Όταν ο Νασρεντίν συνάντησε τον Σκλόφκσι

Αφήνοντας τον ... Εμβέρ Χότζα στην ησυχία του, ας ακούσουμε τι έχει να μας πει ένας άλλος Χότζας σε μια ανατολικότερη εκδοχή από τις αγαπημένες μας Χίλιες Ρέγγες:

«Γυρίζοντας σπίτι του αργά τη νύχτα ο Νασρεντίν, βλέπει έναν άνθρωπο πεσμένο στα τέσσερα να ψάχνει πόντο-πόντο το χώμα κάτω από τη λάμπα του δρόμου. Τον πλησιάζει και τον ρωτάει:

− Έχασες κάτι αδελφέ; 

− Το πετράδι απ’ το δαχτυλίδι μου! 

− Πωπώ, κάτσε να σε βοηθήσω να το βρούμε. 

Πέφτει στα τέσσερα κι ο Νασρεντίν, ψάχνει, ψάχνει, ψάχνει κι αυτός, μα τίποτα! Γυρνάει και ξαναρωτάει τον άνθρωπό μας: 

− Βρε συ, είσαι σίγουρος ότι το έχασες εδώ; 

− Όχι Χότζα μου, δεν το έχασα εδώ, να εκεί κάτω μού έπεσε, λέει ο άλλος και του δείχνει κάπου τρία-τέσσερα μέτρα παραπέρα όπου επικρατούσε μαύρο σκοτάδι!  

− Και καλά αδελφέ μου, αφού το έχασες εκεί, γιατί ψάχνουμε εδώ; 

− Μα γιατί εδώ έχει φως Χότζα μου, γιατί εδώ έχει φως!»

Από τις ιστορίες του Νασρεντίν Χότζα,

που μου έμαθε ο πατέρας μου.

Τα παραμύθια και τα ψέμματα

Δανεικά από πολύ σοφότερους τα λόγια αυτά: 

Τα παραμύθια δεν λένε ψέμματα. Άλλο τα ψέματα, άλλο τα παραμύθια, κι είναι καλό να ξέρουμε να τα διακρίνουμε για να μην σνομπάρουμε τα πρώτα, ούτε να μας πλανεύουν τα δεύτερα.

Διότι τα παραμύθια αφηγούνται τρόπους για ν’ αντιμετωπίσει κανείς γενναία τις δυσκολίες της ζωής∙ 

ενώ τα ψέμματα επιστρατεύονται για να κρυφτεί κανείς από τις δυσκολίες και να τις αποφύγει.

Ανοιχτή επιστολή στον Μπέρτολντ Μπρεχτ

Μπέρτολντ Μπρεχτ (1898-1956)

«You gentlemen who think you have a mission
To purge us of the seven deadly sins
Should first sort out the basic food position
Then start your preaching, that’s where it begins

You lot who preach restraint and watch your waist as well
Should learn, for once, the way the world is run
However much you twist or whatever lies that you tell
Food is the first thing, morals follow on»

Πολύ αγαπητέ μου Μπέρτολντ,

 

με όλη την εκτίμηση που σου έχω, επειδή ακριβώς στη ζωή σου έδειξες ήθος παίρνοντας το μέρος των αδικημένων, των αδύναμων, των πεινασμένων και των καταπιεζόμενων, οφείλω να σου τραβήξω το αφτί και τις φαβορίτες μαζί.

Διότι τα παραπάνω λόγια σου δεν αποδεικνύουν, δυστυχώς, παρά πως το κυρίαρχο αστικό πνεύμα έχει ποτίσει −με το αναγκοκρατικό κήρυγμά του− ακόμα και ανήσυχα, ή τελοσπάντων όχι τόσο καθωσπρέπει, μυαλά όπως το δικό σου. Γιατί αυτό το πνεύμα είναι εκείνο που προχωράει με σημαία του τις «ανάγκες» και διακηρύσσει «ταΐστε πρώτα τον κόσμο κι έπειτα έρχεται το ήθος». Το κυρίαρχο πνεύμα των καιρών.

Μπέρτολντ,

το αναγκοκρατικό κήρυγμα −και όλα τα παρόμοια κηρύγματα του «πρακτικού λόγου» με τον ένα ή τον άλλο τρόπο− αναποδογυρίζει την πραγματικότητα.

