Don't let the bastards get you down.

 

Don't let the bastards get you down. Φράση που "ψιθυρίζει" ο Κρις Κριστοφερσον στην Σινεντ Ο'Κόνορ σε συναυλία για τα γενέθλια του Ντύλαν στο Μάντισον Σκουέαρ Γκάρντεν. Η μόλις 25χρονη τότε (1992) Ο'Κόνορ σε μια προκλητική διαμαρτυρία, δυο εβδομάδες πριν, σχετικά με την παιδική κακοποίηση εντός της καθολικής εκκλησίας (να σημειώσω από τις πρώτες, πολύ μετά έγιναν οι αποκαλύψεις και εξαιτίας της δημόσιας αυτής πράξης της) έσκισε σε ζωντανή αναμετάδοση μια φωτογραφία του Πάπα.

 

Βγαίνει λοιπόν εδώ μπροστά σε 18.000 θεατές και αμέσως (στην Νέα Υόρκη που ναι μελίσσι του καθολικισμού στις ΗΠΑ) το κοινό αρχίζει να την γιουχάρει. Μένει για λίγο άναυδη. Λένε στον Κριστόφερσον (ήταν ο παρουσιαστής) να πάει να την κατεβάσει. Αυτός την πλησιάζει και αντιθέτως της δίνει θάρρος. ( Don't let the bastards get you down.) Tης λέει να μείνει. Αυτή του λέει ναι, δεν θα κατέβω, είναι είπαμε 25 χρονών κι έχει βγει έχοντας δίπλα της τέρατα της μουσικής ( Eric Clapton, Stevie Wonder, Neil Young, George Harrison και άλλους, και τον Dylan)   Ο πιανίστας πιάνει το I Believe in you του εορταζόμενου, αυτή κάνει δυο βήματα πάει μπροστά από το μικρόφωνο, επιστρέφει, κάνει νόημα να σταματήσουν οι μουσικοί (!!!!) και αντ' αυτού λέει ασυνόδευτα, βάζοντας και δικά της λόγια σχετικά με την κακοποίηση (εντός της καθολικής εκκλησίας) των παιδιών, το War του Μάρλευ.

 

Το περιστατικό αποδόθηκε στο "νεαρό της ηλικίας"...

"Until the philosophy which hold one race superior And another Inferior Is finally And permanently Discredited And abandoned - Everywhere is war. Me say war."

εδώ το περιστατικό στη συναυλία

Η πρώτη διαμαρτυρία που προκάλεσε το πολύλεπτο γιουχάισμα (όσοι την έκραξαν τότε τώρα την έχουν εικόνισμα).

Το war από τον Marley με τους στιχους

Ο Κριστοφερσον μιλάει για το περιστατικό φανερά ενοχλημένος από τους τηλεκλακαδόρους και συγκινημένος θα έλεγα.

και στην ιδια εκπομπή

Η Οκονορ με τον Κριστοφερσον δεκαοχτώ χρόνια μετά "Help Me Make It Through The Night"

Η υπενθύμιση από το press project ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ S07E16

 

Γιατί η Χιλή είναι τόσο κοντά μας...

Ο Ραούλ Σουρίτα γεννήθηκε στο Σαντιάγο της Χιλής το 1950. Σπούδασε στο Σαντιάγο και στο Βαλπαραΐσο. Στις 11 Σεπτεμβρίου 1973, ημέρα του στρατιωτικού πραξικοπήματος, συλλαμβάνεται στο Πανεπιστήμιο του Βαλπαραΐσο και κλείνεται μαζί με άλλους στο αμπάρι ενός πλοίου. Όπως αφηγείται ο ίδιος σε μια συνέντευξή του, τη στιγμή της σύλληψης είχε στην τσέπη του τα ποιήματα της πρώτης του συλλογής. Όταν κάποιος στρατιωτικός ανακάλυψε τα χειρόγραφα, τα πέρασε για συνθηματικό κώδικα, με αποτέλεσμα να ξυλοκοπηθεί άγρια. Όταν, τελικά, ανακάλυψαν ότι επρόκειτο απλώς για ποιήματα, τα άρπαξαν, τα έσχισαν και τα πέταξαν στη θάλασσα.(….)

 

Το 1989 τιμήθηκε με το Βραβείο Πάμπλο Νερούδα και το 2000 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης της Χιλής. Ο Σουρίτα υπήρξε μέλος και συνιδρυτής της ριζοσπαστικής καλλιτεχνικής ομάδας CADA, η οποία έδρασε τα χρόνια της δικτατορίας, κάνοντας προκλητικές καλλιτεχνικές δράσεις πολιτικού χαρακτήρα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ο Σουρίτα νοίκιασε αεροπλάνα για να γράψει αποσπάσματα από το ποίημά του (“La vita nueva”) πάνω από το Μανχάταν και αργότερα σχημάτισε τη φράση Ni Pena Ni Miedo  (Χωρίς πόνο, χωρίς φόβο) στην έρημο Ατακάμα της Χιλής.

 

Τα ποιήματα που μεταφράζονται εδώ, ανήκουν στη συλλογή ΙΝRΙ, που εκδόθηκε το 2003 και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα έργα του. Στο έργο αυτό, ο ποιητής επιχειρεί να μιλήσει για την πληγή και το πένθος. Το ΙΝRΙ είναι ένα μεγάλο έργο, ένα ρέκβιεμ για τους χιλιάδες αγνοούμενους και δολοφονημένους από το αιματοβαμμένο καθεστώς του Πινοσέτ, που βασανίζονταν, δολοφονούνταν, εξαφανίζονταν, και τα κορμιά τους πετάγονταν από ελικόπτερα στα ηφαίστεια και στη θάλασσα της Χιλής.

Εισαγωγή-μετάφραση:  Σταμάτης Πολενάκης

από το δεύτερο τεύχος του περιοδικού [ΦΡΜΚ]

Ακόμα κι από το σκοτεινότερο σύννεφο μπορεί να περάσουν ακτίνες φωτός | Μανιφέστα 45

«(…) Μια μέρα ξεκίνησα νωρίς το πρωί μαζί με κάποιον άλλο για να στήσουμε ενέδρα και να πυροβολήσουμε φασίστες στα χαρακώματα έξω από την Ούεσκα. Οι γραμμές μας απείχαν από των φασιστών γύρω στα 280 μέτρα. Απ’ αυτή την απόσταση τα παλιοντούφεκά μας δεν μπορούσαν να βρουν στόχο, αν όμως μπορούσες να πλησιάσεις τα φασιστικά χαρακώματα στα ενενήντα κάτι μέτρα τότε, με λίγη τύχη, θα κατάφερνες να χτυπήσεις κανένα από δαύτους ανάμεσα από κάποιο κενό στα προχώματα. Δυστυχώς, το μεταξύ μας έδαφος ήταν ένα επίπεδο χωράφι όπου δεν έβρισκες πουθενά να καλυφθείς πέρα από κάτι λάκκους, και μάλιστα έπρεπε να φτάσεις ώς εκεί έρποντας μέσα στη νύχτα και να γυρίσεις με το χάραμα, πριν ξημερώσει καλά-καλά. 

