 |
| Ε. Κασίρερ (1874-1945) |
«19
καὶ ἔπλασεν ὁ Θεὸς ἔτι ἐκ τῆς γῆς πάντα τὰ θηρία τοῦ ἀγροῦ καὶ πάντα τὰ
πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἤγαγεν αὐτὰ πρὸς τὸν ᾿Αδάμ, ἰδεῖν τί καλέσει
αὐτά. καὶ πᾶν ὃ ἐὰν ἐκάλεσεν αὐτὸ ᾿Αδὰμ ψυχὴν ζῶσαν, τοῦτο ὄνομα αὐτῷ.
20 καὶ ἐκάλεσεν ᾿Αδὰμ ὀνόματα πᾶσι τοῖς κτήνεσι καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς
τοῦ οὐρανοῦ καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τοῦ ἀγροῦ»
Γένεσις, 2: 19,20
Είναι απολύτο αναγκαίο να αποκτήσουμε μια καλή εικόνα για τη ριζική
αντεπανάσταση, που συντελείται σχεδόν αθόρυβα στον καιρό μας. Να δούμε καθαρά, δηλαδή, τι είναι αυτό που προσπαθούν να πλήξουν οι
καλπάζουσες, εδώ και δεκαετίες, επιθέσεις οι οποίες:
- ξεκινούν από τη συστηματική αποπομπή του Λόγου, τη «φιλοσοφική» υποτίμηση των διακριτικών ιδιοτήτων του ανθρώπου και τη δοξολογία του «ανθρώπινου κτήνους», για να
- περάσουν στην αντικατάσταση των σημασιών από κώδικες και των συμβόλων από σήματα, στην εκτεχνίκευση της επικοινωνίας, την «ελαστικοποίηση» των ονομάτων και το θόλωμα των εννοιών,
- φτάνοντας έως την από καθέδρας εκφορά ενός λόγου περισσότερο ή λιγότερο επιτηδευμένα δυσνόητου και τον πυροβολισμό των υπηκόων με ένα γενικευμένα αφασικό πολιτικό λόγο (π.χ. όπως αυτόν που καταγγέλλει ο Ευγένιος Αρανίτσης στο Βαθμό Μηδέν της Ρητορικής.)
*
«Σε τι λοιπόν συνίσταται η διαφορά ανάμεσα στην ψυχοδιανοητική στάση που μπορούμε ν’ αποδώσουμε σ’ ένα αμίλητο πλάσμα − σ’ ‘ένα ανθρώπινο ον προτού μπορέσει να μιλήσει ή σ’ ένα ζώο − και στην άλλη εκείνη νοοτροπία που χαρακτηρίζει έναν ενήλικο που κατέχει πλήρως τη μητρική του γλώσσα;
Κατά τρόπο αρκετά περίεργο, είναι ευκολότερο ν’ απαντήσουμε σ’ αυτό το ερώτημα στηριζόμενοι στις μη-κανονικές περιπτώσεις της εξέλιξης της ομιλίας. Η από μέρους μας εξέταση των περιπτώσεων της Έλεν Κέλλερ και της Λώρα Μπριτζμαν ξεκαθάρισε το γεγονός, ότι μια πραγματική επανάσταση συμβαίνει στη ζωή του παιδιού μόλις πρωτοκαταλάβει το συμβολισμό της ομιλίας. Από τότε και στο εξής η προσωπική και πνευματική του ζωή παίρνει καινούργια όψη. Χοντρικά, τούτη η αλλαγή μπορεί να χαρακτηριστεί αν πούμε ότι το παιδί περνάει από μια πιο υποκειμενική κατάσταση σε μια κατάσταση αντικειμενική, από μια στάση καθαρά συγκινησιακή σε μια στάση θεωρητική. […]
Το ίδιο το παιδί αισθάνεται ξεκάθαρα τη σημασία του καινούργιου οργάνου για την ψυχοδιανοητική του ανάπτυξη. Δεν ικανοποιείται με το να διδάσκεται κατά τρόπο καθαρά υποδεικτικό, αλλά παίρνει ενεργό μέρος στο προτσέσο της ομιλίας, που συνάμα είναι και προτσέσο προοδευτικής εξαντικειμενίκευσης. Οι δασκάλες της Κέλλερ και της Μπρίτζμαν μάς ιστόρησαν με πόσο ζήλο και πόσην ανυπομονησία και τα δυο παιδιά, μόλις κατάλαβαν τη χρήση των ονομάτων, συνέχισαν να ρωτούν το ιδιαίτερο όνομα όλων των αντικειμένων του περιβάλλοντός τους. Κι αυτό επίσης είναι γενικό γνώρισμα της ομαλής ανάπτυξης της ομιλίας. […]
Μια τέτοια στάση θα ήταν ακατανόητη, αν δεν ήταν στη μέση το γεγονός ότι το όνομα, μέσα στην ψυχοδιανοητική ανάπτυξη του παιδιού, έχει να επιτελέσει λειτουργία πρωταρχικής σημασίας. […] Οι αόριστες, αβέβαιες, κυμαινόμενες αντιλήψεις του και τα θολά του αισθήματα αρχίζουν να παίρνουν καινούργιαν όψη. Μπορεί να ειπωθεί, ότι κρυσταλλώνονται γύρω από το όνομα όπως σ’ ένα σταθερό κέντρο, μιαν εστία σκέψης. Χωρίς τη βοήθεια του ονόματος, κάθε καινούργια πρόοδος που γίνεται στο προτσέσο της εξαντικειμενίκευσης, θα διέτρεχε πάντα τον κίνδυνο να χαθεί ξανά την άλλη στιγμή. […]
Η γλώσσα, παρμένη σαν σύνολο, γίνεται είσοδος σ’ ένα καινούργιο κόσμο. Εδώ, η κάθε πρόοδος ανοίγει καινούργια προοπτική, διευρύνει και πλουτίζει τη συγκεκριμένα μας εμπειρία. Ο ζήλος κι ο ενθουσιασμός για συνομιλία δεν πηγάζουν από την απλή επιθυμία μάθησης ή χρήσης ονομάτων∙ σημαδεύουν την επιθυμία ανακάλυψης και κατάκτησης ενός αντικειμενικού κόσμου».
Ερνστ Κασσίρερ, Δοκίμιο για τον άνθρωπο (1944),
μετάφραση Τάκης Κονδύλης, εκδόσεις ΚΑΛΒΟΣ (1985)
29 σχόλια:
Υποτίθεται ότι σύμφωνα με την παραδοσιακή ερμηνεία του χωρίου ο ονοματισμός των ζώων έγινε για να υποδηλώσει την εξουσία του ανθρώπου πάνω στα άλλα πλάσματα. Ποια η σχέση αυτής της ερμηνείας αυτής με όσα ακολουθούν στην ανάρτηση;
«φιλοσοφική» υποτίμηση του λόγου∙
απαξίωση του λόγου∙
απώλεια της αξιοπιστίας του λόγου∙
καταρράκωση του σεβασμού προς το λόγο∙
Με τόσες διαψευσμένες προσδοκίες από τα κανονιστικά περιεχόμενα του λόγου, δυο διαπιστώσεις θα μπορούσαν να γίνουν. Είτε ότι ο λόγος δεν έχει εγγενές κανονιστικό ή μεταφυσικό περιεχόμενο, αλλά αποκτά (δεν μπορεί να κάνει αλλιώς) οποιοδήποτε του δίνεται είτε ότι έχει τέτοιο περιεχόμενο, αλλά αυτό είναι κακό (οδηγεί λ.χ. σε σφαγές και Άουσβιτς) και κατά συνέπεια πρέπει ο λόγος να απαξιωθεί ως επικίνδυνος, αναξιόπιστος κοκ. (Φυσικά, και μία τρίτη, ότι υπάρχει κάποιο έγκυρο αλλά καλό περιεχόμενο του λόγου. Και ότι κάποια ανώτερα πνεύματα το κατάλαβαν)
και τελικά
καταποντισμός της αντίληψης ότι είναι θέμα «τιμής» − προσώπου μέσα στην κοινωνία − η τήρηση των λόγων μας (να είναι «το ναι, ναι και το όχι, όχι») και, επομένως, το να μιλάμε με περίσκεψη και συναίσθηση. και την «ελαστικοποίηση» των ονομάτων και το θόλωμα των εννοιών, φτάνοντας έως την από καθέδρας εκφορά ενός λόγου περισσότερο ή λιγότερο επιτηδευμένα δυσνόητου
Το θόλωμα των εννοιών, η χρήση μιας διφορούμενης έννοιας με πολλές σημασίες κοκ ήταν πάντα αγαπημένη υπόθεση των φιλοσόφων. Τώρα διακηρύσσεται ως καθήκον. Το αποτέλεσμα είναι ίδιο, οι προθέσεις διαφέρουν. Όπως και με την τήρηση των λόγων μας.