Η πραγματικότητα είναι η εξής: Όλοι οι έμβιοι οργανισμοί τρώνε για να ζήσουν. Ο άνθρωπος, όμως, για να φάει πρέπει να συνεργαστεί, δηλαδή να συμπορευτεί στη ζωή με άλλους ανθρώπους. Βέβαια και άλλοι έμβιοι οργανισμοί πρέπει, περισσότερο ή λιγότερο να το κάνουν αυτό. Πολλά ζώα ζουν σε αγέλες και συμπορεύονται μέσα από διάφορα, θαυμαστά, συστήματα κωδίκων. Όμως ο άνθρωπος δεν μπορεί να συμπορευτεί με άλλους ανθρώπους στη βάση απλώς ενός συστήματος κωδίκων, όπως αυτά. Ο άνθρωπος συμπορεύεται με άλλους ανθρώπους μέσα από κόσμους σημασιών, οι οποίοι δεν είναι απλά συστήματα κωδίκων, και τους οποίους οφείλει να επινοεί. 

• Επομένως: Για να φάει, ο άνθρωπος πρέπει να συν-επινοεί κοινωνικά κόσμους σημασιών.

Δεδομένου, τώρα, ότι σημασία είναι κάτι που προσδιορίζει το σημαντικό, άρα και το λιγότερο σημαντικό έως το τελείως ασήμαντο, εύκολα συμπεραίνεται πως σημασία είναι διάπλαση κοινού Λόγου, κοινού νοήματος. Δηλαδή προσανατολισμού, φοράς, κατεύθυνσης. Αλλά στον κόσμο των σημασιών, η διάπλαση νοήματος, ήτοι φοράς, κατεύθυνσης, δεν έχει την τεχνική χροιά «μπρος-πίσω», «πάνω-κάτω», «αριστερά-δεξιά». Διάπλαση νοήματος στον κόσμο των σημασιών είναι, αξεδιάλυτα, διάπλαση ήθους: «γνήσιο-κάλπικο», «ουσιώδες-ευτελές», «καλό-κακό».

• Επομένως: Για να φάει, ο άνθρωπος πρέπει να συμπορευτεί με άλλους ανθρώπους, δηλαδή να συν-επινοεί κόσμους σημασιών, δηλαδή να συν-τάσσει κόσμους νοημάτων, ήτοι να διαπλάθει ήθος. Όταν δεν το κατορθώνει αυτό, τότε κινδυνεύει άμεσα να πεθάνει από την πείνα.

Το βλέπουμε πια ξεκάθαρα: Ο κόσμος δεν πεινάει, ούτε κινδυνεύει άμεσα να πεθάνει από την πείνα σήμερα επειδή δεν υπάρχει φαΐ.  Πεινάει και κινδυνεύει να πεθάνει από την πείνα επειδή ο κυρίαρχος τρόπος συμπόρευσης, ο κυρίαρχος κόσμος σημασιών, τα κυρίαρχα σχήματα νοημάτων, η κυρίαρχη διάπλαση ήθους … διέρχονται κρίση∙ και επειδή ο κόσμος δεν έχει βρει ακόμα άλλες σημασίες/νοήματα/ήθη συμπόρευσης. 

Γι’ αυτό −και μόνο με αυτή την έννοια− χτυπιόμαστε, όσοι χτυπιόμαστε εδώ κι αλλού, να λέμε πως η κρίση δεν είναι οικονομική, αλλά, πριν και πάνω από όλα, πολιτισμική, πνευματική, κρίση νοήματος και ήθους. 

Μπέρτολντ,

καταλαβαίνεις τώρα γιατί πονάει το αφτί και οι φαβορίτες σου, έτσι δεν είναι; Πρόσεξε, τέλος κι επιτέλους, κάτι ακόμα: την κρίσιμη διαφορά μεταξύ των δυο κηρυγμάτων, εκείνου δηλαδή που ειρωνεύεσαι κι εκείνου που, δυστυχώς, υιοθετείς.