Τούτη τη φορά οι φασίστες δεν ξεμύτισαν και χρειάστηκε να παραφυλάμε στο λάκκο ίσαμε που μας έπιασε το φως της μέρας. Ήμασταν κρυμμένοι μέσα σ’ ένα χαντάκι, αλλά πίσω μας ήταν 280 μέτρα ίσωμα χωρίς κανένα σημείο να κρυφτεί όχι άνθρωπος αλλά μήτε λαγός. Πασχίζαμε να μείνουμε ήρεμοι όταν ξαφνικά ακούστηκε ένα μουγκρητό από τον ουρανό και συναγερμός από σφυρίχτρες στο φασιστικό χαράκωμα. Έρχονταν δικά μας αεροπλάνα. Τότε, ένας απ’ αυτούς, θέλοντας ίσως να μεταφέρει κάποιο μήνυμα στο αρχηγείο τους, πήδηξε έξω απ’ το χαράκωμά τους και βάλθηκε να τρέχει κατά μήκος του προχώματος χωρίς να παίρνει καμιά προφύλαξη. Ήταν μισοντυμένος και βαστούσε το παντελόνι του και με τα δυο του χέρια καθώς έτρεχε. 

Αρνήθηκα να πυροβολήσω αυτόν τον άνθρωπο. Είν’ αλήθεια πως δεν είμαι δεινός σκοπευτές και το πιθανότερο είναι πως δεν θα κατάφερνα να τον πετύχω έτσι που έτρεχε ενενήντα τόσα μέτρα μακριά. Άλλωστε είχα το νου μου κυρίως στο να βρω την ευκαιρία να επιστρέψω στο χαράκωμά μας τώρα που οι φασίστες είχαν στρέψει όλη τους την προσοχή στ’ αεροπλάνα. Όμως ο λόγος που δεν τον πυροβόλησα ήταν κατά βάση επειδή τον έβλεπα να τρέχει έτσι αφύλαχτος βαστώντας τα παντελόνια του. Είχα έρθει εδώ για να σκοτώσω ‘‘φασίστες’’, αλλά ένας άνθρωπος που τρέχει πασχίζοντας να βαστήξει τα παντελόνια του δεν είναι ‘‘φασίστας’’, είναι απλά ένας συνάνθρωπος, όμοιος μ’ εσένα και δεν σου κάνει καρδιά να τον πυροβολήσεις.

Τι δείχνει αυτό το περιστατικό; Όχι πολλά πράγματα, διότι είναι κάτι που συμβαίνει και συνέβαινε πάντα σε όλους τους πολέμους.(…)»

Τζόρτζ Όργουελ, Ξανακοιτώντας τον Ισπανικό Εμφύλιο (1943)

Σημ. HS. Ο τίτλος είναι παράφραση του όμορφου κινέζικου ρητού που λέει «Ακόμα και το σκοτεινότερο σύννεφο έχει ένα ασημένιο περίγραμμα». Και κάτι ακόμα, σαν ιστορική υπενθύμιση. Είμαστε στα ογδόντα χρόνια γύρω από τις μέρες της Γκερνίκα ή Γκουέρνικα (του γεγονότος και του πίνακα) και σχεδόν πάνω στις τραγικές «Μέρες του Μάη» στον ισπανικό εμφύλιο.

Εκπομπή #36 | Γιορτή με κόντρα τον καιρό!

Γιορτή και πόλεμος. Το μυστικό ενός εξώφυλλου. Το μυστικό μιας λέξης. Οι συσχετισμοί οι παρεξηγήσεις και τα παρατράγουδα. Και πως και γιατί τους ήρθε να πούνε «μη δουλεύετε ποτέ!». Η ιδέα της γιορτής και του παιχνιδιού σαν απάντηση, από σήμερα, στην καταναγκαστική εργασία και την αλλοτριωμένη ζωή. Τι εστί προλεταριάτο και τι σχέση έχουν με αυτό οι διανοούμενοι; Ένα σύντομο ιστορικό και μια μακριά συζήτηση επί της ουσίας. Μια διάσταση που λησμονήθηκε. Γιορτή, αλληλοσπαραγμός και κοινωνική ίδρυση. Με τη μουσική να συμπληρώνει τις σκέψεις.

Εκπομπή #22 | Από τη φρενίτιδα στη θέσμιση

Στην τρίτη εκπομπή της τρίτης ραδιοφωνικής περιόδου μας, συνεχίζοντας το αφιέρωμά μας στη σκέψη του Ρενέ Ζιράρ, θα εξετάσουμε το επόμενο σημαντικό βήμα της: πώς από τη μιμητική φρενίτιδα περνάμε στην κοινωνική θέσμιση και ποιος είναι εδώ ο ρόλος του θυσιαστικού μηχανισμού. 

Τετάρτη

2 Δεκεμβρίου 2015

από τις 4 έως τις 6 το απόγευμα

πάντοτε στο όσο υπάρχεις θα υπάρχω

RadioBubble

Δυστυχώς, η μαγνητοφώνηση χάθηκε....

Εκπομπή #20 | Για τα εξιλαστήρια θύματα

Για τα εξιλαστήρια θύματα. Για το ρομαντικό ψεύδος και τη μυθιστορηματική αλήθεια. Για τη μιμητική φρενίτιδα. Για τη ριζοσπαστική υποκειμενικότητα και τη μεταφυσική επιθυμία. Για την αρχαία οδό των ασεβών. Για τον Ρενέ Ζιράρ.

... πάντοτε με φο-βε-ρή μουσική,

Βία και Ιερό

«Είτε φυσική, είτε λεκτική είναι η βία, ανάμεσα στα χτυπήματα μεσολαβεί ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Κάθε φορά που ένας από τους αντιπάλους πλήττει τον άλλον, ελπίζει να δώσει ένα νικηφόρο τέλος τη μονομαχία ή τη λογομαχία, να δώσει τη χαριστική βολή, να ξεστομίσει την τελευταία βίαιη φράση. Το θύμα, αλαλιασμένο προς στιγμήν, έχει ανάγκη κάποιο διάστημα για να συνέλθει (να μαζέψει τα μυαλά του), να προετοιμαστεί και να απαντήσει τον αντίπαλο. Όσο αυτή η απάντηση αργεί, εκείνος που έχει χτυπήσει τελευταίος μπορεί να φαντάζεται ότι έχει καταφέρει το αποφασιστικό πλήγμα. Συνοπτικά, η οριστική νίκη ταλαντεύεται ανάμεσα στους δυο αντιπάλους σε όλη τη διάρκεια της αναμέτρησης, χωρίς ακόμα να καταλήγει στον έναν ή τον άλλον. Ξέρουμε ότι μόνο η συλλογική αποπομπή του ενός ή του άλλου έξω από την κοινότητα θα κατορθώσει να ορίσει τη νίκη.

