Α. Μπελεζίνης: Στο
ποίημα σας "Σχέδια για δύο εικόνες" αποδίδετε στους δυτικούς ευθύνη για
την νοσηρότητα που εμφανίζουν τα σύννεφα "στο χρώμα και στα σχήματα",
υποθέτω όχι μόνο στην ζωγραφική αλλά και στον τρόπο που τα βλέπαμε στην
φύση. Στον τελευταίο στίχο ρωτάτε: "Δεν το βλέπετε το σκοτάδι των
χειραψιών σας;" Θεωρείτε γενικά νοσηρή την αναγεννησιακή και ευρωπαϊκή
ζωγραφική και "σκοτεινά" τα έργα των χεριών και της αφής (χειρ+άπτω) των
Δυτικών ;
Ν. Καρούζος: Η αναγέννηση μου φέρνει πάντοτε πλήξη στα εικαστικά της φανερώματα, θυσιάστηκαν εκεί μεγαλοφυΐες. Ο Μεσαίωνας ήτανε διαδικαστικά σκοτεινός, είχε το ομόψυχο φως της κοινότητας, η Αναγέννηση υπήρξε ποιοτικό σκοτάδι. Δεν παραβλέπω την δημιουργική σημασία της, με την αστείρευτη βοήθεια της
αρχαίας ελληνικής γραμματείας, του "ήθους" και του "πνεύματός της"
[...] Δεν παραβλέπω την ωθητική της αποτελεσματικότητα για ό,τι προέκυψε
τους επόμενους αιώνες-φιλοσοφική λευτεριά, διαλάμπει το άτομο και η
επιστημονική συνείδηση αναπτύσσεται σε αλλεπάλληλες εξελίξεις. Αλλά
ακριβώς το άτομο τελικά συνιστά το κακό της. Κι αυτό το κακό κυριαρχεί
στην τέχνη της και κυρίως στην ζωγραφική της που είναι ολότελα
διαιρετική. Γιατί στην Αναγέννηση είναι αλλού η ζωή και είναι αλλού το
"απείκασμα". Συνέπεια, η "φιλολογία" (μεγαλοφυών διαστάσεων).
Εγκαινιάζοντας την υποκειμενικότητα η Αναγέννηση, έπληξε θανάσιμα το
νόημα της θρησκείας, το νόημα του κοινοτικού είναι. Κι αυτά
συνέβησαν επειδή ορφάνεψε από πίστη. Βέβαια ο Λούθηρος πήγε να
ξεσκατώσει την κατάσταση , πρόταξε την αυθεντικότητα του βιώματος
"πίστη", μα ωστόσο έχωσε την Ευρώπη πιο βαθιά μέσα στο βάλτο "άτομο"
παρά τις αγνότατες -ίσον κοινοτικές-προθέσεις του. Η καλλιτεχνική πράξη
με αφετηρία την αναγέννηση και μέχρι τις ημέρες μας είναι subjective
στον ευρωπαϊκό χώρο. Πρέπει τούτο να το ονομάσουμε αρρώστια. Εγώ
τουλάχιστον αισθάνομαι άρρωστος. Δεν είναι μονάχα εικαστικό το ζήτημα.
-------------------------
Το απόσπασμα είναι από συνέντευξη του Νίκου Καρούζου στον Ανδρέα Μπελεζίνη, που δημοσιεύτηκε το 1981 στο περιοδικό Διαβάζω.
Μιας και πολλοί φίλοι μας επιμένουν ακόμη στη μαγική υπόθεση που λέει πως η ανθρώπινη ιστορία είναι μια αμετάκλητη μονόδρομη πορεία προς την βελτίωση, ας επιμείνουμε κι εμείς. Δεν είναι μονάχα εικαστικό το ζήτημα.
Γενοκτονίες, υπερπληθυσμός, καταστροφή του περιβάλλοντος, φρικωδίες και πόλεμοι.
Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, η προπαγάνδα, ο αμείλικτος περιορισμός, η προσφυγιά και το ξερίζωμα, ο συνολικός έλεγχος και η άσκηση της κυριαρχίας στο κάθε δευτερόλεπτο.
Το υπνωτισμένο πλήθος συνεχίζει να οικιοποιείται, τον "μεταπολεμικό" κόσμο της προόδου.
Βυθισμένο στην ιδιοτελή του ευπιστία δεν υπολογίζει τα δισεκατομμύρια σκλάβων που υπάρχουν εδώ-τώρα!
Δεν "υπολογίζει" τους "μετά"-πολέμους στην Κορέα ('50-'53), στο Βιετνάμ ('55-'75), στο Ιραν και το Ιρακ ('80-'88), στην Σομαλία ('91-), στο Σουδάν('88-) και στο Κονγκό ('98- ) και το Αφγανιστάν, και δεν υπολογίζει την "μεγάλη προσφορά" της ανάπτυξης και της προόδου στην ανθρωπότητα - το λιμό, που τον κατηγοριοποιεί ακόμη και σήμερα στις "φυσικές καταστροφές", στην ξηρασία, στις αρρώστιες και τις ακρίδες, ή κάποιους κακούς εξωγήινους.
Δεν υπολογίζει την πνευματική του ακύρωση και την ολοκληρωτική του υποταγή.
Ζούμε ανάμεσα στην απόλυτη αποξένωση και τον διχασμό (την ψευδή συνείδηση , την απροσμέτρητη άγνοια αυτού του "πάντα ενθουσιώδη πάντα απογοητευμένου ματαιόδοξου συρφετού" των δυτικών πόλεων που ζαβλακωμένος από το ειδησιογραφικό υπερθέαμα πιστεύει στην "ανάπτυξη" τον "ανταγωνισμό" την "τάξη" και την "νομιμότητα" την "εγκυρότητα" της επιστήμης και την "αλήθεια" το "πείραμα" και τις "αποδείξεις") και στην μεθοδική και εξορθολογισμένη στο έπακρο, εξουσιομανή προοπτική του είδους. Προς την άβυσσο.
Χρωστάμε στον εαυτό μας και χρωστάμε ο ένας στον άλλο, τον αναστοχασμό, την σύνοψη και τον εμπλουτισμό της κριτικής που έχει ήδη δεχτεί ο κόσμος μας. Έχουμε και τις λέξεις και τις ιδέες.
Το βαρύ φορτίο της θλίψης δεν μπορεί να κάμψει τις ελπίδες μας, ούτε τα σχέδια και τις επιθυμίες
μας. Το αντίθετο.
Δεν έχει τελειώσει τίποτα. Υπάρχει και το περιθώριο και το κουράγιο.
α. Οι πολεμικές συγκρούσεις από την ύστερη αναγέννηση μέχρι σήμερα στοίχισαν σε αριθμό ανθρώπινων ζωών περίπου τον συνολικό πληθυσμό που είχε ο πλανήτης μας το μεσαιωνικό 1100μΧ. τότε ήμασταν μόλις 300εκ. ενώ σήμερα είμαστε 7δις και σε τριάντα χρόνια λένε θα είμαστε 9. Φαινόμενο γνωστό και ως "Το στρίμωγμα της πενικιλίνης" (Penicillin squeez)
β. Να σημειώσουμε ότι η Ιερά Εξέταση είναι κατ' εξοχήν παιδί της "Αναγέννησης" παρ' ότι συνδέεται από τους ιστορικούς της συμφοράς συστηματικά με τον "Μεσαίωνα".
