Η ίδια η λογική έχει γίνει καταπιεστική.Η λατρεία της "αλήθειας" και των μεμονωμένων γεγονότων είναι ωμός φετιχισμός.Το Γεγονός, με την αναγωγή του σε αυτόνομο είδωλο, είναι ένας απόλυτος τύραννος μπροστά στον οποίο η σκέψη δεν μπορεί να κάνει τίποτα άλλο από το να προσκυνήσει με βουβή λατρεία.Η ασθένεια του φωτισμένου ανθρώπου είναι ότι αποδέχτηκε, με τρόπο εξ ολοκλήρου προληπτικό, την ανωτερότητα των γεγονότων απέναντι στις ιδέες.Η ώθηση προς το θετικό είναι θανάσιμος πειρασμός για την κουλτούρα.Οι "θετικές αλήθειες" της επιστήμης και των επιστημονικών νόμων, αντί να εξυπηρετούν ανθρώπινους στόχους και επιθυμίες, έχουν γίνει δεσμωτήριο που φυλακίζει το μέλλον. Την πορεία της ιστορίας τη ρυθμίζουν αυτά ακριβώς τα "γεγονότα" και όχι ο άνθρωπος.Οι παλιοί σκοταδισμοί του θρησκευτικού δόγματος και της κοινωνικής κάστας αντικαταστάθηκαν από έναν ακόμα τυραννικότερο σκοταδισμό της "ορθολογικής επιστημονικής αλήθειας".Τζωρτζ Στάϊνερ, Στον Πύργο του Κυανοπώγωνα (1971)μετάφραση Σεραφείμ Βελέντζας, εκδ. Scripta (2002)Οι σημειώσεις που παραθέτει ο Στάϊνερ, με πλάγια, είναι από το εκτεταμένο δοκίμιο του Τιτο Περλίνι,Αυτοκριτική της λογικής του Διαφωτισμού
Στο βίντεο
αριστερά: η πόλη του Πρίπιετ, φάντασμα μετά από το πυρηνικό ατύχημα στην Ουκρανία
δεξιά: ήρωες θυσιάζονται να σώσουν μια κατάσταση για την οποία "δεν ευθύνεται κανείς".
δεξιά: ήρωες θυσιάζονται να σώσουν μια κατάσταση για την οποία "δεν ευθύνεται κανείς".
Όπως έχει τονίσει ο Ζακ Ελλύλ και γνωρίζουν οι αναγνώστες μας, στις κοινωνίες που κατατρώει το Τεχνικό Σύστημα "κανείς δεν ευθύνεται" - ούτε στο Τσερνομπίλ, ούτε στην Φουκοσίμα, ούτε στην Αλαμπάμα, ούτε στο Μέριλαντ, ούτε στην Πενσυλβάνια, ούτε πουθενά στον κόσμο που κάθε λίγο και λιγάκι επιβεβαιώνεται ο παραλογισμός της λογικής μας.
14 σχόλια:
"... Η ασθένεια του φωτισμένου ανθρώπου είναι ότι αποδέχτηκε, με τρόπο εξ ολοκλήρου προληπτικό, την ανωτερότητα των γεγονότων απέναντι στις ιδέες..."
Όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια
Κατά τα αλλα ενδιαφέρον.
Σηκώνει συζήτηση
Αλλά και βέβαια το παραπάνω εδάφιο έρχεται σε αντίφαση με το: "...Την πορεία της ιστορίας τη ρυθμίζουν αυτά ακριβώς τα "γεγονότα" και όχι ο άνθρωπος..."
Όθεν
1. τι πάει να πει προληπτικό
2. τι γνωρίζει άραγε ο άνθρωπος από φώτιση;
3. Τα γεγονότα έχουν ή δεν έχουν αξία κατά την γνώμη του;
Βέβαια δεν περιμένω να υπερασπιστείς τον συγγραφέα... απλώς σκέψεις κάνω
Γεια σου aloga.