[…] Ο προφητικός ή διονυσιακός ίλιγγος δεν είναι τίποτε άλλο από αυτή την τρομερή αμφιταλάντευση του ίδιου του κόσμου στη διάκριση της βίας που φαίνεται να ευνοεί πότε τον ένα και πότε τον άλλον. Όλα όσα μια πρώτη βία πιστεύει ότι θεμελιώνει, μια δεύτερη βία τα ανατρέπει για να τα θεμελιώσει εκ νέου. Τίποτα δεν μπορεί να ακινητοποιήσει τη βία ενόσω αυτή παραμένει παρούσα μεταξύ των ανθρώπων, ενόσω συνιστά μια ολική και συνάμα μηδενική βασκανία.

[…] Μέσα στον Όμηρο υπάρχουν πολλά στοιχεία που αποκαλύπτουν εκτυφλωτικά τη σχέση ανάμεσα στη βία, την επιθυμία και τη θεότητα. Ο πιο χαρακτηριστικός όρος είναι το ουσιαστικό Κύδος, που πρέπει να οριστεί ως γόητρο, κατά κάποιον τρόπο θεϊκό, ως μυστική εκλογή που συνδέεται με την στρατιωτική κατίσχυση.

[…] Το Κύδος είναι “φυλαχτό ανωτερότητας”. Είναι η βασκανία, την οποία ασκεί η βία. Όπου επιδεικνύεται, γοητεύει και συνάμα τρομάζει τους ανθρώπους. Δεν είναι ποτέ ένα απλό εργαλείο. Είναι εμφάνιση θεότητας. Εκείνοι που κατέχουν το Κύδος βλέπουν τη δύναμή τους να δεκαπλασιάζεται. Όσοι το στερούνται, μένουν με τα χέρια δεμένα ή παράλυτα. Κάτοχος του Κύδους είναι όποιος καταφέρνει το πιο ισχυρό πλήγμα, ο νικητής της στιγμής, εκείνος που κάνει τους άλλους να πιστέψουν −και πιθανώς τον εαυτό του να φανταστεί− ότι η βία του έχει θριαμβεύσει οριστικά. Οι αντίπαλοί του πρέπει τότε να καταβάλλουν μια υπεράνθρωπη προσπάθεια για να ξεφύγουν από τη βασκανία και να ανακτήσουν το Κύδος.

[…] Οριακά, το Κύδος δεν είναι τίποτα. Είναι το κενό σημείο μιας πρόσκαιρης νίκης, μιας υπεροχής που παρευθύς τίθεται υπό αμφισβήτηση.»

Ρενέ Ζιράρ, Η Βία και το Ιερό (1972),

     μετάφραση Κωστής Παπαγιώρης (ΕΞΑΝΤΑΣ, 1991)

Σημ. HS Αναδημοσίευση ανάρτησής μας από τον Φλεβάρη του 2013.

Μεταξύ δυο κόσμων: ο Βανεγκέμ για τον Λοτρεαμόν

Ραούλ Βανεγκέμ

«Χάρη στον Μαλντορόρ ο Λοτρεαμόν έκανε την είσοδό του στη λογοτεχνική ιστορία και μάλιστα τόσο καλά, ώστε ο Ιζιντόρ Ντυκάς, συγγραφέας των Ποιημάτων, σχεδόν του είναι υπόχρεος που δεν αποκλείστηκε από αυτήν. […] 

Χρειάζεται άραγε να θυμίσουμε γύρω από ποιο δίλημμα περιστρέφονται οι περισσότερες από τις ερμηνείες που προτάθηκαν μέχρι σήμερα; Κατ’ αυτές, ή τα Ποιήματα διαδέχονται το Μαλντορόρ σαν ένας ‘απερίφραστος κομφορμισμός’ μετά την ‘ανελέητη εξέγερση’ (Καμύ), ή ο συστηματικός μηδενισμός των Ασμάτων προχωρά σ’ ένα καινούργιο δρόμο ντυμένος το μανδύα του κυνισμού. Μ’ άλλα λόγια, λένε πως ο Λοτρεαμόν είτε απαρνείται (κι έτσι, μ’ ένα πιο βολικό παράδειγμα, βλέπουν να επαναλαμβάνεται το παράδοξο του Ρεμπό), είτε κρύβει. Και στις δύο περιπτώσεις, όποιος φαντάζεται μια τέτοια συμπεριφορά −και μάλιστα σ’ ένα τόσο ιδεατό σημείο−, φανερώνει απλώς μια σκέψη που ασχολείται μόνο με τις δικές της παραστάσεις και συνεπώς ελάχιστα την απασχολεί η συγκεκριμένη πραγματικότητα. Ωστόσο το πρόβλημα των Ποιημάτων δεν δικαιολογεί την απουσία μιας αντικειμενικής λύσης, όσο πολύπλοκο κι αν είναι αυτό. […]

Ο Μαλντορόρ καταλήγει στα Ποιήματα. Ας το διευκρινίσουμε: ο Πρόλογος σ’ ένα Μελλοντικό Βιβλίο δεν παρουσιάζεται ούτε ως μορφική άρνηση των Ασμάτων, ούτε ως προέκτασή τους, αλλά μάλλον ως ένα ξεπέρασμα που, αν και αρνιέται τον Μαλντορόρ, τον συντηρεί προσφέροντας μια σύνθεση των αντιθέσεων που είχαν φτάσει σε κρίσιμο σημείο στο Στ΄ Άσμα. Έτσι, μ’ ένα ποιοτικό άλμα αποκαλύπτεται η κατάληξη ενός μετασχηματισμού, που μέχρι την εξαφάνιση του Μαλντορόρ παρέμενε καθαρά ποσοτικός.  

Το πρώτο πράγμα που νιώθει κανείς διαβάζοντας διαδοχικά το Μαλντορόρ και τα Ποιήματα είναι η ανομοιότητά τους, που ξαφνιάζει τις αισθήσεις μάλλον και όχι −a priori− την κρίση. Ωστόσο, λες από κάποια περίεργη παρεξήγηση, την αξία του έργου που δημοσιεύτηκε μετά το θάνατο του Ιζιντόρ Ντυκάς την κρίνουν συνήθως με βάση το δυσάρεστο συναίσθημα, που προκαλεί το ξαφνικό πέρασμα από τη θύελλα στη νηνεμία∙ και, αγνοώντας το περιεχόμενο και το νόημα της εξέγερσης, επιμένουν στον στρόβιλο, στη φρενίτιδα των Ασμάτων, για να κρίνουν προκατειλημμένα τα Ποιήματα και την ψυχρή τους συνέπεια με πρότυπο την παθιασμένη ένταση του Μαλντορόρ. Τουλάχιστον όμως, ας προκαλούσε την έκπληξη αυτή η μαεστρία με την οποία ο ορθολογικό έλεγχος περνάει στο προσκήνιο του έργου του Λοτρεαμόν-Ντυκάς, αυτή η βιασύνη να στραγγαλιστεί ο ερωτισμός, ή η θέληση του Στ΄ ΄Ασματος να μετατρέψει τις κηλίδες αίματος σε κηλίδες μελανιού, τις οποίες τα Ποιήματα θα είναι αρκετά για να σβήσουν! […]  

Γιατί αλήθεια ο Λοτρεαμόν αρνιέται το πειθήνιο όργανό του, τον Μαλντορόρ; [...]

