Πιστεύετε (ή θεωρείτε, αν το πιστεύετε δεν σας αρέσει) πως η ελευθερία είναι:
1) άρση περιορισμών ("να πραγματώσω μια δυνατότητα που μου δίνεται")
ή
2) θέση ενός ηθικού διλήμματος ("να πραγματώσω μια δυνατότητα που μου δίνεται ή να μην την πραγματώσω;")
38 σχόλια:
Αν το βρω, τι κερδίζω;
@ Άντα (Π;...),
μα δεν το έχεις καταλάβει; Θα κερδίσεις την ελευθερία σου!
Λοιπόν; Τι διάλεξες;
Γιατί το θέτεις σαν 'ή α ή β'; Εγώ το β το βλέπω σαν μια υποπερίπτωση του α.
Ετυμολογία (από Λεξ. Μπαμπινιώτη):
από ινδοευρ. ρίζα *leudh- (-λευθ-), που σήμαινε "αυξάνω, αναπτύσσομαι". Απαντά ήδη στα μυκηναϊκά (e-reu-te-ro ελεύθερος, e-reu-te-ro-se = ηλευθέρωσε) και στον Όμηρο. Ετυμολογικά συνδέεται περισσότερο προς λέξεις που σε άλλες Ι.Ε. γλώσσες δηλώνουν το 'λαό' (πρ. γερμ. Leut-e, ρωσ. ljud-i), παρά με το ελεύσομαι.
Δεν μας εξηγεί όμως τι είναι αυτό το ε- στην αρχή, ούτε τι είναι το -ερ- στη μέση. Άρα, δεν με βοηθάει και πολύ.
@Costas N. Kouremenos
Το θέμα δεν είναι το τι νομίζει ο Μπαμπινιώτης ότι είναι ελευθερία αλλά το τι σημαίνει για σένα ( όχι προσωπικά αλλά γενικώς) η λέξη ελευθερία.
Εκτός αν γενικώς αισθάνεσαι αυτό που σου λένε ότι πρέπει να αισθάνεσαι (όχι εσύ αλλά γενικώς).
Για μένα είναι απίστευτη η ιστορία να περιμένω (δηλαδή να περιμένει κάποιος) από τον Μπαμπινιώτη να με (τον) διαφωτίσει για την σημασία της λέξης ελευθερία. Απίστευτη...
Απαντώντας και στο αρχικό ερώτημα, θεωρώ ότι η ελευθερία είναι μια αίσθηση και όχι αποτέλεσμα διανοητικής επεξεργασίας (δεδομένου ότι η θέση διλήμματος απαιτεί διανοητική επεξεργασία για την επίλυσή του). Επομένως θεωρώ ότι ποιο πολύ ταιριάζει το α' ενώ αποκλείεται το β'.
το 2ο
Αν αναλογιστούμε ότι το (α) κάλλιστα θα μπορούσε, ανάμεσα σε άλλα, να σημαίνει και: να εξορίσω/φυλακίσω/εξολοθρεύσω όλους τους Εβραίους (ή τους Ρομά, ή τους κομμουνιστές, ή τους εξτρεμιστές που δεν αποδέχονται τους κανόνες του παιχνιδιού της σύγχρονης "δημοκρατίας", ή...) επειδή ακριβώς μπορώ να το κάνω, καθώς έτσι πραγματώνω μια δυνατότητά μου, τότε απομένει το (β) για να μου διασφαλίσει την ελευθερία επιλογής να πράξω (το καλό ή το κακό) ή όχι.
Προσωπικά, έχω εδώ και καιρό επιλέξει το (β).
@ Κώστα,
δεν είναι το β' υποπερίπτωση του α' διότι το α' πάει να πει, πως άπαξ και μου δίνεται μια δυνατότητα, θα την πραγματώσω - ενώ το β' πάει να πει πως θα το εξετάσω το πράγμα κι ότι μπορώ και να αρνηθώ να την πραγματώσω.
@ Αloga,
μια ερώτηση για να καταλάβω: όταν διαχωρίζεις την "αίσθηση" από τη "διανοητική επεξεργασία", τι κερδίζεις; σε τι σε βοηθάει αυτό;
@ Βασίλη,
κι εγώ το ίδιο...