@ Γιάννη,
δεν ξέρω ποια ερμηνεία του χωρίου έχεις υπόψη, αλλά η εξουσία του ανθρώπου πάνω στα άλλα πλάσματα δηώνεται νωρίτερα και ορίζεται από το ότι πλάστηκαν για να τα τρώει:
26 καὶ εἶπεν ὁ Θεός· ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν, καὶ ἀρχέτωσαν τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ γῆς γῆς. 28 καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς ὁ Θεός, λέγων· αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς καὶ ἄρχετε τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καὶ τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ πάντων τῶν κτηνῶν καὶ πάσης τῆς γῆς καὶ πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπὶ τῆς γῆς. 29 καὶ εἶπεν ὁ Θεός· ἰδοὺ δέδωκα ὑμῖν πάντα χόρτον σπόριμον σπεῖρον σπέρμα, ὅ ἐστιν ἐπάνω πάσης τῆς γῆς, καὶ πᾶν ξύλον, ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ καρπὸν σπέρματος σπορίμου, ὑμῖν ἔσται εἰς βρῶσιν· 30 καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τῆς γῆς καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ παντὶ ἑρπετῷ ἕρποντι ἐπὶ τῆς γῆς, ὃ ἔχει ἐν ἑαυτῷ ψυχὴν ζωῆς, καὶ πάντα χόρτον χλωρὸν εἰς βρῶσιν. καὶ ἐγένετο οὕτως. - Γένεσις, 1.
Η ονοματοδοσία συνδέεται με κάτι άλλο...
Προσδοκίες. Ο ρόλος που παίζει ο λόγος στη συγκρότηση της ανθρώπινης συνθήκης είναι ένα πράγμα, οι προσδοκίες που αναφέρεις είναι άλλο πράγμα. Καμιά διάψευση των δεύτερων δεν αναιρεί τον πρώτο.
Σε ό,τι αφορά τους φιλόσοφους και την αγαπημένη τους υπόθεση, μάλλον μπερδεύεις τους φιλόσοφους με τον ... Βέλτσο.
:-)
Πολύ ενδιαφέρον το "πάντρεμα" σου HollowSky!
"Κάθε ύπαρξη περιέχοντας μέσα της το λόγο της είναι από τη φύση της αρχή της εν δυνάμει κίνησης που παρατηρούμε έπειτα σ' αυτήν και κάθε φυσική κίνηση για μια ενέργεια, είναι μεσότητα, αφού την έχουμε λάβει κατά τη φύση της ανάμεσα στις δυο.
Και κάθε ενέργεια που περιορίζεται στη φύση της από το λόγο της ύπαρξής είναι τέλος της νοούμενης πριν από αυτήν κίνησης της ουσίας".
(αγ. Μάξιμος ο ομολογητής - περί θεολογίας της ένσαρκου οικονομίας του Υιού του Θεού)
Με λίγα λόγια είναι υπό αμφισβήτηση το ότι η ονοματοδοσία συνδέεται με την εξουσία "τέκνα μου"?-)
Anonymous,
ε, φαίνεται πως ο συγγραφέας της Γένεσης δεν είχε εντρυφήσει στον ... Φουκώ, "αδελφέ":-)
Hollowsky παιδί μου, μη τσιμπάς....
και σχετικά με τον Φουκώ, είχε είχε (εντρυφήσει ο συγγραφέας της γένεσης... ήταν πράγματι ένας?)
...αλλά το πρόβλημα είναι ότι η γλώσσα μπορεί να σημασιοδοτησει τον κόσμο αλλά και μπορεί να τον από σημασιοδοτήσει εις βάρος μιας άλλης σημασιοδοτησης.
(βλ. την γλώσσα του κατακτητή κτλ.)
@ Anonymous,
και γιατί να μην τσιμπάω; :-p
@ οπωςπαραπάνω,
δηλαδή;
Hollowsky,
δεν ξέρω ποια ερμηνεία του χωρίου έχεις υπόψη, αλλά η εξουσία του ανθρώπου πάνω στα άλλα πλάσματα δηώνεται νωρίτερα και ορίζεται από το ότι πλάστηκαν για να τα τρώει…
«(430) Οι στίχοι αυτοί [2,19-20] κλπ…Η αναφορά στη δημιουργία των ζώων και την ονοματοδοσία τους από τον Αδάμ υποδηλώνει αφ’ ενός μεν τη συγγένεια που έχουν με τον άνθρωπο, αφού και αυτά πλάσθηκαν «εκ της γης» και αποτελούν «ψυχάς ζώσας» και αφ’ ετέρου την υποταγή τους στην κυριαρχική εξουσία του ανθρώπου […] (431) «Ήγαγεν αυτά προς τον Αδάμ, ιδείν τι καλέσει αυτά» Ο Θεός δίδει την ευκαιρία στον Αδάμ να επιλέξει ελεύθερα τον κατάλληλο σύντροφό του και ν’ απαλλαγεί από την μοναξιά του, προσάγοντας ενώπιόν του τα δημιουργήματα εκείνα του ζωικού βασιλείου, τα οποία είχε πλάσει από το ίδιο υλικό συστατικό στοιχείο […] Η θεία εντολή ήταν να τα δει προσωπικά και να τους δώσει κατάλληλα ονόματα. Με αυτόν τον τρόπο αποσκοπούσε να του διεγείρει την εσωτερική επιθυμία απόκτησης ομοίου προς αυτόν συντρόφου – κατ’ αναλογίαν προς τα προσαχθέντα ζεύγη {…] (433) και εκάλεσεν Αδάμ ονόματα πάσι τοις κτήνεσι»: Με την προσαγωγή των ζώων ενώπιον του Αδάμ ο Θεός του έδιδε την ευκαιρία να επιβεβαιώσει τη νοητική του ικανότητα, η οποία συνιστά και την υπεροχή του έναντι αυτών. Του παρείχε τη δυνατότητα να γνωρίσει τα ζώα, να μάθει τις σχέσεις τους μαζί του, για να μπορέσει έτσι, δίδοντάς τους ονόματα, ν’ αποδείξει ότι είναι ο κύριός τους. […] (434)Η σχέση του πρώτου ανθρώπου με τα ζώα, χερσαία και πτερωτά, χάριν του οποίου δημιουργήθηκαν, φαίνεται από τη διαδικασία της ονομασίας τους. Αυτός καλείται να τα γνωρίσει, διότι η γνωριμία τους συνεπάγεται, σύμφωνα με τη βιβλική σκέψη, αξίωση εξουσιαστικής δύναμης πάνω σ’ αυτά. Με την ονοματοδοσία τους από τον Αδάμ, η οποία, όπως προελέχθη, επιβεβαιώνεται αφ’ ενός μεν η ικανότητά του να εφευρίσκει το κατάλληλο κατά περίπτωση όνομα και αφ’ ετέρου η κυριαρχία του επ’ αυτών. Επί του τελευταίου αυτού ο ι. Χρυσόστομος παρατηρεί. «το σύμβολον της δεσποτείας δια της των ονομάτων θέσεως επιδεικνύεται». […] «Τω δε Αδάμ ουχ ευρέθη βοηθός όμοιος αυτώ» Η διαδικασία προσαγωγής των ζώων ενώπιον του Αδάμ και η γνωριμία τους απ’ αυτόν, προκειμένου να εξευρεθεί από τον κόσμο τους βοηθός αντάξιός του….ενίσχυσε την ανάγκη της δημιουργίας της γυναίκας για την πλήρωση του υφισταμένου από την μοναξιά του άνδρα κενού. Συγχρόνως διεφάνη καθαρά η υποδεέστερη έναντι του ανθρώπου θέση των ζώων» (Σταύρου. Ε. Καλαντζάκη, Εν αρχή εποίησεν ο Θεός. Ερμηνευτική ανάλυση των περί δημιουργίας διηγήσεων, εκδ. Πουρναρά – διδασκόμενο στη θεολογική σχολή ΑΠΘ, αν δεν κάνω λάθος)
Ώστε μέσω της ονοματοδοσίας επιβεβαιώνεται η ανθρώπινη εξουσία πάνω στα ζώα και γίνεται κατανοητή η ανάγκη για γυναίκα-συνάνθρωπο. Δε νομίζω ότι δεν είναι η αυθεντικά χριστιανική ερμηνεία του χωρίου.