Ο Λοτρεαμόν έπλασε με τον Μαλντορόρ μια οξυμένη, παροξυστική μορφή του Κακού ως αναπόσπαστου στοιχείου του κόσμου∙ μια μορφή ανείπωτης βίας, την οποία θέλησε να στρέψει ενάντια στην παγκόσμια ψεύτικη καλή συνείδηση, ενάντια σε μια ηθική σκλήρυνση που, όπως πίστευε, ήταν υπεύθυνη για την διατήρηση του υπέρτατου Καλού σε μια αιωνίως υπερβατική κατάσταση. Πράγματι, παρόλο που ο Μαλντορόρ αντιπροσωπεύει ένα στάδιο προς ένα καλύτερο κόσμο, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι θα μένει για πάντα αποκλεισμένος από αυτό τον καινούργιο κόσμο. […]

 

Από εδώ μέχρι τα Ποιήματα, μέχρι την αποδοχή του καλού και την αναγνώριση του ζωογόνου ρόλου του ως θεμέλιας αρχής για τη μελλοντική άρνηση του κακού, δεν υπάρχει παρά ένα μόνο βήμα. […] 

Ο Ντυκάς δεν διαλέγει λοιπόν ανάμεσα στην εξέγερση και την απάρνησή της. Περνάει από μια σύγκρουση θέσης-αντίθεσης σε μια σύνθεση, η οποία πλάθει την εξέγερση των Ποιημάτων. Αν τα Ποιήματα τον φέρνουν σε μια παραπάνω συμφωνία με τον κόσμο στον οποίο ζει, δεν πρέπει με κανένα τρόπο να συμπεράνουμε πως τον εκθειάζει, ούτε ότι αποδέχεται −με ποιο μυστήριο της ψυχολογίας;− την κατάσταση εναντίον της οποίας είχε εξαπολύσει τον Μαλντορόρ. […] Η βία έχασε τη γοητεία της, αλλά αυτό το γεγονός δεν μειώνει τη θέλησή του να αντιτάξει στις δυνάμεις του κακού την επιθυμία του για μια καλύτερη ζωή για τον ίδιο και την ανθρωπότητα. […]»

 

Ραούλ Βανεγκέμ, Ο Ιζιντόρ Ντυκάς και ο κόμης του Λοτρεαμόν στα ΠΟΙΗΜΑΤΑ (1956),

από το βιβλίο Φρανσουά Καραντέκ - Ραούλ Βανεγκέμ, Δυο μελέτες για τον Λοτρεαμόν
(εκδ. ΥΨΙΛΟΝ,1985)

Σημ. HS. Δεν πήγα χτες να τον ακούσω. Φόρος τιμής λοιπόν, αυτή εδώ η υπενθύμιση ενός από τα πρώτα-πρώτα άρθρα του Βανεγκέμ, χαρακτηριστικό της κοφτερής ματιάς του. Εν προκειμένω, στην ανατομία που κάνει σε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα «παράδοξα» της λογοτεχνίας, την «αλλαγή πλεύσης» του Λοτρεαμόν/Ντυκάς από τα Άσματα του Μαλντορόρ στα Ποιήματα. Ο Πρόλογος σ’ ένα Μελλοντικό Βιβλίο είναι ο υπότιτλος που, μάλλον από λάθος ανάγνωση, είχαν προσθέσει πολλοί εκδότες στα Ποιήματά του.

Βία και Νομιμότητα 2013*

Aπό τότε που εμφανίστηκε η «νομιμότητα» και  ο κοινοβουλευτισμός, η βία όχι μονάχα δεν έπαψε να παίζει έναν ιστορικό ρόλο, αλλά είναι και σήμερα επίσης, όπως και σε όλες τις προηγούμενες εποχές, σε τελευταία ανάλυση, η βάση της κυρίαρχης πολιτικής. Το κράτος στο σύνολο του βασίζεται στη βία. Η στρατιωτική του οργάνωση και ο ελεγκτικός και κατασταλτικός του μηχανισμός είναι αυτή καθεαυτή μια χειροπιαστή απόδειξη.

Όταν έναν «ελεύθερο πολίτη», παρά τη θέληση του, με τον εξαναγκασμό, τον κλείνουν σ' ένα μέρος στενό και ακατοίκητο, κι όταν τον κρατάνε εκεί αρκετό καιρό - όλοι καταλαβαίνουν ότι αυτό είναι μια πράξη βίας. Μα από τη στιγμή που η ενέργεια αυτή θα γίνει δυνάμει ενός ενιαίου βιβλίου, που ονομάζεται Ποινικός Νόμος, και το μέρος αυτό οριστεί ως «Κέντρο Κλειστής Φιλοξενίας Αλλοδαπών Κορίνθου», μετατρέπεται αμέσως σε πράξη ειρηνικής νομιμότητας. Αν ένας άνθρωπος εξαναγκαστεί, παρά τη θέληση του, να σκοτώνει συστηματικά συνανθρώπους του, διαπράττει βία. Μα από τη στιγμή που αυτό θα ονομαστεί «στρατιωτική υπηρεσία», ο “καλός πολίτης” φαντάζεται ότι αναπνέει τον αέρα της νομιμότητας. Αν σε ένα άτομο παρά τη θέληση του, στερήσουν άλλοι ένα μέρος της ιδιοκτησίας του και του εισοδήματος του, κανένας δε θα διστάσει να πει ότι αυτό είναι μια πράξη βίας. Μα από τη στιγμή που αυτή η ληστεία ορίζεται ως «είσπραξη άμεσων φόρων», πρόκειται μονάχα για εφαρμογή του νόμου.

Η θεσμοθετημένη από την εξουσία βία, φυτρώνει πάνω στο οικονομικό έδαφος της εκμετάλλευσης. Ό,τι παρουσιάζεται στα μάτια μας ως νομιμότητα δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η βία της κυρίαρχης τάξης ανυψωμένη εκ των προτέρων σ' επιτακτικό κανόνα. Από τη στιγμή που οι διάφορες πράξεις βίας καθορίστηκαν σαν υποχρεωτικός κανόνας, το πράγμα αντικαθρεπτίζεται από την ανάποδη στο κεφάλι των νομομαθών, καθώς και στο κεφάλι των καιροσκόπων σοσιαλιστών: η «έννομος» τάξη παρουσιάζεται σαν ένα ανεξάρτητο δημιούργημα της «δικαιοσύνης» και η βία του κράτους σα μια απλή της συνεπεία, σα μια «κύρωση» των νόμων.

Σύμφωνα με την “λογική” των “μεταρρυθμιστών”, ενώ οι κυρίαρχοι στηρίζονται σε κάθε τους ενέργεια στη βία, μόνον όσοι υπόκεινται σε αυτήν, θα έπρεπε να αρνηθούν από την αρχή και για πάντα τη χρησιμοποίηση της βίας στην πάλη τους ενάντια στο σύστημα που τους καταδυναστεύει! Η νομιμότητα δίνει στη βία της κυρίαρχης τάξης, τη σφραγίδα του επιτακτικού και παντοδύναμου κοινωνικού κανόνα.

