Είχα ένα παλιό μπουφάν, παμπάλαιο, οπότε κάποια στιγμή το πέταξα, πήρα στη θέση του ένα νέο μπουφάν και το χρησιμοποιώ ακριβώς όπως το παλιό: το φοράω όταν κάνει ψυχρούλα και βγαίνω για τσιγάρα...
... ή ...
Είχα ένα παλιό μπουφάν, παμπάλαιο, οπότε κάθισα και το συνέφερα λιγάκι και συνέχισα να το χρησιμοποιώ αλλά με ένα νέο τρόπο: το φοράω όταν κάνει ψυχρούλα και ανεβαίνω το βουνό.
Ποιο είναι στα παραπάνω το νέο και ποιο το παλιό;
Οι κοινωνικές ανατροπές παίζουν και αυτές σαν το μπουφάν μου κι εμένα. Άλλοτε είναι κάτι σαν το πρώτο παράδειγμα, άλλοτε σαν το δεύτερο.
Ποιο είναι λοιπόν το Νέο και ποιο το Παλιό; Εξαρτάται από το πού εστιάζει κανείς. Συχνά, ή μάλλον συνηθως, αναζητάμε το νέο όπως έκανα πιο πάνω με το καινούργιο μπουφάν. Είναι πιο εύκολο να αλλάξουμε μπουφάν παρά να αλλάξουμε τρόπους. Στην πραγματικότητα όμως οι πιο ριζικές αλλαγές είναι οι αλλαγές στους τρόπους. Δεν είναι τόσο οι αλλαγές στα πράγματα, όσο οι αλλαγές στον τρόπο συναρμογής τους.
Τώρα που το σκοτάδι αντεπιτίθεται σπέρνοντας τη σύγχιση πριν
δώσει το τελειωτικό του χτύπημα, ας κρατήσουμε στο νου μας κάτι που μου έγραφε
πριν αιώνες ένας παλιόφιλος:
«Είναι αλήθεια ότι η κρατική γραφειοκρατία στηρίζεται στο
διαχωρισμό ανάμεσα στο Κράτος και την κοινωνία των πολιτών, και είναι επίσης αλήθεια
ότι η γραφειοκρατία προϋποθέτει τις συντεχνίες, ή τουλάχιστον την ύπαρξη του “συντεχνιακού πνεύματος”. Το ίδιο πνεύμα που δημιουργεί στο εσωτερικό
της κοινωνίας τη γραφειοκρατία, δημιουργεί στο εσωτερικό του Κράτους τη
συντεχνία. Κι αν κάποτε η κρατική γραφειοκρατία πολεμούσε τις συντεχνίες για να
ανοίξει έναν χώρο για τη δική της ύπαρξη, σήμερα αγωνίζεται να συντηρήσει δια της
βίας τις συντεχνίες για να διασώσει το συντεχνιακό πνεύμα, το δικό της πνεύμα.
Η κρατική γραφειοκρατία θεωρεί τον εαυτό σαν τον υπέρτατο
σκοπό του Κράτους. Οι σκοποί του Κράτους μεταμορφώνονται σε σκοπούς της κρατικής
γραφειοκρατίας και οι σκοποί της κρατικής γραφειοκρατίας σε σκοπούς του Κράτους.
Η κρατική γραφειοκρατία είναι ένας κύκλος από τον οποίο κανείς
δεν μπορεί να διαφύγει. Η ιεραρχία της είναι μια ιεραρχία της γνώσης. Η κεφαλή της
αναθέτει στους εσώτερους κύκλους τη φροντίδα να ξεψαχνίσουν τις λεπτομέρειες
και αυτοί οι κύκλοι επαφίονται στην κεφαλή για τη γνώση του συνόλου — κι έτσι
αλληλοεξαπατώνται.
Το
γενικό πνεύμα της κρατικής γραφειοκρατίας είναι το μυστικό, το μυστήριο, που
φυλάσσεται στο μεν εσωτερικό της με την ιεραρχία, και έξω από αυτήν με το να είναι
μια κλειστή συντεχνία. Η εξουσιαστική αυθεντία συνιστά την αξιωματική αρχή της γνώσης
της και η λατρεία αυτής της αυθεντίας είναι ο τρόπος με τον οποίο σκέφτεται.