@hollowsky
Εμένα δεν με βοηθάει σε τίποτα. Απλώς εγώ θέλω να βοηθήσω να γίνουν κατανοητά κάποια πράγματα. (Προφανώς δεν εννοούσες σε τι με βοηθάει αλλά σε τι βοηθάει γενικώς) Όθεν:
Η διανοητικη επεξεργασία γίνεται από το λογιστικό μέρος του εγκεφάλου και βασίζεται στην βάση δεδομένων την οποία έχει ο κάθε άνθρωπος και η οποία σχεδόν εξ ολοκλήρου έχει τοποθετηθεί μέσα του μέσω της κουλτούρας του και της εν γένει εκπαίδευσής του.
Αν κάποιος προσεγγίζει την ελευθερία με αυτόν τον τρόπο, αυτό που γνωρίζει για την ελευθερία, είναι αυτό που του είπαν στο σχολείο στις εθνικές γιορτές, αυτό που άκουσε από την μαμά και τον μπαμπά ή αυτό που διάβασε στον κάθε Μπαμπινιώτη.
Για μένα όμως η ελευθερία δεν είναι κάτι που αποφασίζεις ή συμπεραίνεις ότι είναι αλλά κάτι το οποίο το αισθάνεσαι μέσα σου, πέρα από σκέψεις και αναλύσεις όταν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες. Όταν γενικώς κάτι, πέρα από σκέψεις, σε εμποδίζει είτε σωματικά είτε ψυχολογικά είτε κάπως αλλιώς, να κινηθείς ή γενικότερα να εκφραστείς .
Και φυσικά δεν αισθάνεσαι κάτι ως αποτέλεσμα διανοητικής επξεργασίας.
Ενδιαφέροντα αλλά και πολύπλοκα τα θέματα που θίγεται και μου αρέσει.
Στην δική μου την συνείδηση έχει εμπεδωθεί η άποψη της υλιστικής φιλοσοφίας, θιασώτης της οποίας είμαι, ότι "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ είναι η γνώση της αναγκαιότητας".( ΕΝΓΚΕΛΣ)
Ελεύθερος γίνεται ο άνθρωπος όταν απελευθερώνεται από την άγνοια.Όταν γνωρίζει τους νόμους της φύσης και της κοινωνίας και με βάση τις γνώσεις προσπαθεί να τις αλλάξει προς όφελός του και προς όφελος της κοινωνίας στην οποία ζει.
Η ελευθερία συνίσταται στην ικανότητα του ανθρώπου να παίρνει αποφάσεις, έχοντας επίγνωση του προβλήματος.
@ Aloga,
καταλαβαίνω τι θες να πεις. Ούτε κι εγώ υποστηρίζω ότι η διανοητική επεξεργασία άποτελεί τον καλό κι αξιόπιστο οδηγό, όμως νομίζω πως από την πλευρά σου εμπιστεύεσαι υπερβολικά το "αίσθημα" - λες και δεν μπορούμε μια χαρά να έχουμε "παραισθήσεις" και "ψευδαισθήσεις" (να, τις προάλλες ένιωθα, λόγω ίωσης, σαν να είχα 39 πυρετό αλλά δεν είχα...). Ούτε το ά-λογο αίσθημα αποτελεί λοιπόν αξιόπιστο φίλο, ούτε βέβαια και η αν-αίσθητη σκέψη.
@ Black Bedlam,
χμμμ ... απ' όσο ξέρω, αυτό τον "υλιστικό" (;) ορισμό της ελευθερίας (= συνείδηση της αναγκαιότητας) ο Ένγκελς τον δανείστηκε από τον "αντικειμενικό ιδεαλιστή" Χέγγελ, που το είχε διαβάσει στον Σπινόζα. Για μένα τον φτωχό, η "γνώση της αναγκαιότητας" είναι απλώς αυτό που λέει: γνώση της αναγκαιότητας. Δεν είναι ελευθερία.
...κι αν είναι η άρνηση της αναγκαιότητας;
...κι αν η αναγκαιότητα είναι άρνηση;
Μα.. το β φυσικά.
Είμαι κατασκευασμένη με έναν συγκεκριμένο τρόπο.
Ο οργανισμός μου λειτουργεί με έναν συγκεκριμένο τρόπο.