Η βία είναι και παραμένει το ύστατο μέσο της ανατροπής και του μετασχηματισμού, ο υπέρτατος νόμος των ανταγωνισμών, άλλοτε λανθάνων, άλλοτε εμφανής. 

 

Δεν είναι η αγάπη προς τη βία ή ο επαναστατικός ρομαντισμός, αλλά σκληρή ιστορική ανάγκη, εκείνο που υποχρεώνει τα οργανωμένα καταπιεσμένα στρώματα να προετοιμάζονται για βίαιες συγκρούσεις αργά ή γρήγορα με την εξουσία, επειδή αναπόδραστα οι προσπάθειες τους θα σκοντάψουν σε ζωτικά συμφέροντα των κυρίαρχων. Το να θεωρούμε τον κοινοβουλευτισμό ως αποκλειστικό μέσο πολιτικής πάλης, δεν είναι λιγότερο αποπροσανατολιστικό και, ουσιαστικά, λιγότερο αντιδραστικό, από το να δεχόμαστε τη γενική απεργία ή τα οδοφράγματα, ως αποκλειστικά μέσα πάλης.

Η ακριβής κατανόηση αυτής της ανάγκης, χρησιμοποίησης της βίας, τόσο στα διάφορα επεισόδια του πολιτικού αγώνα, όσο και για την τελική κατάλυση της εξουσίας, είναι εκ των προτέρων απαραίτητη, γιατί ίσα-ίσα η κατανόηση αυτή είναι που δίνει ορμή και αποφασιστικότητα στις ειρηνικές και νόμιμες μάχες και δράσεις.

Αν οι δυνάμεις της ανατροπής και του μετασχηματισμού αποφάσιζαν να παραιτηθούν εκ των προτέρων και δια παντός από τη χρησιμοποίηση της βίας, αν επιχειρούσαν να υποχρεώσουν τις μάζες να σεβαστούν την κυρίαρχη νομιμότητα, τότε όλοι οι πολιτικοί της αγώνες, κοινοβουλευτικοί συνδικαλιστικοί, τοπικοί και άλλοι, θα χρεοκοπούσαν αξιοθρήνητα, αργά ή γρήγορα, για να δώσουν τη θέση τους στην αχαλίνωτη κυριαρχία της αντιδραστικής βίας.

======================================================

* Γύρω από την "επικαιροποίηση" ενός κειμένου που ανήκει στην αρχαιολογία των ανατρεπτικών τακτικών, αναπαριστούμε συνοπτικά την πραγματικότητα της σημερινής μητρόπολης:

Η κάθοδος και το βλέμμα στον ουρανό, οι ρωγμές,  σκοτεινά σημάδια στον λαμπερό κόσμο του εξορθολογισμού, ο υπολογισμός της παρακμής, η συσσώρευση της υλιστικής "αλήθειας" και ο αυταρχισμός της, το επαναστατικό της προϊόν και η επακόλουθη απαξίωση του. 

Ο Γιάννης Γρηγοριάδης και ο Γιάννης Ισιδώρου παρουσιάζουν το νέο τους έργο στην ARTATHINA από τις 16 ως τις 19 Μαΐου με τίτλο ΒΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑ 2013!  ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ P28 @Platform Project]

Τάξη βασιλεύει στην Αθήνα! *

Η ιστορία δεν παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία στις φανερώσεις της. Τραγωδία, φάρσα, φάρσα, τραγωδία, τραγωδία, φάρσα, τραγωδία, τραγωδία, πάει λέγοντας μέσα στην τυχαιότητα του "αιώνιου" ανταγωνισμού και τα καραβοτσακίσματα της διαλεκτικής.

 

Τόσο έντονα, τόσο γρήγορα που  δεν είμαστε σε θέση να καταλάβουμε, κάθε φορά που ανοίγει η αυλαία, αν θα υποκλιθεί πρώτος ο επικίνδυνος κλόουν ή ο σκοτεινός κυρίαρχος.

 

Ο καιροσκοπισμός είναι, λένε, εγγενής στην πολιτική δράση και παραδόξως ολοένα πιο αποδεκτός, παρά τις δολοφονικές και καταστροφικές συνέπειες που έχει καταθέσει στην  ιστορική-κοινωνική εμπειρία. Σκοπεύει στην συστηματική απονοηματοδότηση των πολιτικών εννοιών, την θολούρα και την αποδόμηση κάθε κριτικής. Και όλα αυτά με παιδαριώδη επιχειρήματα "υπεράσπισης" αξιών, που οι ίδιες του οι πρακτικές έχουν πριν μειώσει στο ελάχιστο.

Καθώς το σκηνικό επαναλαμβάνεται αυτό που πληθαίνει είναι ο αριθμός των νεκρών. Τα  ανθρωπάκια που σέρνει η ιστορία, από τον Friedrich Ebert ως τα ανδρείκελα του θλιβερού παρόντος της νότιας βαλκανικής, συνεχίζουν να γίνονται οι πολιτικοί αυτουργοί της απαθρωπιάς του συστήματος που υπηρετούν, συνεργαζόμενοι ακόμη και με τον ίδιο τον διάβολο.

Σήμερα, εδώ, σε μια πόλη που παραπαίει από κάθε άποψη, η "νέα" ακροδεξιά, εφαρμόζει ήδη την παλιά καλή συνταγή: Η σοσιαλδημοκρατία στην κυβέρνηση και τα freikorps στους δρόμους. Αυτή είναι και πάλι η κεντρική ιδέα του σχεδίου που έχει δοκιμαστεί σε τόσες και τόσες ευρωπαϊκές μητροπόλεις.**

Να ελπίσουμε ότι η εμπειρία των δυνάμεων του μετασχηματισμού θα χρησιμεύσει να αποτραπούν τα χειρότερα που χαράζουν ήδη τον ορίζοντα.

* “Τάξη βασιλεύει στο Βερολίνο!” Ηλίθιοι δήμιοι! Η “τάξη” σας είναι χτισμένη στην άμμο."

 

Ρ.Λ , Βερολίνο 1919

-----------

Υγ Izi. Την Ρόζα Λούξεμπουργκ, μια από τις σημαντικότερες μορφές της πολιτικής στην Γερμανία των αρχών του 20ου αιώνα, την δολοφόνησαν τα "ελεύθερα τάγματα" ασφαλείας  χτυπώντας την με τα κοντάκια από τα όπλα τους, και την πέταξαν σε ένα ρέμα στο Βερολίνο στις αρχές του 1919, όταν κλήθηκαν να επιβάλουν την τάξη από την κυβέρνηση του SPD.

**στην Αθήνα βλ. σχετικά με αυτές τις "μέσες λύσεις", τον Θ.Σοφούλη, τον Σ.Βενιζέλο, τον  Γ. Παπανδρέου κτλ.

Για τη Βία

Οι  "προβληματισμοί" και οι "συζητήσεις" σχετικά με τις "αντιδημοκρατικές" "βίαιες" δράσεις, κατακλύζουν τα επίκαιρα.

Βάζω αυτές τις λέξεις σε εισαγωγικά θέλοντας να τονίσω τον υποκριτικό και συνάμα παράλογο χαρακτήρα της χρήσης τους από τους φωστήρες των "δημοκρατικών" εφημερίδων.

