Μαθήματα κυριαρχίας από τους επίγονους του Μακιαβέλι | Κρίση 14

Το 1996 ο ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) δημοσιεύει στο 13ο τεύχος του επίσημου περιοδικού του,  CAHIERS DE POLITIQUE ÉCONOMIQUE (Τετράδια Οικονομικής Πολιτικής), ένα άρθρο του Christian Morrisson με τίτλο: «Οι δυνατότητες πραγματοποίησης των διαρθρωτικών αναπροσαρμογών».

Πρόκειται ουσιαστικά, όπως αναφέρεται εξάλλου, για έκθεση του "Κέντρου Ανάπτυξης" του ΟΟΣΑ με θέμα τα προβλήματα και τους τρόπους πολιτικής χειραγώγησης των πληθυσμών ώστε να μπορέσει μια κυβέρνηση να περάσει τα αυστηρά μέτρα λιτότητας και τις διαρθρωτικές αλλαγές, που επέβαλε κατά τη δεκαετία του 1980 η επέλαση του νεοφιλελευθερισμού σε μια σειρά από «αναπτυσσόμενες» χώρες και χώρες του Τρίτου Κόσμου.

Το πρωτότυπο κείμενο ξεπερνάει τις 40 σελίδες. Βαστώντας τους τίτλους των επιμέρους κεφαλαίων του, μεταφέρουμε εδώ λίγα αλλά άκρως χαρακτηριστικά κεφάλαιά του. Όπως θα διαπιστώσετε, πέρα από το ότι ο κυνισμός των νέων Μακιαβέλι συναγωνίζεται την επιστημοσύνη τους, αυτά που ζούμε σήμερα εδώ στην Ελλάδα δεν προέκυψαν στην τύχη. Κι αν το γνωρίζουμε ήδη, οπωσδήποτε έχει άλλη βαρύτητα να το ακούμε, απερίφραστα ομολογημένο, από τα πλέον αρμόδια στόματα. 

 

Συμπληρωματικά,  παραπέμπουμε σε μια ανάρτησή μας όπου δώσαμε το λόγο στον Άνταμ Σμιθ. Είπαμε: διαβάζοντας κλασικούς, ποτέ δεν χάνεις το χρόνο σου! - Σημ. HS.

Update 2014 Δημοσιεύτηκε και στο περιοδικό ΠΑΝΟΠΤΙΚΟΝ, τχ. 19, Σεπτ. 2014

 

*

Πρόλογος

(…) Οι πολιτικές οικονομικής σταθεροποίησης και διαρθρωτικών αναπροσαρμογών μπορούν να προκαλέσουν κοινωνικές ταραχές, ακόμα και να θέσουν σε κίνδυνο την ομαλότητα των χωρών. Στο παρόν Τετράδιο αναλύονται οι πολιτικές συνέπειες των προγραμμάτων αυτού του είδους. Από πέντε μελέτες σε βάθος και δυο σοβαρές δειγματοληπτικές έρευνες σε χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής προέκυψε, ότι το πολιτικό κόστος εξαιτίας των απεργιών και των διαδηλώσεων ή των εξεγέρσεων διαφοροποιείται σημαντικά από μέτρο σε μέτρο. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι επηρεάζεται και από το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής των διαφόρων μέτρων, από το συνταγματικό καθεστώς της κάθε χώρας καθώς και από τις στοχευμένες παρεμβάσεις. Έτσι, οι έρευνες αυτές επέτρεψαν να προσδιοριστούν και να αποσαφηνιστούν τα κύρια χαρακτηριστικά ενός πολιτικά βέλτιστου προγράμματος σταθεροποίησης, το οποίο θα αποφέρει το ίδιο οικονομικό αποτέλεσμα αλλά με πολύ λιγότερο πολιτικό κόστος.

Εισαγωγή

Στην ιστορία των προγραμμάτων διαρθρωτικών αναπροσαρμογών, η μέριμνα για την πολιτική διάσταση αναδύθηκε έπειτα από μακροχρόνιο στοχασμό. Πράγματι, στις αρχές της δεκαετίας του 1980 κρίθηκε ότι, η επείγουσα κατάσταση που δημιουργήθηκε από τις χρηματοπιστωτικές κρίσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες, μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί απλώς με την αποκατάσταση των μακροοικονομικών ισορροπιών. Έτσι, οι διαρθρωτικές αναπροσαρμογές περιορίστηκαν σ’ ένα πρόγραμμα σταθερότητας με μοναδικό κριτήριο την ταχύτερη δυνατή μείωση του δημόσιου ελλείμματος. Πολύ σύντομα όμως συνειδητοποιήσαμε πως η σταθεροποίηση δεν είναι αυτοσκοπός. (…)