Ένα κήρυγμα ήθους μπορεί να λέει σαχλαμάρες, ψεύδη, κακίες, να προτείνει παράλογα αυταρχικές σημασίες, κ.λπ. Όμως δεν αναποδογυρίζει την πραγματικότητα, δεν υποκαθιστά τις σημασίες από κάτι έξω από αυτές.

Απεναντίας, το αναγκοκρατικό κήρυγμα (και τα ανάλογα του «πρακτικού λόγου» κηρύγματα) αναποδογυρίζει την πραγματικότητα, ανάγει τις σημασίες σε κάτι έξω από αυτές (μάσα-μάσα) και, έτσι, εργάζεται για την υποκατάσταση των σημασιών από κάτι έξω από αυτές (μάσα-μάσα)∙ Εργάζεται δηλαδή για την υποκατάσταση του ανθρώπου από το «ζώο».

Τούτη η αντίληψη/υποκατάσταση είναι βέβαια η αντίληψη που είχαν ιστορικά και εξακολουθούν να έχουν οι αφέντες για τους σκλάβους. Είναι η αντίληψη εκείνων που θέλουν τους άλλους δούλους. Γι’ αυτό λοιπόν, αγαπητέ μου, τα αναγκοκρατικά κηρύγματα είναι τα δικά τους (εκείνων που θέλουν τους άλλους δούλους) κηρύγματα και τη δική τους τάξη πραγμάτων υπηρετούν.

Αυτά και σε αφήνω να τα κουβεντιάσετε με τον Καρλ. Και κοίτα, πες του από εμάς: Ο ωφελιμισμός είναι μηδενισμός.

Με εκτίμηση,

  HollowSky

Υ.Γ. Φαντάζομαι ότι εκεί που είσαι, θα έχεις καταφέρει πλέον να επινοήσεις το ειδικό σκάκι που έλεγες, όπου οι κανόνες θα αλλάζουν ακολουθώντας τις «αλλαγές των συνθηκών», και θα το απολαμβάνετε μαζί με τον Κορς! Τι κρίμα να μην ξέρω σκάκι...

---

Update Ιανουάριος 2012 Για να διασκεδάσετε, μπορείτε να δείτε πώς υποδέχτηκε τη ανάρτησή μας αυτή ένα ιστολόγιο που υπεραμύνεται, λέει, του διαλεκτικού υλισμού -όμως με προσοχή: με το κόλλημα που έφαγαν εκεί με την αναφορά μας στις ... φαβορίτες του Μπρεχτ, μπορεί να σας φύγουν οι μασέλες! Τα όψιμα σταλινόπουλα δεν παίζονται! Κάθισε ο δικός μας κι έψαχνε αν ο Μπρεχτ είχε φαβορίτες ή όχι για να μας κατακεραυνώσει αναλόγως!

Ω! Ω! και Ω!

Ω μεγάλε Στάλιν, Ω ηγέτη των λαών,
Συ που δίνεις στον άνθρωπο ζωή
Συ που γονιμοποιείς τη γη
Συ που ξανανιώνεις τούς αιώνες
Συ που κάνεις την Άνοιξη ν’ ανθίζει
Συ που κάνεις να πάλλονται οι μουσικές χορδές
Εσύ θαύμα της άνοιξής μου, Εσύ
Ήλιε που αντανακλούν μυριάδες καρδιές.

Λουί Αραγκόν,

Pravda, 28 Αυγούστου 1936

Τεχνική, θάνατος των Ιδεολογιών, Μηδενισμός

Απουσία
(της Κωνσταντίνας Κατρακάζου)

Αντιγράφω από Σπύρο Κυριαζόπουλο:

«Πνευματικό επακόλουθο των βιομηχανικών συνθηκών των δυο τελευταίων αιώνων, η ιδεολογία είναι το τελευταίο μέχρι στιγμής στάδιο της θρησκευτικής πίστης της Ευρώπης. Μέσω της ιδεολογίας στηρίζονται σήμερα στη ζωή άνθρωποι, που έχουν χάσει την εσωτερική τους επαφή προς τον κόσμο και την εκτίμηση της προσωπικής τους αξίας. Γι’ αυτό το λόγο δυο είναι οι παράγοντες εμφάνισης των ιδεολογιών: η αποδέσμευση των ανθρώπων από τα αποφασιστικά γεγονότα του κόσμου και η ασήμαντη ατομική τους συμβολή στην ανάπτυξη της κοινωνικής ζωής»

(Η καταγωγή του τεχνικού πνεύματος, 1965).