Υπάρχει ένα ολόκληρο ρεύμα από αυτούς-ες. Ακόμη ένα σαφές προμήνυμα κινδύνου. Μάλιστα αυτό το ρεύμα, είναι διαχρονικό όπως φαίνεται από τα αποσπάσματα που παραθέτουμε, που γράφτηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 60. Θα επιχειρούσα μια σύνοψη για αυτούς-ες αλλά δυστυχώς έχω πρόβλημα με το βόθρο της επικαιρότητας. Ίσως κάποιος με λιγότερο ευαίσθητη μύτη, και μεγαλύτερη εξοικείωση στα σκοτάδια του υπονόμου να το κάνει. Μπορεί και να αξίζει τον κόπο!

Σε κάθε περίπτωση λοιπόν, αυτό που αποσιωπάται εκεί, (στα άρθρα των εφημερίδων) είναι το θέμα της διάκρισης μεταξύ ισχύος και βίας. Πώς η βία αποκτά ισχύ και πώς η ισχύς μετασχηματίζεται (εκπίπτει) στην βία. Σκοπός αυτής της "παράληψης" από την κυρίαρχη προπαγάνδα είναι η επιπλέον συσκότιση αυτού του φαύλου κύκλου του συστήματος της καταπίεσης.

Η ακραία μορφή ισχύος, λέει η Χάνα Άρεντ είναι το Όλοι εναντίον Ενός, είναι η δυνατότητα του ανθρώπου όχι απλά να πράττει αλλά να πράττει από κοινού. Η ακραία μορφή βίας είναι το Ένας εναντίον Όλων. Κι αυτό το τελευταίο δεν είναι δυνατόν χωρίς εργαλεία (κυρίως όπλα, εκπαιδευμένες μονάδες, διατεταγμένα όργανα κτλ. -το επισημαίνει και ο Μπένγιαμιν στο σχετικό με την βία κείμενο του, αναφερόμενος και στην ισχύ της γενικής απεργίας).

Επομένως, συνεχίζει η X.A. το 1968, λαμβάνοντας υπόψιν όλο τον αναβρασμό που έχει συμβεί με την έκρηξη των φοιτητικών κινημάτων, ο συνήθης ισχυρισμός ότι μια μικρή άοπλη "μειοψηφία" έχει καταφέρει με βίαια μέσα -κραυγάζοντας, προκαλώντας επεισόδια κ.τ.λ.- να διακόψει διαδικασίες σε χώρους με μεγάλο αριθμό φοιτητών που έχουν ψηφίσει υπέρ της συνέχισης των διαδικασιών, είναι εντελώς παραπλανητικός. 

 

Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα, σε τέτοιες περιπτώσεις είναι πολύ πιο σοβαρό, επιμένει η Χάνα Άρεντ:

Η πλειοψηφία αρνείται σαφώς να χρησιμοποιήσει την ισχύ της για να εξουδετερώσει τους ταραχοποιούς· οι ακαδημαϊκές διαδικασίες καταρρέουν επειδή κανένας δεν είναι πρόθυμος να κάνει κάτι περισσότερο για το status quo, από το να υψώνει το χέρι του στις ψηφοφορίες. Η πλειοψηφία που απλά παρακολουθεί αδρανής, διασκεδάζοντας με το θέαμα ενός αγώνα φωνασκίας, είναι στην πραγματικότητα ήδη κρυφός σύμμαχος της "μειοψηφίας".

Τέλος, η Χάνα Αρεντ για να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τον παραλογισμό της συζήτησης για τις μικρές "μειοψηφίες στρατευμένων φοιτητών" και την δύναμη τους, που παρουσιάζεται ως βία, μας προτρέπει να φανταστούμε τι θα είχε συμβεί στην προ-χιτλερική Γερμανία αν ένας ή λίγοι άοπλοι Εβραίοι είχαν προσπαθήσει να διακόψουν την παράδοση ενός αντισημίτη καθηγητή....

Το βιβλίο της "Για την  Βία" -στο οποίο θα επανέλθουμε- εκδόθηκε το 1969 στην Νέα Υόρκη. Την ίδια χρονιά στην ίδια πόλη, οι νεολαία χόρευε και τραγουδούσε τους παρακάτω στίχους, παραδομένη στην μακάβρια κατανάλωση, την εξαγορά και την αφομοίωσή της, από αυτό που σαράντα χρόνια μετά σαπίζει κάτω από τα πόδια μας. Είναι φανερό πως η νεολαία του "καιρού της Χάνα Αρεντ", ούτε "τα βιβλία" κατανόησε, ούτε τους στίχους που συνεπαρμένη χόρευε και τραγουδούσε.

Και "εμείς"; Από παντού ακούμε πυροβολισμούς. Αυτό το φιλί δεν ήρθε ποτέ!

Oh, a storm is threatning
My very life today

If I dont get some shelter

Oh yeah, Im gonna fade away

War, children, its just a shot away

Its just a shot away

War, children, its just a shot away

Its just a shot away

Ooh, see the fire is sweepin

Our very street today

Burns like a red coal carpet

Mad bull lost its way

War, children, its just a shot away

Its just a shot away

War, children, its just a shot away

Its just a shot away

Rape, murder!

Its just a shot away

Its just a shot away

Rape, murder!

Its just a shot away

Its just a shot away

Rape, murder!

Its just a shot away

Its just a shot away

The floods is threatning

My very life today

Gimme, gimme shelter

Or Im gonna fade away

War, children, its just a shot away

Its just a shot away

Its just a shot away

Its just a shot away

Its just a shot away

I tell you love, sister, its just a kiss away

Its just a kiss away

Its just a kiss away

Its just a kiss away

Its just a kiss away

Kiss away, kiss away

--διαβάστε στα ελληνικά:
Χάνα Αρεντ, Για την  Βία. Εκδ. Αλεξάνδρεια, μεταφραση Βάνα Νικολαϊδου Κυριανίδου
Βαλτερ Μπένγιαμιν, Για μια κριτική της Βίας, Εκδ. Ελευθεριακή Κουλτούρα, μεταφραση Λεωνίδας Μαρσιανός

--ακούστε:rolling stones, let it bleed 1969

--αργότερα θα αναφερθούμε στα "είδη" της βίας καθώς και στις χρήσιμες διακρίσεις μεταξύ εννοιών όπως Ισχύς,Εξαναγκασμός,Κύρος, Κραταιότητα και Βία.

Φόβος και Πόλη | Μανιφέστα 19

«Παράξενο, όντως, εδώ στην πρωτεύουσα της αιώνιας νιότης, του ατέλειωτου καλοκαιριού και τα λοιπά, ο φόβος να κυριεύει και πάλι την πόλη όπως τις παλιές εκείνες μέρες, με τις μαύρες λίστες του Χόλιγουντ, που δεν τις θυμάσαι, και τις ταραχές στο Γουάτς, που τις θυμάσαι − εξαπλώνεται σαν αίμα μέσα σε πισίνα, ώσπου καταλαμβάνει όλο τον όγκο της ημέρας. Και μετά ίσως εμφανίζεται κάποια παιχνιδιάρα ψυχή μ’ έναν κουβά πιράνχας, τα ρίχνει μέσα στην πισίνα κι εκείνα αμέσως γεύονται το αίμα. Κολυμπάνε ολόγυρα ψάχνοντας να βρουν από πού έρχεται το αίμα αλλά δεν βρίσκουν τίποτα∙ και τρελαίνονται όλο και περισσότερο, ώσπου η τρέλα τους φτάνει σε ένα συγκεκριμένο σημείο. Και σ’ εκείνο το σημείο αρχίζουν να τρώνε το ένα το άλλο».