Η φύση λειτουργεί με τον δικό της συγκεκριμένο τρόπο.
Όλα λειτουργούν με έναν συγκεκριμένο τρόπο.
Το μόνο που υπάρχει είναι κανόνες, κανόνες, κανόνες.
Η Γη γυρίζει σύμφωνα με μια φορά.
Άμα θέλω να γυρίζει με αντίστροφη φορά τότε όσο κι αν εναντιώνομαι δεν πρόκειται να καταφέρω τίποτα.
Άρα, το μόνο που έχω να κάνω είναι να προσαρμοστώ όσο το δυνατόν πιο αυθεντικά, πιο ελεύθερα, μέσα σε όλους αυτούς τους κανόνες που διέπουν την ύπαρξή μου και τη ζωή μου.
Τώρα έριξα μια ματιά και στα προηγούμενα σχόλια. Η γνώση της αναγκαιότητας σου αφήνει το περιθώριο να επιλέξεις εάν θα ακολουθήσεις την αναγκαιότητα ή αν θα την πολεμήσεις. Έχω την ελευθερία να επιθυμώ και να προσπαθώ να γυρίζει η Γη με την αντίθετη φορά. Η επιλογή για "εναντίωση στην φορά περιστροφής της Γης" περιέχει μέσα της μικρότερο ποσοστό ελευθερίας από την επιλογή της "συγκατάθεσής μου με τη φορά περιστροφής της Γης και ακολούθως έκφραση της ελευθερίας μου σε άλλους τομείς παίρνοντας ως δεδομένο τον περιορισμό της φοράς της Γης".
Απλοϊκές, βιαστικές, αθώες και παιδικές σκέψεις μιας μικρής.
@hollowsky
Για να καταλάβεις ακριβώς τι εννοώ πρέπει να ξέρεις ...."κινέζικα"
Θα πω μόνο λίγα ακόμη.
1. Δεν μίλησα εγώ για αισθήματα αλλά για αίσθηση.
Υπάρχει διαφορά.
Προς το παρόν σε αφήνω να τη διερευνήσεις μόνος σου.
2.Στην προσέγγισή μου πλησιάζει κάπως η Black Bedlam όταν λέει:
..." Ελεύθερος γίνεται ο άνθρωπος όταν απελευθερώνεται από την άγνοια.Όταν γνωρίζει τους νόμους της φύσης και της κοινωνίας και με βάση τις γνώσεις προσπαθεί να τις αλλάξει προς όφελός του και προς όφελος της κοινωνίας στην οποία ζει. "
Όμως δεν απελευθερώνεσαι από την άγνοια με πληροφορίες και διανοητικές επεξεργασίες αλλά με γνήσια απευθείας προσέγγιση της ζωής. Χωρίς διανοητικά φίλτρα.
Τότε μπορείς να γνωρίσεις τους νόμους της φύσης κλπ και όχι όταν τους ανακαλύψουν και σε πληροφορήσουν γι αυτούς οι "επιστήμονες".
Βέβαια εν προκειμένω το θέμα είναι τι είναι η ελευθερία και όχι πώς χειρίζονται την ελευθερία οι γνήσια ελεύθεροι και όχι βέβαια όσοι σκέφτονται ή φαντάζονται ότι είναι ελεύθεροι.
3. Αλλά ας έρθουμε και στο άλλο που θέτει η Black Bedlam.
Πώς καταλαβαίνει (ή καταλαβαίνεις) την λέξη γνώση, στην φράση: "..."ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ είναι η γνώση της αναγκαιότητας..." Διανοητικά;
Θέλω να πω (με άλλα λόγια) ότι η ελευθερία είναι μια βιωματική κατάσταση και για να την καταλάβεις (γνωρίσεις πραγματικά)πρέπει να έχεις βιώσει για παράδειγμα την έλλειψή της.... μπλα μπλα μπλα μπλαμπλά μπλαμπλά...
Θέλω ακόμη να προσθέσω ότι θα ήθελα πολύ να πω κάτι για την προσέγγιση της Γεωργίας. Όμως αντιλαμβάνομαι ότι δεν μπορώ να το κάνω με γραπτό λόγο γιατί θέλει πολύ συζήτηση.