Σιγουρα δεν θα μπορούσα να τον υπερασπιστώ.
Με το "...Την πορεία της ιστορίας τη ρυθμίζουν αυτά ακριβώς τα "γεγονότα" και όχι ο άνθρωπος..."
πάντως εννοεί ότι πάμε κατα διαόλου.
Σίγουρα αυτό εννοει ..με μια δόση ειρωνείας.
«Θα’ λεγα μάλιστα πως ο εξοβελισμός της μαγείας έχει αυτός ο ίδιος το χαρακτήρα της μαγείας»
Ludwig Wittgenstein
«Η ζωή μου πιάστηκε σε έναν ιστό λογικής υφασμένο από έναν γιατρό για να αυξάνεσθε και πληθύνεσθε
υ/ημείς οι λογικοί»
Sarah Kane
«Η υπόσχεση του διαφωτισμού δεν τηρήθηκε. Οι βιβλιοθήκες, τα μουσεία, τα θέατρα, τα πανεπιστήμια μπορούν μια χαρά να ευδοκιμούν στη σκιά των στρατοπέδων συγκέντρωσης»
George Steiner
@ Αλογα,
τα δυο εδάφια δεν έρχονται σε αντίφαση, ίσα-ίσα. Στο δεύτερο, ο Στάινερ θέλει να πει με δικά του λόγια και πιο επικαιροποιημένο εκείνο που ήθελε να δείξει ο Μαρξ, όταν έλεγε σε κάποιες ψυχές ότι "η ιστορία δεν κάνει τίποτα` ο άνθρωπος κάνει την ιστορία... μόνο που δεν το ξέρει ότι την κάνει αυτός". Δείχνει δηλαδή μια αλλοτρίωση, το φετιχισμό των "γεγονότων", γι' αυτό και το συνδέει με τους σκοταδισμούς.
Σαν "φωτισμένο άνθρωπο" εννοεί τον άνθρωπο του ιστορικού Διαφωτισμού.
Ίσαμε εδώ μπορώ όχι ακριβώς να τον "υπερασπιστώ", αλλά να πω τι λέει... με την πιθανότητα λάθους που έχουμε όλοι οι θνητοί.
Αγαπητοί
Ευχαριστώ για τις διευκρινίσεις.
Είναι προφανώς δύσκολο να σχολιάσω ένα κομμάτι ξεκάρφωτο αν δεν γνωρίζω ολόκληρο το κείμενο.
Για παράδειγμα αδυνατώ να αντιληφθώ πώς μπορεί να λένε το ίδιο πράγμα, το:
"...την ιστορία ρυθμίζουν τα γεγονότα και όχι ο άνθρωπος..."
και το:
"... ο άνθρωπος κάνει την ιστορία... "
Αυτό το κατορθώνει ο Χολοσκάει.
Για μένα πάντως είναι προφανές ότι η ιστορία περιγράφει γεγονότα.
Τα γεγονότα όμως τα πραγματοποιεί ο άνθρωπος.
Άρα λογικά την ιστορία την γράφει ο άνθρωπος.
Έχω την εντύπωση ότι τέτοιου είδους κείμενα, λένε τελικά απλά πράγματα με πολυσύνθετο τρόπο και με ειδική ορολογία και έτσι δυσκολεύουν την προσέγγιση της ουσίας, την οποία καθιστούν δυσιάκριτη σκόπιμα ή μη.
Όσο για το συμπέρασμα του ΙΖΙ, ότι δηλαδή ο συγγραφέας εννοεί ότι πάμε κατά διαόλου, έχω να πω ότι, προφανώς, για το ότι πάμε κατά διαόλου δεν ευθύνεται η ιστορία αλλά τα μυαλά των ανθρώπων.
Εκεί λοιπόν ας αναζητηθεί και η λύση της αναστροφής του δρόμου ώστε να πάμε κατά θεού (;)
Βέβαια μια και το συλλογικό μυαλό είναι συνισταμένη όλων των ατομικών μυαλών, το πράγμα δυσκολεύει...
