Δωρεάν παιδεία για όλους!

Α.

 

Το Γενάρη του 1849 ο προοδευτικός Ευρωπαίος Φρίντριχ Ένγκελς καλεί τους οπαδούς της "ηθικής θεωρίας" (τον Μπακούνιν και τους "αγαπησιάρηδες" "παν-Σλαβιστές") να καταλάβουν πως "όλοι οι ευσεβείς πόθοι και τα ωραία όνειρα" για αγάπη αλληλεγγύη και δικαιοσύνη δεν χρησιμεύουν εναντίον "της σιδερένιας πραγματικότητας":

(...) "Μόνο μία λέξη για την "οικουμενική αδελφική ένωση των λαών" και την χάραξη των "συνόρων που καθιερώνει η κυρίαρχη θέληση των ίδιων των λαών στην βάση των εθνικών τους χαρακτηριστικών". Οι Ενωμένες Πολιτείες και το Μεξικό είναι δύο δημοκρατίες, στις οποίες η θέληση του λαού είναι κυρίαρχη.  

 

Πώς συνέβη και ξέσπασε πόλεμος για το Τέξας ανάμεσα στις δύο δημοκρατίες, οι οποίες σύμφωνα με την ηθική θεωρία, έπρεπε να είναι "αδελφικά ενωμένες" και "ομόσπονδες", και πώς, εξαιτίας "γεωγραφικών, εμπορικών και στρατηγικών αναγκών", η "κυρίαρχη θέληση" του Αμερικάνικου λαού, υποστηριζόμενη απ' την γενναιότητα των Αμερικάνων εθελοντών, μετακίνησε τα σύνορα που είχε χαράξει η φύση μερικές εκατοντάδες μίλια πιο νότια; Και θα κατηγορήσει ο Μπακούνιν τους Αμερικάνους γι' αυτόν τον "κατακτητικό πόλεμο" που παρότι δίνει ένα γερό χτύπημα στην θεωρία του, την βασισμένη στην "δικαιοσύνη και την ανθρωπιά", διεξήχθη πλήρως και αποκλειστικά προς το συμφέρον του πολιτισμού; Ή μήπως είναι ίσως ατύχημα που η θαυμάσια Καλιφόρνια αποσπάστηκε απ' τους τεμπέληδες Μεξικάνους, που δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτε μ' αυτήν; Που οι δραστήριοι Γιάνκηδες με την εντατική εκμετάλλευση των Καλιφορνέζικων ορυχείων χρυσού αυξάνουν τα μέσα κυκλοφορίας, σε μερικά χρόνια θα συγκεντρώσουν μεγάλους πληθυσμούς και εκτεταμένο εμπόριο στα πιο κατάλληλα μέρη της ακτής του Ειρηνικού Ωκεανού, δημιουργούν μεγάλες πόλεις, επικοινωνίες με ατμόπλοια, κατασκευάζουν σιδηρόδρομο απ' την Νέα Υόρκη στο Σαν Φρανσίσκο, ανοίγοντας στην πραγματικότητα για πρώτη φορά τον Ειρηνικό Ωκεανό στον πολιτισμό, και δίνοντας για τρίτη φορά στην ιστορία νέα κατεύθυνση στο παγκόσμιο εμπόριο; Η "ανεξαρτησία" μερικών Ισπανόφωνων της Καλιφόρνιας και του Τέξας ίσως δοκιμάστηκε απ' αυτό, σε κάποια μέρη η "δικαιοσύνη" και οι άλλες ηθικές αρχές ίσως βιάστηκαν, αλλά τι είναι αυτά τα γεγονότα μπροστά σε τέτοια γεγονότα"κοσμοϊστορικής σημασίας;" (...) [1]

Β.

 

Ξεπερνώντας καμιά τριανταριά  χρόνια αργότερα την "δικαιοσύνη" και "τις άλλες ηθικές αρχές" υπέρ των κοσμοιστορικών γεγονότων ο ιμπε-ρεαλιστής Ευρωπαίος "επιχειρεί", και έτσι:

(...) Τον Σεπτέμβριο του 1876 , προβάλλοντας τις καλύτερες δυνατές προθέσεις και αποποιούμενη τάχα την προαγωγή πάσης φύσεως εθνικών συμφερόντων, ιδρύεται η Association Internationale pour l' Exploration et le Civilisation en Afrique. Υψηλά ιστάμενες προσωπικότητες από κάθε σφαίρα της κοινωνίας, εκπρόσωποι της αριστοκρατίας, της εκκλησίας, των επιστημών, της βιομηχανίας και της οικονομίας, συμμετέχουν στην ιδρυτική συνέλευση όπου ο βασιλιάς Λεοπόλδος, ως πάτρον του υποδειγματικού εγχειρήματος, διαγγέλει ότι οι φίλοι της ανθρωπότητας δε θα μπορούσαν να υπηρετήσουν έναν πιο ευγενή σκοπό από αυτόν που τους είχε ενώσει εκείνη την ημέρα, με άλλα λόγια η εξερεύνηση του τελευταίου μέρους της Γης μας που μέχρι στιγμής έχει στερηθεί το ευεργετικό άγγιγμα του πολιτισμού. Καλούμαστε, είπε ο βασιλιάς Λεοπόλδος, να συντρίψουμε το σκότος όπου βρίσκονται σήμερα λαοί ολόκληροι· τολμώ μάλιστα να πω ότι πρόκειται περί σταυροφορίας, επωμιζόμενης το υπέρτατο καθήκον να οδηγήσει τον αιώνα της προόδου στην ολοκλήρωση. Όπως ήταν φυσικό τα υψηλά ιδεώδη από τα οποία διαπνέονταν οι παραπάνω δηλώσεις δεν άργησαν να ξεθωριάσουν.