Ίσως κάποτε, γίνει αυτή η συζήτηση, πίνωντας καφέ σε κανα καφενείο (ή βιβλιοπωλείο ας πούμε.) occasione data.
@ aloga. Αν ποτέ γίνει αυτή η συζήτηση, η Γεωργία θα ήθελε πολύ να ακούσει κι αυτή.
Η γνώση της αναγκαιότητας προϋποθέτει την αναγκαιότητα της γνώσης. Πρόκειται για κλασσικό φαύλο κύκλο για λογικό σφάλμα και σόφισμα και αυτό που είπε ο hollowsky ισχύει. Δηλαδή η γνώση της αναγκαιότητας είναι η γνώση της αναγκαιότητας ,συνεπώς η φράση δεν λέει τίποτα, χρησιμεύει ως ευκολομνημόνευτο τσιτάτο εντυπωσιασμού. Για ξανακούστε το, πείτε το και φωναχτά απ'έξω σας, λανσάρετε το σε κάνα καφενείο της γειτονιάς και θα δείτε. Όλοι θα μείνουν άναυδοι, όλοι θα πούν "Τι είπε ο άνθρωπος!" ενώ αν πείτε, "Ο "νόμος της αιτιότητας" δεν είναι νόμος αλλά μορφή ενός νόμου" μάλλον θα σας επιτεθούν γιατί θα νομίσουν ότι τους βρίζετε.
Η αν δηλώσετε ότι "Τα γεγονότα του μέλλοντος δεν μπορούμε να τα συμπεράνουμε από τα γεγονότα του παρόντος", και πως η "Πίστη στην αιτιακή πλοκή είναι μια δεισιδαιμονία" τότε πια δύσκολα θα βγείτε από κει μέσα.
Η Ελευθερία προσδιορίζεται σε σχέση με τη θέση ενός ηθικού διλήμματος. Μόνο εάν (αυθαίρετα)θεωρήσουμε πως οι "αναγκαιότητες" προσδιορίζονται απαντώντας σε ηθικά διλήμματα η φράση του Ενγκελς ισχύει, αν θεωρήσουμε ότι αναγκαιότητα είναι αναγκαιότητα -πχ. κάποια στιγμή πρέπει να κάνω κακά, το γνωρίζω άρα είμαι ελεύθερος/δεν το γνωρίζω κάποια κρίσιμη στιγμή θα έχω σοβαρά προβλήματα κίνησης και συναναστροφής-τότε είναι σόφισμα.
Να ξεκαθαρίσω ότι
τάσσομαι υπέρ του πλανόδιου φιλόσοφου, του σοφιστή, του απατεώνα, του τσαρλατάνου της πολεμικής, του όποιου παιγνιώδους τέλος πάντων.
Για αυτό με απασχολεί ο Μαρξ ο Νίτσε ο Παπαιωάννου, ο Καστοριάδης, ο Κονδύλης, και διάφοροι άλλοι πολεμοχαρείς παιχνιδιάρηδες και όχι η Φουτ, η Ανσκομπ, η Μαρθα Νασμπάουμ ή η Ροζαλντιν Χερστχαουζ κι η Ρουθ Μαρκους κι ο κάθε συστηματικός αναλυτικός.
Τάσσομαι ως "Τάσος"
Λοιπόν,
επειδή έχω την καχυποψία, εξ ιδίων κρίνων, ότι υποτιμούμε την πραγματικότητα των νοητικών και αισθησικών παρα-νοήσεων και παρ-αισθήσεων, ότι παραγνωρίζουμε τη δύναμη του συμφέροντος, και επίσης ότι κάποιες φορές φτιάχνουμε θεωρίες που θα μας βολέψουν ώστε να είμαστε ... και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ, που λέγανε παλιά (ειδικά οι επιστημονίζουσες θεωρίες που τα ρίχνουν όλα στα "φυσικά" δεδομένα, είναι μανούλες σε αυτό), λέω:
Και πείτε λοιπόν ότι έχουμε μαζέψει όλες τις απαραίτητες γνώσεις, κι έχουμε μια χαρά οξυμένη αίσθηση, κι όλα μια χαρά, κι έρχεται η ρημάδα η στιγμή που μπορούμε (έχουμε τη δυνατότητα) να πούμε ψέμματα χωρίς να υπάρχει κίνδυνος να μας ξεμπροστιάσουν κι είναι μάλιστα και βολικό για τη διατήρηση κάποιων ισορροπιών ...