Η ονοματοδοσία συνδέεται με κάτι άλλο
Η δική σου ερμηνεία πού στηρίζεται; Εννοώ χριστιανικά. Στο Sola Scriptura;
Σε ό,τι αφορά τους φιλόσοφους και την αγαπημένη τους υπόθεση, μάλλον μπερδεύεις τους φιλόσοφους με τον ... Βέλτσο
Δηλαδή: Φιλόσοφος είναι μόνο όποιον εμείς καλούμε αντάξιο τέτοιου ονόματος, και περιμέναμε τον Βέλτσο για να ανιχνευθεί η ύπαρξη ασαφειών στην φιλοσοφία.
Προσδοκίες. Ο ρόλος που παίζει ο λόγος στη συγκρότηση της ανθρώπινης συνθήκης είναι ένα πράγμα, οι προσδοκίες που αναφέρεις είναι άλλο πράγμα. Καμιά διάψευση των δεύτερων δεν αναιρεί τον πρώτο.
Δεν έκανα λόγο για διάψευση των προσδοκιών από τον λόγο, δηλαδή από τον λόγο καθαυτό. Αλλά από τα κανονιστικά περιεχόμενα του λόγου. Φυσικά και άλλο ο λόγος και άλλο οι προσδοκίες (άλλο αν εκφράζονται από αυτόν).
"Μια πραγματική επανάσταση συμβαίνει στη ζωή του παιδιού μόλις πρωτοκαταλάβει το συμβολισμό της ομιλίας"
Αυτό όμως θα μπορούσε κάποιος να το διατυπώσει αντίθετα μιας και η γλώσσα είναι το κατ' εξοχήν σύστημα νοηματοδότησης των "πραγμάτων" επομένως και η "κατανόησή" της είναι μια προφανής πράξη υποταγής σε μια προαποφασισμένη "νοηματοδότηση".
Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι "Η πραγματική σκλαβιά συμβαίνει στη ζωή του παιδιού μόλις πρωτοκαταλάβει το συμβολισμό της ομιλίας"
Ο λόγος είναι το καταφύγιο του ανθρώπου από την "τρέλα" μεν, αλλά προκύπτουν σημαντικά προβλήματα μιας και υποχρεώνει τον άνθρωπο ως τον αιώνιο εξουσιαστή της άλογης φύσης και ως φύλακα της λογικής τάξης.Πατάει δηλαδή το κορδόνι του. Και πέφτει.
Με λίγα λόγια "καλώ"=αξιώνω ισχύ
Οι ανθρώπινες προσπάθειες διαχείρισης αυτής της σκλαβιάς φέρνουν στο φως την ιδεολογία, την θρησκεία την πολιτική τον ανταγωνισμο κτλ.
Η ρήξεις με αυτή την υποχρέωση αλλά και με τις προσπάθειες βελτίωσης αυτής της σκλαβιάς φέρνουν στο φως τη μουσική το χορό την ποίηση την ζωγραφική την φιλοσοφία κτλ.
@hollowsky, όπως το σύστημα της γλώσσας της γενέσεως απονοηματοδοτεί το σύστημα της γλώσσας της τραγωδίας, ή της βρεττανικής γλώσσας την γλώσσα του Ιρλανδού ή του Ουαλού, ή της γλώσσας της αγοράς την γλώσσα της κοινότητας ....
@ Γιάννη,
Α.
Το απόσπασμα του θεολόγου, που παρέθεσες, δεν εκφράζει ακριβώς την "παραδοσιακή ερμηνεία του χωρίου" αλλά μια πολύ στενή της απόδοση (μιλώ για το απόσπασμα, δεν ξέρω πώς το τοποθετεί μέσα στην όλη του ανάλυση).
Καλό είναι, όταν επιχειρεί κανείς προσέγγιση συμβολικών κειμένων, να έχει υπόψη του τη χρήση των λέξεων από τους ιστορικούς συγγραφείς τους και ταυτόχρονα το όλο πλαίσιο στο οποίο τις τοποθετούν. Μόνο έτσι μπορούμε να καταλάβουμε τι εννοούσαν - ασχέτως αν συμφωνούμε ή όχι, αν το βρίσκουμε σωστό ή λάθος, χαζό ή έξυπνο.
Για την ερμηνεία της ονοματοθεσίας των ζώων από τον Αδάμ πρέπει λοιπόν να γνωρίζουμε, πως "το να δώση κανείς το όνομα σε κάποιο ζώο η πράγμα, σήμαινε για τους Εβραίους τον προσδιορισμό του σκοπού τον οποίον καλείται αυτό να εκπλήρωσει μέσα εις την αρμονίαν του κόσμου" (Αντ. Αλεβιζόπουλος, Εφόδιον Ορθοδοξίας) - του κόσμου, εννοείται εδώ, ως "κτίση του Θεού".
Η ονοματοθεσία ήταν επομένως συνδεδεμένη με μια διπλή πράξη:
1. μια γνωστική πράξη ("για να δώσει ο άνθρωπος το κατάλληλο όνομα το οποίο θα ανταπεκρίνετο προς τα ιδιαίτερα γνωρίσματα κάθε ζώου, έπρεπε προηγουμένως να αναπτύξει όλες εκείνες τις ικανότητες, που του έδωσε ο Θεός ώστε να αποκτά τη γνώση των ζώων", στο ίδιο)`
και ταυτόχρονα
2. μια πράξη αναφοράς ~ "γνωρίζω κάτι ως τμήμα ενός Κόσμου σε αναφορά προς το Θεό" και "κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται στο δημιουργικό σχέδιο του Θεού".
Γι' αυτό ο π. Κάλλιστος Γουέρ λέει επ' αυτού: "Ο άνθρωπος δεν είναι μόνο ένα λογικό και ευχαριστιακό ζώο, αλλά είναι επίσης και δημιουργικό ζώο: το γεγονός ότι ο άνθρωπος είναι κατ' εικόνα Θεού σημαίνει ότι ο άνθρωπος είναι ένας δημιουργός κατά την εικόνα του Θεού Δημιουργού. [...] Είναι σημαντικό ότι το πρώτο έργο του πρωτόπλαστου Αδάμ ήταν να ονομάσει τα ζώα (Γεν. 2, 19-20). Η ονοματοθεσία είναι από μόνη της μια δημιουργική πράξη• μέχρις ότου βρούμε ένα όνομα για κάποιο αντικείμενο ή εμπειρία, μια «αναπόφευκτη» λέξη που να δίνει τον πραγματικό χαρακτήρα αυτού του πράγματος, δεν μπορούμε ν' αρχίσουμε να το κατανοούμε και να το χρησιμοποιούμε" (Ο ορθόδοξος δρόμος).