Αλλά διαβάζοντας και τον τίτλο, αντιλαμβάνομαι ότι ο ΙΖΙ προτείνει ότι ο άνθρωπος δεν φταίει για τίποτα ή τουλάχιστον το κείμενο προτείνει αυτό.
Σε αυτήν την περίπτωση καλούμεθα να αποδεχθούμε ότι είμαστε έρμαια της ιστορίας (!) και επομένως δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα οπότε ...
Όθεν, μπλέξαμε (μπλέχτηκα).
Ποιός ο σκοπός της παρούσας ανάρτησης;
aloga
Η κεντρική ιδέα της ανάρτησης αναλύεται πολύ καλά και εδώ [http://dangerfew.blogspot.com/2011/03/jacques-ellul-betrayal-by-technology.html] από τον Ελλύλ.
Με δύο λόγια αυτό που ήθελα να επισημάνω με την ανάρτηση είναι πως ο κόσμος "της προόδου" και του ορθολογισμού μπορεί μια χαρά να ευδοκιμεί στη σκιά των στρατοπέδων συγκέντρωσης» (η της πυρηνικής απειλής ή της στυγνής αστυνόμευσης κτλ.)όπως πολύ καίρια ο/η ανώνυμοι παρέθεσε την φράση που συμπυκνώνει και την ιδέα και του βιβλίου του Στάινερ.
Δεν περιπλέκει τα πράγματα αντίθετα.
Οι παλιοί σκοταδισμοί (εννοεί την ιδέα ενός Θεού επιστάτη/τιμωρού-που και πάλι αυτονομείται) αντικαταστάθηκαν από έναν ακόμα τυραννικότερο σκοταδισμό της "ορθολογικής επιστημονικής αλήθειας"
Είναι απόλυτα σαφές. Η θετική αλήθεια είναι και το αυτόνομο είδωλο που δημιουργεί την ιστορία χρησιμοποιώντας τον άνθρωπο.
Είναι ρητορική αντίφαση που ο Μαρξ λάτρευε να χρησιμοποιεί το "κάνω αλλά δεν το γνωρίζω ότι το κάνω"
Εννοεί ότι δεν έχω συνείδηση. (στον 19ο σχεδόν ταυτίζονταν οι δύο έννοιες γνώση/συνείδηση)
Σκέψου τον υπνωτισμένου, τον "δαιμονισμένο", τον παραπλανημένο, τον εθισμένο κτλ.
Σε κάθε περίπτωση ο φυσικός δράστης έχει ελαφρυντικό αν όχι μια καραμπινάτη απαλλαγή
Για σκέψου το αυτό στην κλίμακα της Ιστορίας!
Αυτό λοιπόν που εθίζει, υπνωτίζει, παραπλανά κτλ. είναι η "ορθολογική επιστημονική αλήθεια" και όπως βλέπεις και στο βίντεο, επιστρέφουμε στην εποχή των ηρώων.
Από την μια στιγμή στην άλλη.....
@ Αλογα,
έχεις απόλυτα δίκιο, είναι πάρα πολύ δύσκολο να σχολιάσει κανείς ένα κομμάτι ξεκάρφωτο χωρίς να γνωρίζει ολόκληρο το κείμενο.
Όταν όμως μπαίνει στον κόπο να το σχολιάσει, βοηθάει αρκετά το να το διαβάσει με επαγρύπηση και προσοχή, σαν να έβλεπε μια τίγρη μάλλον παρά ένα γατάκι.
Το κομμάτι λοιπόν δεν λέει ακριβώς "την ιστορία την κάνουν τα γεγονότα" αλλά λέει: "την ιστορία τη ρυθμίζουν αυτά ακριβώς τα [εντός εισαγωγικών] 'γεγονότα'".