.. τι κάνουμε τότε ως ελεύθερα όντα ω αδέρφια;
Κοντολογίς: Γιατί να πω την αλήθεια όταν με συμφέρει να πω ψέμματα;
Λόγω του ενδιαφέροντός της και των δυνατών σχολίων σας, συνεχίζω αυτή την κουβέντα σε νέο post.
OK?
@aloga (σχόλιο αρ. 5),
Επί της ουσίας απάντησα ("Εγώ το β το βλέπω σαν μια υποπερίπτωση του α"), αλλά φαίνεται όταν διαβάζεις πηδάς αράδες. Όσο για το ότι θεωρείς (όχι εσύ αλλά γενικώς) το στοχασμό για τη σχέση ετυμολογίας-περιεχομένου, σημαίνοντος-σημαινομένου, "απίστευτη ιστορία", ε, δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Άλλωστε, όλα είναι "μια αίσθηση και όχι αποτέλεσμα διανοητικής επεξεργασίας" (σχόλιο αρ. 6), οπότε ο καθένας είναι...ελεύθερος να το προσεγγίζει όπως θέλει.
@hollowsky (σχόλιο αρ. 9),
Το α, δηλ. ότι "[δεν υπόκειμαι σε περιορισμούς] να πραγματώσω μια δυνατότητα που μου δίνεται" δεν σημαίνει ότι την πραγματώνω κιόλας. Εκεί εισέρχεται το δέον, δηλαδή το β. Ίσως να μην καταλαβαίνω, ή ίσως η διατύπωση του α να είναι ασαφής.
@ Κώστα,
δεν μου φαίνεται ασαφής η διατύπωση του α, "άρση περιορισμών (να πραγματώσω μια δυνατότητα που μου δίνεται)" - δεν λέει "να πραγματώσω ή να μην πραγματώσω", λέει σκέτα "να πραγματώσω".
frrrrrr, κίτρινη κάρτα στο χολοσκαι.
"Να πραγματώσω μια δυνατότητα που μου δίνεται" πραγματώσω - δυνατότητα - δίνεται, έχει σαφές συμφραζόμενο της επιλογής.
Άλλη μια και βγαίνεις από το παιχνίδι
Ρε δεν καταπίνεις τη σφυρίχτρα σου παλιοκόρακα, που θα με πεις εμένανε στημένο, εσύ ο καραπουλημένος!
@Γεωργία
Μα με την Γεωργία θα γίνει η συζήτηση.
Και για να πραγματοποιηθεί αυτό, φυσικά και θα πρέπει να είναι παρούσα.
@aloga.
Ευχαρίστως.
Ελευθερία είναι το α. (υπό όρους)όταν του αφαιρώ όλους τους περιορισμούς διότι δεν τους γνώρισα ποτέ .....Ελευθερία είναι το β. (υπό όρους)όταν αγκαλιάζω όλα τα διλληματα ...Ελευθερία είναι να μην υπάρχει λόγος να μπουν όροι.... Ελευθερία είναι να μην είχε τεθεί το παραπάνω ερώτημα...
Vicky, αν σκεφτείς ότι η πιο ελεύθερη δραστηριότητα του ανθρώπου είναι το παιχνίδι, και πως δεν μπορεί να υπάρξει παιχνίδι χωρίς κανόνες, όρους, περιορισμούς -οι οποίοι δεν απαγορεύουν αλλά απεναντίας επιτρέπουν να γίνει παιχνίδι-, τότε ίσως να αποσυνδέσεις την ελευθερία από ορισμούς που την θέτουν ως γενική ανυπαρξία όρων, περιορισμών, κανόνων.