Σαφέστατο, νομίζω. Ερώτηση: Ο θάνατος των ιδεολογιών, που επήλθε από τότε που τα έγραφε αυτά ο Κυριαζόπουλος μέχρι σήμερα, αντιστοιχεί μήπως στο ότι οι άνθρωποι ξαναβρήκαν την εσωτερική τους επαφή προς τον κόσμο, και την εκτίμησή τους στην προσωπική τους αξία, δηλαδή συνδέθηκαν με τα αποφασιστικά γεγονότα του κόσμου και έγινε σημαντική η ατομική τους συμβολή στην ανάπτυξη της κοινωνικής ζωής;

Παρακαλώ, έλεος, μη λέτε τέτοια ανέκδοτα, κοντεύω να πεθάνω από τα γέλια!

Επομένως, απάντηση:

• Ο θάνατος των ιδεολογιών αντιστοιχεί σε μια περαιτέρω −πέρα και από τις βιομηχανικές συνθήκες− επικράτηση του τεχνικού πνεύματος και, πιο συγκεκριμένα, σε μια τόσο βαθιά απώλεια της εσωτερικής επαφής με τον κόσμο και της δυνατότητάς μας να επηρεάσουμε ως άτομα την κοινωνική ζωή, που έχουμε σηκώσει τα χέρια ψηλά και το έχουμε, που λένε, παρατήσει το θέμα.

Πού το παρατήσαμε το θέμα; Το έχουμε παρατήσει ακριβώς στην τεχνική συστηματοποίηση. Εμείς; Εμείς ...

• Απουσιάζουμε. Θα επιστρέψουμε σε τρία τέρμινα. Παρακαλούμε ρίψατε σημείωμα!

Σε τούτη την παραίτηση αντιστοιχεί ο σημερινός παθητικός μηδενισμός με το διανοητικό απόλυτο σχετικισμό του. Και τούτη η παραίτηση είναι βαθιά κυρίως ως προς το εξής: Καθώς εγκαταλείπεται η πίστη του Ευρωπαίου στην ιδέα ότι ο κόσμος και η ιστορία έχουν νόημα, εγκαταλείπεται, ασυναίσθητα αλλά ριζικά, και ο άμεσα συνδεόμενος με αυτή την πίστη συντονισμός όλων των ψυχικών δυνάμεών του με άξονα ένα σκοπό − με αποτέλεσμα τον ψυχικό διασκορπισμό και την προοδευτική ασθένεια της βούλησης, που παρατηρούμε σήμερα στην κοινωνική ζωή.

Σε επόμενο σημείωμα ίσως δούμε, πώς αυτό σχετίζεται με την παγίδευση του Ευρωπαίου σε μια τραγική πνευματική αντίφαση, που συνδέεται άμεσα και με τη σημερινή κατάσταση της Ελλάδας.

Δύσκολες απαντήσεις

Σε άρθρο που δημοσιεύεται εδώ στην σελίδα του Κ.Κ.Ε, και υπογράφει η Ελένη Μπέλλου, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, με τίτλο "Ο αντεπαναστατικός γιορτασμός για το γκρέμισμα του «Τείχους του Βερολίνου»", θέτει τα παρακάτω ερωτήματα. Πήρα το θάρρος να απαντήσω μιας και κανείς δεν ασχολείται πλέον στα σοβαρά ούτε με το ΠΓ ούτε με την ΚΕ ούτε με το ΚΚΕ, αλλά αυτός είναι και o λόγος που κάποιος πρέπει να το κάνει για να μην έχουμε "μελλοντικά κενά"


1.
Ε.Μ: Αφού δεν υπάρχει ιστορική αναγκαιότητα επαναστατικού περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό - κομμουνισμό, αφού ο καπιταλισμός δεν κινδυνεύει από τον κομμουνισμό που αποτελεί ιστορικό παρελθόν όπως η φεουδαρχία και το δουλοκτητικό σύστημα, γιατί τόσος ιδεολογικός μόχθος πάνω στο πτώμα του;