Τι θέλει να πει όταν γράφει "αυτά τα 'γεγονότα'"; Σε ποιά γεγονότα αναφέρεται; Η ανάγνωση με προσοχή μας οδηγεί μερικές προτάσεις παραπάνω σ' αυτό το ξεκάρφωτο κομμάτι, όπου γράφει την εξής φράση:
"Η λατρεία της 'αλήθειας' και των μεμονωμένων γεγονότων είναι ωμός φετιχισμός. Το Γεγονός, με την αναγωγή του σε αυτόνομο είδωλο, είναι ένας απόλυτος τύραννος μπροστά στον οποίον η σκέψη δεν μπορεί να κάνει τίποτε άλλο από το να προσκυνήσει με βουβή λατρεία".
Ώστε λοιπόν, όταν ο συγγραφέας αυτού του κομματιού γράφει "Την πορεία της ιστορίας τη ρυθμίζουν αυτά ακριβώς τα 'γεγονότα'", εννοεί τα γεγονότα όπως τα ορίζει πιο πάνω. Γι'αυτό και συνεχίζει λέγοντας για "τυραννικότερο σκοταδισμό", κ.λπ.
Τώρα, μπορεί πράγματι να λέει με μπερδεμένο τρόπο κάτι το απλό. Αλλά μπορεί και όχι. Αυτό θα μπορέσουμε να το πούμε αν πρώτα καταλάβουμε τι θέλει να πει, ακούγοντάς τον προσεχτικά.
Όταν λοιπόν μιλάει για "λατρεία των μεμονωμένων γεγονότων", που είναι "ωμός φετιχισμός", και για "αναγωγή του γεγονότος σε αυτόνομο είδωλο", που "η σκέψη δεν μπορεί να κάνει τίποτα άλλο παρά να προσκυνήσει", κι ότι αυτά είναι ένας "τυραννικός σκοταδισμός" ...
... σίγουρα ΔΕΝ εννοεί απλά και μόνο ότι ο άνθρωπος κάνει τα γεγονότα και την ιστορία, αλλά περιγράφει κάτι διαφορετικό: τον τρόπο με τον οποίο "μαγευτήκαμε" και πιστεύουμε πως την ιστορία την ρυθμίζουν τα "γεγονότα" και όχι ο άνθρωπος, με αποτέλεσμα να προσκυνάμε τα ειδωλοποιημένα αυτά "γεγονότα".
Δηλαδή λέει κάτι παρόμοιο με τη φράση "ο άνθρωπος κάνει την ιστορία μόνο που δεν το ξέρει ότι την κάνει αυτός", στο οποίο αναφέρθηκα με έμφαση στο κομμάτι με τα πλάγια.
Θα έλεγα, ότι υπάρχουν στ' αλήθεια φιλόσοφοι που πραγματικά λένε με μπερδεμένα λόγια απλά πράγματα και σου σπάνε τα καρύδια χωρίς λόγο. Μόνο που αν το πάρει κανείς αυτό σαν τον κανόνα, σαν κάτι που ισχύει για όλους τους φιλόσοφους, για κάθε φιλόσοφο εν γένει, τότε ίσως χάνει την ευκαιρία να γνωρίσει φιλοσόφους που δεν ανήκουν σ' αυτή την ατυχή κατηγορία.
Την πορεία της ιστορίας την ρυθμίζουν οι νόμοι της κοινωνική κίνησης, "τα γεγονότα όμως, είναι πεισματάρικα πράγματα, και θες, δεν θες είσαι υποχρεωμένος να τα υπολογίσεις", γιατί οι άνθρωποι δεν ζουν έξω από την "πορεία της ιστορίας".
@ Ζακ,
οι άνθρωποι δεν είναι μήλα που πέφτουν σε κεφάλια επιστημόνων άπαξ κι ωριμάσουν... Είναι πολλές φορές κομμάτι απρόβλεπτοι, πανάθεμά τους!
