Η τάση και όχι το επίτευγμα, η προέλαση και όχι η κατοχή,
συνιστούν, όχι μόνο την ιδιοτυπία του θεμελιώδους προβλήματος του πνεύματος,
αλλά και την ίδια τη φύση του φιλοσοφείν. Φιλοσοφία δεν είναι μια συσσώρευση γνώσης
αλλά μια πρόοδος αγώνα. Η ουσία της δεν έγκειται στην κτήση αλλά
στην πρόσκτηση. Η φιλοσοφική σκέψη δεν αρχίζει ούτε τελειώνει με την άρση, αλλά
με τη συνείδηση της άγνοιας. Αρχή της Φιλοσοφίας δεν είναι η γνώση, αλλά η αμφιβολία
για τη γνώση. Φιλοσοφία είναι η υπέρβαση της εκάστοτε άγνοιας προς μια βαθύτερη
άγνοια.
Η Φιλοσοφία αρχίζει όταν το σύνηθες καταστεί
έκτακτο. Φιλοσοφείν σημαίνει erectoris ingenii, έρευνα του έκτακτου,
αναζήτηση του Είναι από τον λόγο. Φιλοσοφείν είναι η ασυνήθης ερώτηση περί του
Α-συνήθους, η μετουσίωση του αυτονόητου σε αυτονόηση. Με τη Φιλοσοφία, η σκέψη δεν
εγκαταλείπει την τάση της προς το απόλυτο −η σκέψη ζει μόνον ως έκφραση ή
αξίωση του απολύτου: ως απόλυτη πίστη ή ως απόλυτη απαίτηση. Απλώς,
αντιλαμβάνεται βαθύτερα τη σημασία του απόλυτου και δεν θεωρεί πια τον εαυτό
της ως εκπρόσωπό του, αλλά ως αυστηρή και υπεύθυνη αναζήτησή του.
Ως τάση του ασυνήθους προς το
Ασύνηθες, η Φιλοσοφία είναι το “μεταξύ” ψευδούς και αληθινού Απολύτου. Το “ψευδές
Απόλυτο” είναι η βεβαιότητα της γνώσης για την εγκυρότητα του περιεχομένου της,
η πίστη της γνώσης στην αναμφίβολη αλήθεια της, η αυτοθέωση της γνώσης. Το
“αληθινό Απόλυτο” είναι η απαίτηση της γνώσης που γνωρίζει τα όριά της. […]
Η ίδια η σκέψη άλλωστε
πραγματοποιείται δια του καθορισμού των ορίων. Σκέψη είναι η δυνατότητα
καθορισμού. […] Όποιος δεν μπορεί να χαράξει κανένα όριο, γνωρίζει δήθεν το παν
και επομένως δεν φιλοσοφεί. Όποιος δεν μπορεί να οριστεί, δεν γνωρίζει τι
γνωρίζει, δεν αίρει την άγνοια και επομένως δεν μπορεί ούτε να υπερβαθεί, άρα
ούτε να συλλάβει το νόημα της υπέρβασης, δηλαδή να φιλοσοφήσει, διότι δεν έμαθε
ακόμα να αμφιβάλλει. […]
Φιλοσοφία είναι η διαλεκτική της
αμφιβολίας, η υπέρβαση από τον κόσμο προς
τον λόγο του κόσμου. […]»
Σπύρος Κυριαζόπουλος, Προλεγόμενα στην ερώτηση περί Θεού (1957)
Σημ. HS. Απόσπασμα από τη διδακτορική
διατριβή του σημαντικού εκείνου στοχαστή. Εδώ μπορεί κανείς να βρεί τα έργα του
(Αλέξανδρε, και πάλι ευχαριστώ για το link!). Το ανεβάζω σε πείσμα του καύσωνα, προπαρασκευαστικά για
το ερχόμενο φθινόπωρο και για την περίπτωση που νομίζει κανείς, ότι ο
ολοκληρωτισμός, ναζιστικός ή νεοφιλελεύθερος, δεν είναι πριν από όλα μια αυτοθέωση της γνώσης και ότι θα ήταν ποτέ δυνατόν
να αντιμετωπιστεί από κάποια άλλη παραλλαγή αυτοθέωσης της γνώσης,
πρακτικιστικά ή αερολογώντας, και πάντως αφιλοσόφητα.
16 σχόλια:
Ο πυρήνας της φιλοσοφίας είναι το πρόβλημα του Θεού. Από τη λύση που δίνει το πνεύμα στο κεντρικό του πρόβλημα, εξαρτάται η όλη στάση του απέναντι στον κόσμο και τις αξίες. Γι’ αυτό, μια φιλοσοφία που δεν απάντησε ακόμα στην ερώτηση περί Θεού, παραμένει εισαγωγή στη Φιλοσοφία, προπαρασκευή της σκέψης προς σκέψη.
[!!!!]
Βοήθειά μας!
έχει πεί πολλά ωραία ο καλός αυτός χριστιανός όπως:
Το τελευταίο υπερβατικό οχυρό, ο θάνατος, μένει α-πόρθητο. Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν διαθέτει χρόνο να σκεφτεί το ενδεχόμενο της διακοπής των ασχολιών-επιθυμιών του, υπό του θανάτου. Συνήθειες παγιωμένες· νόμιμα και μη ναρκωτικά· υπνωτικά και αναλγητικά πά-σης φύσεως· εξαφανίζουν την αντίσταση του σώματος και του πνεύματος και φυσικά πολύ περισσότερο εξαφανίζουν την υποψία ενός τέλους.