Τόμας Πίνστον, Έμφυτο ελάττωμα (2009),

Μετάφραση: Γιώργος Κυριαζής (εκδ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, 2011)

Σημ. HS. Βάλε όποια ηλιόλουστη πόλη θες.

Καλοκαίρι του 2012 στο Λονδίνο!

***

Μια επίσκεψη στο ολυμπιακό Λονδίνο του φετινού καλοκαιριού ήταν οπωσδήποτε αποκαλυπτική εκ νέου.
Το Λονδίνο εκτός από το "πορτοφόλι", είναι και το παρηκμασμένο πάρκο του σκότους, η καρδιά του οποίου συνεχίζει να χτυπά κουρασμένα στο Κονγκό (και αλλού).


***
Τι γυρεύουν όλοι αυτοί εδώ; μπορεί να αναρωτηθείς , αναφερόμενος στους  καλλιτέχνες που συγκεντρώνει η μεγαλούπολη της ευτυχισμένης γνώσης, συγκροτώντας ένα από τα κέντρα της "δημιουργικής τάξης".

Την γαλήνη που επικρατεί στο μάτι του κυκλώνα;
Τα χρήματα και την διασημότητα ;

Την κάθαρση μέσω της αυτογελοιοποίησης;

Τον θόρυβο και την παραζάλη των επιλογών;
Το ..."κέντρο των εξελίξεων";
Τον χαρούμενο μηδενισμό της μαζικότητας;
Την εξαφάνιση και την παραλλαγή μέσα στο πλήθος;
Ή μήπως την καλλιτεχνική διεύθυνση του δυστοπικού πάρκου;

***
Στο πάρκο υπάρχουν πίστες όπως στα ηλεκτρονικά παιχνίδια.
Υπάρχουν πίστες για βάνδαλους "street artists" που κάνουν εξαιρετικά γκραφίτι!
Υπάρχουν πίστες για παρκούρ και σκειτμπορντ όπου οι έφηβοι αυτοδαμάζονται σπάζοντας κόκαλα.
Πίστες για "city hackers",για επαναστατημένους αρχιτέκτονες, για πανκ φιλάνθρωπους αλλά και για ανατρεπτικούς χορτοφάγους διανοούμενους, για φεμινίστριες χορεύτριες του στριπτιζ και ομοφυλόφιλους παίκτες του ράγκμπι.
Πίστες για φιλότεχνους, για πότες αλλά και για πλάνητες αλήτες.
Πίστες για τα πάντα, σε ένα τελικό συνονθύλευμα ολοένα και πιο δυσδιάκριτων πεδίων δραστηριότητας.
.

***
Κάθε ένας μας μπορεί να χει το "cause" του στην δική του πίστα.
Και o καθένας καταλήγει cause του εαυτού του.

***
Στο πάρκο ζούνε τα έμμισθα κατοικίδια περιορισμένα από ένα σύστημα που τα ταΐζει με καριέρες, τα ζαλίζει με κενή δημοσιότητα, ενώ φροντίζει να μην τους γίνει ποτέ αντιληπτός ο περιορισμός τους.
Η δυστυχία, μονίμως προ των πυλών, παραβιάζει το άσυλο του πάρκου σε κάθε ευκαιρία μπουκάροντας ως ταύρος μαινόμενος.
Το αλκοόλ και η αντικαταθλιπτικές αγωγές δεν αρκούν. Οι γελωτοποιοί και οι παλιάτσοι του πάρκου αναλαμβάνουν άμεσα δράση!

Αμφισβήτηση και επαναστατικά καρναβάλια. Σκληρή Κριτική. Νεανικά κινήματα, φοιτητές. Νησίδες ελευθερίας. Πλήθος εν δράσει.

Επιτέλους Δημοκρατία...
Το παιχνίδι αποκτά ενδιαφέρον εκ νέου.

Το έμμισθο πλήθος αρχικά συμμετέχει, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες αλλά τα χάνει και πάλι, θέλει να "μπουν τα πράγματα στην θέση τους", δεν αντέχει το "χάος" και λίγα μέτρα μετά την είσοδό του στο τούνελ της ανακατωσούρας πανικοβάλλεται και οπισθοχωρεί.
Το κόλπο πιάνει ξανά και ξανά. Νέα προϊόντα. Νέες ανάγκες. Αποκατάσταση.

Αν η βία και η αδικία μπορούσαν να εξαλειφθούν από την κοινωνία μας με σκληρή θεωρητική έρευνα και ιδεολογικές αναλύσεις, με ψύχραιμη ρητορεία και με νηφάλια συλλαλητήρια στους δρόμους, με οργάνωση μεγαλύτερων συνδικάτων και ομάδων πιέσεως, ή περίπλοκων συνασπισμών, με οδοφράγματα βόμβες και σφαίρες....τότε θα ζούσαμε από καιρό στην Νέα Ιερουσαλήμ!

***
Στο κέντρο αυτής της πόλης άσυλο, αναπτύσσεται, με τον επιθετικότερο τρόπο, μαζί με την χυδαία ηθικιστική της τάξη, αυτό που λέγεται "αγορά" .
Ο ατομισμός θριαμβεύει υπέρ μιας σκληροπυρηνικής τεχνοκρατίας και στηλιτεύει κάθε ανθρώπινο δεσμό στηρίζοντας τον αδιάλλακτο μηδενισμό της.
Ο μεσοαστικός κοσμικός ουμανισμός προσφέρει ανακουφιστικές βεβαιότητες στο κάθε μας βήμα.
Η διοίκηση είναι "το μη χείρον", και πάνω από όλα είναι ειδικευμένη. Αυτή ξέρει πως θα πάμε μπροστά, πως θα προοδεύσουμε.
Οι "τοποθετήσεις"  της "διανόησης" δίνουν και παίρνουν επ' αυτού (τι γνωρίζει το "κατεστημένο"?) βομβαρδίζοντάς το ναρκωμένο κατοικίδιο με εκατοντάδες λεπτομέρειες σχετικά με την διαχείριση του πάρκου τις δυνατότητες και την βελτίωση του.
Αυτό όμως που δεν υπάρχει στο (κάθε) Λονδίνο, είναι η σημασία όλων των παραπάνω.
Τίποτα από αυτά δεν έχει σημασία και τίποτα δεν μπορεί να σημασιοδοτηθεί κατά την διάρκεια μιας εν ευδαιμονία πτώσης προς το, φτιαγμένο από χάλυβα γυαλί και megabytes, κράσπεδο της απάθειας.

***
Το υποκείμενο της μητρόπολης διαχωρίζεται δια παντός από το γεγονός της.
Γίνεται ένα πιστωτικό δεδομένο.
Ignorance is bliss!

