Αμείλικτα μοντέρνα Τέρατα

Λιούις Μάμφορντ (1895-1990)

 «Η συμπόνια και η βαθιά κατανόηση, η ικανότητα συμμετοχής με φαντασία και αγάπη στη ζωή των άλλων ανθρώπων, δεν έχουν καμιά θέση στη μεταϊστορική μεθοδολογία. Γιατί η μεταϊστορική κουλτούρα απαιτεί τη μεταχείριση όλων των ανθρώπων σαν να είναι πράγματα.

Αν μιλήσουμε ανθρώπινα, ο μεταϊστορικός άνθρωπος* είναι ελαττωματικός∙ αν όχι ένας ενεργητικός κακούργος, σίγουρα ένα δυνητικό τέρας. Η παθολογική φύση της ελαττωματικότητάς του καλύπτεται κάτω από τον υψηλό δείκτη νοημοσύνης του. Ντυμένοι με κοινότοπα, ετοιματζήδικα ρούχα, που μοιάζουν να εκφράζουν εξίσου την κοινοτοπία, τις προκατασκευασμένες απόψεις, αυτά τα τέρατα βρίσκονται ήδη εν δράσει μέσα στη σημερινή κοινωνία. Οι χαρακτηριστικές δραστηριότητές τους − π.χ. οι προετοιμασίες τους για τον ατομικό, βακτηριολογικό και χημικό πόλεμο − είναι τόσο παράλογες όσο σπασμωδικές και αυτόματες είναι κι οι πράξεις τους. 

Το ότι η ηθική παραφροσύνη, αν όχι η πρακτική ματαιότητα αυτών των προετοιμασιών, δεν ξεσήκωσε μια γενικευμένη ανθρώπινη εξέγερση εναντίον τους, δείχνει πολύ καλά πως η ανάπτυξη της μεταϊστορικής κοινωνίας έχει κιόλας προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό.

Καμιά από αυτές τις χαρακτηριστικές δραστηριότητες του μεταϊστορικού ανθρώπου, εκτός ίσως από την άσκηση της επιστημονικής νόησης, δεν έχει σχέση με τη εξυπηρέτηση της ζωής ή με την καλλιέργεια του αληθινά ανθρώπινου. 

Ο μεταϊστορικός άνθρωπος έχει κιόλας, θεωρητικά, εγκαταλείψει τον άνθρωπο. Αυτό που απομένει από την ανθρώπινη κληρονομιά, είναι μια ενόχληση, που θα εξαλείψει σιγά-σιγά μέσα από τον αυξανόμενο έλεγχο πάνω στις διαδικασίες αναπαραγωγής, όπως εξαλείφει ήδη τα ανεπιθύμητα γενετικά χαρακτηριστικά στα γουρούνια και τις αγελάδες. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, χάρη στον ψυχολογικό έλεγχο και τη βιολογική αναπαραγωγή, ή μέσα από ξέφρενα μαζικά πογκρόμ, θα σβήσει ό,τι απομένει από την ανθρωπινότητα. 

Στα σημερινά σχέδια μαζικών γενοκτονιών, σ’ ένα «πόλεμο» που θα εγκαινίαζε και θα έκλεινε τη μεταϊστορική περίοδο, αντικείμενο αυτής της επιθετικότητας είναι η ίδια η ανθρωπιά του ανθρώπου. Αντιμετωπίζοντας τους «εχθρούς» σαν να ήταν σκουλήκια, λεφούσια από ποντίκια και κοριούς, ο μεταϊστορικός άνθρωπος εξευτελίζει τόσο τον θύτη όσο και το θύμα πριν οδηγήσει στην εξολόθρευση και των δύο.

[…] Για να καταλάβουμε πόσο κοντά μας είναι κιόλας ο μεταϊστορικός άνθρωπος, πρέπει να αντιληφθούμε ότι δεν κάνει τίποτε άλλο από το να ωθεί στις έσχατες συνέπειές τους μια σειρά από τάσεις, που έχουν ήδη εισαχθεί στην κουλτούρα του Νέου Κόσμου.»

Λιούις Μάμφορντ, Οι μεταμορφώσεις του ανθρώπου (1956)

* Με τον όρο «μεταϊστορικός άνθρωπος» ο Μάμφορντ εννοεί τον κυρίαρχο τύπο ανθρώπου, που σχετίζεται με τη σημερινή εποχή του τεχνολογικού μεσσιανισμού.