Izi: Για τους ίδιους ακριβώς λόγους που υπήρξε ιδεολογικός μόχθος πάνω στο “πτώμα” του φεουδαλισμού. Τα παραδείγματα πολλά. Να μην ξεχνάμε ότι η Ιστορία μας διδάσκει ότι επαναλαμβάνεται πολλές φορές ως φάρσα, αλλά δυστυχώς με καταστροφικά για την ανθρωπότητα αποτελέσματα. Σα να λέμε ότι το πτώμα τείνει να γίνει ζόμπι, και όλοι γνωρίζουμε ότι τα ζόμπι δεν είναι χορτοφάγα.
Για αυτό μοχθούμε ιδεολογικά. Για μια καθώς πρέπει ταφή.

Αυτό το σοσιαλισμός-κομμουνισμός μένει λιγάκι αίολο. Τι εννοείτε;
Κυρίως εξηγήστε την παύλα.
Επίσης η λέξη πτώμα χρειάζεται εισαγωγικά σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζετε.


2.
Ε.Μ: Γιατί καταδιώκονται συμβολισμοί του κομμουνιστικού κινήματος, ιδιαίτερα στις χώρες της καπιταλιστικής παλινόρθωσης, αφού «οι ίδιες οι λαϊκές μάζες τον έχουν απορρίψει, τον έχουν ανατρέψει»; Γιατί διώκονται, μάλιστα πολύ περισσότερο από ό,τι φασιστικές - νεοναζιστικές κινήσεις, παρά το γεγονός ότι κομψά και άκομψα διοχετεύονται μύριοι ιδεολογικοί συνειρμοί περί «μαύρου» και «κόκκινου» ολοκληρωτισμού;

Izi: Μα γιατί στις «χώρες της καπιταλιστικής παλινόρθωσης» υπήρξαν και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης τα διαβόητα γκούλαγκ, υπήρξαν οι περίφημες μυστικές υπηρεσίες η ασφάλεια και γενικότερα ένας ολόκληρος μηχανισμός καταπίεσης, κατίσχυσης, παρακολουθήσεων, συκοφαντιών βασανιστηρίων εξαφανίσεων εκτελέσεων δολοφονιών κτλ. Όλα αυτά τα οργάνωσαν κάποιοι που αυτοαποκαλούνταν κομμουνιστές και οι οποίοι έκαναν ευρύτατη χρήση αυτών των συμβόλων με σκοπό να καλύπτουν τα όσα ιδιοτελή και απάνθρωπα έπρατταν.Επομένως...



3.
Ε.Μ: Γιατί, παρά τη στοχοπροσήλωση και το συντονισμό στην απαξίωση των σοσιαλιστικών επιτευγμάτων για τη λαϊκή πλειοψηφία - την κατάργηση της ανεργίας, την πλήρη εξασφάλιση του δικαιώματος στην εργασία, στην εκπαίδευση, στη φροντίδα Υγείας-Πρόνοιας, στον Πολιτισμό-Αθλητισμό, στη στέγη - η λαϊκή μνήμη επιμένει να θεωρεί ότι ζούσε καλύτερα σε εκείνο το σοσιαλιστικό παρελθόν, τουλάχιστον από την άποψη των υλικών όρων;

Izi: Κατ’αρχήν είστε αόριστη λέγοντας ότι «...η λαϊκή μνήμη επιμένει να θεωρεί ότι ζούσε καλύτερα σε εκείνο το σοσιαλιστικό παρελθόν...» διότι η λαϊκή μνήμη λέει και πολλά άλλα, ας μην τα αναφέρουμε και χαλάμε επιπλέον τις καρδιές μας.  Και στην συνέχεια μιλάτε για επιτεύγματα του σοσιαλισμού όσον αφορά την λαϊκή πλειοψηφία την ίδια στιγμή που η Ιστορία έχει καταγράψει ότι η λαϊκή πλειοψηφία βρίσκονταν στα κάτεργα. Συμπεραίνω λοιπόν ότι οι μαρτυρίες στις οποίες βασίζεστε προέρχονται από ανθρώπους του καθεστώτος. Όπως και εδώ στην Ελλαδίτσα όπου τόσοι και τόσοι «λαϊκοί άνθρωποι» ταξιτζήδες ,περιπτεράδες, εργάτες ακόμη, υποστήριξαν και ακόμη υποστηρίζουν λίγο πολύ, το "καλό που έκανε στην χώρα ο Παπαδόπουλος"


