Ιστορικά déjà vu

 

23/01/2013
Κάποιες εξηγήσεις σχετικά με το έργο στην Δέσποινα Ζευκιλή (αναδημοσίευση από το αθηνόραμα)

--

Πώς η χρυσή εποχή της ανοικοδόμησης έβαλε τα θεμέλια για την καθημερινή δυστυχία στη μεταπολεμική Ελλάδα; Δύο από τα βασικά μέλη της ομάδας Salon De Vortex, ο Γιάννης Γρηγοριάδης και ο Γιάννης Ισιδώρου, μας μίλησαν με αφορμή την εγκατάσταση με τίτλο «Η διαλεκτική της ανοικοδόμησης» που παρουσιάζεται στην CheapArt από τις 24/1 ως τις 16/2. 

Πώς προέκυψε η έκθεση και ποια είναι η κεντρική ιδέα;

Είναι μέρος του ευρύτερου προβληματισμού και των σχετικών πειραματισμών μας που αφορούν στο αστικό φαινόμενο: τις εντάσεις και τις μεταμορφώσεις του, το πλαίσιο της ιδεολογίας του και την στρατηγική του συστήματός του. Κατά κάποιον τρόπο αποτελεί συμπλήρωμα και συνέχεια της προ δύο ετών δουλειάς μας με τίτλο «Μοφερισμός, μια πρώτη αποτίμηση» (Salon de Vortex, Ιανουάριος 2011)
Στην τωρινή μας έκθεση, το όραμα για την “ανοικοδόμηση” στην Ελλάδα της δεκαετίας του '50 , συναντά το σημερινό κεντροευρωπαϊκό αίτημα για "αναπτυξιακή πολιτική", δημιουργώντας έτσι ένα ενδιαφέρον ιστορικό deja vu.
Η έκθεση έχει την μορφή μιας σύνθετης εγκατάστασης. Με ετερόκλιτα υλικά και πολλαπλές τεχνικές  παρουσιάζονται μεταξύ άλλων,  αρχεία και ευρήματα από την  "χρυσή εποχή" του μεταπολεμικού αναπτυσσόμενου τόπου, ηχητικά ντοκουμέντα, ανησυχητικά βίντεο μιας λεπτομερούς εξέτασης του αθηναϊκού πλήθους, ακριβείς αποτυπώσεις των ιχνών μιας μεσοτοιχίας, οικογενειακά κειμήλια και πλήθος τεκμηρίων της διαλεκτικής της ανοικοδόμησης στον ελληνικό πολιτικό χώρο.  Η έκθεση περιλαμβάνει επίσης, μέσα από ερμηνείες και αναγωγές, κατασκευές και γλυπτά που σχολιάζουν την προπαγάνδα της ανοικοδόμησης μέσα από την αδρή υλικότητα και το βιομηχανικό αντικείμενο.

Με ποιον τρόπο δουλέψατε; Τι αποκομίσατε από την έρευνά σας σε σχέση με την ανοικοδόμηση στην Ελλάδα; Ήταν για σας μια διαδικασία «μάθησης»;

Εργαστήκαμε σαν καλλιτέχνες-ντετέκτιβ. Με επιτόπια έρευνα, εμπιστευτικά, με επιμονή και συνέπεια, αφήνοντας τα πάντα στην τύχη.
Αλληλοενημερωνόμαστε με αναφορές ακόμη και για τις λεπτομέρειες της καθημερινότητας, δεν βάζουμε κανέναν χρονικό περιορισμό στην έρευνα μας, ανταλλάσσουμε τα ευρήματα και το υλικό που προκύπτει, δουλεύουμε ανεξάρτητα και συνδυάζουμε τακτικά τα συμπεράσματά και τα αποτελέσματα των εργασιών μας. Η αφοσίωση, το χιούμορ, το παιχνίδι, η τυχαιότητα, είναι βασικές παραδοχές της διαδικασίας που ακολουθούμε.
Διαπιστώσαμε σε κάθε μας βήμα  ότι το πρόταγμα για την ανοικοδόμηση προφασιζόμενο ένα "δημόσιο συμφέρον" έγινε ένα πανίσχυρο ιδεολογικό όπλο και στήριξε την ιδιοτέλεια, δημιούργησε αποκλεισμούς, έπληξε ανεπανόρθωτα κάθε ικμάδα δημιουργικής δράσης υπέρ μιας τερατώδους κερδοσκοπίας. Με μια απολύτως κοινότοπη επαναλαμβανόμενη ρητορεία, ακροβατώντας σε μια εθνικιστικοθρησκευτική και οικονομικιστική ορολογία επί μισό και πλέον αιώνα βοήθησε στην περαιτέρω υποβάθμιση της εργασίας, και στον μετασχηματισμό της υστερικής απελπισίας που δημιούργησε η βιομηχανική επανάσταση, σε καθημερινή δυστυχία.
Η καλλιτεχνική διαδικασία είναι μια διαδικασία αυτογνωσίας. Η "χρήση" της πόλης, η τυχαία πρόσβαση και η παιγνιώδης εμπλοκή στους κώδικες, τα δίκτυα και τις δομές της, μας αποκαλύπτουν την πόλη ως ένα δυναμικό πεδίο μετασχηματισμών. Διευρύνοντας τον ορίζοντα της αντίληψής μας αυξάνουμε τις αντοχές μας και στεκόμαστε ψύχραιμα απέναντι στον ιλιγγιώδη γκρεμό του μηδενός, σε ένα περιβάλλον και  μια πόλη παραδομένη  στην αποξένωση, την αποτυχία, την θλίψη και την παρακμή.

Με ποιόν τρόπο διερευνώντας το παρελθόν με το συγκεκριμένο project μαθαίνουμε πράγματα για το σήμερα;
Θεωρούμε ως ενιαία χρονικά την μεταπολεμική περίοδο μέχρι και σήμερα αναγνωρίζοντας ιδιαιτερότητες και διαφοροποιήσεις. Η διερεύνηση του παρελθόντος εντείνει την απόλαυση του στοχασμού και των ενεργειών μας. Η ιστορία μας διδάσκει ότι τραγωδία και  φάρσα είναι σύμφυτες με την οργανωμένη ανθρώπινη δράση.

Τελευταία σε συγκεκριμένες διεθνείς εκθέσεις εκφράζεται ένα αίτημα για τη δυνατότητα της τέχνης να αποτελέσει εργαλείο πολιτικής εκπαίδευσης και ιστορικής αποσαφήνισης. Ποια είναι η δική σας γνώμη;
Πιστεύετε σε έναν καλώς εννοούμενο «διδακτισμό» του έργου τέχνης;

Ο "διαδακτισμός", όπως κι αν τον εννοήσουμε, η διαπαιδαγώγηση, η εκπαίδευση, οι προσπάθειες αποσαφήνισης της ιστορίας, είναι διαδικασίες χειραγώγησης και αξιώσεις εξουσίας που δεν σχετίζονται με την ζωντανή τέχνη καθεαυτή.
Δημιουργούμε υπέρ μιας τέχνης του νοήματος, μιας τέχνης υπερβατικής, δραστικής και παρούσας, που επιχειρεί να σταθεί πάνω και πέρα από τα ανταγωνιστικά πεδία της παραγωγής, των συναλλαγών, των ιδεολογικών τους πλαισίων και κάθε διακηρυγμένης βεβαιότητας.

Δέσποινα Ζευκιλή 

Media Offer #8 | Αναπεριγραφή και όχι Ματαιότητα

Το θέμα της ματαιότητας θα εγείρονταν μόνον εάν στόχος της Μοφεριστικής υπόθεσης ήταν  να ξεπεράσει τον χρόνο, την τύχη και την αναπεριγραφή πασχίζοντας να ανακαλύψει κάτι πιο ισχυρό από αυτά. Πολλοί ήταν αυτοί που υποστήριξαν, πως ο ανθρώπινος νους χωρίς τη ματαιότητα παραμένει φτωχός. Ότι αν δεν νοιώσουμε οι ίδιοι την ματαιότητα των συμβεβηκότων καθώς και την υποβαθμισμένη κατάσταση της ανθρώπινης ύπαρξης και δεν μοχθήσουμε -με πράξεις, όχι με λόγια- για την υπέρβασή τους, παραμένουμε φτωχοί, σκαλίζονταν με ευκολία στην ταφόπλακα του ποιητή: “Εδώ είναι θαμμένος κάποιος που έγραψε το όνομά του στο νερό”.

Για τον Μοφεριστή όμως τίποτα δεν είναι πιο ισχυρό ή πιο σημαντικό από την αναπεριγραφή.
H αναπεριγραφή  είναι η μέθοδος οικειοποίησης της ζωής. Αποτελεί  το θεμέλιο της αναπαράστασης της, εισάγοντας τον άνθρωπο στον υποκειμενισμό. Αυτός ο αντιφατικός και άτακτος κόσμος  μας ,πολλές φορές μάταιος, εξακολουθεί να υπάρχει χάρη στις πλάγιες εξηγήσεις και στις περίπλοκες δαιμονίες της αναπεριγραφής του, οι οποίες εκθέτουν με συνέπεια εκείνους που ευημερούν με αχρείο τρόπο επάνω του.Θέτει σε δοκιμασία το Πραγματικό αναζητώντας απαντήσεις στο άπειρο πλήθος των δυνατοτήτων του.Η σχέση του Μοφεριστικού έργου με το Πραγματικό συμβαίνει όχι  με κάποια ετερόκλητη συλλογή τυχαίων επίκαιρων πραγμάτων αλλά με το βασίλειο της δυνατότητας· βασίλειο μέσα στο οποίο ακολουθεί την πορεία του ένας ήρωας μεγαλύτερος από την ζωή, εξαντλώντας το βαθμιαία.

Ο Μοφεριστής επιζητά την κατάκτηση αυτών των δυνατοτήτων. Δεν πασχίζει να ξεπεράσει τον χρόνο και την τύχη, αλλά να τα χρησιμοποιήσει. Ξέρει πολύ καλά ότι εκείνο που μετρά ως αποφασιστικότητα, τελείωση και αυτονομία θα είναι πάντα η συνάρτηση της στιγμής που τυχαίνει να πεθάνει κανείς ή να τρελαθεί. Όμως αυτή η σχετικότητα δεν συνεπάγεται ματαιότητα. Διότι δεν υπάρχει κανένα μεγάλο μυστικό που ελπίζει να ανακαλύψει ο Μοφεριστής και που ενδέχεται να πεθάνει ή να καταρρεύσει προτού το κάνει.  Υπάρχουν μονάχα θνητά μικρά πράγματα που έχει να αναδιατάξει αναπεριγράφοντάς τα.  Δεν ενδιαφέρεται να φτάσει σε διαλεκτικές επιλύσεις των συγκρούσεων που χαρακτηρίζουν την τωρινή περίοδο αλλά να προβάλει όλη τους την ένταση δίχως να αγνοήσει ούτε μια όψη των αλλαγών της ζωής. Κατά μια ευτυχή σύμπτωση ο πολιτισμός φτάνει στο τέρμα αυτής της γκάμας δυνατοτήτων στην εποχή που εμφανίζεται ο Μοφερισμός. Ενώ όλες οι άλλες διατυπώσεις προετοιμάζονται με αιώνιους προλόγους ο Μοφερισμός αρνείται τα προοίμια, τις αρχές, τις μεθόδους, τις αποδείξεις. Αρνείται την αμφιβολία. Το πολύ πολύ να έχει ανάγκη από ένα πρελούδιο σιωπής.

info@ http://mediaoffer.wordpress.com/ 

"Ωκεάνια Ευδαιμονία" ή "Ενάντια στην Ηδονή"*

Ζούμε σε ένα κόσμο ψευτοσυμβάντων και ανολοκλήρωτων πληροφοριών, ο αέρας του οποίου είναι κορεσμένος με δηλώσεις που δεν είναι ούτε αληθείς ούτε ψευδείς αλλά απλά πιστευτές. Η κυριαρχία των επιφάσεων αναζητά τον ξερό, γλυκερό, προσγειωμένο τόνο που ταιριάζει στην πεζότητα της ζωής.