Θα έρθει καιρός που τα έθνη στο κουτσό του σύμπαντος θα εξαρτώνται τόσο στενά τα μεν από τα δε, όσο τα όργανα ενός και του αυτού σώματος, αλληλέγγυα στην οικονομία τους. Ο εγκέφαλος, που ξεχειλίζει από μηχανές, θα μπορεί άραγε ακόμα να εγγυάται την ύπαρξη και του ελάχιστου ρυακιού ονείρου και απόδρασης; Ο άνθρωπος, με βήμα υπνοβάτη, προχωράει προς τις φονικές νάρκες, οδηγούμενος από το τραγούδι των εφευρετών…
[Καλοκαίρι του '44] Τα "Φύλλα του ύπνου" του Ρενέ Σαρ ("Feuillets d'Hypnos") αποτελούν μια από τις πιο χαρακτηριστικές ποιητικές του συλλογές, γραμμένη από το 1941 έως το 1944.κατά τη διάρκεια της συμμετοχής του στην Αντίσταση στη Γαλλία, κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται για μια σειρά από σύντομα, πυκνά ποιήματα, τα οποία μοιάζουν με στοχαστικές σημειώσεις ή αφορισμούς, που συνδυάζουν τη φιλοσοφική ενδοσκόπηση με την εμπειρία του πολέμου. Καταγράφει τις σκέψεις, τα συναισθήματα, και τις εμπειρίες του μέσα σε έναν κόσμο βίας, κινδύνου και ανασφάλειας. Οι σημειώσεις αποτυπώνουν τη ζωή του ως μαχητή, τους ανθρώπους που συναντά, την απώλεια, αλλά και την αλληλεγγύη.
Ο ίδιος ο Σαρ έβλεπε την ποίηση ως πράξη αντίστασης και δημιουργίας νοήματος, κάτι που διαπερνά τα "Φύλλα του ύπνου".
Φύλλα του Ύπνου (σ.95) Συγγραφέας:Char, Rene Εκδόσεις:Πόλις
Μεταφραστής:ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ
Ημερομηνία Έκδοσης:29/05/2017
ISBN:9789604355389
G
M
T
Y
Text-to-speech function is limited to 200 characters
(…) Η νεωτερική επίνοια της ελευθερίας είναι ότι ο καθένας
κατέχει ένα «απόλυτο δικαίωμα επί του εαυτού του», διότι κάθε άνθρωπος
«υποτίθεται ότι έχει παραλάβει από τη φύση τα αναγκαία φώτα για να
διάγει το βίο του», έτσι ώστε «φέρει εκ γενετής ένα ίσο και απαράγραπτο
δικαίωμα να ζει ανεξάρτητα από τους ομοίους του σε ο,τιδήποτε έχει να κάνει
μόνο με τον εαυτό του, και να διευθετεί το πεπρωμένο του όπως το εννοεί ο
ίδιος»
(…) Είναι [όμως] προφανές ότι η ενεργός ελευθερία, ή ακόμα και η
βούληση να είσαι ελεύθερος, δεν είναι ένα αγαθό που εξασφαλίζεται από τη φύση για όλους τους ανθρώπους. Σε ό,τι
αφορά τον καθένα μας, ο βαθμός ελευθερίας που συμβαίνει να απολαμβάνουμε είναι όντως
ένα προνόμιο που δεν το αξίζουμε πραγματικά, με την έννοια ότι το οφείλουμε στη
μάχη που δόθηκε από άλλους ανθρώπους πριν από εμάς εναντίον διάφορων μορφών
καταπίεσης και βαρβαρότητας. (…)
Από το βιβλίο του Βενσάν Ντεκόμπ ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΩΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ
(Βραβείο Φιλοσοφίας της Γαλλικής Ακαδημίας, 2005, που θα κυκλοφορήσει και στα
ελληνικά με τη νέα χρονιά.