4.
Ε.Μ:Γιατί, παρά τη συγκέντρωση τόσων δυνάμεων για την προετοιμασία των εκδηλώσεων, συμμετείχαν στην κεντρική εκδήλωση περίπου 100.000, σύμφωνα με πληροφορίες μας, όταν στην ανάλογη πρωτοχρονιάτικη συγκεντρώνονται 1.000.000;

Izi: Αυτή την ερώτηση σας την απαντώ χαριστικά φερόμενος ως τζέντλεμαν.
Ούτε τόσοι δεν ήταν, αλλά όπως και να το κάνεις η Πρωτοχρονιά είναι κομμάτι παλαιότερη γιορτή με μεγάλη παράδοση και "πολυδιαφημισμένη" σε χώρες όπως η Γερμανία δεν είναι κριτήριο αυτό για να πλησιάσει κανείς στην αλήθεια. Να με συγχωρείτε αλλά απλά εκθέτει αυτόν που ρωτά.

Ελπίζοντας ότι θα πάψετε να ρεζιλεύεστε και να επιδεικνύεται την ιδεολογική σας απελπισία, να ρωτήσω κι εγώ κάτι που σας έχουν ρωτήσει μάλλον και άλλοι «αντικομουνιστές» «δωσίλογοι» «πράκτορες» "ρουφιάνοι" και «νεοφιλελεύθερα καθάρματα» πριν από μένα.

Το διάβασα στον τοίχο τις προάλλες,
“ΤΟ ΚΚΕ ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΔΗΛΩΣΗ”.
Εννοείτε στην εφορία?

υ.γ μας άρεσε το "χώρες της καπιταλιστικής παλινόρθωσης"
Επίσης το "γιορτασμός" εκπληκτικό.

Χίλιες ρέγγες

Βίκτορ Σκλόφσκι
(1893-1984)

Στα βιβλία μαθηματικών ασκήσεων τα προβλήματα ταξινομούνται με αριθμητική σειρά. Μερικά από αυτά είναι εξισώσεις με έναν άγνωστο, άλλα αφορούν σε εξισώσεις δεύτερου βαθμού. Στο τέλος του βιβλίου βρίσκει κανείς τις λύσεις σε στήλες σύμφωνα με την αριθμητική σειρά των προβλημάτων:

4.835: 5 πρόβατα
4.836: 17 βρύσες
4.837: 13 ημέρες
4.838: 1000 ρέγγες

Αλίμονο σ' εκείνον που θέλει να μάθει μαθηματικά ξεκινώντας από τις λύσεις και ψάχνοντας να βγάλει κάποιο νόημα από την αλάνθαστη στήλη τους! Το σημαντικό δεν είναι οι λύσεις, αλλά τα προβλήματα και ο δρόμος που ακολουθούμε για να τα λύσουμε.

Παρόμοιοι με αυτούς που μελετούν τη στήλη των λύσεων για να μάθουν μαθηματικά, είναι εκείνοι οι θεωρητικοί τέχνης που, έχοντας απέναντί τους τα καλλιτεχνικά έργα, ενδιαφέρονται για τα συμπεράσματα και όχι για τη δομή των πραγμάτων. Μέσα στο κρανίο τους μπορεί κανείς να διαβάσει τον παρακάτω πίνακα:

Ρομαντισμός = Θρησκευτική παθητικότητα
Ντοστογιέφσκι = Θεϊσμός
Ροζάνωφ = Σεξουαλισμός
Έτος 18.. = Θρησκευτική παθητικότητα
'Ετος 19.. = Θεϊσμός
Έτος 20.. = Σεξουαλισμός
Έτος 21.. = Επτάμηνη μετανάστευση στη Σιβηρία

... και πάει λέγοντας.

Για τους θεωρητικούς της τέχνης υπάρχουν οι πανεπιστημιακοί καταψύκτες, όπου διαβιώνουν χωρίς να ενοχλούν. Αλίμονο όμως στο δημιουργό που πασχίζει ν' αυξήσει το βάρος του έργου του μέσα από αναφορές στο "λυσάρι" και όχι μέσα από τη δουλειά. 