Αυτό απέχει από αυτό που σήμερα εννοούμε ως "εξουσιασμό", αλλά επίσης διαφέρει και από το βιβλικό προσδιορισμό του "αρχέτωσαν επί των θηρίων" με την έννοια της καταβρόχθισης - όπως επισημαίνει ο Γρηγόριος Νύσσης (Περί κατασκευής του ανθρώπου), λέγοντας ότι μόνο μετά την πτώση ο Θεός "παραχώρησε" στον άνθρωπο να τρώει τα ζώα, ενώ στον παράδεισο είχε ορίσει να τρώει μόνο "παν ξύλον".
Από αυτά, άλλωστε, προκύπτουν και οι αναφορές σε αγίους κι ερημίτες, που ζούσαν αρμονικά με θηρία σαν πρότυπο της σχέσης ανθρώπου-ζώων, την οποία θέλησε αρχικά ο Θεός. Κάτι που προκύπτει και από την ίδια τη "Γένεση", όπου η ονοματοθεσία των ζώων από τον Αδάμ παρουσιάζεται στο πλαίσιο μιας προσφοράς "βοηθών" και όχι φαγητών προς αυτόν:
16 καὶ ἐνετείλατο Κύριος ὁ Θεὸς τῷ ᾿Αδὰμ λέγων· ἀπὸ παντὸς ξύλου τοῦ ἐν τῷ παραδείσῳ βρώσει φαγῇ, 17 ἀπὸ δὲ τοῦ ξύλου τοῦ γινώσκειν καλὸν καὶ πονηρόν, οὐ φάγεσθε ἀπ᾿ αὐτοῦ· ᾗ δ᾿ ἂν ἡμέρᾳ φάγητε ἀπ᾿ αὐτοῦ, θανάτῳ ἀποθανεῖσθε. 18 Καὶ εἶπε Κύριος ὁ Θεός· οὐ καλὸν εἶναι τὸν ἄνθρωπον μόνον· ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ᾿ αὐτόν. 19 καὶ ἔπλασεν ὁ Θεὸς ἔτι ἐκ τῆς γῆς πάντα τὰ θηρία τοῦ ἀγροῦ καὶ πάντα τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἤγαγεν αὐτὰ πρὸς τὸν ᾿Αδάμ, ἰδεῖν τί καλέσει αὐτά. καὶ πᾶν ὃ ἐὰν ἐκάλεσεν αὐτὸ ᾿Αδὰμ ψυχὴν ζῶσαν, τοῦτο ὄνομα αὐτῷ.
Β.
Δηλαδή: Φιλόσοφος είναι μόνο όποιον εμείς καλούμε αντάξιο τέτοιου ονόματος, και περιμέναμε τον Βέλτσο για να ανιχνευθεί η ύπαρξη ασαφειών στην φιλοσοφία.
Όχι φιλόσοφος είναι αυτό που εσύ προσδιόρισες τσουβαλιάζοντας με το στανιό ΟΛΟΥΣ τους φιλόσοφους με τη φράση "το θόλωμα των εννοιών, η χρήση μιας διφορούμενης έννοιας με πολλές σημασίες κοκ ήταν πάντα αγαπημένη υπόθεση των φιλοσόφων" - δηλαδή ΟΛΩΝ των φιλοσόφων.
Φυσικά και άλλο ο λόγος και άλλο οι προσδοκίες (άλλο αν εκφράζονται από αυτόν).
Φυσικά.
@ Ιζι,
Α.
Αγκρρρρ, μπρρουρρρρουααααχχχχχ, φσσσφσφσφσφσσσσσσσσσσσσσσστ, γρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρρ, μουγκρ, ουλουουουουαχαχαχαχαττταχτ, αφφφζζζζζζζζζζζζζζζ!!!
Αχ, πόσο λεύτερος ένιωσα!
:-)))
Β.
η γλώσσα είναι το κατ' εξοχήν σύστημα νοηματοδότησης των "πραγμάτων" επομένως και η "κατανόησή" της είναι μια προφανής πράξη υποταγής σε μια προαποφασισμένη "νοηματοδότηση"
.
Θέλεις δηλαδή να πεις, ότι η γκαντεμιά της γκαντεμιάς είναι που δεν γεννιόμαστε ΣΕ ΚΕΝΟ ΑΕΡΑ, αλλά από άλλους ανθρώπους και μέσα σε μια κοινωνία που έχει διαμορφωθεί, κι αυτή και η γλώσσα της, πριν από εμάς;
Τότε, ΑΛΛΑ ΜΟΝΟ ΤΟΤΕ, ναι, όχι μόνο η γλώσσα αλλά κι ολόκληρη η παλιοζωή είναι σκλαβιά κι υποταγή ... ακόμα, θα έλεγα, και το ότι τρώμε είναι ένα βάσανο αφού δεν μπορούμε - γαμμώτο! - να φάμε σκουριασμένα σίδερα σωτέ γαρνιρισμένα με υδροκυάνιο [ο καημός μου, όπως θυμάσαι από παλιότερο σχόλιο :-)))) ] κι αναγκαζόμαστε να σκύβουμε το κεφάλι στις πεπτικές ικανότητες ενός περιορισμένου στομαχιού που διαμορφώθηκε πριν γεννηθούμε, φάκιν σιτ!
Με λίγα λόγια "καλώ"=αξιώνω ισχύ
Ε, τότε να μη σε ξανα-καλέσω στο τηλέφωνο! :-)) Όχι ρε συ, να μην τρελαθούμε εντελώς. Εντάξει, πίσω από το ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ, πίσω από ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ απεύθυνση, μπορεί κανείς να ξεψειρίσει "αξιώσεις ισχύος", αυτό δεν λέει τίποτα, είναι mind game, και μάλλον προς το υστερικό μού φέρνει. :-)
@ οπωςπαραπάνω,
τώρα κάτι κατάλαβα. Και γιατί αυτό είναι το πρόβλημα;
"Θέλεις δηλαδή να πεις, ότι η γκαντεμιά της γκαντεμιάς είναι που δεν γεννιόμαστε ΣΕ ΚΕΝΟ ΑΕΡΑ, αλλά από άλλους ανθρώπους και μέσα σε μια κοινωνία που έχει διαμορφωθεί, κι αυτή και η γλώσσα της, πριν από εμάς;"
Ναι αυτό θέλω να πω από την στιγμή που το πας "αυτόν έχουμε αυτόν εμπιστευόμαστε"
(απαντώ αν και η ερώτησή σου είναι σοφιστικής τακτικής)
Θα θελα να μαι γάτα, που από ότι κατάλαβα γεννιέται σε κενο αέρα . :-))
(άσε που "κάπου μέσα μου" κάποια γάτα θα υπάρχει)
Είπα ότι ο άνθρωπος είναι δέσμιος του λόγου, της ομιλίας, και της υποτιθέμενης δυνατότητας πολλαπλών νοηματοδοτήσεων που αυτός δίνει. Εσύ μάλλον λες ότι ο λόγος δεν είναι μια δεσμευτική υπόθεση αλλά μια απελευθερωτική (?)
Και μετά ποιος λόγος από όλους?
Έπειτα λες διαστρεβλώνοντας τα λεγόμενα μου: πίσω από ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ απεύθυνση, μπορεί κανείς να ξεψειρίσει "αξιώσεις ισχύος"
Θέλει ξεψείρισμα και υστερία για να υποστηριχτεί κάτι τέτοιο?! (αν και δεν μίλησα για απευθηνση ακριβώς αλλά για ονοματοδοσία*)
Η νοηματοδότηση του κόσμου είναι μια περιοριστική διαδικασία ή όχι.Δεν υποστηρίζω ότι μπορεί να γίνει αλλιώς, αλλά ότι μέσα σε αυτόν τον αρχικό περιορισμό, πάλι ο άνθρωπος είναι αυτός που βρίσκει τρόπους να ανιχνεύσει τα όρια αλλά και πέρα από αυτά.