***
Σε ένα κόσμο που τα πάντα αναπτύσσονται και προχωρούν, αυτό που πτωχεύει και ερημώνεται είναι η ίδια η ύπαρξη.
Οι αισθήσεις παραδίδονται στην ψυχρότητα του ανταγωνισμού και οδηγούνται από την οδό της ανταγωνιστικότητας στην στρέβλωση και την ακύρωση τους. Η λογική και η συναίσθηση βυθίζονται στο βούρκο του ασθμαίνοντος ωφελιμισμού.
Παραδομένο στην υπνωτική δύναμη της οικονομικής φρίκης το, δήθεν ανεξάρτητο, άτομο επιχειρεί, αναγνωρίζεται, δημιουργεί, αυτοπροσδιορίζεται και τελικά αφανίζεται σε μια αέναη επανάληψη την δίνη της οποίας δεν είναι σε θέση να κατανοήσει.

Τα επίπεδα των σημασιών συγχωνεύονται στο ελάχιστο γύρω από ανόητες επιτεύξεις, σκοπούς, διαγωνιστικές πράξεις και επικοινωνιακές τακτικές. Αυτό που παραμένει άγρυπνο δίπλα μας είναι ένας καλόβολος εαυτός που μας χαϊδεύει τρυφερά και μας καθησυχάζει χτυπώντας μας στην πλάτη, ψιθυρίζοντας μας πως την κουρτίνα την κούνησε ο αέρας, και πως η σκιά που πήρε το μάτι μας ήταν ...απλά η ιδέα μας.
Η μαύρη τρύπα που θα μας ξεβράζει, έξω από την μητρόπολη, στην κενή απεραντοσύνη του μη-νοήματος και τον εφιάλτη μιας τυπικής γλώσσας συστήνεται τώρα και πάλι.

Το καλοκαίρι του 2012 στο Λονδίνο!

Πόλη, εκμετάλλευση και Ψυχή

Georg Simmel

Η μεγαλούπολη υπήρξε πάντα η έδρα της χρηματικής οικονομίας. Εδώ, η πολλαπλότητα και η συγκέντρωση της οικονομικής συναλλαγής προσδίδει στα μέσα αυτής της συναλλαγής μια σπουδαιότητα που η πενιχρότητα του αγροτικού εμπορίου δεν επέτρεπε.

Η οικονομία του χρήματος και η κυριαρχία της νόησης συνδέονται εσωτερικά. Έχουν την ίδια ρεαλιστική στάση απέναντι στους ανθρώπους και τα πράγματα· και στην στάση αυτή πολλές φορές μια τυπολατρική δικαιοσύνη συνδυάζεται με μια ψυχρή σκληρότητα.

 Το διανοητικά εκλεπτυσμένο πρόσωπο αδιαφορεί για κάθε αυθεντική ατομικότητα, διότι οι σκέψεις και οι αντιδράσεις προκύπτουν απ' αυτό το οποίο δεν μπορεί να εξαντληθεί σε λογικές λειτουργίες. Κατά τον ίδιο τρόπο, ο ατομικός χαρακτήρας των φαινομένων δεν είναι ομόλογος προς την χρηματική αρχή. Το χρήμα έχει σχέση μόνο με ό,τι είναι κοινό σε όλους· ερωτά για την ανταλλακτική αξία, ανάγει κάθε ποιότητα και ατομικότητα στο ερώτημα: "Πόσο κάνει;". Όλες οι στενές, συναισθηματικές σχέσεις μεταξύ των προσώπων βασίζονται στην ατομικότητα τους, ενώ στις ορθολογικές σχέσεις ο άνθρωπος υπολογίζεται ως αριθμός. Ενδιαφέρει μόνο το αντικειμενικό, μετρήσιμο επίτευγμα.

Έτσι ο άνθρωπος της μεγαλούπολης υπολογίζει τους εμπόρους του και τους πελάτες του, τους υπηρέτες και πολλές φορές ακόμη και τα πρόσωπα με τα οποία είναι υποχρεωμένος να έχει κοινωνικές σχέσεις. Αυτά τα γνωρίσματα της διανοητικότητας, της νοησιαρχίας,  βρίσκονται σε αντίθεση με την φύση του μικρού κύκλου, μέσα στον οποίο η αναπόφευκτη γνώση της ατομικότητας του άλλου γεννάει ως τέτοια ένα θερμότερο κλίμα συμπεριφοράς, μιας συμπεριφοράς η οποία δεν έχει να κάνει με την απλή αντικειμενική ισοφάριση παροχής υπηρεσιών και ανταμοιβής. Στη σφαίρα της οικονομικής ψυχολογίας της μικρής ομάδας έχει βαρύνουσα σημασία το ότι, κάτω από πρωτογενείς συνθήκες, ο παραγωγός και ο πελάτης γνωρίζονται μεταξύ τους. Η συγχρονη μεγαλούπολη όμως εφοδιάζεται ολοσχερώς σχεδόν από την παραγωγή για την αγορά, δηλαδή, για εντελώς άγνωστους αγοραστές, οι οποίοι πρακτικά δεν εισέρχονται ποτέ ως πρόσωπα στο πεδίο του παραγωγού. Διαμέσου αυτής της ανωνυμίας, τα συμφέροντα της κάθε πλευράς αποκτούν μιαν αμείλικτη ρεαλιστικότητα· και οι υπολογιστικοί οικονομικοί εγωισμοί αμφοτέρων των πλευρών δεν έχουν να φοβηθούν καμία εκτροπή οφειλόμενη στους αστάθμητους παράγοντες των προσωπικών σχέσεων.

Η χρηματική οικονομία κυριαρχεί στην μεγαλούπολη· κι έχει εκτοπίσει τα τελευταία απομεινάρια της οικιακής παραγωγής και της άμεσης ανταλλαγής αγαθών·ελαχιστοποιεί από μέρα σε μέρα το ποσοστό της εργασίας που γίνεται με απευθείας παραγγελία του πελάτη. Η ρεαλιστική στάση συνδέεται, καταφανώς, τόσο στενά με την χρηματική οικονομία, η οποία κυριαρχεί στην μεγαλούπολη, ώστε κανείς δεν μπορεί να πει αν η νοησιαρχική νοοτροπία, πρώτα, προώθησε τη χρηματική οικονομία, ή αν η τελευταία καθόρισε την προηγούμενη. Ο τρόπος ζωής στην μεγαλούπολη αποτελεί, βέβαια, γονιμότατο έδαφος για αυτήν την αμοιβαιότητα, ένα σημείο το οποίο θα τεκμηριώσω απλά παραθέτοντας την ρήση επιφανέστατου Αγγλου ιστορικού: "Σε ολόκληρη την πορεία της αγγλικής ιστορίας , το Λονδίνο δεν λειτούργησε ποτέ ως η καρδιά της Αγγλίας αλλά σε πολλές περιπτώσεις ως ο νους της και σε όλες ως το πουγκί της".

Georg Simmel, Πόλη και Ψυχή, σ.22-25, 
εκδ. Έρασμος, μετ Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος