Σέρεν Κίρκεγκωρ/Søren Kierkegaard (5) Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλου (1) Σέσιλ ντε Μιλ/Cecil DeMille (1) σθένος (4) Σιμόν Βέιλ/Simone Weil (6) Σιμόν Λέις/Simon Leys (1) σινεμά (44) Σίνεντ Ο'Κόνορ/Sinead O'Connor (1) Σίντνεϊ Λιουμέτ/Sidney Lumet (1) Σίσυφος (1) σκεπτικισμός (6) Σκιπίων ο Αφρικανός (1) σκουπιδοντενεκέδες (1) Σλαβόι Ζίζεκ/Slavoj Žižek (4) Σόνια (1) σοσιαλδημοκρατία (7) Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα (1) Σουηδία (3) Σουν Τζου/ 孫子 (1) σουρεαλισμός (7) σοφία (6) Σπύρος Κυριαζόπουλος (7) σταλινισμός (14) Σταμάτης Γονίδης (1) Σταμάτης Πολενάκης (1) Στάνλεϊ Κάβελ/Stanley Cavell (2) Στάνλεϊ Κιούμπρικ/Stanley Kubrick (1) Στάντις Λώουντερ/Standish Lawder (2) Στέλιος Κούλογλου (1) Στέλιος Ράμφος (1) Στεφάν Λαβινιότ/Stéphane Lavignotte (1) Στέφανος Λουπάσκο/Stephan Lupasco (4) Στέφανoς Ροζάνης (8) Στήβεν Πίνκερ/Steven Pinker (2) στρατόπεδα εργασίας (10) στρατόπερα αναψυχής (1) Σύλβια Πλαθ/Sylvia Plath (1) Σύλλογος Υπαλλήλων Βιβλίου-Χάρτου (3) Σύνταγμα (1) σχετικισμός (2) Σωκράτης (4) σώμα (3) Τ.Κ.Παπατσώνης (2) Τ.Σ. Έλλιοτ/T.S. Elliot (3) Τάκης Μίχας (2) Ταλίν (1) Τάλκοτ Πάρσονς/Talcott Parsons (1) Τάσος Λάγγης (2) Τέοντορ Αντόρνο/Theodor Adorno (1) τέχνη (71) τεχνικό σύστημα (40) τεχνοκρατία (28) τεχνολογικός μεσσιανισμός (41) τεχνοσάχλα (16) Τζ. Μπένθαμ/J. Bentham (1) Τζ. Ρ. Σάουλ/J. R. Saul (8) Τζ. Σενμπάουμσφελντ/G. Schönbaumsfeld (1) Τζ. Στ. Μιλλ/J. St. Mill (1) Τζ.Ρ.Ρ. Τόλκιν/J.R.R. Tolkien (1) Τζακ Α. Γκόλντστοουν/Jack A. Goldstone (1) Τζέημς Μπάλντουιν/James Baldwin (1) Τζέφρεϊ Χερφ/Jeffrey Herf (1) Τζον Γκρέι/John Gray (1) Τζον Κ. Γκαλμπρέιθ/John K. Galbraith (1) Τζον Λοκ/John Locke (3) Τζον Μ. Κούτσι/John M. Coetzee (2) Τζον Ρωλς/John Rawls (2) Τζον Σερλ/John Searle (6) Τζον Στάινμπεκ/John Steinbeck (1) Τζον Φ. Κέννεντυ/John F. Kennedy (3) Τζον Φόουλς/John Fowles (1) Τζον Χιούστον/John Houston (1) Τζον Ώστιν/John Austin (1) Τζορτζ Όργουελ/George Orwell (4) Τζορτζ Στάινερ/George Steiner (2) Τζόρτζιο Αγκάμπεν/Giorgio Agamben (4) Τζουζέπε Πίνοτ-Γκαλίτσιο/Giuseppe Pinot-Gallizio (1) Τζούλια Κρίστεβα/Julia Cristeva (1) Τομά Λεπετιέ/Thomas Lepeltier (1) Τομάς Ιμπάνιεθ/Tomás Ibáñez (1) Τόμας Πίντσον/ Thomas Pynchon (1) Τόμας Ρηντ/Thomas Reid (2) Τόμας Χομπς/Thomas Hobbes (4) Τόνι Νέγκρι/Toni Negri (2) Τόνι Σουάρτζ/Tony Schwartz (1) τραγωδία (10) Τρανσχιουμανισμός (1) Τριλεκτική (11) Τριστάν Τζαρά/Tristan Tzara (1) Τρόικα (21) Τσαρλς Ντέιβενπορτ/Charles Davenport (1) Τσαρλς Ράιτ Μιλλς/Charles Wright Mills (1) Τσαρλς Σ. Περς/Charles S. Peirce (1) Τσαρλς Τέιλορ/Charles Taylor (1) Τσαρλς Φορτ/Charles Fort (1) τυραννία (14) Υβ Λε Μανάκ/Yves Le Manach (9) Υβ Μισώ/Yves Michaud (1) υλισμός (13) υπαρξισμός (3) υποκείμενο (29) υπομονή (2) Φ. Ε. Ρεϊνάλ/F. E. Reynal (1) Φ. Σελίν/. Céline (1) Φ.