"καλώ",το εννοούσα όπως και στο απόσπασμα "καὶ ἐκάλεσεν ᾿Αδὰμ ὀνόματα πᾶσι τοῖς κτήνεσι καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τοῦ ἀγροῦ"
που σημαίνει:
"κτήνη, πετεινοί, θηρία, στην πάντα, ο Αδαμ κάνει κουμάντο στον κήπο"
(που βέβαια τον είχε νοικιασμένο :-))
Πάντως με την σημείωσή σου -που είναι ένα άλλο ζήτημα - συμφωνώ 100%.
Τον εύστοχο Αρανίτση βαρέθηκα του θανατά να τον διαβάσω.
[…]Και η λεκτική γλώσσα φέρνει μια μεταμόρφωση στη συμπεριφορά του είδους και αυτή η ίδια μεταμορφώθηκε από τις αλλαγές στον τρόπο ζωής του σε σχέση, π.χ. με την εμφάνιση της γεωργίας και τον διακανονισμό που προώθησε μια γραμμικοποίηση της σκέψης και κατά συνέπεια μείωση της λάμψης της γλώσσας, της πολυσημίας της, την ίδια στιγμή που παράγει μια λειτουργία της γνώσης, τη γονιμοποίηση που επιτρέπει να αναπαριστάται διαφορετικά η λεκτική γλώσσα η οποία είναι το όργανο ( N. Chomsky ) υλοποίησης της αναπαράστασης.
Κατά τη διάρκεια των αιώνων υπάρχει μια υποβάθμιση του μύθου σε παραμύθι, σε ιστορία, αλλά έχει τον τρόπο να επιμένει και επαναποκτά κάποια αποτελεσματικότητα σήμερα στο πεδίο της επιστημονικής φαντασίας.
Λεκτική γλώσσα έχει μια παρόμοια τάση: περισσότεροι άνθρωποι τώρα αρνούνται να γονιμοποιηθούν, κανείς δεν ακούει, γιατί εδώ και πολύ καιρό έχουμε ξεχάσει ότι ομιλία σημαίνει να ξέρει κανείς να ακούει και δεν είναι πλέον ικανοί να γονιμοποιήσουν. Η λεκτική γλώσσα χρησιμεύει μόνο για να επικοινωνούν, να διαβιβάζουν τις εντολές μιας κοινωνικής τάξης που καθορίζεται από το κεφάλαιο.[…]
CAMATTE Jacques
[…]Η ανθρωπότητα, επίσης, ξετυλίγεται μέσα από εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν μεγάλες αφηγήσεις δια μέσου των αιώνων: τη θρησκεία, τη φιλοσοφία, την επιστήμη, την τέχνη. Ωστόσο, όλες αυτές οι ιστορίες είναι στην πραγματικότητα ημιτελείς, μη πειστικές, επειδή τελικά δεν επιτυγχάνουν το στόχο τους, και μέσα από διάφορους τρόπους οδηγούν σε ένα αδιέξοδο. Από το ίδιο το γεγονός ότι είναι ατελείς είναι καταδικασμένες να επαναλαμβάνονται σε διάφορες γλώσσες. Έτσι, η μεγάλη αφήγηση της δημιουργίας σφάλματος, αυτή του αδικήματος που διεπράχθη από τον Αδάμ και την Εύα που δάγκωσαν τον απαγορευμένο καρπό. Η καταστολή οδηγεί αναπόφευκτα στην αντίδραση της ανυπακοής.Αλλά ο βιβλικός Θεός είναι ένα ον υπερκατασταλτικό (ultrarépressif). Επιβάλλεται χωρίς εξήγηση. Τα πλάσματα είναι εκεί για να προσκυνήσουν, να αναγνωρίζουν, και ανέπτυξε ένα μηχανισμό για τον έλεγχο της υπακοής και ως εκ τούτου θα πρέπει να λάβει την αναγνώριση των δημιουργημάτων του. Η πράξη του Αδάμ και της Εύας είναι εγγεγραμμένη στη δυναμική της θείας καταστολής. Προς το παρόν, ένα παρόμοιο φαινόμενο εκτυλίσσεται. Η αυτονόμιση και η εικονικοποίηση του κεφαλαίου οδηγούν στη δημιουργία ενός τεράστιου ποσού του κεφαλαίου, σε μορφή νομισμάτων ή χρηματοπιστωτική μορφή, με τη δυνατότητα, μέσω της ίδιας της αυτονόμισης, να αυξηθεί δυσανάλογα το "ποσό" με το οποίο αυτό ή εκείνο το πρόσωπο έχει πρόσβαση. Η δυνατότητα της επ 'αόριστον αύξησης είναι σύμφωνη με το σύστημα του θεού. Αλλά αυτό, μέσω των αρχαίων αναπαραστάσεων των ανδρών και των γυναικών, πλήρως εμποτισμένων με καταστολή, θεωρεί ότι αυτό δεν θα πρέπει να συμβαίνει, ότι είναι ανήθικο. Ωστόσο, δεδομένου ότι το δέντρο (αυτές τις μέρες, αυτό της κερδοσκοπίας) δεν θα πρέπει να υπάρχει, γιατί το θέτει στο πεδίο της πραγματικότητας, οπότε γιατί ένα σύστημα που έχει σχεδιαστεί για να επιτρέψει επ 'αόριστον αύξηση είναι ανεκτό; Και στις δύο περιπτώσεις, είναι στην ρίζα αυτού του λόγου η δικαιολόγηση του παράλογου φαινομένου: η επανάληψη της καταστολής και επομένως η ρύθμιση της κατάστασης της ενοχής.[…]
CAMATTE Jacques
@Izi,
συγγνώμη αλλά θολώνω άμα ακούω ότι η γλώσσα καθεαυτή και ο λόγος καθεαυτόν σκλαβώνουν τον άνθρωπο! Να πει κανείς ότι αυτό συμβαίνει π.χ. με τη νοησιαρχία (intellectualisme), να το καταλάβω. Αλλά η ίδια η γλώσσα κι ο ίδιος ο λόγος;!
Διάβασε όμως καλύτερα αυτό που γράφτηκε. Γιατί δεν γράφτηκε πως η γλώσσα και ο λόγος απελευθερώνουν τον άνθρωπο, αλλά ότι: "μια πραγματική επανάσταση συμβαίνει στη ζωή του παιδιού μόλις πρωτοκαταλάβει το συμβολισμό της ομιλίας" και ότι "το όνομα, μέσα στην ψυχοδιανοητική ανάπτυξη του παιδιού, έχει να επιτελέσει λειτουργία πρωταρχικής σημασίας", η οποία έχει να κάνει με τη δημιουργία μιας "εστίας σκέψης", χωρίς την οποία "κάθε καινούργια πρόοδος που γίνεται στο προτσέσο της εξαντικειμενίκευσης, θα διέτρεχε πάντα τον κίνδυνο να χαθεί ξανά την άλλη στιγμή".
@ Παναγιώτη,
τον έχω υπόψη μου το γερο-Καμάτ και την πορεία του από την κριτική του μαρξισμού στη Spiraletre και την υιοθέτηση πριμιτιβίστικων απόψεων, όπως π.χ. αυτή για τη "γραμμικοποίηση της σκέψης με την εμφάνιση της γεωργίας" και για τη "μείωση της λάμψης και της πολυσημίας της γλώσσας".
Θεωρώ πως οι απόψεις αυτές είναι (αντίθετα από τις προθέσεις των πριμιτιβιστών) εκδήλωση ακραίας σχηματοποίησης, στην προσπάθειά τους να χωρέσουν ολόκληρη την ιστορία σε ένα γραμμικό σχήμα - με αντίθετη φορά από το γνωστό.
Για παράδειγμα, αυτό που οικτίρει ως "υποβάθμιση του μύθου σε παραμύθι", μπορεί κάλλιστα να ειδωθεί ως αποδέσμευση του ανθρώπινου φαντασιακού από ένα σύμπαν, που δικαιολογούσε τους θύτες σε βάρος των θυμάτων (βλ. Ρενέ Ζιράρ, "Βία και Ιερό") και όχι σαν έκπτωση του φαντασιακού.