Λες και το πρόβλημα υπ' αριθ. 4.837 είναι πιο μεγάλο και πιο σημαντικό από το πρόβλημα υπ' αριθ. 4.838 επειδή η λύση του γράφει "13 ημέρες" ενώ του άλλου είναι "1000 ρέγγες"...

Βίκτορ Σκλόφσκι

Σημ. HS. Ο Ви́ктор Шкло́вский υπήρξε συνοδοιπόρος των Ρώσων φουτουριστών από την αρχή του κινήματος, ενώ από το 1914 υπήρξε πρωτεργάτης της λεγόμενης «μορφικής» (κατ' άλλους φορμαλιστικής) αναζήτησης. Ιδρυτικό μέλος της «Εταιρείας για τη Μελέτη της Ποιητικής Γλώσσας» και από τους πρωτοπόρους ενός καινούργιου στοχασμού πάνω στη γλώσσα. Πήρε μέρος στη ρώσικη Επανάσταση όπου, στην πορεία, εναντιώθηκε στους μπολσεβίκους, κυνηγήθηκε, αλλά γλύτωσε χάρη στο φίλο του, τον Μαξίμ Γκόρκι.

Εξαιρετικά καλλιεργημένος κριτικός και θεωρητικός, ενδιαφέρθηκε κατά τη δεκαετία τού 1920 για τη λογοτεχνία, τις πλαστικές τέχνες και ιδιαίτερα για τον κινηματογράφο, στον οποίο συμμετείχε ενεργά ως σεναριογράφος. Του οφείλουμε την εκπληκτική ρήση:  «Σκοπός της τέχνης είναι να δημιουργεί ανισότητες». 

Οι Χίλιες Ρέγγες μεταφράστηκαν από το βιβλίο Η Κίνηση του Ίππου (γαλλική έκδοση Champ Libre, 1973), μια ανθολογία άρθρων και επιφυλλίδων που δημοσίευσε ο Σκλόφσκι στη Ρωσία μεταξύ 1919 και 1921. 

Δυο λόγια για τις ρωσικές επιφυλλίδες. Η χαρακτηριστική του 19ου αιώνα παράδοση των επιφυλλίδων ως μέσο δημόσιας γραπτής έκφρασης, συνεχίστηκε και στον 20ό αιώνα αν και σήμερα τείνει να εκλείψει. Την εποχή που στην ΕΣΣΔ άρχισε να διαμορφώνεται η θεωρία της λεγόμενης «λογοτεχνίας του γεγονότος» ή «φακτογραφίας», οι  επιφυλλίδες έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο, τον οποίον ο Σκλόφσκι διατύπωσε ως εξής: 

«Η επιφυλλίδα είναι μια επιστημονική μέθοδος με την οποία πραγματευόμαστε το γεγονός (…) Στη σοβιετική εφημερίδα, η επιφυλλίδα κατέχει μια θέση μεταξύ του πρακτικού άρθρου, που εκθέτει τα γεγονότα, και του λεγόμενου λογοτεχνικού έργου (…)  Η επιφυλλίδα αντιπαραβάλει τα φαινόμενα της ζωής και παίζει τον ίδιο ρόλο με το άρθρο, με τη μόνη διαφορά ότι δεν καταλήγει σε συμπεράσματα αλλά απλώς φέρνει σε αντιπαράθεση γεγονότα που προκαλούν γέλιο ή αποτροπιασμό. (Είναι) ενα άρθρο, εφημερίδας ή επιθεώρησης, που καταπιάνεται με το θέμα της επικαιρότητας, καταγγέλλοντας και χλευάζοντας ορισμένες αδυναμίες ή σκανδαλώδη φαινόμενα» (από τη μπροσούρα Η Τεχνική του Συγγραφικού Επαγγέλματος, Βιβλιοθήκη Ογκόνιοκ, αρ. 424, Μόσχα, 1929).

Οι εκδόσεις «Έρασμος» έχουν δημοσιεύσει στα ελληνικά το κείμενό του Η Ανάσταση της Λέξης.