Αντιμέτωποι με τις ανεξάντλητες στερήσεις που επιβάλει η κοινωνία για χάρη των πολιτισμικών της ιδανικών και εξετάζοντάς τες με προσοχή συμπεραίνουμε την αδυναμία της επιστροφής σε δυνατότητες ευτυχίας ακόμη και αν αυτές οι απαιτήσεις που προκύπτουν καταργούνταν ή μετριάζονταν σημαντικά.
Πασχίζουμε για μια άσκοπη αποτελεσματικότητα.
Μελετάμε τακτικές αναδίπλωσης απέναντι στα είδωλα κι αποκαλύπτουμε αυτό που υπάρχει πίσω από τις εικόνες. Η οπτική μας γωνία είναι η γωνία της επίθεσης. Παίζουμε στην περιοχή όπου η σκέψη εξαφανίζεται Υποτασσόμαστε σε μιαν αυστηρή δοκιμασία του να μην θεωρούμε τίποτα δεδομένο και παραμένουμε βαθιά αδιάφοροι απέναντι σε κάθε διανοητική εξουσία. Ο κανόνας της συμπεριφοράς μας είναι ο κανόνας της φυγής προς την συναισθηματική ωριμότητα.
Aναγνωρίζουμε τους ανθρώπους όσο αυτοί παραμένουν ξεχωριστοί και δεν υποτάσσονται στις ιδιαιτερότητες των άλλων.  
Αναγνωρίζουμε τον άλλο όχι ως προέκταση των επιθυμιών μας αλλά ως ανεξάρτητο όν με δικές του επιθυμίες.
Ευρύτερα αναγνωρίζουμε τα όρια μας. 

Ο Κόσμος μας υπάρχει όχι μόνο για να ικανοποιεί τις επιθυμίες μας · είναι ένας κόσμος στον οποίο μπορούμε να βρούμε ηδονή από την στιγμή που πράττουμε  και κατανοούμε τον καθολικό χαρακτήρα αυτής της δυνατότητας προς ηδονή.

Αντί να αγανακτούμε ή να επιχειρούμε να ακυρώσουμε τους περιορισμούς του, τους αποδεχόμαστε με ευγνωμοσύνη όπως κάθε περιορισμό που μορφοποιεί και εγκαινιάζει ένα παιχνίδι.
Η Μοφεριστική ακροβασία συμβαίνει στο χείλος των πραγμάτων, διαδεχόμαστε το βασίλειο των ιδεολόγων στους αντίποδες της Κοσμοαντίληψης.
Συλλαμβάνουμε τα πράγματα στον φευγαλέο χαρακτήρα τους.
Κάθε σχηματοποίηση, κάθε γενίκευση είναι αδύνατη.
Το μοναδικό σύστημα του Μοφεριστή είναι να μην έχει κανένα.

 "Ανέκδοτα κείμενα του Μοφερισμού

The moment is as uninhabitable as the future

Σημειώσεις από έναν διάλογο

 

• Η παρακμή δεν είναι η αρχή. Αρχή είναι η ιδεολογία της παρακμής.
  Η παρακμή δεν μπορεί να υπάρξει δίχως μια παρακμιακή ιδεολογία

• Η φιλοσοφία που έχει ταυτιστεί με την ιδεολογία πληρώνει το βαρύ τίμημα να ταυτίζεται με τα σκάρτα προϊόντα της.

• Προκατασκευασμένα μαζικά κινήματα.

• Καθιέρωση της ανυπακοής ώς θεσμού.

• Μετατροπή του ενθουσιασμού σε μια ήπια "προσγειωμένη" στάση στην οποία κάθε συναίσθημα συνδέεται με την τεχνική που είναι εχθρική προς όποιο πνεύμα  θα μπορούσε να δημιουργήσει αναταραχές εντός του κόσμου.

• Τεχνικη ενσωμάτωση σε άκαμπτα σχήματα, προγραμματισμένα να αποκλείσουν κάθε απείθαρχη παρόρμηση.

Η πρώτη Μοφεριστική [διεθνής] [έκθεση] θα λάβει χώρα στο Salon De Vortex τον Γενάρη του 2011

Περισσότερες πληροφορίες θα ανακοινωθούν σύντομα.