:-)
“οι άνθρωποι δεν είναι μήλα που πέφτουν σε κεφάλια επιστημόνων άπαξ κι ωριμάσουν... "
Λες; Μια, και οι επιστήμονες είναι κι αυτοί άνθρωποι, να είναι αυτός ο λόγος, που συνήθως “κτυπούν” τα κεφάλια τους;
“...Είναι πολλές φορές κομμάτι απρόβλεπτοι, πανάθεμά τους!” Έτσι είναι. Αυτό ήθελα να πω, λίγο - πολύ με τη φράση “γιατί οι άνθρωποι δεν ζουν έξω από την "πορεία της ιστορίας”
@Zak
“γιατί οι άνθρωποι δεν ζουν έξω από την "πορεία της ιστορίας”
ναι, μαρξιστικά αυτό σημαίνει πως μόλις η πάλη των τάξεων λάβει τέλος οι ανθρωποι θα χρειάζονται στολή μπουκάλες και σκάφανδρο για να ζήσουν, οπου στις μπουκάλες που θα κουβαλούν στην πλάτη θα περιέχεται λίγη από την παλιά καλή αυτή πάλη σε υγρή μορφή και θα ρουφάνε καθε τόσο για να κρατηθούν στην ζωή...
Πολύ καλο Ζακ, πολύ καλό.
Ανιστόρητο "Πρωτόγονο" Ζώο"
"ναι, μαρξιστικά αυτό σημαίνει πως μόλις η πάλη των τάξεων λάβει τέλος" Μ' αυτό τι θέλεις να πεις.
Ότι με την κατάργηση των τάξεων, ισχυρίστηκε ή ισχυρίζεται κανείς ότι τελειώνει ο δρόμος της ιστορίας;
Βγάζεις ένα αυθαίρετο συμπέρασμα από μια φράση, μόνο και μόνο, για να πεις της μπουρμπουλήθρες που έχεις στο μυαλό σου.Πρωτόγονε, ηρέμησε γιατί δεν σου βγαίνει.
Μα κι εσύ μοντέρνε Ζακ, όλο φράση φράση το πας ρε παιδάκι μου. Μπουρμπουλήθρα τη μπουρμουλήθρα....
@ Ζακ,
ακριβώς! Γι' αυτό οι "επιστήμονες" των ... "νόμων της κοινωνικής κίνησης" χτυπάνε συνέχεια τα κεφάλια τους - και αναμεταξύ τους, ως γνωστόν από τις χιλιάδες διασπάσεις τους! -, μην καταφέροντας να προβλέψουν ούτε πότε θα ξεσπάσει η μεγάλη επανάσταση, ούτε καν εάν μια γενική βαβούρα, στα χρόνια που ζουν, είναι ή δεν είναι η μεγάλη επανάσταση.
Φαντάσου, αναλογικά, κάποιους άλλους επιστήμονες να έχουν συλλάβει π.χ. το νόμο της βαρύτητας, να έχουν εντοπίσει πειραματικά και διατυπώσει τις σχετικές με αυτόν παραμέτρους της μάζας και της ελκτικής κίνησης των σωμάτων και να μην καταφέρνουν να κάνουν απολύτως τίποτα με βάση όλα.
Υπάρχει ένα μπέρδεμα στους ψευτοεπιστήμονες της "κοινωνικής κίνησης". Αντιλαμβάνονται ότι εάν π.χ. κάποιος θέλει να συσσωρεύσει κεφάλαιο, ο κανόνας είναι να βγάζει οικονομικό κέρδος και να μην το μοιράζεται με την κοινωνία ... αλλά κάτι τους πιάνει και εξυψώνουν τον κανόνα σε νόμο και μάλιστα νόμο όόόόλης της "κοινωνικής κίνησης"!
Στο χώρο της επιστήμης κάτι τέτοιες υπερμεγεθύνσεις κάποιων ανακαλύψεων συμβαίνουν όταν κανείς θέλει να πάρει έξτρα τίτλους, ή έξτρα επιχορηγήσεις, ή και τα δυο!
:-)
Δημοσίευση σχολίου