Hollowsky συμφωνώ ότι το παιχνίδι είναι ό,τι πιο κοντινό στην ελευθερία .... είναι όμως ίδιο το παιχνίδι για δυο παιδιά που απλώς παίζουν - δεν ξέρουν καν τι σημαίνει παιχνίδι - και ίδιο για τον ενήλικα που τους προτρέπει "παίξτε παιδάκια μου πάιξτε...";Δε θυμάμαι... δυστυχώς μόνο ανάμνηση παιχνιδιου μπορώ να έχω πια..Μπορώ να προσπαθώ να παίζω αλλά παιχνίδι δεν το λες...κάπως έτσι και με την ελευθερία... θεωρώ ότι δεν μπορούμε να την ορίσουμε... με το που την ορίζουμε τη χάνουμε..
Νομίζω πως ο hollowsky θα αναφέρεται περισσότερο στο αγωνιστικό παιχνίδι. Δυο παιδιά που παίζουν φυσικά και δεν δίνουν δεκάρα για τους περιορισμούς και σ αυτό βασίζεται και η αρχή της επιτήρησης...ότι δηλαδή "θα χτυπήσουν" Έτσι ξεκινά και η "θεωρία" του "επικίνδυνου κόσμου" που βλέπουμε στις αμερικάνικες περιπέτειες.
Ελευθερία δεν έχει να κάνει και με την επιλογή της πράξης αλλά κυρίως με τη δυνατότητα της.
Το παιχνίδι του παιδιού, το άσκοπο και δίχως κανόνες, είναι ότι πιο κοντινό στην ελευθερία, Το αγωνιστικό παιχνίδι είναι ότι πιο μακρινό.
Τώρα κουβέντα στην κουβέντα μπορεί να αποδειχτεί-όπως έχει γίνει στο παρελθόν - πως ελευθερία είναι ένα ηθικό σύστημα-πακέτο π.χ που έχει από πριν απαντήσει στα βασικά διλήμματα. Είναι κι αυτό σωστό.
Τέτοιοι χώροι ελευθερίας υπάρχουν πολλοί. Προσφέρουν γαλήνη και χαρά πληρότητα και αρχικά ελευθερία.
Μπορεί όχι σε όλους τους ανθρώπους αλλά σε κάποιους σίγουρα. Συνήθως αυτοί, οι ελεύθεροι, θέλουν να ελευθερώσουν κι άλλους κι αρχίζουν τα προβλήματα με όσους δε θέλουν να λευτερωθούν.
Συνήθως επίσης οι χώροι αυτοί σταδιακά χάνουν την ευρυχωρία τους και σε συνθλίβουν.
Επίσης στις ημέρες μας τις ημέρες της ελευθερίας που προσφέρει ο θησαυρισμός συντετριμμένοι κι αποκαήδες πασχίζουμε να βρούμε χώρο να κρυφτούμε μιας κι η λευτεριά δεν αντέχεται!
Έτσι υπάρχουν χώροι για όλους μας τους καημένους να διαλέξουμε, υπάρχουν συστήματα όπως στο προ-πο παλιά, με παραλλαγές, και υπάρχουν κι οι αναβιώσεις παλαιών συστημάτων-ρετρό.
Αυτά είναι τα καλύτερα!
Εμένα μου αρέσει πολύ το πάνκ και η τέχνη με λίγο από κομμουνισμό...(αναρχοκαλλιτεχνία "κι έτσι", που πε κι ένας φίλος)
Vicky και Ξεκουρδίζι, όχι δεν μιλάω για το αγωνιστικό παιχνίδι, μιλά για το παιχνίδι-παιχνίδι! Δυο παιδιά που παίζουν "κλέφτες κι αστυνόμους", ή αν το βρίσκετε αυτό πολύ "αγωνιστικό", δυο παιδάκια που παίζουν τ' αδέρφια (ενώ μπορεί να είναι και στην πραγματικότητα αδέρφια), ακόμα κι ένα παιδί που παίζει μόνο του στήνοντας "κόσμους" (=όχι κουτουρού, όχι ό,τι νάναι, όχι κάτι το απροσδιόριστο κι όμως ούτε εντελώς προσδιορισμένο) με ό,τι πρόχειρο υλικό βρει μπροστά του...
Πάντα ο άνθρωπος ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝΕΙ ΚΟΣΜΟΥΣ. Η ίδια η τέχνη, πάρε πχ φίλε Κουρδίζι τη μουσική, το πάνκ, πάιζοντας πάνω-κάτω-γύρω σε 9 νότες όλες κι όλες έκανε τα μουσικά παιχνίδια του. Ακόμα και για να βγει μπροστά σαν πανκ, έπαιζες με κανόνες: πχ δεν ντυνόσουνα ούτε και φερόσουνα σαν γιάπης, ούτε σαν παππούς, ούτε σαν μεταλλάς ...