Ενημερωθείτε εδώ και διαδώστε το

https://mediaoffer.wordpress.com/

Έντεκα θέσεις για την κοινωνία της ταχυπρόσβασης

ΣΥΝΤΟΜΕΥΣΕΙΣ

Ο εκπίπτων μοντέρνος καπιταλισμός στήριξε την κυριαρχία του μέχρι σήμερα στην οικειοποίηση και στην πραγμάτωση των ερμηνειών που του έδωσαν οι κριτές και οι επικριτές του. Στον νέο κόσμο, που με βία θα αντικαταστήσει τον παλαιό , οι σχέσεις και οι συνθήκες παραγωγής θα θεωρούνται ως η αιτία της δυστυχίας ενός πάλαι ποτέ σκοτεινού μεσαίωνα. Το θέαμα δεν θα είναι παρά η σκόνη από τα ερείπια του παρελθόντος που θα σηκώνεται λίγα εκατοστά από το έδαφος σε κάθε μας βήμα.

Διατυπώνουμε στο μικρό κείμενο που ακολουθεί τις 11 πρώτες απο τις «Θέσεις για την κοινωνία της ταχυπρόσβασης» που αφορούν τον επερχόμενο αυτόν κόσμο.

Α. Η ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ

1.

H ζωή των κοινωνιών στις οποίες κυριαρχούν οι σύγχρονες συνθήκες παραγωγής εκδηλώνεται σαν μια τεράστια συσσώρευση πληροφοριών. Η αξία της αναπαράστασης αντικαθίσταται από την αξία της ταχυπρόσβασης [hi-Speedaccess] Οι συντυχίες και τα ενδεχόμενα που προκύπτουν, ανάγουν τις παραγωγικές σχέσεις σε συμβάντα που χαρακτηρίζονται από το κύρος του Αληθούς.

2.

Οι πληροφορίες που αποσπάστηκαν από κάθε πλευρά της ζωής, συγχωνεύονται σ' ένα κοινό ρεύμα.

Η άμεσα θεωρημένη πραγματικότητα στροβιλίζεται με απίστευτη ταχύτητα

μέσα στην ίδια της τη γενική ενότητα σαν ένας

κόσμος, αντικείμενο της ταχυπρόσβασης.

Η εξειδίκευση των πληροφοριών του κόσμου ξαναβρίσκεται,

ολοκληρωμένη, μέσα στον κόσμο της αυτονομημένης

πληροφορίας.

Η ταχυπρόσβαση γίνεται το φαντασιακό θεμέλιο της κοινωνίας.

3.

Η ταχυπρόσβαση παρουσιάζεται ταυτόχρονα σαν η ίδια η κοινωνία,

σαν ένα μέρος της κοινωνίας, και σαν όργανο ενοποίησης.

Η ενιαία κοινωνία συγκεντρώνει κάθε δεδομένο και κάθε αντίληψη στον ίδιο τομέα.

Επειδή ακριβώς ο τομέας αυτός είναι αδιαχώριστος, αποτελεί το χώρο του περιπλανώμενου δεδομένου και της υπερ-αληθούς αντίληψης και η ενοποίηση που πραγματοποιεί ακυρώνει δια παντός τον πρότερο γενικευμένο διαχωρισμό. Η ευτυχία είναι προ των πυλών.

4.

Η πληροφορία πλέον δεν είναι ένα σύνολο δεδομένων, αλλά μια κοινωνική

σχέση ατόμων μεσολαβημένη από δεδομένα.

Η πληροφορία δεν μπορεί να νοηθεί σαν κατάχρηση ενός

κόσμου συνάψεων, σαν ένα προϊόν των τεχνικών μαζικής

διάδοσης δεδομένων. Είναι μάλλον ένα κοσμοείδωλο

πραγματωμένο, μεταφρασμένο υλικά. Είναι μια θεώρηση

του κόσμου που έχει αντικειμενοποιηθεί.

Η ταχυπρόσβαση, είναι ταυτόχρονα το αποτέλεσμα και ο σκοπός του υπάρχοντος τρόπου παραγωγής.

Δεν είναι ένα συμπλήρωμα του πραγματικού

κόσμου, κάποιο πρόσθετο διακοσμητικό στοιχείο

του. Είναι η καρδιά της πραγματικής

κοινωνίας.

Μορφή και περιεχόμενο της πληροφορίας αποβλέπουν

στην ολική ανατροπή των συνθηκών και των στόχων του υπάρχοντος συστήματος. Η ταχυπρόσβαση είναι η διαρκής παρουσία αυτής της ανατροπής,

σαν κατοχή του μεγαλύτερου μέρους του χρόνου που βιώνεται έξω απ’ τη σύγχρονη παραγωγή.