Δεν αρνείται, απλά λησμονεί τον Θεό ο σημερινός άνθρωπος, όπως δεν αποφεύγει τον θάνατο, αλλά απλά με την ρύθμιση των σωματικών δυσκολιών (σύγχρονη ιατρική) παρακάμπτει την παρουσία του.
Βοήθειά μας!
ερωτήματα
οι μουσουλμάνοι "λησμονούν το θεό";, είναι απλά άπιστοι; ή δεν έχουν καταλάβει κάτι;. Οι Βουδισταί; (που είναι και κάμποσοι παραπάνω μήπως δεν είναι συγχρονοι άνθρωποι; Ή τι;
Επίσης πολλοί είναι και αι ινδουισται, αυτοί; κι αυτοί λησμονούν;
είναι άπιστοι; δεν είναι (σύγχρονοι)άνθρωποι; τι;
μετα συγχωρήσεως
Κουασιμόδε,
σπεύδω όπως το ζητάς προς βοήθειά σου. Λοιπόν, ο πυρήνας της φιλοσοφίας είναι πράγματι το ΠΡΟΒΛΗΜΑ του Θεού - και φυσικά λύση σε αυτό το ΠΡΟΒΛΗΜΑ μπορεί να δώσει κανείς τόσο προς τη μεριά του "ναι" όσο και προς τη μεριά του "όχι". Απλά πράγματα.
Ασπέσιε Καντηλέρη,
σπεύδω και προς δική σου βοήθεια, αφού τη ζητάς. Όντως έχει πει πολλά ωραία ο Κυριαζόπουλος - μεταξύ των οποίων (στο βιβλίο όπου παραπέμπεις) και πράγματα για τα οποία κάποιοι τον θεώρησαν αντι-χριστιανό. Όρεξη να τον διαβάσεις στο πρωτότυπο αν έχεις, θα τα βρεις.
Αντίφωνε ψάλτη,
συγχωρεμένος. Τα έχεις λιγάκι μπερδεμένα, φοβάμαι, αν θεωρείς "σημερινό άνθρωπο" το μουσουλμάνο, τον ινδουιστή, ή τον βουδιστή. Με υπομονή πάντως, και με καλή διάθεση, το κουβάρι λύνεται.
Θα πω απλά ένα "ευχαριστώ" που μου γνωρίζετε άλλο ένα ενδιαφέρον βιβλίο
Την καλησπέρα μου
Moodytimes,
χαρά μας! Κι εμείς σ' ευχαριστούμε!
Καλό βράδι.
Υπάρχει σοφία μετά το Άουσβιτς;;
Μμ, δε νομίζω... :)
hollow,
όχι εσύ θα πεις τι είναι ο "σημερινός" ανθρωπος και τα τρία εκατομμύρια που εμφανίστηκαν προχτές να ακούσουν τον πάπα. (ούτε το ένα μυριο των βορειοελλαδιτών που μαζεύονταν να φωνάξει πόσο ελληνική είναι η μακεδονία μας αποθεόνοντας το παπαδαριό των μπαλκονιών)
Μα προς θεού!
Το τεχνοκρατικό τέρας δεν έχει καμία σχέση με όλα αυτά τα δόγματα. "Αναδύθηκε" άξαφνα!
Συγγνώμη που μπερδεύομαι...
Γιάκοβ,
ούτε η σοφία, ούτε κι η ποίηση, τέλειωσαν με το Άουσβιτς! Αυτό δα έλειπε...
Ασπάσιε,
φυσικά και το τεχνοκρατικό τέρας έχει σχέση με αυτά (και με αντίθετά τους) δόγματα: το καταδείχνει άλλωστε ο φτου-κακά τζιζ-βαβά Κυριαζόπουλος στο βιβλίο του που μάς παρέπεμψες αλλά φαίνεται πως δεν έχεις διαβάσει.
Με την ευκαιρία, ρίξε μια ματιά στην ανάρτησή μας εδώ, με τίτλο 1000 ΡΕΓΓΕΣ για να δεις τι συμβαίνει όταν σπεύδει κανείς στο λυσάρι πριν καν διαβάσει το ΠΡΟΒΛΗΜΑ.
αυτό είναι φιλοσοφία! όλα τα άλλα ειναι απλά οδοντόκρεμες...
παρεμπιπτόντως, ξέρεις Ιωάννη κάτι γι αυτό το "παγκόσμιο συνέδριο φιλοσοφίας" που γινεται αυτές τις μέρες στην Αθήνα;
Χαιρετίζω την ανάρτηση από το απόσπασμα εκείνου του τιτάνα του Κυριαζόπουλου, με κάτι δικό του, από το ίδιο βιβλίο.
"Η μετερωτηματική απάντηση είναι η ερώτηση, η οποία ωρίμασε. Η προερωτηματική απάντηση είναι η ερώτηση, η οποία δεν πρόλαβε να ωριμάσει. Η απάντηση του αναπαντήτου είναι η ερώτηση, η οποία δεν άρχισε να ωριμάζει".
(Σπύριδων Κυριαζόπουλος, "προλεγόμενα εις την ερώτησιν περι Θεού", σελ 204)
Βαθύτερη άγνοια λοιπόν! Πράγματι όσο προχωράμε τα μυστήρια βαθαίνουν... Ουσιαστικός ο Σπύρος! Και ο,τι πρέπει για αυτή την εποχή στις παραλίες. Μπορούμε να έχουμε λίγο ακόμα?
Πολύ ουσιαστικό και το σχόλιο το δικό σου Γιάννη για τη συγκρουση αληθειών. Μ' εβαλε σε σκέψεις. Σωστότερα στο στερεό να αντπαρατιθεται το ρευστό - ο βράχος καο το κύμα.
Δημοσίευση σχολίου