Η ίδια η αναρχία με κανόνες παίζει. Δεν γίνεται αλλιώς, δεν είναι αυτό το πρόβλημα, δεν βρίσκεται στον κανόνα καθεαυτόν η ανελευθερία!
Μπορεί να γίνει πολύ συζήτηση και για «χώρους ελευθερίας» και για «συστήματα». Μπορεί με αυτή την οπτική να τέθηκε και το αρχικό ερώτημα και ίσως εγώ το αντιλήφθηκα διαφορετικά. Από δική μου όμως αδυναμία ή προτίμηση, δε μπορώ να δω την ελευθερία μέσα από αυτό το πρίσμα. Μου αρέσει να θεωρώ πχ ότι το πανκ είναι κάτι πέρα από ένα σύνολο κανόνων, που ακολουθούνται ή αντίστροφα δεν ακολουθούνται λχ ντύσιμο συμπεριφορά κλπ. Επίσης μου αρέσει πολύ η αοριστία και το κουτουρού. Γράφω «μου αρέσει» γιατί τελικά μόνο από θέση γούστου και προτίμησης μπορούν να συζητούνται κάποια θέματα. Μου αρέσουν λοιπόν όλα τα παιχνίδια, αρκεί να μην έχουν έπαθλο. Μου αρέσει το παιχνίδι των παιδιών που είναι απλό και όχι των ενηλίκων που μπορεί να είναι πχ, λυτρωτικό, διδακτικό, εκπαιδευτικό, ποιητικό κλπ κλπ. Επίσης μου αρέσει η Τέχνη σα μία ανάγκη εσωτερική, τόσο του ανθρώπου να δημιουργήσει τον κόσμο όσο και του κόσμου να αναδημιουργείται ή και να δημιουργείται. Νομίζω ότι κανείς καλλιτέχνης δε θέλει να αισθάνεται ότι τη στιγμή που δημιουργεί ακολουθεί ένα σύστημα κανόνων – όσο κι αν στην πράξη το κάνει- ούτε ότι εντάσσεται σε κάποιο ρεύμα – νέο, ρετρό ή οτιδήποτε άλλο – ούτε ότι δημιουργεί ένα καινούριο ρεύμα. Ούτε καν ότι δημιουργεί κάτι! Θα αισθανόταν ήδη εξαρχής δέσμιος! Μου αρέσει να βλέπω την ελευθερία σα μια ανάμνηση που αρχίζει να ξεθωριάζει ήδη από την πρώτη στιγμή που γεννιόμαστε. Αυτή την ανάμνηση πιστεύω ότι νοσταλγεί ο άνθρωπος συνέχεια και με αυτή προσπαθεί να προσδιορίσει το περιεχόμενο της ελευθερίας του. Το πώς ζούμε στην πραγματικότητα βέβαια είναι αναμφισβήτητα διαφορετικό. Όλοι ακολουθούμε κανόνες. Αλλά δεν ορίζουμε με το σύστημα αυτό κανόνων το περιεχόμενο της ελευθερίας. Τουλάχιστον όχι της δικής μας προσωπικής ελευθερίας. Μπορεί βέβαια να ορίζουμε την ελευθερία κάποιων άλλων έτσι, την οποία και προασπιζόμενοι συνθλίβουμε, όπως γράφει ο ξεκουρδίζει. Από τη δική μου όμως οπτική όλοι οι κανόνες ή περιορισμοί ή όροι ή ορισμοί αφορούν τη ζωή. Και η ζωή ουδεμία σχέση έχει με την ελευθερία.
Συγχωρέστε με αν τώρα σας χαλάω τη συζήτηση με αυτά τα δύο λινκ, αλλά μερικές φορές τα τραγούδια τα λένε καλύτερα. Μου ήρθαν και τα δύο στο νου.
https://www.youtube.com/watch?v=o4XebU_Nqik
https://www.youtube.com/watch?v=1pzjYNeSXvg
Δημοσίευση σχολίου