5.

Η καθολική κοινωνική Πράξη με απόλυτη προϋπόθεση την ταχύτητα ενοποιεί

δεδομένο και πραγματικότητα.

Η κοινωνική πρακτική, ενώπιον της οποίας τίθεται το αυτόνομημένο δεδομένο, είναι επίσης η πραγματική ολότητα που εμπεριέχει η πληροφορία.

Στην θεαματικά ανεπτυγμένη κοινωνία το σχίσμα μέσα σ' αυτήν την ολότητα, την ακρωτηρίαζε σε τέτοιο βαθμό, ώστε το θέαμα να φαίνεται σαν σκοπός της. Η γλώσσα του νέου κόσμου συνίσταται από σημεία της άρχουσας διαδρομής που ακολουθεί η διανομή της πληροφορίας και που αποτελούν ταυτόχρονα τον έσχατο σκοπό αυτής της διανομής. Η ανθρωπότητα έχει πια την ευκαιρία να πραγματώσει τα δημιουργικά της οράματα.

6.

Η πληροφορία που επαναπροσδιορίζει την πραγματικότητα, έχει πραγματικά παραχθεί.

Την ίδια στιγμή η βιωμένη πραγματικότητα είναι υλικά κατακυριευμένη

απ’ την επιβολή των πληροφοριών και αναπαράγει μέσα της τη σύγχυση, δίνοντάς της μια ρητή συγκατάθεση. Η αντικειμενική πραγματικότητα είναι παρούσα και στις δυο πλευρές. Κάθε έννοια, προσδιορισμένη μ' αυτόν τον τρόπο, δεν έχει σαν βάση παρά το πέρασμά της στο αντίθετο: η πραγματικότητα αναδύεται μέσα στην πληροφορία και η πληροφορία είναι πλέον αληθής.

Αυτή η αμοιβαία σχέση πληροφορίας και αλήθειας είναι η ουσία και το στήριγμα της υπάρχουσας κοινωνίας.

7.

Μέσα στον πραγματικά ανεστραμμένο κόσμο, το αληθινό ήταν μια στιγμή του ψεύτικου.

Στον νέο κόσμο η πραγματικότητα επικρατεί και το ψευδές γίνεται το εφιαλτικό ψεγάδι του κόσμου.

8.

Η κοινωνία που στηρίζεται στην ταχυπρόσβαση (ΗiSpeedaccess society) δεν είναι τυχαία ή επιφανειακά δυναμική είναι θεμελιωδώς ενδεχομενική. Μέσα στον κόσμο της ταχύπρόσβασης, η ανάπτυξη δεν είναι τίποτα, και ο σκοπός είναι το παν.

9.

Η πληροφορία τείνει πάντα να καταλήξει παντού, και τελικά στον νέο κόσμο είναι πανταχού παρούσα.

10.

Η πρώτη φάση της ολοκληρωτικής κατοχής της κοινωνικής ζωής από τα συσσωρευμένα αποτελέσματα της οικονομίας, οδήγησε προς μια γενικευμένη διολίσθηση απ’ το έχειν στο φαίνεσθαι απ το οποίο κάθε πραγματικό "έχειν" οφείλει ν' αντλεί το άμεσο κύρος και την τελική λειτουργία του.

Ταυτόχρονα, κάθε ατομική πραγματικότητα έγινε κοινωνική, άμεσα εξαρτημένη απ’ την κοινωνική δύναμη, διαμορφωμένη απ αυτήν.

Στον νέο κόσμο της ταχύτατης πρόσβασης της διάδοσης και της ενδελεχούς επιλογής οι θεαματική θέσμιση κατακρημνίζεται για να δώσει την θέση της στον πραγματικό κόσμο του ενδεχομενικού βίου.

11.

Οι εκάστοτε «υπεύθυνοι», μονάχα άλλαζαν με διάφορους τρόπους τον κόσμο, το ζήτημα όμως είναι να τον προσπελάσουμε.

[αναδημοσίευση από το περιοδικό κοντέινερ #4 Φεβρουάριος 2010]