Ντ. Πητ/F.D.Peat (1) Φαινομενολογία (1) Φελίξ Γκουαταρί/Félix Guattari (1) Φερνάντο Αρρραμπάλ/Fernando Arrabal (1) Φερνάντο Πεσσόα/Fernando Pessoa (2) Φθινόπωρο (1) Φίγκαρο (1) Φίλιπ Λάρκιν/Philip Larkin (1) Φιλοσοφία (77) Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι/Фёдор Достоевский (5) Φλαν Ο' Μπράϊαν/Flann O' Brien (1) Φουκουσίμα (3) Φρ. Ένγκελς/Fr. Engels (7) Φρ. Νίτσε/Fr. Nietsche (11) Φρ. Σιμιάν/Fr. Simiand (1) Φρ. Φουρκέ/Fr. Fourquet (1) Φράνσις Μπέικον/Francis Bacon (1) Φρανσουά Γκρουά/François Grua (1) Φρανσουά Καραντέκ/François Caradec (1) Φρανσουά Λυοτάρ/François Lyotard (1) Φρανσουά Φουρκέ/François Fourquet (1) Φραντς Κάφκα/Frantz Kafka (2) Φρέντερικ Τέιλορ/Frederick Taylor (1) Φρέντερικ Τζέιμσον/Frederick Jameson (1) Φρήντριχ Γιάκομπι/Friedrich Jacobi (1) Φρήντριχ Έμπερτ/Fredrich Ebert (1) Φρήντριχ Μουρνάου/Friedrich Murnau (1) Φρήντριχ Χάγιεκ/Friedriech Hayek (2) Φριτς Λάιστ/Fritz Leist (1) φρμκ (13) Φρόιντ/Freud (5) Φώτης Τερζάκης (1) Χ. Λ. Μπόρχες/J. L. Borges (2) Χ. Μ. Εντσενσμπέργκερ/H. M. Enzensberger (1) Χάιμε Σεμπρούν/Jaime Semprun (1) χαρά (5) Χάρβαρντ (1) Χάρης Βλαβιανός (1) Χάρι Χόλε (1) Χάρυ Γκουγκενχάιμ/Harry Guggenheim (1) Χάρυ Φράνκφουρτ/Harry Frankfurt (1) Χέγκελ/Hegel (12) Χέερτ Μακ/Geert Mak (3) Χένρικ Ίψεν/H. Ibsen (1) Χέρμαν Μέλβιλ/Herman Melville (1) Χέρμπερτ Μαρκούζε/Herbert Marcuse (2) Χιλή (1) Χίλντε ντε Μπράιν/Hilde de Bruijn (1) χιούμορ (29) Χιροσίμα (4) Χλόη Κολλύρη (1) Χουάλ Βίβες/Juan Vives (1) χρήμα (14) χρήμα και μαγεία (21) Χρήστος Βακαλόπουλος (1) Χριστός (3) χρόνος (10) ψυχή (12) ωφελιμισμός (13) A.I. (6) Ange S. Vlachos (1) Bar Beduin (1) Beatnics (1) beton7 (12) BHL (2) Biennale (2) Bloomberg (1) Bob Dylan (1) Bob Marley (1) Bodies (3) Bruce Springsteen (1) Cinemarian (3) CNN (1) dada (2) dangerfew (77) David Bowie (1) DAVOS (2) Descombes (1) DOCUMENTA (1) Einsatzgruppe D (1) EMAF (1) Frank Zappa (3) Gaston Bachelard/Γκαστόν Μπασλάρ (1) Happyfew (5) HighSpeedAcces (1) Hippies (1) Hollowsky (163) Iggy Pop (1) Il Consigliere (3) intothepill (2) izi (231) Janitoring (1) Jazz (2) Jeffrey Lee Pierce (1) Jimmy Cliff (1) Joe Strummer (1) Johnny Cash (2) Keith Richards (1) La Tribune (1) Malaguena (1) Mark Twain (1) Miles Davis (2) Monty Python (1) Muppet Show (1) nem68 (1) Nick Cave (1) Nosotros (1) psonia (4) RadioBubble (61) Renty (3) Ringo Star (1) RSA (1) Salon De Vortex (5) Scott Asheton (1) Serajevomag (1) sexbox (2) socialmedia (2) Tales from the Crypt (1) TESTS! (6) TwixtLab (1) UNICEF (1) urban hacking (13) Wall Street Journal (1) wobblies (2) Zακ Μπουβρές/Jacques Bouveresse (1) Zabriskie Point (1) zi (1) Zoviets (1)