Θα είχε ενδιαφέρον κάποτε να συζητήσουμε τις μεταφυσικές προϋποθέσεις του πριμιτιβισμού.
Ο Κασσίρερ στην φωτό που διάλεξες μοιάζει με. λίγο από xFiles, λίγο αυτό που "ζει αναμεσά μας" κτλ.
Αυτό ήδη κάτι μας λέει:-))
Τα υπόλοιπα αύριο...
Hollowsky ο Κασσίρερ με την ακαδημαϊκή διδασκαλική του φόρα, και την ζογκλερική του λόγου που αυτός ο χώρος επαγγέλλεται, χρησιμοποιεί τον όρο "πραγματική επανάσταση".
Σιγά φοβηθήκαμε....
Δεν είπα ότι η γλώσσα είναι σκλαβιά, είπα ότι θα μπορούσε να διατυπωθεί αντίθετα και αναλόγως (του "πραγματική επανάσταση"), πράγμα που έχει γίνει.
Ποιος θα αρνιόταν ότι το "το όνομα, μέσα στην ψυχοδιανοητική ανάπτυξη του παιδιού, έχει να επιτελέσει λειτουργία πρωταρχικής σημασίας". Ο σκεπτικισμός μου ακουμπά στο "πραγματική επανάσταση" με την έννοια της επανάστασης ως απελευθερωτικής ανατροπής ενός κατεστημένου (έτσι καταλαβαίνω την "επανάσταση")
Κατ' εμέ η απελευθερωτική ανατροπή την οποία εννοώ, δεν δημιουργεί εστίες που εξασφαλίζουν την πρόοδο ούτε εδραιώνει το υποκείμενο όπως ρητά επισημαίνει ο εξωγήινος -δήθεν γερμανοεβραιοσουηδός καντιανός φιλελευθεροκομμουνιστής- ακαδημαϊκός παρακάτω:-))
(αυτό είναι μια άλλη κουβέντα)
Κι εγώ θολώνω όταν ακούω ότι η γλώσσα καθεαυτή και ο λόγος καθεαυτόν είναι ένα επαναστατικό και άρα απελευθερωτικό συμβάν για τον άνθρωπο!
@παναγιώτη πολύ κατατοπιστικό το απόσπασμα του Καμάτ που μεταφέρεις, και μέσες άκρες με βρίσκει σύμφωνο.
Δεν γνωρίζω παρά ελάχιστα από το έργο του.
Και βέβαια αυτό που ο Ζιράρ (και άλλοι λατίνοι θεωρητικοί μεσσίες του καθολικισμού) αναγνωρίζουν και στην ουσία επιχειρούν να υποβάλουν- ως δικαιολόγηση του θύτη απέναντι στο θύμα άφησε πίσω του κείμενα όπως αυτό>>
http://www.mikrosapoplous.gr/iliada/BIBLIO_21_1_138.htm
βλ. στ. 70 -120
όπου ο "παγκάκιστος" θύτης Αχιλλέας "δικαιολογείται" έναντι του "αγαθότατου" θύματος Λυκάονα....
όμως η ζωή είναι τόσο ξεκάθαρη μόνον στις διδακτορικές διατριβές....
Το απόσπασμα πάντως αυτό είναι απολαυστικό και αξίζει να διαβαστεί
Με θολωμένα μυαλά στα κάγκελα...καλημέρα
IZI,
και εγώ πρόσφατα διάβασα κείμενα του Καμάτ και ορισμένα σημεία της κριτικής του έχουν ενδιαφέρον, αλλά με αφορμή την παρατήρηση του Γιάννη έψαξα λίγο τις τελευταίες του απόψεις οι οποίες πράγματι είναι βιταλιστικές (ελεύθερη ροή της ζωής , ζωτικότητα κλπ.) χωρίς καμία αναφορά στο πολιτικό ζήτημα της συμβίωσης, τις κοινωνικές σχέσεις κλπ.
Hollowsky,
Η ερμηνεία του Καλαντζάκη είναι περιεκτικότερη αυτών που παραθέτεις και πως, κατά συνέπεια, ό,τι παραθέτεις από τον Αλεβιζόπουλο και τον Γουέρ δεν αντικρούει όσα λέω για την εξουσιαστική φύση της ονοματοδοσίας: Ο πρώτος κάνει λόγο για «τον προσδιορισμό του σκοπού τον οποίον καλείται να εκπληρώσει», δηλαδή ο Αδάμ ορίζει ποιο σκοπό θα έχει το ζώο/πράγμα το οποίο ονοματοδοτείται από αυτόν. Κι αυτό που λέει ο Γ., ότι η κατανόηση προϋποθέτει το όνομα δεν αντίκειται αλλά εμπεριέχεται στην ιδέα ότι η γνώση (που προϋποθέτει την ονοματοδοσία και την ικανότητα για ονοματοδοσία) συνεπάγεται την εξουσία του γνώστη (πάντα σύμφωνα με τις βιβλικές αντιλήψεις). Αυτή η εξουσία δεν είναι, σαφώς, πολιτική εξουσία. Είναι, όμως, εξουσία. Η ιδέα της εξουσίας του ανθρώπου πάνω σε ψάρια, πτηνά, ζώα και γενικά στη γη υπάρχει ήδη στο Γέν. 1,25, ανεξάρτητα από το αν στον Παράδεισο τρων φυτά (Γέν. 2, 16) και όχι κρέατα ζώων. Το ότι σε ορισμένα εδάφια γίνεται λόγος για εξουσία δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να γίνεται και σε άλλα. Έπειτα, εκείνο που λες, ότι η ονοματοδοσία των ζώων από τον Αδάμ παρουσιάζεται στο πλαίσιο μιας προσφοράς «βοηθών» προς αυτόν πάλι εμπεριέχεται στην ερμηνεία του Κ.: Μέσω της ονοματοδοσίας των ζώων ο Αδάμ ανακαλύπτει πως δεν έχει όμοιο του σύντροφο αλλά αυτό δεν αντίκειται στο ότι, ταυτόχρονα, το δικαίωμα της ονοματοδοσίας συνεπάγεται και γνώση-εξουσία επί του ονοματοδοτούμενου αντικειμένου/πλάσματος. Αν ο Α. και ο Γ. κάνουν λόγο για επιμέρους ερμηνείες, δεν κάνουν λάθος, αλλά δεν είναι μόνο αυτές. Για τον Γρηγόριο Νύσσης, θα ήθελα να μου πεις πού αναφέρει και ερμηνεύει, στο Περί κατασκευής του ανθρώπου, το Γέν. 2,19-21 ώστε να αποκλείει στην ερμηνεία του την ερμηνεία του Κ. (που είναι ερμηνεία και του Χρυσόστομου).
Όχι φιλόσοφος είναι αυτό που εσύ προσδιόρισες τσουβαλιάζοντας με το στανιό ΟΛΟΥΣ τους φιλόσοφους με τη φράση "το θόλωμα των εννοιών, η χρήση μιας διφορούμενης έννοιας με πολλές σημασίες κοκ ήταν πάντα αγαπημένη υπόθεση των φιλοσόφων" - δηλαδή ΟΛΩΝ των φιλοσόφων
Πού έκανα λόγο για ΟΛΟΥΣ τους φιλοσόφους; Αυτό το αφήνω να το απαντήσεις εσύ. Επειδή εσύ ανιχνεύεις την ασάφεια και την αντιφατικότητα/αοριστία στους μεταμοντέρνους δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει από πάντα. Απλώς τώρα διακηρύσσεται ως καθήκον και ως ιδεώδες ύφος.
Φυσικά
Πράγματι, γι’ αυτό και τα «καλά» κανονιστικά περιεχόμενα, λόγω της διάψευσης των προσδοκιών/διακηρύξεών τους, αντικαταστάθηκαν από τη θεώρηση του λόγου ως εγγενώς κακού
Γιάννη,
Ο πρώτος [ο Αλ.] κάνει λόγο για «τον προσδιορισμό του σκοπού τον οποίον καλείται να εκπληρώσει», δηλαδή ο Αδάμ ορίζει ποιο σκοπό θα έχει το ζώο/πράγμα το οποίο ονοματοδοτείται από αυτόν.