 
Ήδη από το 1885, με την ανακήρυξή του σε Souverain de l'Etat Indepentent du Congo, ο Λεοπόλδος είναι πλέον ο μοναδικός και ελεώ θεού κυρίαρχος της επικράτειας γύρο από τον δεύτερο σε μήκος ποταμό της γης. Δίχως τον παραμικρό δισταγμό ο Λεοπόλδος αρχίζει να εκμεταλλεύεται τα ανεξάντλητα πλούτη της άγνωστης χώρας, ιδρύοντας μια σειρά από εμπορικές εταιρείες, που μέσα σε ελάχιστο χρόνο αποφέρουν θρυλικά κέρδη, εφαρμόζοντας ένα σύστημα δουλείας και καταναγκαστικών έργων, με την έγκριση όλων των μετόχων και την συμμετοχή όλων των Ευρωπαίων που εργάζονται στο Κονγκό. Σε ορισμένες περιοχές του Κονγκό ο πληθυσμός των ιθαγενών αποδεκατίζεται από την βαριά εργασία, ενώ οι σκλάβοι, που μεταφέρονται σωρηδόν από άλλες περιοχές της Αφρικής ή ακόμα κι από τα πέρατα της θάλασσας, αφανίζονται από τη δυσεντερία, τους ελώδεις πυρετούς, την ευλογιά,το μπέρι μπέρι, τον ίκτερο, την πείνα, την σωματική εξάντληση και την φυματίωση. Εκτιμάται ότι από το 1890 έως το 1900, πεντακόσιες χιλιάδες ανώνυμα θύματα έχαναν κάθε χρόνο την ζωή τους, δίχως να αναφέρονται σε καμία από τις ετήσιες εκθέσεις. Την ίδια περίοδο οι μετοχές της Compagnie Du Chemin de Fer du Congo σημείωσαν άνοδο από τα 320 στα 2.850 φράγκα. [...] [2]

Γ.

 

Έναν αιώνα μετά στις αρχές της δεκαετίας του 90, ο  γερασμένος Ευρωπαίος, παραδομένος στον Μινώταυρο του πραγματισμού, διαπιστώνει με άτσαλο κυνισμό "απλώς" ότι :

(...) Το άκρως επικίνδυνο παράδοξο της πλανητικής κατάστασης έγκειται ακριβώς στο ότι ακόμη και οι δίκαιες λύσεις, ακόμη και μια αυταπάρνηση δίχως ιστορικό προηγούμενο, δεν θα προσέφερε μακροπρόθεσμη διέξοδο. Αν ο πλούτος των 800 εκατομμυρίων μοιρασθεί σε 6 δισεκατομμύρια, απλώς θα γίνουν όλοι αδέρφια μέσα στην φτώχεια. (...) [3]*

Δ.

 

Είκοσι χρόνια μετά, οδεύοντας προς  το 2013, μιας και η υπόθεση της δικαιοσύνης είναι περισσότερο από ποτέ ένα  άκρως επικίνδυνο παράδοξο, η πραγματικότητα παραμένει σιδερένια κι "εμείς οι δυτικοί" υποτίθεται ότι ευημερούμε, ο καθένας μόνος του, ας παραταθεί αυτό που εξασφαλίζει την "ευημερία" μας. 

 
Το "πάτημα στο σβέρκο" των  6,3 πλέον δισεκατομμυρίων ώστε να μην γίνουμε, κι "εμείς", αδέρφια μέσα στην φτώχεια, και έτσι να μπορούνε κάποιοι από "εμάς" να διαβάζουν υπερήφανοι την "Ηθική" του Σπινόζα από τα δεκατέσσερα τους, να διδάσκουν, να διδάσκονται και να τσαμπουνάνε, τις ανθρωπιστικές καθολικότητες της "βαθιάς" Ευρώπης στα αμφιθέατρα του φωταγωγημένου από τον δυτικό πολιτισμό πλανήτη...


Ας αναφωνήσουμε λοιπόν: Δωρεάν παιδεία για όλους!

----------------
[1]Φ.Ενγκελς, Ο Δημοκρατικός Παν-Σλαβισμός
(http://www.marxists.org/ellinika/archive/marx/works/1849/02/14/slav.htm)
[2] W.G.Sebald, Οι δακτύλιοι του Κρόνου (εκδ. Αγρα μετ. Γ.Καλιφατίδης σ.135).
[3] Π.Κονδύλης, Το Αόρατο χρονολόγιο της σκέψης (εκδ. Νεφέλη σ.35)

* στην θεωρητική υπόθεση να μοιραστεί η παγκόσμια παραγωγη σε ίσα μέρη, αντιστοιχούν 10.000 δολάρια ετησίως  ανα κάτοικο του πλανήτη δηλαδη 40.000 δολ. για μια τετραμελή οικογένεια.