Βιβλία
Νικος Καρούζος Πρώτη Εποχή
Νικος Καρούζος Συνεντέυξεις
George Steiner Στον Πύργο του Κυανοπώγονα
W.G.Sebald Η Φυσική Ιστορία της Καταστροφής
Συνδεσμοι
Θέσεις για τη φιλοσοφία της ιστορίας
Κανουμε κυκλους μεσα στη νυχτα
Νεολιθική Νυχτωδία στην Κροστάνδη
9 σχόλια:
Το όραμα της χειραφέτησης με κοινωνικό περιεχόμενο (τάξη, έθνος, φύλο, θρησκεία) δεν έχει πλέον καμία πολιτική σημασία σήμερα καθώς η ιστορική περίοδος κατά την οποία η φιλοδοξία αυτή προέκυψε και θριάμβευσε - αυτή της αναγέννησης και της αστικής κοινωνίας - έχει τελικά ολοκληρωθεί. Το ζήτημα πλέον είναι η χειραφέτηση να αποκτήσει το ανθρωπολογικό της περιεχόμενο και αυτό μπορεί να γίνει μόνο από τις ελεύθερες ανθρώπινες κοινότητες, με την ανεύρεση του «νοήματος του κοινοτικού είναι» (mix GUIGOU – Καρούζος)
Ακόμα και η Arendt ή ο Καρούζος θα θαύμαζαν το πόσο άμεσα, πρόσωπο με πρόσωπο και με ενθουσιασμό το σύγχρονο κράτος-κοινωνία ενσωματώνει οτιδήποτε έχει κοινωνική αναφορά όπως το "κίνημα της πατάτας". Το μόνο που δεν μπορεί να ανεχθεί και να ενσωματώσει η σύγχρονη κοινωνία είναι οποιαδήποτε άλλη κοινότητα εκτός από την παγκόσμια κοινότητα του κεφαλαίου.
τις λέξεις και τις ιδέες βέβαια δεν τις έχουμε αλλά είμαστε η δυνατότητά για την επινόησή τους. ο γνωστός κόσμος ξεχαρβαλώθηκε μαζί με τα λεξικά του.
Να κάψουμε το Λούβρο, το Ουφίτσι, να ξεχερσώσουμε εντελώς τον Παρθενώνα και να σηκώσουμε στη θέση τους κονστρουκτιβιστικούς φαλλούς με τσιγκελωτό μουστάκι και μπολσεβίκικη τραγιάσκα. Έτσι θα οδηγηθούμε στο όραμα του «Κίτσου η μάνα κάθονταν κι έξυνε το μουλού της», όπου είναι ηλίου φαεινότερο πως μας συγκινεί εξίσου όλους. E... κι όποιον δεν τον συγκινεί ένα τέτοιο όραμα, δεν πειράζει, τον σφάζουμε.
ανώνυμε, έτσι όπως τα παν αυτοί οι μπολσεβίκοι θα κάψουν και τα διδακτορικά μου στο τέλος...κάτω η Λισενκοική απάτη των dangerfew
Μα τα χίλια μου παράσημα,
συγγνώμη αλλά είστε συκοφάντες.
Το οτι υπήρξε ο Λυσένκο δεν εμπόδισε να κάνουμε κι εμείς το κάτι τι μας αγαπητε συνάδελφε (που είσαι και συνονόματος με τον μεγάλο, σα δε ντρέπεσε)
Τι έγινε παιδάκια μου; Τρολάρουμε τώρα;
:-)
Παναγιώτη,πολύ καλό το πρώτο μιξ, αλλά το δεύτερο σχόλιο δεν το κατάλαβα
Mengele/Flyorov καλή η πλάκα μπράβο...
Ανώνυμε 1:53, έχεις μπερδέψει τα μπούτια σου, αλλά αυτό "με τους κονστρουκτιβιστικούς φαλλούς με τσιγκελωτό μουστάκι και μπολσεβίκικη τραγιάσκα" μπέρδεψε και μένα...
izi,
Ήταν λίγο υπερβολική η διατύπωση, εννοώ το γενικότερο κλίμα και την αμηχανία που υπάρχει σε αυτούς, τους περισσότερους, που αναζητούν πίσω από τον ρόλο του σύγχρονου κράτους την κλασική φιγούρα του κεφαλαιοκράτη εκεί όπου κάλλιστα μπορεί να υπάρχουν κοινωνικές ομάδες και το κράτος να κρατάει απλά την μπακέτα . The show must go on.
Δημοσίευση σχολίου