BHL, συνέντευξη στο Globe,
τχ 9,
Ιούλιος/Σεπτέμβριος 1986
Αν
δεν το γνωρίζατε, το ιστορικό Παλάτι της Ζαχία στο Μαρακές είναι από το 1998 το εξοχικό τού (κατά την ελληνική ιστοσελίδα Liberal, 31/3/2019)
«αδιαφιλονίκητου σταρ μεταξύ των Γάλλων διανοουμένων».
Κληρονόμος
και επικεφαλής μιας μεγάλης εταιρείας εισαγωγής ξυλείας από τη Γκαμπόν, το
Καμερούν και την Ακτή του Ελεφαντοστού, της Becob (θυγατρική πλέον της Pinault
Printemps Redoute SA), ο Μπερνάρ Ανρί-Λεβί φημίζεται
για το ότι «αγαπάει εξίσου τα βιβλία και τις επιχειρήσεις … μόνο που γι’ αυτές δεν
πολυμιλάει», όπως επισημαίνουν το 2006 οι Nicolas Beau και Olivier Toscer στο
βιβλίο που του αφιερώνουν με τίτλο «Une imposture française» («Μια γαλλική απάτη» —μπα σε καλό μας, κι
άλλη;). Για την ακρίβεια, όπως εξηγούν, όχι μόνο δεν πολυμιλάει, αλλά
προτιμάει να μη μιλήσουν και οι άλλοι γι’ αυτές τις πτυχές της λουσάτης ζωής
του.
Τώρα,
για να λέμε και την αλήθεια, τι να διαλαλήσει από την ενασχόλησή του με μια
μεγάλη γαλλική εταιρεία, που δραστηριοποιείται στις πρώην αποικίες της πατρίδας
του - η οποία Γαλλία, ειρήσθω εν παρόδω, όπως καταδείχνει ο Olivier Fourt στο RFI (17/7/2010) έχει επέμβει
στρατιωτικά πάνω από 30 φορές σε αφρικανικές χώρες (μεταξύ των οποίων και η
Γκαμπόν) αφότου διακήρυξαν την ανεξαρτησία τους; Άσ’ το λοιπόν καλύτερα…
Σε άρθρο της με αυτό τον τίτλο, η γαλλική εφημερίδα
Monde Diplomatique (19 Ιανουαρίου) αναφέρει ότι, κατά τη συνάντησή του με τους
εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης στις 15 του μήνα, ο Γάλλος πρόεδρος
δήλωσε αγέρωχα:
«Όσους περνάνε δύσκολα θα τους βοηθήσουμε να γίνουν πιο
υπεύθυνοι, διότι υπάρχουν ανάμεσά τους και σαλτιμπάγκοι»!
Ο Μακρόν αναφερόταν
κυρίως στους άνεργους και στο Διάταγμα περί της … «ελευθερίας επιλογής του
επαγγελματικού μέλλοντος» των πολιτών, το οποίο υπέγραψε στις 28 Δεκεμβρίου 2018.
Ένα διάταγμα που ξεδιπλώνεται σε ένα μακρύ κατάλογο λόγων διακοπής του
επιδόματος ανεργίας, και που χοντρικά αφήνει στους άνεργους την εξής επιλογή: ή
να δεχτούν οποιαδήποτε δουλειά, οπουδήποτε και οσοδήποτε μακριά από τον τόπο
διαμονής τους, ή να τους κοπεί το επίδομα ανεργίας!
Ακριβώς ό,τι είχε καταδείξει
δραματικά ο Κεν Λόουτς στην ταινία του «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ» (2016)
ξεβρακώνοντας τους δικούς του και τους παγκόσμιους Μακρόν...
«Μην είστε διφορούμενοι, μην είστε πολύφλύαροι,
να είστε σύντομοι, να είστε μεθοδικοί
και ν’ αποφεύγετε τις ασάφειες: αυτά είναι τα τέσσερα Αποφθέγματα
για τον Τρόπο [φιλοσοφείν] και νομίζω ότι πολύ συχνά παραβιάζονται. Υπάρχουν
μάλιστα ορισμένες σχολές φιλοσοφίας, όχι από αυτές που συμπαθώ, που τα
παραβιάζουν συστηματικά.
Δεν ξέρω αν σας έχω πει αυτή
την ιστορία, αλλά είχα κάποτε μια κουβέντα με το διάσημο Γάλλο φιλόσοφο [τον
Φουκώ], που είναι φίλος μου, και του είπα: ‘‘γιατί διάολε γράφεις τόσο χάλια, pourquoi tu écris si mal’’, και μου λέει: ‘‘κοίτα, αν
έγραφα με τόση σαφήνεια όση εσείς εδώ, ο κόσμος στο Παρίσι δεν θα μ’ έπαιρνε στα
σοβαρά· ξέρεις,
θεωρούν ότι το να γράφεις με σαφήνεια είναι κάτι παιδιάστικο, αφελές’’.