- Δεν διάβασες προσεχτικά ολόκληρη την πρόταση του Αλ. Λέει: "Το να δώση κανείς το όνομα σε κάποιο ζώο η πράγμα, σήμαινε για τους Εβραίους τον προσδιορισμό του σκοπού τον οποίον καλείται αυτό να εκπλήρωσει μέσα εις την αρμονίαν του κόσμου" - την αρμονία με την έννοια του "κατά Θεόν".
Αυτό το "μέσα στην κατά Θεόν αρμονία του κόσμου" σημαίνει - κατά την εβραϊκή και χριστιανική αντίληψη -, πως δεν είναι ο άνθρωπος αυτός που αποφασίζει κατά την αποκλειστικά δική του βούληση ποιος είναι ο σκοπός των ζώων. Προσδιορίζει αυτό το σκοπό ώστε να είναι σύμφωνος/σε συνάρτηση με μια βούληση ή "σχέδιο" (του Θεού), που ξεπερνάει τη δική του. Η γνωστική πράξη, κατά την αντίληψη αυτή, δεν είναι "αυτόνομη", πράξη μιας "αυτόνομης" βούλησης, αλλά είναι ταυτόχρονα και μια πράξη αναφοράς προς το Θεό ("τα σα εκ των σων..."). Και η ονοματοθεσία δεν εξαιρείται, φυσικά, από αυτό τον κανόνα.
Δεν νομίζω πως μπορεί να υπάρξει αμφιβολία ή διαφωνία επ' αυτού - κι ας λέει ό,τι θέλει ο κ. Καλατζάκης, αν λέει κάτι άλλο...
Πάμε τώρα στον Νύσσης. Το κείμενο είναι το ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΟ "ΠΟΙΗΣΩΜΕΝ ΑΝΘΡΩΠΟΝ" (Λόγος Β'):
"'Ιδού δέδωκα υμίν ξύλον ο έχει καπόν εν εαυτώ` υμίν έσται εις βρώσιν'. [...] Ουκ είπε, Δέδωκα υμίν τους ιχθύας εις βρώσιν, δέδωκα υμίν τα κτήνη, τα ερπετά, τα τετράποδα. Ου γαρ τούτων ένεκαν έκτισε, φησίν. Αλλ' η πρώτη νομοθεσία καρπών απόλαυσιν συνεχώρεσεν, έτι γαρ νομιζόμεθα άξιοι είναι του παραδείσου. [...] Επειδή δε ο άνθρωπος εξεδιητήθη και εξέβη του όρου του δεδομένου αυτώ, μετά τον κατακλυσμόν ειδώς ο Κύριος αφειδείς τους ανθρώπους, επί πάντων την απόλαυσιν συνεχώρησε" (κ.λπ.)
Είναι γνωστό ότι στη συζητούμενη ιουδαιοχριστιανική αντίληψη η σχέση ανθρώπου-Θεού αλλάζει με την Πτώση. Όπως, επίσης, διαταράζεται και η "αρμονία του κόσμου". Ο Νύσσης το αναδεικνύει και σε ό,τι αφορά τα ζώα και τη σχέση του ανθρώπου με αυτά. ΑΛΛΙΩΣ σχετίζεται ο άνθρωπος μαζί τους ΠΡΙΝ, όπου τα ονοματίζει σαν βοηθούς του - χωρίς να τα τρώει -και σύμφωνα πάντα με τη θεία βούληση, και ΑΛΛΙΩΣ σχετίζεται ΜΕΤΑ, όπου τα τρώει.
Είναι νομίζω ξεκάθαρο αυτό. Και επισημαίνει μια δραματική αλλαγή (και) σε αυτή τη σχέση, τέτοια που μόνο αν τεντώσουμε τις έννοιες σα λάστιχα μπορούμε να ονομάζουμε "εξουσιαστική" τη σχέση και στη μια και στην άλλη φάση.
Πού έκανα λόγο για ΟΛΟΥΣ τους φιλοσόφους;
- Λέγοντας πως το θόλωμα, κ.λπ., ήταν "πάντα η αγαπημένη υπόθεση των φιλοσόφων", δηλαδή όχι κάποιων, ούτε μερικών, ούτε των περισσότερων => όλων. Απλή γραμματική. Δεκτό όμως να εκφράστηκες λάθος.
αντικαταστάθηκαν από τη θεώρηση του λόγου ως εγγενώς κακού
- Μόνο που και αυτή η θεώρηση δια του λόγου συντελέστηκε και δια του λόγου εκφράστηκε... Γκαντέμ! :-)
Hollowsky,
1. Ἡ σχετικότητα τῆς ἐξουσίας ποὺ παρέχεται ἀπὸ τὸν Θεὸ στὸν Ἀδὰμ δὲν συνεπάγεται τὴν ἀνυπαρξία της. Ἁπλῶς συνιστᾶ τὸν περιορισμό της. Ὅπως καὶ ἡ ἐντολὴ γιὰ ὑπακοὴ στοὺς γονεῖς συνιστᾶ μιὰ ἐξουσία τους πάνω στὰ παιδιὰ ἡ ὁποία περιορίζεται ἀπὸ τὸ «Πειθαρχεῖν δεῖ Θεῷ μᾶλλον ἢ ἀνθρώποις». Ὅπως καὶ ὁ πολιτισμὸς περιορίζεται ἀπὸ τὶς ὑλικὲς/βιολογικὲς προϋποθέσεις του. Ἀλλὰ μᾶλλον ἔχεις ἀδυναμία κατανόησης τῆς σχέσης/σχετικότητας μεταξὺ συνόλου καὶ ὑποσυνόλου. Φαντάζεσαι ὅτι μόνο ἡ ἀπόλυτη ἐξουσία εἶναι δυνατή, καὶ γι’ αὐτὸ ὁ Ἀδὰμ δὲν ἔχει ἐξουσία, γιατὶ ἡ ὀνοματοδοσία του ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸ Θεό. Ἔ, ἁπλῶς δὲν εἶναι ἔτσι.
2. Ἡ ἐξουσία πάνω στὰ ζῶα δὲν ἔχει σχέση μὲ τὴν ἄδεια νὰ τὰ τρώει ἢ τὴν ἀπαγόρευση νὰ τὰ τρώει, ὅπως φαίνεται στὸ Γέν. Α’, 28. Προϋπάρχει, ὅπως σοῦ εἶπα ἀπὸ τὸ Γέν. Α’, 25, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὸ ἂν γίνεται λόγος γιὰ βρώση ζώων ἢ μόνο φυτῶν. Συνεπῶς, δὲν τίθεται θέμα «τεντώματος» τῶν ἐννοιῶν ἀπὸ ἐμᾶς. Στὴν Γένεση ἐξουσία πάνω σὲ κάτι ὑπάρχει (γιὰ φαντάσου το!) καὶ δίχως ἐξουσία γιὰ φάγωμά του.
3. Τὸ ὅτι σὲ ἕνα ἐδάφιο γίνεται λόγος γιὰ ἐξουσία, πέρα ἀπὸ τὸ ὅτι δὲν ἔχει σχέση μὲ τὴν ἐντολὴ ἢ ἀπαγόρευση βρώσης τῶν ζώων/φυτῶν/ψαριῶν, δὲν ἀποκλείει νὰ γίνεται λόγος καὶ ἀλλοῦ γιὰ τὸ ἴδιο πρᾶγμα.
4. Ἡ ἑρμηνεία τοῦ Κ. εἶναι περιεκτικότερη τῶν ἄλλων δύο, ποὺ θέλησαν νὰ καταδείξουν μόνο ὅ,τι κρίνουν σημαντικότερο, καὶ αὐτὸ εἶναι προφανές. Ἄλλά, ἔτσι κι αλλιῶς ὁ Νύσσης δὲν κάνει λόγο πουθενὰ γιὰ τὸ Γέν. 2, 19 κ.ε. στοὺς λόγους του αὐτούς, ὥστε νὰ συμπεράνεις κάτι βάσει αὐτοῦ γιὰ τὸ ἐδάφιο αὐτό. Ἀντίθετα, γιὰ τὸν Χρυσόστομο: «τὸ σύμβολον τῆς δεσποτείας διὰ τῆς τῶν ὀνομάτων θέσεως ἐπιδεικνύεται». Ὅταν, κάποτε, καταθέσεις μιὰ ἄλλη πατερικὴ ἑρμηνεία τοῦ ἴδιου χωρίου ἀντίθετη πρὸς τὴν παραπάνω, εὐχαρίστως ξανασυζητᾶμε ἐπ’ αὐτοῦ. Ἕως τότε δὲν θὰ ἔχεις ἀποδείξει κάτι γιὰ τὴν ὀρθότητα τῆς ἑρμηνείας τοῦ συγκεκριμένου ἐδαφίου τὸ ὁποῖο παρέθεσες στὴν ἀνάρτηση.
5. Γράφεις Λέγοντας πως το θόλωμα, κ.λπ., ήταν "πάντα η αγαπημένη υπόθεση των φιλοσόφων", δηλαδή όχι κάποιων, ούτε μερικών, ούτε των περισσότερων => όλων. Απλή γραμματική. Δεκτό όμως να εκφράστηκες λάθος.. Λάθος; Δὲ τὸ νομίζω. Γιατὶ, μιὰ καὶ οἱ φιλοσοφικὲς ἔννοιες δὲν εἶναι ἀντικείμενο ἀσχολίας τῶν τσαγκάρηδων, λογικὸ καὶ προφανὲς εἶναι τὸ θόλωμά τους νὰ εἶναι (ἀγαπημένη) ὑπόθεση ὄχι τῶν τσαγκάρηδων ἀλλὰ τῶν φιλοσόφων. Ἁπλούστατα. Γιὰ τὸ ἂν εἶναι ἡ δὲν εἶναι ὑπόθεση ΟΛΩΝ τῶν φιλοσόφων, θὰ μποροῦσε νὰ ἐξεταστεῖ ἀπὸ κάποιον ποὺ ἔχει διαβάσει ὅλους τοὺς φιλοσόφους ἢ ποὺ ἔχει βρεῖ φιλοσόφους χωρὶς ἀντιφάσεις καὶ θολώματα. Ἀλλὰ καὶ πάλι, γιὰ τὴν β’ περίπτωση, δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι σίγουρος, ἀφοῦ δὲν διάβασε τὰ ἅπαντα πάντων τῶν φιλοσόφων πρὶν ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ μεταμοντέρνου, κι ἔτσι, προκειμένου νὰ λύσει ἔτσι τὸ πρόβλημα γιὰ τὸ ἂν ΟΛΟΙ οἱ φιλόσοφοι θόλωναν τὶς ἔννοιες/ἀντέφασκαν, πρέπει νὰ θεωρήσει μερικοὺς φιλόσοφους ἀνάξιους τοῦ ὀνόματος («Βέλτσοι») καὶ ταυτόχρονα νὰ θεωρήσει ἀληθινοὺς φιλόσοφους μόνο ὅσους διάβαζε καὶ τοῦ ἄρεσαν.
(συνεχίζεται)
6. Γράφεις Μόνο που και αυτή η θεώρηση δια του λόγου συντελέστηκε και δια του λόγου εκφράστηκε... Γκαντέμ! :-). Αὐτὸ τὸ ἔχω παρατηρήσει ἤδη σὲ προηγούμενη ἀνάρτηση τοῦ ἱστολογίου σχολιάζοντάς το καὶ δείχνοντας πόσο «ἀχυρανθρωπικὸ» εἶναι ἀφενὸς νὰ καταφέρεσαι κατὰ τοῦ λόγου ὡς κακοῦ μὲ τὸν ὁποῖον πρέπει νὰ ξεμπερδεύουμε, καὶ ἀφετέρου (ἐξίσου ἀχυρανθρωπικὸ)τὸ νὰ παίρνεις στὰ σοβαρὰ τέτοιες ἀπόπειρες καὶ νὰ κηρύσσεις δονκιχωτικὰ ἐκστρατεία ἐναντίον τῶν ἀπόψεων αὐτῶν ὡς τρομερὰ ἐπικίνδυνων καὶ πράγματι (!) δυνάμενων νὰ καταργήσουν τὸ λόγο. Ἀλλὰ ἐπειδὴ κάτι τέτοιο δὲν μπορεῖ νὰ γίνει, τότε τὸ θέμα ξεφεύγει ἀπὸ τὴν ὑπεράσπιση τοῦ λόγου γενικὰ καὶ ἀόριστα καὶ καταλήγει στὴν ὑπεράσπιση τοῦ λόγου ποὺ καθένας γουστάρει καὶ φαντασιώνεται πὼς εἶναι Ὁ Λόγος καὶ πὼς μάλιστα κινδυνεύει. Γι’ αὐτὸ καὶ τὸ ἐρώτημα τοῦ izi Δεκέμβριος 01, 2011 2:56 μμ. Ὅπως καὶ ἡ παρατήρησή του γιὰ τὴ σκλαβιὰ καὶ τὴν ἐλευθερία τοῦ λόγου καθὼς καὶ γιὰ τὰ περὶ ἐπανάστασης (στὰ καλσόν). Γιὰ ἕνα ζῶο ἢ γιὰ ἕνα παιδὶ ὁ λόγος θὰ ἦταν «ἐπαναστατικός» γιατὶ θὰ πολλαπλασίαζε τὶς δυνατότητές του, γιὰ ἕναν ἄνθρωπο οὔτε ἀπελευθερώνει οὔτε σκλαβώνει ἀκριβῶς γιατὶ ἄλλο ὁ λόγος καὶ ἄλλο τὰ διαφορετικὰ κατὰ περίπτωση κανονιστικὰ περιεχόμενά του, κι ἐν πάση περιπτώσει δὲν εἶναι κάθε δυνατότητα ἀπελευθερωτικὴ ἢ καλή.
@ Γιάννη,
Αὐτὸ τὸ ἔχω παρατηρήσει ἤδη σὲ προηγούμενη ἀνάρτηση τοῦ ἱστολογίου σχολιάζοντάς το καὶ δείχνοντας πόσο «ἀχυρανθρωπικὸ» εἶναι ἀφενὸς νὰ καταφέρεσαι κατὰ τοῦ λόγου ὡς κακοῦ μὲ τὸν ὁποῖον πρέπει νὰ ξεμπερδεύουμε, καὶ ἀφετέρου (ἐξίσου ἀχυρανθρωπικὸ)τὸ νὰ παίρνεις στὰ σοβαρὰ τέτοιες ἀπόπειρες καὶ νὰ κηρύσσεις δονκιχωτικὰ ἐκστρατεία ἐναντίον τῶν ἀπόψεων αὐτῶν ὡς τρομερὰ ἐπικίνδυνων καὶ πράγματι (!) δυνάμενων νὰ καταργήσουν τὸ λόγο
- Προφανώς δεν έχεις καταλάβει ότι το θέμα που με απασχολεί δεν είναι η "κατάργηση του λόγου".
Ἁπλούστατα. Γιὰ τὸ ἂν εἶναι ἡ δὲν εἶναι ὑπόθεση ΟΛΩΝ τῶν φιλοσόφων, θὰ μποροῦσε νὰ ἐξεταστεῖ ἀπὸ κάποιον ποὺ ἔχει διαβάσει ὅλους τοὺς φιλοσόφους ἢ ποὺ ἔχει βρεῖ φιλοσόφους χωρὶς ἀντιφάσεις καὶ θολώματα.
- Έχεις λοιπόν όρεξη και χρόνο να απεραντολογείς με σοφιστείες. Εγώ όχι. Χαιρετώ.
Δημοσίευση σχολίου