Αυτό μου είπε ο Φουκώ και ξέρετε
ήταν πανέξυπνος άνθρωπος κι έγραψε ένα σωρό πολύ καλά πράγματα, αλλά γενικά
έγραφε χάλια. Όταν τον άκουγες να δίνει μια ομιλία στο Μπέρκλεϊ, ήταν
ξεκάθαρος, μιλούσε με σαφήνεια όπως εγώ. Οπότε τον ρώτησα: ‘‘γιατί δεν γράφεις με
τέτοια σαφήνεια;’’, και μου είπε: ‘‘ε, να, στη Γαλλία θεωρούν κάπως παιδιάστικο
και αφελές να γράφεις με σαφήνεια’’ — και του λέω, ‘‘έλα τώρα, tu te moques un peu de moi,πλάκα
μου κάνεις,πες μου στ’ αλήθεια
γιατί γράφεις τόσο χάλια, διότι στις συζητήσεις είσαι σαφέστατος όπως κι εγώ’’,
οπότε μου απαντάει: ‘‘En
France tu dois être au moins dix pour cent incomprehensible, στη
Γαλλία πρέπει να ‘σαι τουλάχιστον 10%δυσνόητος,
ειδάλλως δεν θα θεωρήσουν ότι λες κάτι βαθύ, δεν θα σε θεωρήσουν βαθύ στοχαστή’’.
Έδωσα μια σειρά διαλέξεων
στη Γαλλία, στο Collège de France,μαζί
μ’ έναν άλλο εξίσου διάσημο με τον Φουκώ φιλόσοφο, τον Πιέρ Μπουρντιέ, και του
είπα την ιστορία αυτή: ‘’Πιέρ, τι λες εσύ γι’ αυτό;’’, και μου απάντησε: ‘’Είναι
πολύ χειρότερα τα πράγματα, το ποσοστό είναι πάνω από 10%, είναι μάλλον 20%’’ —και
πρέπει να πω ότι, αν διαβάζεις τον Μπουρντιέ μιλάμε για τουλάχιστον 20%
δυσνόητος.
Τον Μπουρντιέ τον θαυμάζω,
είναι τρομερός τύπος και στη συζήτηση σαφής και ξεκάθαρος, αλλά είχα κάποτε
συστήσει ένα από τα βιβλία του στους φοιτητές ενός μαθήματός μου στο Μπέρκλεϊ,
το Le Sens Pratique, κι
οι φοιτητές τα έπαιξαν κι η αλήθεια είναι, ότι κι εγώ είδα κι έπαθα να καταλάβω
τι θέλει να πει. Στα αγγλικά το έχουν μεταφράσει The Logic of Practice, είναι για το υπόβαθρο,
γι’ αυτό που ονομάζω υπόβαθρο, ίσως το έχει πει και κάποιος άλλος.
Λοιπόν ο Φουκώ κι ο Μπουρντιέ
έγραψαν κάτι σαν γαλλογερμανική φιλοσοφία, ήταν κάτι πολύ σκοτεινό, ασαφές. Ο
Φουκώ, εντάξει, αργότερα έγινε πιο σαφής και μάλιστα είπε σ’ ένα φίλο μου, ότι προτιμούσε
να ζει στην Αμερική γιατί εκεί θα μπορούσε να γράφει ακόμα πιο ξεκάθαρα, αλλά
τα αγγλικά του δεν ήταν τόσο καλά, οπότε… Είπε λοιπόν στον, πώς τον λένε, α
ναι, Υβ Μισώ, του είπε λοιπόν, ‘'Υβ, αν μιλούσα καλά αγγλικά, μάλλον θα
μετακόμιζα μόνιμα στις ΗΠΑ’’.
Τελοσπάντων, υπάρχουν
περιπτώσεις όπου τα Αποφθέγματα για την σαφήνεια, μην είστε σκοτεινοί, μην
είστε διφορούμενοι, παραβιάζονται συστηματικά και νομίζω πως η γερμανική
φιλοσοφία ευθύνεται γι’ αυτό. Κοιτάξτε, ήταν μια εποχή, τότε που
μάθαινα γαλλικά, που το σλόγκαν ήταν: Ce qui n’ est pas clair, n’ est
pas français, ό,τι
δεν είναι ξεκάθαρο, δεν είναι γαλλικό… Όμως αυτό το εγκατέλειψαν στη
γαλλική φιλοσοφία και πολλά από αυτήν είναι πάρα πολύ σκοτεινά.
Εντάξει. Τώρα, η σχέση είναι
[… συνεχίζει το μάθημα]»
